Οι «Μαύροι Τούρκοι» ήρθαν στην εξουσία.
Αλλά τώρα, 18 χρόνια αργότερα, οι «Μαύροι Τούρκοι» έχουν γίνει οι νέοι «Λευκοί Τούρκοι». Αγνοώντας τις εκστρατείες των ηγετών τους που τους ζητούν να γεννούν «τουλάχιστον τρία παιδιά σε κάθε τουρκική οικογένεια», αντιμετωπίζουν τώρα την ίδια δημογραφική απειλή με την οποία κάποτε κατέλαβαν την εξουσία: μια γκρίζα Τουρκία έναντι μιας έκρηξης γεννήσεων στο Κουρδιστάν.
Οι κουρδικές ψήφοι στην Τουρκία τέθηκαν για πρώτη φορά κάτω απο θεσμική ομπρέλα ενός πολιτικού κόμματος το 1994. Το φιλο-κουρδικό Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HADEP) κέρδισε 1,1 εκατομμύρια ψήφους (4,1% των εθνικών ψήφων) στις κοινοβουλευτικές εκλογές το 1995 και 1,4 εκατομμύρια ψήφους (4,8% των ψήφων) το 1999. Το HADEP απέτυχε να κερδίσει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση καθώς δεν κατάφερε να περάσει το εθνικό όριο του 10%.
Το 2002, το κόμμα που διαδέχθηκε το HADEP, το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (DEHAP), κέρδισε το 6,2% των ψήφων στις εκλογές που έφεραν στην εξουσία το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) του Ερντογάν με το 34% των εθνικών ψήφων. Το 2007, οι Κούρδοι άλλαξαν τακτική και μπήκαν στον αγώνα με ανεξάρτητους υποψηφίους αντί με κόμμα που σίγουρα δεν θα κατάφερνε να περάσει το όριο του 10%. Ανεξάρτητοι Κούρδοι κέρδισαν το 5% των ψήφων και 20 έδρες στο τουρκικό κοινοβούλιο. Το όριο δεν είχε πλέον νόημα να σταματήσει την εκπροσώπηση των Κούρδων στο κοινοβούλιο. Το 2011, οι Κούρδοι ανεξάρτητοι κέρδισαν το 6,6% των εθνικών ψήφων και 35 κοινοβουλευτικές έδρες.
Οι υποστηρικτές του HDP γιορτάζουν τα εκλογικά αποτελέσματα, 8 Ιουνίου 2015
Στις 7 Ιουνίου 2015, οι Κούρδοι, αυτή τη φορά κάτω από τη συνεργατική ομπρέλα ενός νέου πολιτικού κόμματος, του Λαϊκού Δημοκρατικού Κόμματος (HDP), κέρδισαν το 13,1% των ψήφων και 80 έδρες. Το «κουρδικό θαύμα» στέρησε το κυβερνών ΑΚΡ από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του για πρώτη φορά από τότε που ήρθε στην εξουσία το 2002. Πιο πρόσφατα, στις δημοτικές εκλογές του 2019, η κουρδική ψήφος κόστισε στο ΑΚΡ το στέμμα. Ο Ekrem Imamoğlu, υποψήφιος της αντιπολίτευσης, νίκησε τον Binali Yıldırım του AKP με 800.000 ψήφους διαφορά.
Καθώς οι Ισλαμιστές έχασαν τη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας για πρώτη φορά εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, ο Ερντογάν είχε λόγο να θρηνήσει το σύνθημά του: «Αυτός που κερδίζει την Κωνσταντινούπολη κερδίζει την Τουρκία». Εκατομμύρια Κούρδοι ψηφοφόροι στην Κωνσταντινούπολη είχαν γίνει βασιλιάδες.
Υπάρχουν περισσότερα στοιχεία για την αύξηση των ανησυχιών του Ερντογάν για τις εκλογές του 2023 και μετά. Σε μια παρουσίαση το Μάΐο του 2015, η A. Banu Ergöçmen του Ινστιτούτου Μελετών Πληθυσμού του Πανεπιστημίου Hacettepe στην Άγκυρα τόνισε το δημογραφικό πλεονέκτημα των Κούρδων έναντι των Τούρκων. Διαπίστωσε ότι το συνολικό ποσοστό γονιμότητας στην ανατολική και νοτιοανατολική Τουρκία που μιλά κουρδικά, ήταν 3,41 έναντι 2,09 κατά μέσο όρο στις μη ανατολικές περιοχές, που μιλούν τουρκικά.
Το 2018, ο αριθμός των υγιών γεννήσεων στην Τουρκία μειώθηκε κατά 3,6% σε 1.248 εκατομμύρια από 1.295 εκατομμύρια το 2017. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας μειώθηκε σε 1,99 από 2,07 – ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό ποσοστό, καθώς είναι χαμηλότερο από το ποσοστό αντικατάστασης του 2.1. Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, το 2018 τα υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας στην Τουρκία ήταν στην Urfa (4,13), Şırnak (3,6), Ağrı (3,26) και Mus (3,23). Και οι τέσσερις επαρχίες είναι κυρίως Κουρδικές. Αντίθετα, τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας ήταν σε συντριπτικά τουρκικές επαρχίες: Gümüshane (1,3), Kütahya, Zonguldak και Edirne (1,43).Το 2018, τρεις Τούρκοι ακαδημαϊκοί, η Όλγκού Αϊντίν, η Πιναρ Άσλαντας Μπασκάν και ο Ερτουγρούλ Μουράτ Οζγκούρ, διαπίστωσαν ότι:
Υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ του ποσοστού αναλφάβητων γυναικών και του συνολικού ποσοστού γονιμότητας. Με άλλα λόγια, καθώς το ποσοστό αναλφαβητισμού αυξάνεται, υπάρχει επίσης μια αύξηση στο συνολικό ποσοστό γονιμότητας. Αυτό το χαρακτηριστικό επικρατεί στις ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας. Το γεγονός ότι το ποσοστό αλφαβητισμού είναι πολύ χαμηλό για τις γυναίκες δείχνει σαφώς ότι υπάρχει διάκριση λόγω φύλου σε αυτές τις περιοχές. Η αρνητική σχέση μεταξύ της γονιμότητας και του επιπέδου εκπαίδευσης δείχνει ότι καθώς αυξάνεται το επίπεδο εκπαίδευσης, υπάρχει μια μείωση στο συνολικό ποσοστό γονιμότητας. Οι γυναίκες που ζουν σε αστικές περιοχές είναι πιο μορφωμένες από αυτές που ζουν σε αγροτικές περιοχές στην Τουρκία. Αυτή η κατάσταση οδηγεί σε μείωση των επιπέδων γονιμότητας των γυναικών που ζουν σε αστικές περιοχές. Από την άλλη πλευρά, καθώς αυξάνεται το ποσοστό των γυναικών με κουρδική καταγωγή, αυξάνεται το συνολικό ποσοστό γονιμότητας.
Ο χαρισματικός ηγέτης του HDP, Selahattin Demirtas, βρίσκεται στη φυλακή για κατηγορίες τρομοκρατίας από τον Νοέμβριο του 2016. Συνολικά 11 βουλευτές του HDP και 84 δήμαρχοι έχουν απομακρυνθεί από τη δουλειά τους. Και ο Ερντογάν συνεχίζει να δείχνει στους Κούρδους ένα μεγάλο ραβδί παρά ένα κλαδί ελιάς. “Οι δικαστικές διαδικασίες εναντίον του HDP θα είναι πολύ τεταμένες”, απείλησε στις 26 Φεβρουαρίου. “Νέα αρχεία ενδέχεται να φτάσουν ανά πάσα στιγμή, γιατί όλα όσα κάνουν αποτελούν έγκλημα.”
Ο Ερντογάν αντιμετωπίζει δύσκολες επιλογές. Για να κερδίσει τον προεδρικό αγώνα το 2023, θα χρειαστεί τη σθεναρή υποστήριξη του εθνικιστική συμμάχου του. Αυτή η υποστήριξη θα έρθει μόνο εάν διατηρήσει στάση ιέρακος ενάντια στους Κούρδους και την κουρδική πολιτική. Και αυτό θα κοστίσει: όλο και περισσότεροι Κούρδοι ψηφοφόροι, όλο και περισσότερο αστοί και καλά μορφωμένοι, δεν βλέπουν μέλλον στην Τουρκία του Ερντογάν.
Μετάφραση: Π. Σαββίδης
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.