Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Sindoor, η Τουρκία φέρεται να προσέφερε στο Πακιστάν σημαντική υποστήριξη, παρέχοντας αμυντικό υλικό, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τεχνογνωσία
Η στρατηγική σχέση μεταξύ Τουρκίας και Πακιστάν, αν και δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, έχει αποκτήσει πρωτοφανή ένταση και έκταση την τελευταία δεκαετία.
Η σύσφιξη των στρατιωτικών, πολιτικών και ιδεολογικών δεσμών μεταξύ Άγκυρας και Ισλαμαμπάντ, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες εξελίξεις γύρω από την στρατιωτική επιχείρηση Sindoor, δημιουργεί ένα νέο γεωπολιτικό τοπίο στην Ασία – με την Ινδία να βρίσκεται αναμφίβολα στο επίκεντρο.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης Sindoor, η Τουρκία φέρεται να προσέφερε στο Πακιστάν σημαντική υποστήριξη, παρέχοντας αμυντικό υλικό, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και τεχνογνωσία.
Πακιστανοί μηχανικοί εργάζονται ήδη στις εγκαταστάσεις της Turkish Aerospace Industries (TAI) και συμμετέχουν σε προγράμματα αιχμής, όπως το μαχητικό πέμπτης γενιάς KAAN.
Η υποστήριξη της Άγκυρας δεν περιορίστηκε σε αμυντικά μέσα.
Η Τουρκία εμφανίζεται να έχει εμποδίσει τη διέλευση μεταγωγικού An-124 το οποίο μετέφερε την τελευταία παρτίδα των επιθετικών ελικοπτέρων AH-64E Apache προς την Ινδία, αναγκάζοντας το αεροσκάφος να επιστρέψει στις ΗΠΑ.
Η κίνηση αυτή, ιδιαίτερα ασυνήθιστη για χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, σηματοδοτεί μια κλιμάκωση της τουρκικής στρατηγικής υπέρ του Πακιστάν – και εις βάρος των ινδικών συμφερόντων.
Ιστορικές, θρησκευτικές και ιδεολογικές ρίζες της σύγκλισης
Παρότι η συνεργασία Τουρκίας–Πακιστάν ξεκινά από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου (CENTO, RCD), οι σύγχρονες εξελίξεις έχουν βαθύτερες ιδεολογικές συνιστώσες. Και οι δύο χώρες:
• στηρίζουν μια εκδοχή πολιτικού Ισλάμ με σκληροπυρηνικά χαρακτηριστικά,
• ανήκουν στο Hanafi δόγμα της σουνιτικής παράδοσης,
• συνδέονται με μια μακρά ιστορία αλληλοσεβασμού, από τον Ataturk έως τον Erdogan.
Η Τουρκία έχει αναλάβει ενεργό ρόλο στη στήριξη των πακιστανικών θέσεων στο Κασμίρ, με συνεχείς παρεμβάσεις του Erdogan σε διεθνή φόρα και ενώπιον της πακιστανικής Βουλής.
Παράλληλα, η Άγκυρα υποστήριξε το Πακιστάν σε κρίσιμες διεθνείς διαδικασίες, όπως το FATF και το NSG, ενώ αντιτάχθηκε στην ένταξη της Ινδίας.
Αγκάθι το μεταναστευτικό στις σχέσεις Τουρκίας - Πακιστάν
Παρά την ισχυρή στρατηγική σύμπλευση, ο άξονας Άγκυρας–Ισλαμαμπάντ δεν είναι ανέφελος.
Το συνεχώς διογκούμενο ζήτημα της παράνομης μετανάστευσης Πακιστανών στην Τουρκία δημιουργεί εντάσεις, με εκατοντάδες εγκληματικά περιστατικά να επιβαρύνουν τη δημόσια εικόνα των μεταναστών.
Η τουρκική κοινωνία εμφανίζει πλέον ορατή κόπωση, γεγονός που ενίοτε αντανακλάται και στην πολιτική ρητορική.
Ωστόσο, το διμερές εμπόριο αυξάνεται θεαματικά. Το 2024 έφθασε τα 1,4 δισ. δολάρια, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαπραγμάτευση για Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (FTA).
Στρατιωτικός άξονας
Η Τουρκία είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής οπλικών συστημάτων του Πακιστάν μετά την Κίνα. Οι πιο χαρακτηριστικές συνεργασίες περιλαμβάνουν:
1.Αναβάθμιση πακιστανικών F-16 από την TAI.
2. Παράδοση τουρκικών targeting pods για τα JF-17.
3. Χρήση πακιστανικών εκπαιδευτικών MFI-17 από την Τουρκία.
4. Στήριξη Πακιστάν μετά την έλλειψη πιλότων στην Τουρκία το 2016.
5. Η φερόμενη εμπλοκή τουρκικών UAV Asisguard Songar σε επιθέσεις κατά της Ινδίας στην επιχείρηση Sindoor.
Ραγδαία επιδείνωση στις σχέσεις Ινδίας - Τουρκίας
Αν και παλαιότερα οι δύο χώρες είχαν φιλόδοξους στόχους – ακόμη και για διμερές εμπόριο 20 δισ. δολαρίων – σήμερα οι σχέσεις τους βρίσκονται στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων δεκαετιών.
Το εμπόριο παραμένει υψηλό (8,71 δισ. δολάρια το 2024–25) με σαφές πλεόνασμα υπέρ της Ινδίας, αλλά η γεωπολιτική δυσπιστία αυξάνεται.
Η Τουρκία στηρίζει το Πακιστάν στο θέμα του Κασμίρ, έχει υιοθετήσει συγκρουσιακή στάση απέναντι σε ινδικές επιχειρήσεις ασφαλείας.
Επίσης εμπλέκεται έμμεσα σε υποστήριξη πακιστανικών επιχειρήσεων και δέχεται δέχεται κριτική για πιθανές σχέσεις με άτομα που κατηγορούνται για ριζοσπαστικοποίηση στην Ινδία (γεγονός που επισήμως αρνείται).
Από την πλευρά της η Ινδία στηρίζει ενεργά την Αρμενία, ενισχύει δεσμούς με Ελλάδα και Κύπρο, διατηρεί στενές σχέσεις με Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ισραήλ και Ιράν.
Επιπλέον συμμετέχει σε περιφερειακά έργα όπως το IMEC, το οποίο στρατηγικά παρακάμπτει την Τουρκία.
Οργή στην Ινδία για τη στρατηγική σχέση Τουρκίας - Πακιστάν
Αν και ούτε η Τουρκία ούτε το Πακιστάν μπορούν να απειλήσουν την Ινδία στρατηγικά σε παγκόσμιο επίπεδο, η σύμπραξή τους δημιουργεί επιχειρησιακή ενόχληση, ιδίως σε θέματα UAV, στην τεχνολογία ηλεκτρονικού πολέμου, στη διπλωματική πίεση σε διεθνή φόρουμ και στην προβολή ηγεμονίας στον μουσουλμανικό κόσμο.
Η προσπάθεια της Τουρκίας να παρουσιαστεί ως ηγετική δύναμη του ευρύτερου ισλαμικού χώρου οδηγεί σε συνεχή υποστήριξη του Πακιστάν, ακόμη και εις βάρος εμπορικών σχέσεων με την Ινδία – μια χώρα των 1,4 δισ. ανθρώπων και μία από τις ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου.
Είναι η θρησκεία σημαντικότερη από την ανάπτυξη;
Το κρίσιμο ερώτημα είναι κατά πόσο η Τουρκία θέτει την ιδεολογική της ατζέντα πάνω από τον ορθολογικό σχεδιασμό της οικονομίας της. Αναμφίβολα, η γεωπολιτική ταυτότητα που επιδιώκει ο Erdogan βασίζεται σε:
• νεο-οθωμανική ρητορική,
• ηγεσία στον ισλαμικό κόσμο,
• στρατηγικό πραγματισμό έναντι ΗΠΑ, Ρωσίας και Κίνας.
Στον άξονα αυτό, το Πακιστάν λειτουργεί ως φυσικός σύμμαχος. Ωστόσο, η επιλογή να τεθούν σε δεύτερη μοίρα οι εμπορικές και τεχνολογικές σχέσεις με την Ινδία έχει κόστος.
Η θέση της Ινδίας στο νέο γεωπολιτικό τοπίο
Με ΑΕΠ 4,2 τρισ. δολαρίων, η Ινδία πλησιάζει σύντομα να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.
Στον δείκτη στρατιωτικής ισχύος, βρίσκεται στην 4η θέση, μπροστά από Τουρκία (9η) και Πακιστάν (12η).
Η Ινδία δεν πρόκεται να αντιδράσει παρορμητικά.
Το στρατηγικό βάρος της επιτρέπει συμμαχίες με ομόφρονες δυνάμεις, επενδύσεις σε τεχνολογίες UAV/AI, αναβάθμιση αποτρεπτικής ισχύος και προώθηση περιφερειακών έργων που μειώνουν τη γεωστρατηγική αξία της Τουρκίας.
πηγήΟι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.