Στη Λιβύη "πάτησε πολλούς κάλους"
Αναμφίβολα, η κίνηση του Ερντογάν που "πάτησε πολλούς κάλους" ήταν η δραστική στρατιωτική επέμβαση υπέρ της Τρίπολης και η απειλή του για επίθεση στη Σύρτη με σκοπό τη μετατροπή της Λιβύης σε τουρκικό προτεκτοράτο. Αυτή η επέμβαση ξεχείλισε το ποτήρι στις ήδη κακές –λόγω Αδελφών Μουσουλμάνων– σχέσεις του Καΐρου με την Άγκυρα.
Αυτή εξώθησε και το Παρίσι να μπει δυνατά στο παιχνίδι. Δεν είναι διατεθειμένο να αφήσει τους Τούρκους να καλύψουν το κενό που αφήνει η μερική απόσυρση των Αμερικανών από την περιοχή. Ειδικότερα δεν είναι διατεθειμένο να επιτρέψει τη μετατροπή της Ανατολικής Μεσογείου σε "τουρκική λίμνη". Ακόμα και η Ιταλία δυσφορούσε με την προοπτική μίας τέτοιας εξέλιξης. Για τον ίδιο λόγο είναι εξαιρετικά δύσκολο να γεφυρωθεί το ρήγμα Ισραήλ-Τουρκίας, τουλάχιστον επί Νετανιάχου.
"Διαβάζοντας" τη γεωστρατηγική δυναμική όπως συνοπτικά την εξέθεσα παραπάνω, έχω εδώ και μήνες υποστηρίξει ότι η Αθήνα είχε ζωτικό συμφέρον να πρωτοστατήσει στη σύναψη μίας τέτοιας μεσογειακής συμμαχίας. Προφανώς, η επιτυχία μίας τέτοιας πρωτοβουλίας δεν ήταν δεδομένη, αλλά άξιζε τον κόπο να γίνει προσπάθεια. Είναι αληθές ότι οι περιφερειακές στρατιωτικές συμμαχίες έγιναν μεταπολεμικά ντεμοντέ. Αρχικά λόγω του Ψυχρού Πολέμου και στη συνέχεια λόγω της κουλτούρας ότι είναι παρωχημένες.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα είναι βαθιά βυθισμένο σ' αυτή την αυταπάτη. Εξ ου και στην κυβέρνηση Μητσοτάκη φυσούσαν άλλοι άνεμοι. Μετά την υπογραφή του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης (Νοέμβριος 2019), ως αντίδραση και στον αποκλεισμό της από τη επικείμενη σύνοδο του Βερολίνου για τη Λιβύη,είχε προσκαλέσει τον Χάφταρ στην Αθήνα. Η κίνησή της εκείνη, όμως, ουσιαστικά δεν είχε συνέχεια.
Αθήνα προς Κάιρο: Μαζί, ή η κάθε χώρα μόνη της;
Στην Αθήνα πολλοί έβλεπαν τον εμφύλιο στη Λιβύη, λες και ήταν Σκανδιναβοί(!), λες και δεν ήταν ο Σάρατζ που με την υπογραφή του μνημονίου είχε προβεί σε εχθρική ενέργεια κατά της Ελλάδας. Έτσι η ελληνική πλευρά το έπαιζε περίπου ουδέτερη και σίγουρα απρόθυμη να εμπλακεί έστω και εμμέσως στη Λιβύη. Κυβερνητικοί παράγοντες, μάλιστα, επικαλούμενοι την –με την τουρκική συνδρομή– στρατιωτική ανάκαμψη του Σάρατζ, έφθασαν να δηλώσουν δημοσίως πως ήταν λάθος η πρόσκληση του Χάφταρ!
Ο Μητσοτάκης δεν πήγε στον Σίσι για να του θέσει το κρίσιμο ερώτημα: «δεδομένου ότι έχουμε κοινό εχθρό την Τουρκία, θα τον αντιμετωπίσουμε μαζί, ή η κάθε χώρα μόνη της;» Πήγαινε ο Δένδιας στον ομόλογό του Σούκρι για να διαπραγματευθεί συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ. Από τη στιγμή, όμως, που στην ατζέντα ήταν μόνο η ΑΟΖ κι όχι η σύναψη μεσογειακής συμμαχίας, ήταν αναμενόμενο οι Αιγύπτιοι να εκμεταλλευθούν την ελληνική ανάγκη για να αποσπάσουν μεγαλύτερο μερίδιο. Αυτό και συνέβη με την προβληματική συμφωνία του Καΐρου.
Τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ διαφορετικά και στην οριοθέτηση, εάν το επιμέρους αυτό ζήτημα εντασσόταν στο ευρύτερο πλαίσιο μίας συμμαχικής σχέσης. Στην Αθήνα, όμως, δεν υπήρχε στρατηγική σύλληψη, μόνο τακτικές σκοπιμότητες και κινήσεις. Εξ ου και ενώ ο Μητσοτάκης από την αρχή της θητείας του έκανε άνοιγμα στη Γαλλία, στην κρίσιμη στιγμή της γύρισε την πλάτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, το είχε θέσει η Μέρκελ ως έναν από τους δύο όρους (ο άλλος ήταν η έναρξη εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικής διαπραγμάτευσης) για να αποκλιμακωθεί η πρώτη ελληνοτουρκική κρίση.
Αντιδρώντας στη Συμφωνία του Καΐρου η Άγκυρα ακύρωσε τις προγραμματισμένες συνομιλίες, έστειλε το Oruc Reis νοτίως του Καστελλορίζου και προκάλεσε το επεισόδιο με τις φρεγάτες. Συνειδητοποιώντας την κατάσταση, ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε νέα στροφή, χτυπώντας πάλι την πόρτα του Μακρόν. Ο Γάλλος πρόεδρος ανταποκρίθηκε, με αποτέλεσμα την άμεση διεξαγωγή κοινής άσκησης στην επίμαχη περιοχή. Ο δρόμος είναι πλέον ορθάνοικτος...
πηγήΟι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.