Το ΚΚΕ εφαρμόζει ήδη στρατηγική προληπτικής εξουδετέρωσης των αποκαλύψεων της συντρόφου του εκτελεσμένου αγωνιστή
«ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΑΝΑΜΕΤΡΗΣΗ» επιχειρεί ο Περισσός εν όψει της έκδοσης από το Μουσείο Μπενάκη της «πολιτικής διαθήκης» της Ελλης Παππά, συντρόφου του Νίκου Μπελογιάννη, ηγετικού στελέχους του ΚΚΕ, ο οποίος εκτελέστηκε πριν από 58 χρόνια από το μετεμφυλιακό καθεστώς.Σε μια προσπάθεια να προκαταλάβει τις εξελίξεις που αναμένεται να πυροδοτήσουν οι αναφορές της στην υπόθεση Μπελογιάννη όπως και στην αλληλένδετη υπόθεση Πλουμπίδη, που περιέχονται στους δύο «φακέλους» τους οποίους εμπιστεύθηκε η ίδια αρκετά χρόνια προτού πεθάνει (το 1993 και το 1995) στον διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη κ. Αγγ. Δεληβορριά, η ηγεσία του ΚΚΕ προχωρεί σε ένα ιδιότυπο «ξεκαθάρισμα λογαριασμών» αναφορικά με όσα κατά καιρούς έχει καταμαρτυρήσει ή υπαινιχθεί η Ελλη Παππά, αλλά κυρίως
για όσα προβλέπει ο Περισσός ότι θα αναφέρονται στα κείμενά της, καθώς έχει στα χέρια του τις εκθέσεις και αναφορές της μέσα από τη φυλακή προς την τότε ηγεσία του κόμματος υπό τον Νίκο Ζαχαριάδη .
Στόχος του ΚΚΕ είναι να χαράξει «κόκκινες γραμμές» εν όψει των επικείμενων αποκαλύψεων της Ελλης Παππά «για όσα είδα, γνώρισα, έπαθα μέσα στο κίνημα στο οποίο αφιερώσαμε τη ζωή μας χωρίς ανταλλάγματα και “εξαργυρώσεις”», όπως έχει γράψει η ίδια, αλλά και να διαμορφώσει εκείνα τα ιστορικά, πολιτικά και επικοινωνιακά «αναχώματα» που κρίνει απαραίτητα για να αντιμετωπίσει όσα θα αναφέρονται σχετικά με «πρόσωπα και γεγονότα» που σφράγισαν την πορεία του Νίκου Μπελογιάννη προς το εκτελεστικό απόσπασμα το ξημέρωμα της Κυριακής 30 Μαρτίου 1952, μαζί με τους Ηλία Αργυριάδη, Νίκο Καλούμενο και Δημήτρη Μπάτση.
Αν και το ΚΚΕ είχε αποφύγει συστηματικά όλα τα προηγούμενα χρόνια να επικρίνει δημοσίως τη στάση και τις απόψεις που διατύπωνε η Ελλη Παππά αποφεύγοντας μια ανοιχτή διαμάχη μαζί της, τώρα επιχειρεί ανοιχτά να αποδυναμώσει τη σημασία τής υπό έκδοση «πολιτικής διαθήκης» αμφισβητώντας όσα κατά καιρούς έχει η ίδια υποστηρίξει σε εκμυστηρεύσεις της, λιγότερο ή περισσότερο ευθέως, σχετικά με τις ευθύνες τόσο του Ζαχαριάδη όσον αφορά την απόφαση για την αποστολή του Μπελογιάννη στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 1950 (με αργεντίνικο διαβατήριο και με το όνομα Ερρίκος Πανόζ), όσο και εκείνων που κατά την ίδια έπαιξαν μοιραίο «ρόλο» στη σύλληψή του λίγους μήνες αργότερα.
Ησύντροφος του Μπελογιάννη είχε κρατήσει ως επτασφράγιστο μυστικό σημαντικές λεπτομέρειες και στοιχεία, όπως και τα ονοματεπώνυμα όσων κατά τη γνώμη που είχε σχηματίσει συνέτειναν με τις πράξεις τους- φανερές ή κρυφές- στην τραγική έκβαση της υπόθεσης. Γι΄ αυτό και τα συμπεριέλαβε στα δύο κείμενα που παρέδωσε εν είδει «πολιτικής διαθήκης» στο Μουσείο Μπενάκη, με τον ρητό όρο να γίνουν γνωστά μετά τον θάνατό της (πέθανε τον περασμένο Οκτώβριο σε ηλικία 89 ετών), κάτι που αναμένεται να γίνει ως το τέλος Μαΐου. Τα επίμαχα κείμενα επιμελείται ιστορικός του Μουσείου και θα εκδοθούν αυτούσια δίχως παρεμβάσεις. Στόχος είναι να παραδοθούν στους αναγνώστες και στους ερευνητές ως έχουν, ενώ το μόνο που προβλέπεται είναι η εισαγωγή του επιμελητή της έκδοσης και κάποια διαφωτιστικά στοιχεία για πρόσωπα και γεγονότα που αναφέρονται.
Εν όψει της έκδοσης οι αρμόδιοι επιτελείς του Περισσού έχουν τεθεί σε επιφυλακή. Το Ιστορικό Τμήμα της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ έχει αναλάβει να ανασύρει από το αρχείο του κόμματος ό,τι εκθέσεις και αναφορές έστελνε στην ηγεσία από το κελί της, καθώς παρέμεινε στη φυλακή και μετά την εκτέλεση του συντρόφου της. Αν και καταδικασμένη εις θάνατον και παρ΄ ότι επέμεινε να μη διαχωριστεί η μοίρα της από εκείνη του Μπελογιάννη, η Ελλη Παππά γλίτωσε το εκτελεστικό απόσπασμα λόγω του γεννημένου στη φυλακή, τον Αύγουστο του 1951, γιου τους Νίκου και αποφυλακίστηκε την Πρωτοχρονιά του 1964. Ολη εκείνη την περίοδο και όταν ήταν αυτό δυνατόν, κατόρθωνε να στέλνει προς τα έξω κάποια σημειώματά της με αποδέκτη το κόμμα, καταθέτοντας από πρώτο χέρι τα στοιχεία που γνώριζε για την υπόθεση που συγκλόνισε το πανελλήνιο και προκάλεσε ένα μεγάλο κύμα διεθνών αντιδράσεων και κατακραυγής, δίχως ωστόσο αποτέλεσμα. Εκτοτε ποτέ δεν είχε αναφερθεί σε δημόσιες εμφανίσεις της στις λεπτομέρειες και στους κρίσιμους παράγοντες που προσδιόρισαν τις δραματικές εκείνες εξελίξεις. «Για όλα αυτά θα μιλήσω μετά θάνατον» έλεγε σε όσους ζητούσαν να μάθουν τι γνωρίζει.
Αν και πολυγραφότατη, η αγωνίστρια και διανοούμενη της Αριστεράς, τα μόνα γραπτά που άφησε για την υπόθεση Μπελογιάννη είναι οι 108 δακτυλογραφημένες σελίδες που παρέδωσε στο Μουσείο Μπενάκη (και άλλες 52 σελίδες για την υπόθεση Πλουμπίδη), με τη σημείωση ότι «όποιος ενδιαφερθεί να διαβάσει αυτό το κείμενο» θα μάθει για τις εμπειρίες εκείνες που αφορούσαν «την θέση μου στο ΚΚΕ και τις περιπέτειες της αμοιβαίας σχέσης μας». Ωστόσο έχει δώσει ένα σαφές πρώτο δείγμα γραφής το οποίο δεν άφησε καθόλου αδιάφορο τον Περισσό: «Δεν ήταν εύκολο να είσαι μέλος του ΚΚΕ στα χρόνια του σταλινισμούεκτός κι αν επιδίωξή σου ήταν “να ανέβεις” στην κομματική ιεραρχία. Προϋποθέσεις αυτής της ανόδου ήταν, πρώτον, να έχεις αυτή τη φιλοδοξία, δεύτερον, να κλείνεις τα μάτια και τα αυτιά σε όσα στραβά ή απαράδεκτα ή και ύποπτα διαπίστωνες» σημείωνε στη συνοδευτική επιστολή της ασκώντας δριμεία κριτική στο «μοντέλο» άσκησης της κομματικής εξουσίας που κυριαρχούσε, επισημαίνοντας ότι από πολύ νωρίς διαπίστωνε «πράξεις, παραλείψεις,καταστάσεις, που δεν συμφωνούσαν με την αντίληψή μου για το κομμουνιστικό κίνημα και για το Κόμμα που αναλάμβανε να αναπτύξει αυτό το κίνημα και να το οδηγήσει στη νίκη».
Με κεντρικό σύνθημα «το ΚΚΕ γεννά Μπελογιάννηδες» ο Περισσός δεν διστάζει να χαρακτηρίσει «αυθαιρεσία» το να αντιμετωπίζονται ως ιστορική πηγή οι μαρτυρίες της Ελλης Παππά, στην οποία προσδίδει ευθέως «λαθεμένες εκτιμήσεις για πρόσωπα και πράγματα». Εξαπολύει δε επίθεση εναντίον όσων μετά τον θάνατό της «επεδίωξαν να αποσυνδέσουν τον Μπελογιάννη από το πραγματικό γεγονός- ότι έζησε και εκτελέστηκε ως στέλεχος του ΚΚΕ», συμπεριλαμβάνοντας μεταξύ αυτών και τα συγγενικά τους πρόσωπα, χωρίς να τα κατονομάζει, αν και είναι προφανές ότι υπονοούν τον υιό Μπελογιάννη, ο οποίος με δηλώσεις του έχει προειδοποιήσει ότι με τη δημοσιοποίηση της «πολιτικής διαθήκης» της μητέρας του «θα αναστατωθεί το “ανεξάρτητο κρατίδιο” του Περισσού». «Οι Μπελογιάννηδες ανήκουν στο ΚΚΕ. Και βεβαίως δεν ανήκουν πολιτικά στους συγγενείς τους, οπουδήποτε και αν βρίσκονται οι τελευταίοι ιδεολογικά ή και κομματικά» αποφαίνεται το ΚΚΕ, επισημαίνοντας ότι «είναι τελείως διαφορετικοί οι συγγενικοί δεσμοί αίματος από τους δεσμούς αίματος των ηρωικών νεκρών μας με το ΚΚΕ», για να καταλήξει στην εξής ωμή διαπίστωση: «Μόνον αυτοί οι δεσμοί μπορούν να αποτιμηθούν ιστορικά και πολιτικά».
Υπό το πρίσμα αυτό και με την υπογράμμιση ότι «οι προσωπικές εκμυστηρεύσεις έχουν ελάχιστη ιστορική αξία», ο Περισσός επιχειρεί να αποδομήσει την εικόνα που έχει φιλοτεχνήσει η Ελλη Παππά με τις κατά καιρούς μαρτυρίες της, αντιτείνοντας ότι η ίδια «έχει χρησιμοποιήσει τις εκμυστηρεύσεις κατά κόρον και με σαφή υπονοούμενα κάνοντας συνεχείς αναφορές στο τι της είπε ή δεν της είπε ο Μπελογιάννης, ή τι εννοούσε για το ένα ή για το δείνα θέμα». «Ούτε μπορεί να την διαψεύσει κανείς, αφού κανείς δεν ήταν παρών στην απομόνωση του κρατητηρίου, ούτε εκείνη μπορούσε να αποδείξει τα λεγόμενά της» αποφαίνονται οι ιστορικοί του κόμματος, διατυπώνοντας αιχμές για όσα έχει πει στο παρελθόν «τα οποία στη συνέχεια ξέχασε».
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
* Δεν ήταν εύκολο να είσαι μέλος του ΚΚΕ στα χρόνια του σταλινισμού- εκτός κι αν επιδίωξή σου ήταν «να ανέβεις» στην κομματική ιεραρχία.
Προϋποθέσεις αυτής της ανόδου ήταν, πρώτον, να έχεις αυτή τη φιλοδοξία, δεύτερον, να κλείνεις τα μάτια και τα αυτιά σε όσα στραβά ή απαράδεκτα ή και ύποπτα διαπίστωνες * Διαπίστωσα πράξεις, παραλείψεις, καταστάσεις, που δεν συμφωνούσαν με την αντίληψή μου για το κομμουνιστικό κίνημα και για το Κόμμα που αναλάμβανε να αναπτύξει αυτό το κίνημα και να το οδηγήσει στη νίκη * Ο Ζαχαριάδης είχε ανάγκη να δημιουργήσει τον μύθο ενός μάρτυρα και τον μύθο ενός προδότη. Στη θέση του πρώτου χρησιμοποίησε τον Νίκο Μπελογιάννη στέλνοντάς τον παράνομα στην Ελλάδα για να ανασυγκροτήσει τις παράνομες κομματικές οργανώσεις και στη θέση του δεύτερου τον Νίκο Πλουμπίδη * Ο Νίκος παραήταν υπολογίσιμος σε σημείο που δεν μπορούσε να τον αντέξει ο Ζαχαριάδης
ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΚΕ
* Είναι τελείως διαφορετικοί οι συγγενικοί δεσμοί αίματος από τους δεσμούς αίματος των ηρωικών νεκρών μας με το ΚΚΕ. Μόνον αυτοί οι δεσμοί μπορούν να αποτιμηθούν ιστορικά και πολιτικά.
Οι προσωπικές εκμυστηρεύσεις έχουν ελάχιστη ιστορική αξία * Ούτε μπορεί να διαψεύσει κανείς την Ελλη Παππά, αφού κανείς δεν ήταν παρών στην απομόνωση του κρατητηρίου, ούτε εκείνη μπορούσε να αποδείξει τα λεγόμενά της * Χρειαζόταν να έλθει στην Ελλάδα κάποιο από τα πιο ικανά στελέχη που διέθετε το ΚΚΕ. Στον Μπελογιάννη το ΠΓ και η ΚΕ είχαν επενδύσει μεγάλες ελπίδες * Ούτε η Ελλη Παππά ήταν απαλλαγμένη από τη γενικότερη τάση «χαφιεδολογίας» που υπήρχε στην ηγεσία, υπέπεσε σε λαθεμένες εκτιμήσεις για πρόσωπα και πράγματα, για τα οποία δεν έχει σταθεί αυτοκριτικά, ενώ έχει καταγγείλει άλλους που υπέπεσαν στα ίδια λάθη με τα δικά της «Η γυναίκα του Μπελογιάννη δεν έπρεπε να βάλει μαύρα»
Oι σχέσεις της Ελλης Παππά με συγκρατούμενές της είναι ένα από τα θέματα που θίγει ο Περισσός, αποδίδοντάς της ότι υπήρξαν περιπτώσεις κατά τις οποίες στράφηκε εναντίον τους. Εχει καταγραφεί άλλωστε ότι πολλές ήταν εκείνες που την κατέκριναν επειδή μετά την εκτέλεση του συντρόφου της φόρεσε τα μαύρα. Σύμφωνα με τους ηθικούς και κομματικούς «κώδικες» της εποχής κάτι τέτοιο ισοδυναμούσε, για τις έγκλειστες κομμουνίστριες, με εκδήλωση αδυναμίας και πτώσης του ηθικού έναντι του αντιπάλου.
Μάλιστα ο Ν. Πλουμπίδης σε επιστολή του που κατάφερε να στείλει στις φυλακές Αβέρωφ όπου κρατούνταν η Ελλη Παππά, ένα μήνα μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη και των συντρόφων του, της έλεγε: «Σήμερα έβρισα δικούς μας, που δε βλέπουν ότι το κουτσομπολιό που γίνεται σε βάρος σου είναι έργο της Ασφάλειας. (...) Συ κορίτσι μου, δικαιολογημένα πόνεσες διπλά για την απώλεια αγαπημένου άντρα και διαλεχτού συντρόφου, όμως συ δεν είσαι η γυναίκα οποιουδήποτε άντρα, ούτε απλή συντρόφισσα. Είσαι η γυναίκα του Μπελογιάννη,που δεν ήταν μόνον άντρας σου, ήταν ηγέτης του ΚΚΕ, ήταν ο εξαίρετος ταγός των εργαζομένων της Ελλάδας, ήταν το καμάρι της προοδευτικής ανθρωπότητας. (...) Η γυναίκα του Μπελογιάννη δεν έπρεπε να βάλει μαύρα. (...) Εσω προσεκτική. Μη δίνεις λαβές για κουτσομπολιά, αν και η Ασφάλεια κάτι θα βρει για να υφάνει το σιχαμερό έργο της».
Οσον αφορά τον Ν. Πλουμπίδη, υπέρ της αθωότητας του οποίου είχε ταχθεί η ίδια έναντι της βαριάς κομματικής κατηγορίας που τον βάραινε ως «πράκτορα» της Ασφάλειας και «προδότη», εξαιτίας της προαναφερθείσας επιστολής του, ο Περισσός την εμφανίζει να διατηρεί αμφιβολίες και για αυτόν, εμπλέκοντας συγκρατούμενές της όσον αφορά την παρακολούθηση που κατέληξε στη σύλληψη. Στο απόσπασμα που παρατίθεται από έκθεσή της προς τον Ζαχαριάδη αναφέρεται: «Εμένα με βασάνισαν τρία σημεία:
1) Οταν ήρθε στη φυλακή η Κατερίνα Τριανταφ(υλλίδη) μου είπε: “Ο Πλουμπίδης είναι έξω φρενών μαζί σου γιατί πήγες στο σπίτι του Καλοφωλιά, ενώ στο είχε απαγορεύσει” (σ.σ.: πρόκειται για το σπίτι όπου συνελήφθη στις 20.12.1950 ο Μπελογιάννης και τέσσερις ημέρες αργότερα η Παππά). Εγώ έμεινα κατάπληχτη, γιατί στο σπίτι του Καλοφ(ωλιά) πήγα ακριβώς ύστερα από συνεννόηση μαζί του (από κει θα παίρναμε επαφή με την οργάνωση μετά τη σύλληψη του Νίκου). Τότε το απέδωσα σε υπερβολικότητες της Κατερίνας.Μετά την καταγγελία για τον Πλ(ουμπίδη) με βασάνισε πολύ.
2) Η τοποθέτηση της Ειρήνης Καστανάκη σε τόσο σοβαρή δουλειά. Απ΄ αυτήν ξεκινάει στην υπόθεσή μας όλο το κορδόνι της παρακολούθησης.Ο Πλ.όταν την έβαλε στη δουλειά μού είχε διαβάσει μια έκθεσή της στην οποία έλεγε πως υπέγραψε δήλωση στη Μακρόνησο ύστερα από βασανιστήρια, “που δεν έπαθε ούτε ο Χριστός”. Του είχα πει τότε πως δεν μ΄ αρέσει εμένα αυτή η γυναίκα που διαφημίζει το τι πέρασε για να δικαιολογήσει τη δήλωσή της (τότε δεν ξέραμε ακόμη πως δεν έγιναν ατομικά βασανιστήρια στη Μακρον. στις γυναίκες). Οταν ήρθα στη φυλακή έμαθα από τις γυναίκες πως η Καστανάκη ουδέποτε είχε πάει στη Μακρ., ότι αντίθετα είχε συλληφθεί το 1948 με τους ιδιωτ.υπάλληλους, ότι αφέθηκε ελεύθερη, χωρίστηκεη δίκη της και δεν έγινε ποτέ (όπως και τώρα).
Ο μύθος του μάρτυρα και του προδότη
Για την Ελλη Παππά, ο Ζαχαριάδης στις συγκεκριμένες συνθήκες που επικρατούσαν με το ΚΚΕ «στη γωνία» μετά την ήττα του εμφυλίου πολέμου (1946-1949) και με τον ίδιο σε δυσχερή θέση αν και «με το όπλο παρά πόδα», είχε ανάγκη να δημιουργήσει «τον μύθο ενός μάρτυρα και τον μύθο ενός προδότη», όπου στη θέση του πρώτου χρησιμοποίησε τον Νίκο Μπελογιάννη στέλνοντάς τον παράνομα στην Ελλάδα για να ανασυγκροτήσει τις παράνομες (και διαβρωμένες σε μεγάλο βαθμό από την Ασφάλεια) κομματικές οργανώσεις και στη θέση του δεύτερου τον Νίκο Πλουμπίδη, ο οποίος προσπάθησε απεγνωσμένα να σώσει τη ζωή του Μπελογιάννη (με τη γνωστή επιστολή του προς τις Αρχές με την οποία δήλωνε ότι ο ίδιος ήταν ο καθοδηγητής του παράνομου κομματικού μηχανισμού και ότι θα παραδινόταν αν δεν εκτελείτο ο σύντροφός του). Σε όλα αυτά το ΚΚΕ αντιτείνει ότι η αποστολή του στελέχους του στη μετεμφυλιακή Ελλάδα για την ανασυγκρότηση του παράνομου κομματικού μηχανισμού, επικεφαλής του οποίου ήταν ο Πλουμπίδης, «ήταν αναγκαία (και) από την άποψη ότι χρειαζόταν να έλθει στην Ελλάδα κάποιο από τα πιο ικανά στελέχη που διέθετε το ΚΚΕ».
Οι «χαφιέδες» και οι «πράκτορες»
Μεταξύ εκείνων που είχαν έλθει την ίδια περίοδο με τον Μπελογιάννη στην Ελλάδα από τις «Λαϊκές Δημοκρατίες», όπου είχαν βρει στέγη οι ηττημένοι του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ), για να συμβάλουν στην ανασυγκρότηση του κόμματος ήταν και ο ομόλογός του στην κομματική ιεραρχία (αναπληρωματικό μέλος της ΚΕ) Ν. Ακριτίδης, ο οποίος ήταν ένας από εκείνους που η Ελλη Παππά ενδέχεται να θεωρούσε «χαφιέδες» χωρίς ωστόσο να τον κατονομάζει, κάτι που πιθανώς να κάνει στη «διαθήκη» της. Σύμφωνα με έκθεση της Ελλης Ιωαννίδου (όπως ήταν τότε το επώνυμό της από τον γάμο της με το εκτός συνόρων στέλεχος του κομματικού μηχανισμού Ηλία Ιωαννίδη), την οποία δημοσιοποίησε ο Περισσός, «και- έξω από τους μικρούς - πραγματικός χαφιές είναι αυτός που βρίσκεται στην Αθήνα επικεφαλής της δουλειάς». «Αν αυτός είναι πάντα ο Ακριτίδης, τότε χαφιές είναι ο Ακριτίδης» αναφέρεται.
Το ΚΚΕ, ωστόσο, έχει απορρίψει από τότε την κατηγορία αυτή, ενώ όπως διαπιστώνουν οι ιστορικοί του κόμματος «ούτε η Ελλη Παππά ήταν απαλλαγμένη από τη γενικότερη τάση “χαφιεδολογίας” που υπήρχε στην ηγεσία,βεβαίως σε συνθήκες που η Ασφάλεια κατέφερε ισχυρά χτυπήματα στις παράνομες οργανώσεις του», αποδίδοντάς της «λαθεμένες εκτιμήσεις για πρόσωπα και πράγματα» για τα οποία μάλιστα της χρεώνουν ότι «δεν έχει σταθεί αυτοκριτικά, ενώ έχει καταγγείλει άλλους που υπέπεσαν στα ίδια λάθη με τα δικά της».
Παραθέτουν εξάλλου άλλο απόσπασμα έκθεσής της σύμφωνα με την οποία ο Ν. Βαβούδης, ο άνθρωπος-«κλειδί» του παράνομου μηχανισμού καθώς διαχειριζόταν τους ασυρμάτους του κόμματος, ήταν «πράκτορας».
TO BHMA
Δημοσίευση σχολίου