bruegel
Του Ashoka Mody
Τα διογκούμενα οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας οδηγούν τη χώρα στο να εξετάσει το μέχρι πρότινος αδιανόητο: την αθέτηση πληρωμής σε δάνεια του ΔΝΤ. Αντί να απαιτεί την αποπληρωμή και περαιτέρω λιτότητα, το ΔΝΤ θα πρέπει να αναγνωρίσει τις ευθύνες του για την κατάσταση της χώρας και να διαγράψει μεγάλο μέρος του χρέους.
Οι επαχθείς υποχρεώσεις της Ελλάδας στο ΔΝΤ, την ΕΚΤ, και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να ανιχνευθούν μέχρι τον Απρίλιο του 2010, όταν έκαναν ένα μοιραίο λάθος. Αντί να επιτρέψουν στην Ελλάδα να κηρύξει στάση πληρωμών στα ανυπέρβλητα χρέη της προς τους ιδιώτες πιστωτές, επέλεξαν να της δανείσουν χρήματα για να τα αποπληρώσει στο ακέραιο.
Τότε, πολλοί ζήτησαν να προχωρήσουν αμέσως σε αναδιάρθρωση του χρέους προς ιδιώτες επενδυτές, ως εκ τούτου επιβάλλοντας ζημιές σε τράπεζες και επενδυτές που είχαν δανείσει λεφτά στην Ελλάδα. Μεταξύ αυτών ήταν διάφορα μέλη του συμβουλίου του ΔΝΤ και ο Karl Otto Pohl, πρώην πρόεδρος της Bundesbank και βασικός αρχιτέκτονας του ευρώ. Το ΔΝΤ και οι ευρωπαϊκές αρχές απάντησαν ότι η αναδιάρθρωση θα προκαλούσε οικονομικό χάος παγκοσμίως. Όπως σημείωσε με ειλικρίνεια ο Pohl, αυτό ήταν απλώς μια κάλυψη για την διάσωση των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών, οι οποίες ήταν μεταξύ των μεγαλύτερων παραγόντων για τις ελληνικές σπατάλες.
Τελικά η προσέγγιση των αρχών εν μέρει αντικατέστησε ένα πρόβλημα με ένα άλλο: τα δάνεια του ΔΝΤ και των Ευρωπαίων χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή των ιδιωτών πιστωτών. Ως εκ τούτου, παρά την καθυστερημένη αναδιάρθρωση το 2012, οι υποχρεώσεις της Ελλάδας παραμένουν αφόρητες, μόνο που τώρα οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά σε επίσημους πιστωτές.
Πέντε χρόνια αφότου άρχισε η κρίση, το κρατικό χρέος έχει εκτιναχθεί από το 130% του ΑΕΠ στο σχεδόν 180%. Στο μεταξύ, μια βαθιά οικονομική ύφεση και ο αποπληθωρισμός, έχουν μειώσει σημαντικά την ικανότητα της κυβέρνησης να αποπληρώσει.
Σχεδόν όλοι συμφωνούν τώρα ότι το να πιέζουν την Ελλάδα να πληρώσει τους ιδιώτες πιστωτές της, ήταν μια κακή ιδέα. Η απαιτούμενη δημοσιονομική λιτότητα ήταν απλώς πάρα πολύ μεγάλη, προκαλώντας την κατάρρευση της οικονομίας. Το ΔΝΤ αναγνώρισε το λάθος σε ένα report το 2013 για την Ελλάδα. Σε ένα πρόσφατο staff report, το Ταμείο δήλωσε πως όταν μια κρίση απειλεί να εξαπλωθεί, θα πρέπει να αναζητείται μια συλλογική λύση αντί να υποχρεώνεται η προβληματική οικονομία να επωμιστεί όλο το βάρος. Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Olivier Blanchard, έχει προειδοποιήσει ότι η περισσότερη λιτότητα θα συντρίψει την ανάπτυξη.
Παραδόξως, ο τρόπος που συνεχίζει να προτείνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα παραμένει αμετάβλητος: δανεισμός περαιτέρω κεφαλαίων (αυτή την φορά από τις ευρωπαϊκές αρχές) για την αποπληρωμή μιας ομάδας πιστωτών (ΔΝΤ) και να παραμείνει εστιασμένη στην λιτότητα. Οι τελευταίες προβλέψεις του Ταμείου υποδηλώνουν ότι το πλεόνασμα της χώρας (χωρίς τους τόκους) θα διαμορφωθεί στο 4,5% του ΑΕΠ, ένα αυστηρό επίπεδο λιτότητας που λίγες κυβερνήσεις έχουν υποστεί ποτέ για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Με μπροστάρη την Γερμανία, αξιωματούχοι του ΔΝΤ έχουν καταθέσει την εμπιστοσύνη τους στις «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις»- αλλαγές στην εργασιακή και σε άλλες αγορές που υποτίθεται ότι βελτιώνουν την μακροπρόθεσμη δυναμική ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Θα έπρεπε να γνωρίζουν καλύτερα. Το τελευταίο World Economic Outlook του Ταμείου ρίχνει «κρύο νερό» στην ιδέα ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα χρέους την Ελλάδα αξιόπιστα και έγκαιρα. Τα πιο πολύτιμα μέτρα ενθαρρύνουν την έρευνα και ανάπτυξη και βοηθούν ώστε να συμβάλλει στην ενίσχυση των κλάδων υψηλής τεχνολογίας. Όλα αυτά είναι για καλό, αλλά τέτοια επιτεύγματα δεν έχουν πολύ σημασία για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η προτεραιότητα πρέπει να είναι να αποτραπεί η Ελλάδα να βυθιστεί περισσότερο σε ένα φαύλο κύκλο χρέους-αποπληθωρισμού. Δυστυχώς, ορισμένες μεταρρυθμίσεις στην πραγματικότητα θα επισπεύσουν τον φαύλο κύκλο, αποδυναμώνοντας την ζήτηση.
Στις 9 Απριλίου η Ελλάδα αποπλήρωσε 450 εκατ. ευρώ στο ΔΝΤ, και πρέπει να πληρώσει άλλα 2 δισ. ευρώ τον Μάιο και τον Ιούνιο. Η διευθύντρια του ΔΝΤ, Christine Lagarde, έχει καταστήσει σαφές ότι οι καθυστερήσεις στην αποπληρωμή δεν θα γίνει ανεκτή. «Εγώ, από την πλευρά μου, σίγουρα δεν θα την υποστηρίξω», ανέφερε στην τηλεόραση του Bloomberg.
Αναπόφευκτα, ελάφρυνση του χρέους θα δοθει- αλλά μαζί με αδιάκοπο πόνο. Η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί να μην προχωρήσει στην πληρωμή προμηθευτών και υπαλλήλων, και θα κάνει «επιδρομή» στα συνταξιοδοτικά ταμεία. Σε πέντε χρόνια από τώρα, οι οικονομικές και κοινωνικές δυσκολίες της χώρας θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι ακόμη πιο οξείες. Το ερώτημα θα είναι: γιατί δεν διαγράφθηκε περισσότερο χρέος νωρίτερα; Κανένας δεν είναι πρόθυμος να αντιμετωπίσει αυτά τα δυσάρεστα στοιχεία, και θα επικρατούν οι ευσεβείς πόθοι.
Αφού απέτυχε στην πρώτη του ελληνική δοκιμασία, το ΔΝΤ κινδυνεύει να το κάνει ξανά. Παραμένει παγιδευμένο στις προτεραιότητες των μετόχων του, μεταξύ των οποίων το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Για να επαναβεβαιώσει την ανεξαρτησία του και να ξαναβρεί την χαμένη του αξιοπιστία, πρέπει να διαγράψει ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους και να υποχρεώσει τα εύπορα μέλη του να αναλάβουν τις ζημιές.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου