Χρήστου Δημήτρης
Μετά το παγκόσμιο σοκ από τις τρομοκρατικές επιχειρήσεις και την κατάρρευση των δίδυμων πύργων της Νέας Υόρκης το 2001, ο τότε πρόεδρος Τζορτζ Μπους τζούνιορ είχε δηλώσει προβληματισμένος πως το παλαιστινιακό πρόβλημα «είναι η μήτρα του κακού» (με την έννοια πως γεννά τρομοκράτες) και πρέπει να επιλυθεί. Από τότε έχουν περάσει 22 χρόνια και όχι μόνο δεν έχει επιλυθεί, αλλά χειροτερεύει.
Η ιστορική διαδρομή των τελευταίων 80 χρόνων στην Παλαιστίνη δείχνει με αριθμούς τους υπεύθυνους. Η διαδρομή ξεκινά επισήμως το 1947 όταν ειδική επιτροπή του ΟΗΕ ενέκρινε ένα σχέδιο διχοτόμησης της Παλαιστίνης που παραχωρούσε το 56,47% των εδαφών σε ένα εβραϊκό κράτος και το 43,53% σε ένα αραβικό. Η πόλη της Ιερουσαλήμ τέθηκε υπό διεθνές καθεστώς.
Έξι μήνες μετά, στις 14 Μαΐου του 1948, μια ημέρα πριν λήξει η βρετανική κυριαρχία στην περιοχή, το ανώτατο εβραϊκό συμβούλιο ανακήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία του Ισραήλ και όρκισε πρόεδρο τον Χάιμ Βάιζμαν και πρωθυπουργό των Μπεν Γκουριόν. Το εβραϊκό κράτος τότε, απέσπασε τον έλεγχο του 77% του εδάφους της Παλαιστίνης και είχε ως αποτέλεσμα τον αναγκαστικό εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων που κατέφυγαν στην Αίγυπτο τον Λίβανο και την Ιορδανία. Με λίγα λόγια, μέσα σε έξι μήνες το κράτος του Ισραήλ αύξησε με το έτσι θέλω την έκτασή του κατά 20,5%!
Ο πόλεμος που ξέσπασε, έληξε μετά από ένα χρόνο με συμφωνία: η Ιορδανία ανέλαβε τον έλεγχο της Δυτικής Όχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ και η Αίγυπτος έλεγχε τη Λωρίδα της Γάζας. Οι γραμμές κατάπαυσης του πυρός έγιναν τα σύνορα του Ισραήλ, πιο ευνοϊκά από εκείνα της διχοτόμησης που είχε αποφασίσει ο ΟΗΕ. Το 1956 ξεσπά ο δεύτερος αραβο-ισραηλινός πόλεμος μετά την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ από την Αίγυπτο. Το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία σχηματίζουν συμμαχία και το εβραϊκό κράτος καταλαμβάνει τη Λωρίδα της Γάζας και τη χερσόνησο του Σινά. Ο ισραηλινός στρατός, υπό την πίεση των ΗΠΑ και της Σοβιετικής Ένωσης θα αποσύρει αργότερα τα στρατεύματά του.
Ο πόλεμος των Έξι Ημερών
Το 1959 δημιουργείται στη Γάζα και το Κουβέιτ η παλαιστινιακή οργάνωση Φατάχ από τον Γιάσερ Αραφάτ και τους υποστηρικτές του. Στη συνέχεια, η Φατάχ θα γίνει ο κορμός της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO). Το 1964 ο Σύνδεσμος των Αραβικών Κρατών αναγνωρίζει επισήμως την Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Η PLO συγκεντρώνει όλες τις παλαιστινιακές οργανώσεις.
Το 1967 ξεσπά ο τρίτος αραβο-ισραηλινός πόλεμος, ή Πόλεμος των Έξι Ημερών. Μεταξύ 5 και 10 Ιουνίου, το εβραϊκό κράτος πέτυχε μια ηχηρή νίκη επί των γειτονικών αραβικών χωρών. Αυτή η σύντομη σύγκρουση οδήγησε επίσης σε μια θεαματική επανασχεδίαση του χάρτη: το Ισραήλ κατέλαβε τη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Χερσόνησο του Σινά και τα Υψίπεδα του Γκολάν. Το 1973, η Αίγυπτος και η Συρία εξαπολύουν επίθεση εναντίον του Ισραήλ στις 6 Οκτωβρίου για να ανακαταλάβουν το Σινά και το Γκολάν.
Στις 17 Σεπτεμβρίου του 1978 υπογράφονται οι Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ από τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Ανουάρ Σαντάτ και τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μεναχέμ Μπέγκιν. Σύμφωνα με τους όρους αυτής της συμφωνίας, η Αίγυπτος ανακτά τη χερσόνησο του Σινά που είχε χάσει κατά τον πόλεμο των Εξι Ημερών. Ο Ανουάρ Σαντάτ γίνεται ο πρώτος Άραβας ηγέτης που αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ.
Το 1982 ο τότε Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Αριέλ Σαρόν ξεκινά μια αμφιλεγόμενη στρατιωτική επιχείρηση στον Λίβανο με το όνομα “Ειρήνη στη Γαλιλαία”! Ο δηλωμένος στόχος της είναι να απομακρυνθούν τα στρατεύματα της PLO από το νότιο Λίβανο. Όμως, ο ισραηλινός στρατός συνεχίζει την επίθεσή του, φτάνοντας μέχρι την πρωτεύουσα του Λιβάνου, τη Βηρυτό!
Ιντιφάντα και Συμφωνίες του Όσλο
Το 1987 ξεσπά η πρώτη εξέγερση, η Ιντιφάντα, στη Λωρίδα της Γάζας και γρήγορα εξαπλώνεται στη Δυτική Όχθη. Οι εικόνες νεαρών Παλαιστινίων διαδηλωτών να πετούν πέτρες στους Ισραηλινούς στρατιώτες συμβολίζει πλέον τον αγώνα τους. Αυτή η εξέγερση κατά της ισραηλινής κατοχής κράτησε μέχρι το 1993 και στοίχισε τη ζωή σε τουλάχιστον 1.000 Παλαιστίνιους. Στη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα γεννήθηκε και το ισλαμικό κίνημα της Χαμάς.
Το 1993, μετά από μυστικές διαπραγματεύσεις στο Όσλο, ο Γιάσερ Αραφάτ και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν υπογράφουν τις “Συμφωνίες του Όσλο” στην Ουάσιγκτον. Αυτές οι συμφωνίες προβλέπουν τη δημιουργία της Παλαιστινιακής Αρχής, η οποία αποκτά τον διοικητικό έλεγχο της Δυτικής Όχθης και της Λωρίδας της Γάζας. Επικεφαλής της θα εκλεγεί ο Γιάσερ Αραφάτ το 1996.
Στις 13 Σεπτεμβρίου Γιτζάκ Ράμπιν και Γιασέρ Αραφάτ αντάλλαξαν μια ιστορική χειραψία στον κήπο του Λευκού Οίκου παρουσία του Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον. Το 2001, ο σκληροπυρηνικός Αριέλ Σαρόν εκλέγεται πρωθυπουργός του Ισραήλ και διακόπτει κάθε επαφή με τον Γιάσερ Αραφάτ. Ο Παλαιστίνιος ηγέτης είναι αποκλεισμένος στο αρχηγείο του στη Ραμάλα από τον ισραηλινό στρατό και τελικά πεθαίνει το 2004 σε νοσοκομείο στο Παρίσι όπου είχε μεταφερθεί βαριά άρρωστος λόγω δηλητηρίασης λίγες μέρες πριν.
Το 2007, μετά από μήνες εσωτερικών συγκρούσεων με τη Φατάχ, η Χαμάς παίρνει τον έλεγχο της Γάζας. Η βία στην περιοχή συνεχίζεται. Το Ισραήλ απαντά στις παλαιστινιακές επιθέσεις με ρουκέτες, με αεροπορικές επιδρομές. Στις 29 Μαρτίου, ο Αραβικός Σύνδεσμος ξεκίνησε εκ νέου την ειρηνευτική πρωτοβουλία του στη σύνοδο κορυφής στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας.
Η πιο φονική επίθεση
Τον Δεκέμβριο του 2008, ο ισραηλινός στρατός εξαπολύει στρατιωτική επίθεση στη Γάζα για τρεις εβδομάδες. Είναι, μέχρι σήμερα, η πιο φονική ισραηλινή επίθεση στη Γάζα με 1400 Παλαιστινίους νεκρούς. Έκθεση του ΟΗΕ κατηγόρησε τότε το Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου. Παράλληλα με το επίσημο κράτος, οι επιδρομές των εποίκων, πολλές φορές υπερορθόδοξων Εβραίων, ήταν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, ιδιαίτερα από τότε που ένας εξ αυτών, ο ακροδεξιός φονταμενταλιστής Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ έγινε υπουργός Εθνικής Ασφάλειας.
Ο Μπεν Γκβιρ είχε καταδικαστεί για τρομοκρατική ενέργεια, ενώ είχε απειλήσει και τον πρώην πρωθυπουργό Γιτζάκ Ραμπίν, λίγο πριν τη δολοφονία του τελευταίου το 1995. Ο Γκβιρ, νούμερο δύο στην κυβέρνηση Νετανιάχου, ανέλαβε τον έλεγχο των σωμάτων ασφαλείας. Ας σημειωθεί ότι είχε συμμετάσχει και ο ίδιος σε πογκρόμ Παλαιστινίων σε κατεχόμενα εδάφη.
Τον Μάρτιο του 2018, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι συγκεντρώνονται κοντά στα ισραηλινά σύνορα για να διαμαρτυρηθούν για τον ισραηλινό αποκλεισμό της Λωρίδας της Γάζας. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν για αρκετούς μήνες, κατά τη διάρκεια των οποίων τα ισραηλινά στρατεύματα απάντησαν με πραγματικά πυρά εναντίον των διαδηλωτών. Τουλάχιστον 189 Παλαιστίνιοι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 6.000 τραυματίστηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των διαδηλώσεων από τα τέλη Μαρτίου έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2018, σύμφωνα με το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.
Το εβραϊκό λόμπι και οι ΗΠΑ
Κάπου εδώ ολοκληρώνουμε την δραματική διαδρομή που οι Παλαιστίνιοι στριμώχτηκαν ουσιαστικά στο 15% του εδάφους που πριν κατείχαν. Οι ακροδεξιές ρατσιστικές κυβερνήσεις Σαρόν-Νετανιάχου πούλησαν ασφάλεια, καλλιεργώντας το μίσος κατά των Παλαιστίνιων, κερδίζοντας έτσι την εξουσία για μεγάλο διάστημα. Μια εξουσία που στήριξαν τα εβραϊκά λόμπι με συμφέροντα τόσο στις πολεμικές βιομηχανίες των ΗΠΑ, όσο και του Ισραήλ.
Το όραμα για μια ισχυρή δημοκρατική χώρα ενός λαού που υπέστη τη γενοκτονία από τους Ναζί, κέντρο της οικονομίας και των επιστημών στη Μέση Ανατολή, κρίθηκε ασύμφορο. Συνυπεύθυνες γι’ αυτό διαχρονικά είναι οι αμερικανικές κυβερνήσεις που στηρίζουν άνευ όρων το Ισραήλ, και επειδή το χρειάζονται ως αντίπαλο δέος του Ιράν και γενικά χωροφύλακα στη Μέση Ανατολή. Να θυμίσουμε μάλιστα ότι επί Ντόναλντ Τραμπ επιχειρήθηκε να αναδειχθεί ως πρωτεύουσα του Ισραήλ η Ιερουσαλήμ!
Ολοκληρώνουμε τη διαδρομή με επίσημα στοιχεία του ΟΗΕ. Από 1/1/2008 μέχρι 16/9/2023 ο αριθμός νεκρών και τραυματιών Παλαιστινίων και Ισραηλινών στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη και την λωρίδα της Γάζας ήταν: Νεκροί Παλαιστίνιοι 6.407. Νεκροί Ισραηλινοί 308. Τραυματίες Παλαιστίνιοι 152.560. Τραυματίες Ισραηλινοί 6.307. Και για να κατανοηθεί καλύτερα με αριθμούς τι σημαίνει Λωρίδα της Γάζας, να πούμε ότι έχει έκταση περίπου όση η Άνδρος.
Η Άνδρος έχει έκταση 381 τετραγωνικά χλμ και 9.200 μόνιμους κατοίκους. Η Λωρίδα της Γάζας έχει έκταση 365 τετραγωνικά χλμ και πληθυσμό 2.375.259! Είναι το μεγαλύτερο “στρατόπεδο συγκέντρωσης” τον 21 αιώνα χωρίς νερό, τρόφιμα και ηλεκτρικό ρεύμα. Και κλείνουμε με την διαπίστωση από πρόσφατο editorial των Financial Times: «Όσο δεν βρίσκεται βιώσιμη λύση στο Παλαιστινιακό, θα υπάρχουν οι συνθήκες για να γεννηθεί η επόμενη γενιά εξτρεμιστών μαχητών».
Δημοσίευση σχολίου