Τέμπη, 1 χρόνος μετά
Ήταν ένας χρόνος πριν, όταν ολόκληρη χώρα έμεινε «παγωμένη» μπροστά σε μια ανείπωτη τραγωδία.
Οι εικόνες της διαλυμένης αμαξοστοιχίας στα Τέμπη από τη μοιραία σύγκρουση, «φώναζαν» θάνατο.
Τον άδικο και συγκλονιστικό θάνατο 57 ανθρώπων, κυρίως νέων και φοιτητών αλλά και τόσων άλλων βαριά τραυματισμένων.
Γονείς που περίμεναν τα παιδιά τους... έλαβαν τελικά μια κλήση για να μάθουν την μαύρη είδηση ότι τα δικά τους τέκνα εξαϋλώθηκαν, τα θλιβερά εκείνα ξημερώματα της 28ης Φεβρουαρίου 2023.
Φτάνοντας στο σήμερα, οι ευθύνες για την χαώδη αυτή υπόθεση ακόμα δεν έχουν αποδοθεί με τη δικαστική έρευνα να είναι εν εξελίξει.
Η επιμονή και η ανάγκη για δικαίωση βρίσκει «φωνή» στους συγγενείς των θανόντων που εις πείσμα, ζητούν την απονομή δικαιοσύνης των νεκρών τους, ως ένα το «ύστατο χαίρε» στις ψυχές τους.
Η ελληνική Δικαιοσύνη κουβαλά το μεγαλύτερο βάρος στις πλάτες της, καθώς τα στοιχεία που καταφθάνουν διαρκώς στα χέρια της, «μιλούν» για εγκληματικά λάθη... με βαγόνια που «αναζητούνται» καθώς κάποιοι φρόντισαν να τα «εξαφανίσουν», έργα - κλειδί για την ασφάλεια των πολιτών, που στην Ελλάδα των 2023-24 δεν έγιναν ποτέ ή ακόμα... διεκπεραιώνονται και άλλες τραγικές παραλείψεις.
Το τι έχει ειπωθεί από τα αρμόδια χείλη εξοργίζει: Όλα ξεκίνησαν με το σενάριο του ενός θύτη, το «ανθρώπινο λάθος του μέχρι σήμερα προφυλακισμένου σταθμάρχη Λάρισας» που μέχρι πρόσφατα «έβλεπαν» ως υπεύθυνο.
Μετά τα αδιάσειστα στοιχεία, η Δικαιοσύνη κάνει στροφή στο σκεπτικό των ερευνών της:
Στην τραγωδία –κρίνουν οι εισαγγελικές και ανακριτικές αρχές Λάρισας– συντέλεσαν η κατάσταση του σιδηροδρομικού άξονα της χώρας και η μη λειτουργία αυτοματοποιημένων συστημάτων ασφαλείας και διαχείρισης κυκλοφορίας, παρά το γεγονός ότι είχαν δαπανηθεί εκατομμύρια για την επισκευή ή την εγκατάστασή τους.
Προφανώς, στην εν λόγω εξέλιξη συντέλεσε η καθοριστική έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Έτσι δόθηκε η εντολή για άσκηση ποινικών διώξεων για κακουργηματική απιστία και απάτη εις βάρος αξιωματούχων της ΕΡΓΟΣΕ, του υπουργείου Μεταφορών και στελεχών της κοινοπραξίας ΤΟΜΗ – Alstom, που είχαν την ευθύνη υλοποίησης της σύμβασης «717» για την «ανάταξη» της τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης.
Δεν αρκεί μόνο η ατάκα «η σκέψη μας είναι με τους νεκρούς». Για να μην θρηνήσουμε και άλλους νεκρούς σε αυτή τη χώρα οι διαδικασίες πρέπει να κινηθούν άμεσα.
Άλλωστε η τραγωδία στα Τέμπη, απέδειξε περίτρανα ότι οι προειδοποιήσεις των υπευθύνων ότι τα τρένα κινούνται στα τυφλά, αγνοήθηκαν προκλητικά, όπως
δημοσίευε το BN.
Χρήστος Σπίρτζης - Κώστας Καραμανλής - Εγκληματικές καθυστερήσεις έργων
Από την παραπάνω έρευνα προέκυψαν ενδείξεις τέλεσης των αξιόποινων πράξεων της παράβασης καθήκοντος και της απιστίας εις βάρος των Χρήστου Σπίρτζη και Κώστα Καραμανλή, που διετέλεσαν υπουργοί Μεταφορών το διάστημα από το 2016 και μέχρι το σιδηροδρομικό δυστύχημα και είχαν την πολιτική ευθύνη για τη μη έγκαιρη υλοποίηση της σύμβασης.
Η περιβόητη «717» είχε προϋπολογισμό 41 εκατ. ευρώ, χρόνο υλοποίησης τα δύο χρόνια και αφορούσε τη λειτουργία αυτοματοποιημένων συστημάτων σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης στον άξονα Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Προμαχώνα.
ΕΠΤΑ χρόνια ολόκληρα αργότερα και ενώ είχαν μεσολαβήσει οκτώ παρατάσεις και η υπογραφή μιας συμπληρωματικής σύμβασης, η ολοκλήρωση του έργου παρέμενε έως και την ημέρα του δυστυχήματος σε εκκρεμότητα.
Η μη ολοκλήρωση των εργασιών και η λειτουργία του σιδηροδρόμου χωρίς συστήματα ασφαλείας συνδέονται «άμεσα αιτιωδώς» με το δυστύχημα, αναφέρεται σε έγγραφο του εφέτη ανακριτή.
Όπως αναφέρεται στη δικογραφία, ο εφέτης ανακριτής ΞΕΚΑΘΑΡΙΖΕΙ: «Εάν η σύμβαση 717/2014 είχε εγκαίρως και στα αρχικά συμβατικά πλαίσια ολοκληρωθεί, θα αποφεύγονταν μετά βεβαιότητος η επέλευση του δυστυχήματος».
Η άγνωστη εύφλεκτη ύλη - Οι αποκαλύψεις κόλαφος των πραγματογνωμόνων
Λίγα δευτερόλεπτα μετά τη θανατηφόρα σύγκρουση του Intercity 62 σημειώθηκε ισχυρή έκρηξη και ξέσπασε πυρκαγιά στα δύο πρώτα βαγόνια του επιβατικού τρένου.
30 θύματα απανθρακώθηκαν με το ακριβές αίτιο θανάτου τους να αποτελεί ακόμα «μυστήριο».
Για τους διορισμένους από τις οικογένειες των θυμάτων πραγματογνώμονες, η έκρηξη οφείλεται σε «άγνωστη καύσιμη ύλη», η ταυτότητα της οποίας δεν κατέστη εφικτό να αποκαλυφθεί από την έως τώρα διερεύνηση του δυστυχήματος. «Το μεγάλο θερμικό φορτίο σε συνδυασμό με την άγνωστη καύσιμη ύλη δημιούργησε έντονη πυρκαγιά, που ξεκίνησε από το βαγόνι του κυλικείου και μεταδόθηκε στο επιβατικό βαγόνι Β2» αναφέρεται στο κείμενο συμπερασμάτων της «Επιτροπής Διερεύνησης Ανεξάρτητων Πραγματογνωμόνων Οικογενειών – ΕΔΑΠΟ», με ημερομηνία Ιούλιος 2023.
«Ελαιο σιλικόνης»
Τρεις μήνες νωρίτερα, πάντως, η Hellenic Train σε έγγραφό της προς τον ειδικό εφέτη ανακριτή είχε διατυπώσει την εκτίμηση ότι η έκρηξη ήταν αποτέλεσμα δύο παραγόντων: το βραχυκύκλωμα που προκλήθηκε όταν από τη μετωπική σύγκρουση κόπηκαν τα καλώδια ηλεκτροδότησης της σιδηροδρομικής γραμμής και ταυτόχρονα την ανάφλεξη των σωματιδίων ελαίου σιλικόνης που χρησιμοποιούνται για την ψύξη των μηχανών και διασκορπίστηκαν κατά τη σύγκρουση. Το ίδιο συμπέρασμα υιοθέτησε η Πυροσβεστική σε συμπληρωματική έκθεση αυτοψίας που συνέταξε, κατόπιν παραγγελίας του εφέτη ανακριτή. «Τα έλαια σιλικόνης όταν εκτίθενται σε ηλεκτρική εκκένωση με σπινθήρα εκλύονται αέρια, όπως υδρογόνο, μεθάνιο, αιθάνιο και ακετυλένιο, τα οποία είναι όλα εξαιρετικά εύφλεκτα (…) Σχεδόν όλα τα δείγματα ήταν εμποτισμένα με έλαιο σιλικόνης, γεγονός που αναδεικνύει πως μετά τη σύγκρουση τα έλαια εκτοξεύτηκαν με τη μορφή σπρέι και κάλυψαν μεγάλο τμήμα της περιοχής σύγκρουσης έως και 50 μέτρα». Στην εκδοχή της ανάφλεξης των ελαίων σιλικόνης κατέληξαν και οι δύο διορισμένοι από την ανάκριση πραγματογνώμονες σε πόρισμα που συνέταξαν τον Ιούνιο. «Η φωτιά, στη συνέχεια, ακολούθησε την πορεία των μετασχηματιστών των δύο ηλεκτραμαξών μέσω του νέφους του ελαίου σιλικόνης που υπήρχε ήδη στον αέρα και κατέληξε να καίει το έλαιο σιλικόνης που είχε απομείνει στους μετασχηματιστές με τη δημιουργία δύο εστιών» όπως αναφέρει η «Καθημερινή».
Βρέθηκαν ξυλόλιο, τολουόλιο, προπάνιο και βουτάνιο στα αντικείμενα των ανθρώπων που κάηκαν
Συγγενής των θυμάτων αποκάλυψε αργότερα την ύπαρξη ξυλόλιου, τολουόλιου, προπάνιου, βουτάνιου, που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν στο σημείο του δυστυχήματος κι όχι έλαιο σιλικόνης παρότι αυτό υπήρχε σε που δεν ανιχνεύτηκε, παρότι υπήρχε στους μετασχηματιστές των δύο τρένων για την ηλεκτροκίνηση τους .
Ο κ. Κωνσταντινίδης αποκάλυψε, ότι αυτό το συγκλονιστικό πόρισμα του Γενικού Χημείου του Κράτους, που παραδόθηκε στις ανακριτικές αρχές μέσα στις γιορτές των Χριστουγέννων, απλά εντοπίστηκε από τον ίδιο στη δικογραφία πριν 4 ημέρες ως συμπληρωματικό, αφού κανείς δικαστικά δεν τους ενημέρωσε.
Αμέσως το έστειλε στον τεχνικό σύμβουλο του Συλλόγου Συγγενών Θυμάτων των Τεμπών, ο οποίος αφού το μελέτησε, συνέταξε συνοπτική τεχνική έκθεση, την οποία και ο κ. Κωνσταντινίδης, παρέδωσε σήμερα στις ανακριτικές αρχές στη Λάρισα και ήδη την κοινοποιεί προς κάθε ενδιαφερόμενο.
«Ακόμη κι αν επιχειρηθεί συγκάλυψη, οι νεκροί μας μιλάνε και μέσα από τα προσωπικά τους αντικείμενα, έστω και 7 μήνες μετά, πιστεύω ότι στο τέλος θα αποδοθεί δικαιοσύνη», είπε ο κ. Κωνσταντινίδης.
Διαψεύδουν οι συγγενείς... την Hellenic Train
Οι τεχνικοί σύμβουλοι των οικογενειών, προχώρησαν σε μια σειρά από πειράματα από τα οποία προέκυψε ότι το έλαιο σιλικόνης «είναι εξαιρετικά δύσφλεκτο». Στο πόρισμά τους υπογραμμίζουν ότι «δεν κατατάσσεται στις επικίνδυνες ουσίες κάτω από οποιαδήποτε ταξινόμηση». Για τους ίδιους τους τεχνικούς συμβούλους και τους συγγενείς των θυμάτων ανέκυψε επομένως ένα κρίσιμο ερώτημα: εάν η έκρηξη δεν οφείλεται στην ανάφλεξη των διασκορπισμένων στον αέρα σωματιδίων ελαίου σιλικόνης, ποια ήταν η εύφλεκτη ουσία που ανεφλέγη; Το ερώτημα έγινε ακόμη πιο πιεστικό, καθώς μερικές εβδομάδες μετά το δυστύχημα ελήφθησαν δείγματα από το σημείο της σύγκρουσης και εστάλησαν στο Γενικό Χημείο του Κράτους για ανάλυση. Από έγγραφα που έχουν συμπεριληφθεί στη δικογραφία προκύπτει ότι στο σημείο ανιχνεύτηκε η χημική ουσία ξυλόλιο, ένας εύφλεκτος χημικός διαλύτης που χρησιμοποιείται για την παρασκευή χρωμάτων, αλλά και τη νόθευση καυσίμων. Η συγκεκριμένη χημική ουσία ανιχνεύτηκε, παρά το γεγονός ότι τα συντρίμμια είχαν απομακρυνθεί από το σημείο της σύγκρουσης και ο χώρος είχε καλυφθεί με χαλίκι.
Στην κατάθεσή του στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής ο Ιταλός επικεφαλής της Hellenic Train, Μ. Καποπόρτο, υποστήριξε ότι το ξυλόλιο εμπεριέχεται σε διαλύτες που χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό των τρένων από τα γκράφιτι. Ο ισχυρισμός του πάντως δεν έπεισε τους συγγενείς των θυμάτων, ούτε όμως τα μέλη της ΕΔΑΠΟ (Επιτροπή Διερεύνησης) που έχουν στραμμένη εδώ και αρκετούς μήνες την προσοχή τους στο περιεχόμενο των κοντέινερ της εμπορικής αμαξοστοιχίας.
Το ίδιο και ο εφέτης ανακριτής Αντώνης Μπακαΐμης, που τον Σεπτέμβριο του 2023 με έγγραφό του προς τη Hellenic Train ζήτησε διευκρινίσεις για το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας. Η απάντηση δόθηκε την 12η Οκτωβρίου με διαβαθμισμένο έγγραφο («εμπιστευτικό») της εταιρείας προς τον κ. Μπακαΐμη. Απ’ αυτό προκύπτει ότι η αμαξοστοιχία 63503 της 28ης Φεβρουαρίου αποτελείτο από συνολικά 13 βαγόνια. Τα τρία απ’ αυτά είχαν φτάσει στην Ελλάδα από τα Σκόπια μέσω του σταθμού της Γευγελής και περιείχαν «πλατιά προϊόντα ελασματοποίησης – λαμαρίνες». Τα άλλα δέκα βαγόνια παρελήφθησαν από τον σταθμό διαλογής της Θεσσαλονίκης και ήταν φορτωμένα με κοντέινερ που περιείχαν –σύμφωνα με τα φορτωτικά έγγραφα– μπίρες, μεταλλικά σύρματα και υλικά παρασκευής τροφίμων.
«Αλλοιώθηκε» και «μολύνθηκε» ο χώρος του δυστυχήματος - «Εξαφάνισαν» τρία βαγόνια
Σοκάρουν οι λεπτομέρειες της τελικής έκθεσης που συνέταξε ο ειδικός πραγματογνώμονας σε θέματα πυρκαγιών, Βασίλειος Κοκοτσάκης, τεχνικός σύμβουλος του Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων Δυστυχήματος Τεμπών, που παραδόθηκε την Πέμπτη 22/2 στις ανακριτικές αρχές της Λάρισας, προκειμένου να αξιοποιηθεί αλλά και να ενσωματωθεί στη σχετική δικογραφία.
«1. Ο χώρος “μολύνθηκε” γιατί πέραν των απολύτως απαραίτητων εργασιών διευθέτησης για επιχειρησιακούς λόγους που αναγκαστικά έγιναν, αλλοιώθηκε κιόλας αφού ικανή έκταση περίπου 2 στρεμμάτων μπαζώθηκε με φερτά υλικά όπως χαλίκια και μπετόν.
Κυρίως όμως το σημείο στο οποίο είχαν καταπέσει τμήματα (συντρίμμια) της επιβατικής αμαξοστοιχίας, αλλά και απόβλητα ή κατάλοιπα καύσης παρασυρμένα από τα νερά πυρόσβεσης, ίσως όμως και βιολογικό υλικό ανθρώπων, μπαζώθηκε με επιμελή και μόνιμο τρόπο, δηλαδή αφαίρεση του χώματος σε ικανό βάθος, πάχτωση του με χοντρά εμποτισμένα χαλίκια λατομείου και κάλυψη με σκυρόδεμα επίσης ικανού πάχους.
Η ενέργεια αυτή δυσχεραίνει αν δεν αποκλείει κιόλας την έρευνα στο σημείο εκείνο και κυρίως τη λήψη δειγμάτων που ίσως βοηθούσαν στην διαφώτιση αρκετών από τα ερωτήματα της έρευνας.
2. Όσο η έρευνα είναι σε εξέλιξη, όλα τα υλικά, αντικείμενα κλπ. που καθ’ οιονδήποτε τρόπο συμμετείχαν στην εκδήλωση του συμβάντος, θεωρούνται πειστήρια και ως τέτοια πρέπει αντιμετωπίζονται. Πέραν των άλλων τυπικών και ουσιαστικών μέτρων που πρέπει να λαμβάνονται, είναι και αυτό (κύριο) της διαφύλαξης και προστασίας.
Τα συγκεκριμένα αντικείμενα-πειστήρια (συντρίμμια, χώματα) που μετακινήθηκαν από τον τόπο του συμβάντος έπρεπε να διαφυλαχτούν και προστατευτούν τόσο από τις καιρικές συνθήκες, όσο και από τυχόν απόπειρά αλλοίωσης ή αφαίρεσης, μέτρα που δεν λήφθηκαν στον βαθμό που θα εξασφάλιζε την έγκαιρη -ασφαλή και αδιαμφισβήτητη έρευνα επ΄ αυτών και την διατήρηση τυχόν υπολειμμάτων-στοιχείων που θα βοηθούσαν προς τούτο.
3. Ο τρόπος και η επιλογή των χώρων από τους οποίους ελήφθησαν τα δείγματα για χημική ανάλυση, είναι μεθοδολογικά μη ορθός, γιατί τα περισσότερα δείγματα έχουν ληφθεί από το βόρειο τοιχίο αντιστήριξης και όχι από τον χώρο που έγινε η καύση-έκρηξη. (Πιθανότατα δεν ελήφθησαν, γιατί ο χώρος είχε διαμορφωθεί και αλλοιωθεί και υπήρχε και χρονική καθυστέρηση λήψης δειγμάτων, γεγονός που καθιστούσε πλέον, τα δείγματα επισφαλή και όχι αντιπροσωπευτικά».
Τι έγινε με τα 3 βαγόνια;
Αίσθηση όμως προκαλεί στο πόρισμα του Βασίλη Κοκοτσάκη μια ακόμη -πτυχή για την τραγωδία. Η επιμονή του για την αναγκαιότητα να ληφθούν δείγματα λαμαρινών με αιθάλες από τα τρία βαγόνια κοντέινερ της εμπορικής αμαξοστοιχίας, σκόνταψε στο γεγονός ότι, μετά το δυστύχημα κι ενώ όλα τα βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας μεταφέρθηκαν σε οικόπεδο του ΟΣΕ (!) στη θέση Κουλούρι, για τα συγκεκριμένα τρία βαγόνια κοντέινερ της εμπορικής αμαξοστοιχίας «αγνοείται η «τύχη τους», όσο κι αν επιδίωξαν τα μέλη του Συλλόγου Οικογενειών Θυμάτων, οι νομικοί τους παραστάτες, αλλά και οι τεχνικοί τους σύμβουλοι, να πληροφορηθούν που βρίσκονται, για την άντληση τυχόν περαιτέρω στοιχείων από την εξέταση τους.