Το δεύτερο δάνειο είχε ονομαστική αξία 2.000.000 στερλινών. Στα χεριά μας έφτασαν μόλις 529.000 στερλίνες καθώς από αρχικό ποσό θα κρατηθούν διάφορα ποσά για τόκους, έξοδα, μεσιτικά και προηγούμενα δάνεια, συνολικά 529.000 στερλινών.
Το "πάρτι" όμως δεν έχει τελειωμό εδώ… Από τις υπόλοιπες 529.000 στερλίνες θα σταλούν στην Αμερική 156.000 στερλίνες για να κατασκευαστούν δύο ατμοφρεγάτες και 123.000 θα παραμείνουν στην Αγγλία για την κατασκευή έξι ατμοκινήτων πλοίων. Ποσό 37.000 θα δοθεί για μισθοδοσία στον άγγλο ναύαρχο Κόχραν, ο οποίος ανελάμβανε την ηγεσία του υπό κατασκευή ελληνικού στόλου. Στην Ελλάδα έμειναν 190.000, οι οποίες θα σπαταληθούν στις εμφύλιες αναμετρήσεις την εποχή που ο Ιμπραήμ έφθανε ανενόχλητος στην Πελοπόννησο.
Η πρώτη ουσιαστική πτώχευση ήταν αναμενόμενη και σημειώθηκε τρία χρόνια αργότερα το 1827 με την αδυναμία καταβολής των τοκοχρεολυσίων των δύο πρώτων δανείων.
Η δεύτερη το 1843, όταν διακόπηκε η εξόφληση των δόσεων του δανείου των 60.000.000 γαλλικών φράγκων που είχε δοθεί στη Βαυαροκρατία με την εγγύηση των προστάτιδων δυνάμεων. Το δάνειο αυτό εξανεμίστηκε στην αποπληρωμή των δόσεων των δύο αγγλικών δανείων.
"Δυστυχώς, επτωχεύσαμεν"
Ήταν 30 Οκτωβρίου του 1893 όταν ο Τρικούπης εμφανιζόμενος στη Βουλή δεν θα διστάσει να καταθέσει την αλήθεια με την ιστορική φράση "Δυστυχώς, κύριοι, επτωχεύσαμεν". Ο Τρικούπης θα συνάψει επτά δάνεια με ληστρικούς όρους.
Οι ξένοι κεφαλαιούχοι είναι «πρόθυμοι» να προσφέρουν νέα δάνεια. Ανταγωνίζονται οι Αγγλοι, οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί και στέλνουν, αντίστοιχα, στην Ελλάδα για έλεγχο των δημοσιονομικών τον λόρδο Εδουάρδο Λω, τον οικονομικό επιθεωρητή Ρου και τον τραπεζίτη Μόργκαν.
Συνολικά έξι δάνεια με ληστρικούς όρους υπογραφήκαν εκείνη την περίοδο.
* 1879 , ύψους 60 εκ., φράγκων για να καλυφθεί και να αποσυρθεί η αναγκαστική κυκλοφορία χρήματος με επιτόκιο 8,19%.
* 1881, ύψους 120 εκατ., φράγκων για να καλυφθούν οι επείγουσες ανάγκες της χώρας, με επιτόκιο 7,35%.
* 1884 , ύψους 100 εκατ., φράγκων για τη κατασκευή σιδηροδρόμων με επιτόκιο 7,16%.
* 1887, ύψους 135 εκατ., φράγκων για την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και την εξυπηρέτηση προηγούμενων δανείων. Επιτόκιο 6%.
* 1879 , ύψους 155 εκ., για τη πληρωμή του δανείου του και την αποπληρωμή των σιδηροδρομικών εταιριών, με επιτόκιο 5,75%.
* 1890-91, ύψους 89 εκατ., για τη κατασκευή του σιδηροδρόμου Πειραιά – Λάρισας με επιτόκιο 5,7%.
Οι πιστωτές της Ελλάδας ήταν τότε η Harmbo του Λονδίνου, η Bank de Paris , η Brleishrober του Βερολίνου και η Τράπεζα της Κωνσταντινούπολις του Συγγρού.
Από το συνολικό ονομαστικό ποσό των 643.000.000 εκατ. χρυσών φράγκων θα εισπραχθούν μόνο 463 εκατ. Για τα νέα και τα παλαιά δάνεια θα καταβληθούν, τη δεκαετία 1880-1890, τοκοχρεολύσια ύψους 455.000.000 χρυσών φράγκων!
Η χρεοκοπία είχε επέλθει προτού ο Τρικούπης αναλάβει για τελευταία φορά την πρωθυπουργία. Ο διάδοχός του Δηλιγιάννης θα οδηγήσει τη χώρα, το 1897, στον ατιμωτικό πόλεμο κατά της Τουρκίας. Με την ήττα θα έλθει ο Διεθνής Οικονομικός Ελεγχος που θα εισπράττει για λογαριασμό των δανειστών τους φόρους των ειδών μονοπωλίου αλάτι, σπίρτα, πετρέλαιο, παιγνιόχαρτα, σιγαρόχαρτο και σμύριδα.. Ο ΔΟΕ θα καταργηθεί ύστερα από 80 χρόνια, το 1978!
Η τρίτη αυτή πτώχευση της Ελλάδας σήμανε κλονισμό της δραχμής και ολοκληρωτικό μαρασμό της ελληνικής οικονομίας.
Η χρεοκοπία του 1932
Τον Μάρτιο του 1910 συνάπτονται νέα δάνεια για νέα έργα. Παρά την ήττα όμως στη Μικρά Ασία, η πτώχευση έχει αποφευχθεί με το Α΄ Αναγκαστικό Δάνειο που επιβάλλεται από τον υπουργό Οικονομικών Π. Πρωτοπαπαδάκη, ο οποίος κόβει στη μέση τα χαρτονομίσματα, κρατά το ένα μέρος στην κυκλοφορία και ανταλλάσσει το άλλο με τίτλους εσωτερικού δανείου. Στην αποφυγή της πτώχευσης το ΄22 συμβάλλει και το δάνειο υπό την αιγίδα της Κοινωνίας των Εθνών για τους πρόσφυγες.
Η πτώχευση όμως είναι και πάλι μοιραία και τελικά έρχεται το 1932. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση προϋπολογισμού του υπουργού Οικονομικών καθηγητή Βερβαρέσσου, η Ελλάδα χρωστάει στο εξωτερικό 2,868,1 εκατ. χρυσά φράγκα.
Ο Σπύρος Μαρκεζίνης το 1952 κανει τον τελικό διακανονισμό όλων των προπολεμικών χρεών της Ελλάδας έγινε από τον. Η πρωτοφανής ανάπτυξη και η αυστηρή συγκράτηση δαπανών τη δεκαετία 1955-1965 συμμάζεψαν οριστικά τα δημόσια οικονομικά και οι τελικές πληρωμές εκείνων των δανείων ολοκληρώθηκαν μόλις το 1967.
Ομοιότητες και Διαφορές
Το υψηλό δημόσιο χρέος παραμένει η κύρια αιτία που η χώρα αδυνατεί να σηκώσει κεφάλι από το 1827 που αναγκάστηκε να κηρύξει την πρώτη πτώχευση.
Τα επιτόκια δανεισμού τότε κυμαίνονταν μεταξύ 5,5 και 8,7% αλλά πάντως αρκετά υψηλότερα από το μέσο ευρωπαϊκό επιτόκιο που ήταν μεταξύ 3 και 4%. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σήμερα που τo spread εκτινάχτηκε στις 600 μονάδες βάσης.
Η κύρια διαφορά είναι ότι η χώρα ανήκει στη ζώνη του ευρώ και είναι αδιανόητη η χρεοκοπία, εφόσον δεν επιστρέψουμε στο εθνικό νόμισμα. Μια ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα πυροδοτήσει ντόμινο στην Ευρωζώνη, καθώς υπάρχουν κι άλλες χώρες, τα λεγόμενα PIIGS, που βρίσκονται κοντά στο σημείο μηδέν.
Τα σημερινά δημόσια χρέη είναι περίπου 300 δισ. ευρώ, ενώ τότε ήταν 550 εκατομμύρια χρυσά γαλλικά φράγκα. Τα παρελθόντα δάνεια είχαν συναφθεί μεταξύ 1879 και 1890 και αντιπροσώπευαν μεγάλο ποσοστό στο ΑΕΠ όπως και τα σύγχρονα που είναι αποτέλεσμα επαναληπτικού δημόσιου χρέους των μεταπολεμικών δεκαετιών.
Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνταν για την άσκηση οικονομικής πολιτικής τότε ήταν διαφορετικά από αυτά που χρησιμοποιούνται σήμερα. Για παράδειγμα το εργαλείο της αναγκαστικής κυκλοφορίας χρήματος τότε επιστρατεύονταν όποτε υπήρχε ένα κοινωνικό ή εθνικό πρόβλημα. Κατόπιν αντλούνταν δάνεια για να αποτραβηχτεί το πληθωριστικό χρήμα από την κυκλοφορία και να εξασφαλισθεί ο ισοσκελισμένος προϋπολογισμός. Σήμερα αυτή η δυνατότητα δεν υπάρχει.
Δημοσίευση σχολίου