Το κράτος του Ισραήλ εξετάζει την πιθανότητα να αρχίσει να εξάγει φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω αγωγού που θα περνάει από την Μεσόγειο και θα καταλήγει στην Ελλάδα.
Τις τελευταίες ημέρες ενισχύθηκε η συνεργασία μέσω συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Ισραηλινών και Ελλήνων εκπροσώπων. Βάσει του σχεδίου, το αέριο που θα μεταφερθεί στην Ευρώπη θα προέρχεται από το κοίτασμα Λεβιάθαν στο οποίο πρόκειται να διεξαχθούν αυτές τις ημέρες νέες σεισμικές έρευνες για την επαλήθευση των αρχικών ευρημάτων.
Το Υπουργείο Εθνικών Υποδομών αντιτίθεται στην ιδέα, γιατί θεωρεί βέβαιο, ότι θα πρέπει να παραμείνει το φυσικό αέριο για κάλυψη εγχώριων αναγκών, φαίνεται όμως, ότι ο Πρωθυπουργός και το Υπουργείο Εξωτερικών δεν θα παραιτηθούν της ευκαιρίας.
Αν το έργο πραγματοποιηθεί, θα αποτελεί ένα είδος απειλής προς τη ρωσική κυριαρχία στην παροχή φυσικού αερίου, κυρίως προς την ανατολική και την κεντρική Ευρώπη και θα μειώσει την εξάρτηση της ηπείρου από το ρωσικό αέριο. Επίσημοι Ισραηλινοί αξιωματούχοι αναφέρθηκαν στο θέμα κατά την διάρκεια συναντήσεων που πραγματοποιήθηκαν με τα μέλη αποστολής υψηλόβαθμων Ελλήνων αξιωματούχων, που επισκέφτηκαν το Ισραήλ αυτή την εβδομάδα, σε συνέχεια της πρότασης του Πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου στον Έλληνα ομόλογό του, Γιώργο Παπανδρέου, κατά την διάρκεια της επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα τον περασμένο Αύγουστο. Η Ελλάδα όχι μόνο δέχεται την πρόταση, αλλά ζητά από το Ισραήλ να εξάγει προς αυτήν το φυσικό αέριο.
Αναβάθμιση των σχέσεων
Πρόκειται για μια πιθανότητα βάσει της οποίας θα κατασκευαστεί υποθαλάσσιος αγωγός, που θα μεταφέρει το αέριο στην Ελλάδα – και από αυτή στις χώρες της Νότιας και της Ανατολικής Ευρώπης. Η Ελλάδα προτείνει, μεταξύ άλλων, να υπογραφεί σχετική συνθήκη μεταξύ Ισραήλ και ΕΕ, ενώ παράλληλα, θα προσπαθήσει να πείσει την ΕΕ να συμμετάσχει στο κόστος κατασκευής του αγωγού, που υπολογίζεται σε μερικά δις δολάρια.
Παρότι οι προμηθευτές φυσικού αερίου από το Ισραήλ είναι ιδιώτες, στην ουσία οι βασικές διαπραγματεύσεις διεξάγονται μεταξύ των κυβερνήσεων. Η ελληνική αποστολή, που αποτελείται από τον Υπουργό Επικρατείας Χάρη Παμπούκη, από τον Υφυπουργό Εξωτερικών και τον Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εξωτερικών – συναντήθηκε με μια σειρά παραγόντων στο Ισραήλ, περιλαμβανομένου του Πρωθυπουργού, προκειμένου να καθοριστούν οι τομείς συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών, σε κρατικούς και οικονομικούς τομείς, καθώς και σε τομείς ασφαλείας και να καταγραφούν οι πιθανές κατευθύνσεις.
Η επίσκεψη αποτελεί ορόσημο στην διαδικασία σύσφιξης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών. Λόγω της σημασίας του θέματος και της ευαισθησίας (ορισμένων χωρών) της περιοχής, αποφασίστηκε, από κοινού, να το απομονώσουν από τα υπόλοιπα θέματα. Επίσης, οι δύο χώρες αποφάσισαν να συστήσουν ομάδες εργασίας για την προώθηση, μεταξύ άλλων, της πιθανότητας υλοποίησης του τεράστιου έργου, ενώ προβλέπεται η υποχρεωτική υποβολή εκθέσεων με κάθε εξέλιξη στους πρωθυπουργούς των δύο χωρών.
Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας – Ισραήλ έχουν αναβαθμιστεί τους τελευταίους μήνες, παράλληλα με την επιδείνωση της κρίσης μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ και σε συνέχεια της βαριάς οικονομικής κρίσης που πληγεί την Ελλάδα.
Η αναβάθμιση των σχέσεων ξεκίνησε με την επίσκεψη του Πρωθυπουργού Παπανδρέου στο Ισραήλ και στην συνέχεια με την επίσκεψη του Νετανιάχου στην Ελλάδα. Η Ισραηλινή πλευρά πρότεινε στους Έλληνες να συνεξετάσουν το έργο, στο πλαίσιο συνάντησης με τον Υφυπουργό Εξωτερικών, Ντάνυ Αγιαλόν, στην οποία συμμετείχαν οικονομικοί παράγοντες και αξιωματούχοι του Υπουργείου Υποδομών, καθώς και κατά την διάρκεια άλλων συναντήσεων.
«Σε περίπτωση που τα αποθέματα αερίου που ανακαλύφθηκαν στο Ισραήλ είναι σημαντικά, θα μπορεί να κατασκευαστεί υποθαλάσσιος αγωγός ο οποίος θα φτάνει απ’ευθείας στην Ελλάδα και από εκεί θα συνεχίζει μέσω των ήδη υπαρχόντων συστημάτων διανομής σε όλες τις χώρες της Ευρώπης», δήλωσε Ισραηλινός αξιωματούχος που συμμετείχε στην συνάντηση. Με το τρόπο αυτό «η Ελλάδα θα μπορεί να αγοράζει αέριο για την ίδια και θα επωφελείται και από τη μεταφορά σε άλλες χώρες, ενώ η Ευρώπη θα επιτύχει διαφοροποίηση στις πηγές ενέργειάς».
Σύμφωνα με αυτούς που συμμετείχαν στη συνάντηση, οι Έλληνες εξέφρασαν μεγάλο ενδιαφέρον για το προτεινόμενο έργο.
«Η αντίδραση των Ελλήνων ήταν θετική και δήλωσαν ότι η πρόταση είναι πολύ, μα πολύ, ενδιαφέρουσα». Οι Έλληνες πρότειναν να διαχωριστεί το συγκεκριμένο έργο από τους υπόλοιπους τομείς συνεργασίας και τόνισαν ότι θα πρέπει να εξετασθούν οι γεωπολιτικές πτυχές του. Ένα από τα ευαίσθητα σημεία, από μέρους της Ελλάδας, είναι η Τουρκία, η οποία υποστηρίζει τη Βόρεια Κύπρο, μία μη αναγνωρισμένη κρατική οντότητα, η οποία πιθανώς να διεκδικήσει δικαιώματα στα αποθέματα αερίου.
Η Τουρκία επίσης μπορεί να υποστηρίξει άλλες χώρες, όπως τον Λίβανο, στον αγώνα του να αποκτήσει δικαιώματα επί των ισραηλινών αποθεμάτων φυσικού αερίου, με τον ισχυρισμό ότι τα κοιτάσματα βρίσκονται εκτός της ΑΟΖ του Ισραήλ.
Περισσότερα από 260 δις κυβικά μέτρα
Τα αποθέματα του αερίου που υπάρχουν στα κοιτάσματα απέναντι από τις ακτές του Ισραήλ υπολογίζονται σε περισσότερα από 260 δις κυβικά μέτρα, τα οποία θα μπορούσαν να καλύψουν 47 φορές τη συνολική κατανάλωση φυσικού αερίου στο Ισραήλ το 2009. Πρόκειται για 3 πεδία. Το Ταμάρ, το Νταλίτ και το μεγαλύτερο από όλα, το Λεβιάθαν.
Η εξαγωγή φυσικού αερίου από το πεδίο Ταμάρ, τα δικαιώματα επί του οποίου ανήκουν στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy, στην Delek Energy και στην Isramco, αναμένεται να ξεκινήσει στο τέλος του 2012. Το πεδίο Ταμάρ προορίζεται να καλύψει αποκλειστικά τις ανάγκες του Ισραήλ, ενώ οι προσδοκώμενες απολήψιμες ποσότητες φυσικού αερίου υπολογίζονται στα 250 δις κυβικά μέτρα. Έτερος στόχος είναι η εξαγωγή φυσικού αέριο από το πεδίο Λεβιάθαν, που εκτιμάται ότι περιέχει ποσότητα φυσικού αερίου 453 δις κυβικών μέτρων – σχεδόν διπλάσια από το πεδίο Ταμάρ που βρίσκεται βορειότερα αυτού.
Τα δικαιώματα εξόρυξης ανήκουν στον όμιλο Delek (45%), στην Noble Energy (40%) και στην Ratio Yam (15%). Εάν το πεδίο Λεβιάθαν αποδειχθεί εμπορικά συμφέρον, θα υπάρχει δυνατότητα εξόρυξης αερίου για εξαγωγή κατά το 2015 με το 2016. Εάν το θέμα προωθηθεί σύντομα και ο αγωγός αερίου κατασκευασθεί εντός δυο ετών, εξετάζεται μεταξύ άλλων και η πιθανότητα, παροχής φυσικού αερίου στην Ελλάδα από τα τέλη του 2012 από το πεδίο Ταμάρ, μέχρι να αρχίσει η εμπορική εκμετάλλευση του πεδίου Λεβιάθαν.
Στρατηγική αλλαγή
Ο Υφυπουργός Εξωτερικών Ντάνυ Αγιαλόν δήλωσε απαντώντας: «Με την προϋπόθεση ότι οι εκτιμήσεις για την ποσότητα του αερίου που υπάρχει στις δεξαμενές που ανακαλύφθηκαν είναι σωστές, πρόκειται για τεράστια προοπτική που μπορεί να φέρει σημαντικές αλλαγές στην οικονομική και στρατηγική θέση του Ισραήλ και όλης της περιοχής της λεκάνης της Μεσογείου». Κατά τα λεγόμενά του, «η πιθανή συνεργασία του Ισραήλ με την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας θα χρησιμεύσει όχι μόνο στα συμφέροντα του Ισραήλ αλλά και στα συμφέροντα της Ευρώπης. Λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας της Ελλάδας με το Ισραήλ και του γεγονότος ότι η Ελλάδα είναι μέλος της ΕΕ, είναι επόμενο να λειτουργήσει η Ελλάδα ως πύλη του Ισραήλ προς την Ευρώπη όχι μόνο στον τομέα του αερίου, αλλά και να αποτελέσει γέφυρα και για όλες τις εξαγωγές του Ισραήλ στην Ευρώπη».
Η επίσκεψη στο Ισραήλ και το ζήτημα του φυσικού αερίου αποτελούν μέρος μιας πιο ευρείας στρατηγικής απόφασης της Ελλάδας για σύσφιξη των σχέσεων με το Ισραήλ. Ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Παπανδρέου τοποθέτησε υπεύθυνο της ανάπτυξης των σχέσεων, το δεξί του χέρι, τον Υπουργό Επικρατείας κ. Παμπούκη, ο οποίος θα αναφέρεται, άμεσα, στον ίδιο. Μεταξύ των σημαντικών θεμάτων για την Ελλάδα περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: τεχνολογία ύδατος, εναλλακτικές πηγές ενέργειας, προστασία του περιβάλλοντος και θέματα ασφαλείας.
Εκτός από τον Νετανιάχου και τον Αγιαλόν, τα μέλη της αποστολής συναντήθηκαν και με τον Υπουργό Βιομηχανίας και Εμπορίου Μπινιαμίν Μπεν Ελιέζερ, τον επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας Δρ. Ούζι Αράντ, τον Πρόεδρο της Βουλής, τον Υφυπουργό Ασφαλείας και άλλους αξιωματούχους του πρωθυπουργικού γραφείου και του Υπουργείου Υποδομών.
ΔΡΑΓΟΥΜΑΝΟΣ
Δημοσίευση σχολίου