Πώς εκτυλίχθηκε η πιο ακραία προσπάθεια έμπρακτης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων από τη γειτονική χώρα και τι πέτυχε η Αθήνα με την αντίδρασή της.
Νίκος ΜελέτηςΗταν πριν 4 χρόνια στις 27 Νοεμβρίου 2019 όταν μια «βόμβα» έσκασε στα ελληνοτουρκικά, καθώς η Αθήνα αιφνιδιασμένη μάθαινε από τα ειδησεογραφικά πρακτορεία ότι οι υπουργοί Eξωτερικών της Τουρκίας και της Λιβύης Μ.Τσαβουσογλου και Μ.Σιγιάλα, υπέγραφαν στην Τρίπολη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο για οριοθέτηση των θαλάσσιων δικαιοδοσιών στην Μεσόγειο.
Το Μνημόνιο αυτό έκτοτε ρίχνει βαριά την σκιά του στις ελληνοτουρκικές σχέσεις καθώς αποτέλεσε την πιο ακραία προσπάθεια έμπρακτης αμφισβήτησης των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και επιβολής του «Νόμου της Τουρκίας» στις θαλάσσιες οριοθετήσεις στην Μεσόγειο.
Το Μνημόνιο αυτό, με το casus belli του 1995, τις «γκρίζες ζώνες» του 1996 και μαζί με την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας των νησιών με πρόσχημα την αποστρατικοποίηση (όπως διατυπώθηκε και με επιστολές τον Ιούλιο του 2021 στον ΟΗΕ) διαμορφώνει το «θεσμικό» πλέγμα των διεκδικήσεων της Τουρκίας εις βάρος της χώρας μας.
Η νέα τότε κυβέρνηση της ΝΔ αλλα και οι Διπλωματικές Υπηρεσίες αιφνιδιάστηκαν από την κίνηση της Τουρκίας παρά το γεγονός ότι οι διεργασίες είχαν ξεκινήσει ένα χρόνο νωρίτερα με την επίσκεψη του τοτε τούρκου υπουργού Άμυνας Χ. Ακάρ στην Τρίπολη. Μετά την επιστροφή του στην Άγκυρα σε τηλεοπτική εκπομπή του πρακτορείου Ανατολού, ο κ. Ακαρ είχε επιδείξει χάρτες που αποτύπωναν την ακραία τουρκική διεκδίκηση στην υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ηταν απασχολημένη με τις εσωτερική κρίση και την παραίτηση του Ν. Κοτζιά. Και όταν στις αρχές του 2019 ηταν εμφανές ότι η Τουρκία βάζει πόδι στην Λιβύη και με δικη της στρατιωτική συμβολή έσωζε την κυβέρνηση Σαρατζ από τον επίθεση του στρατηγού Χαφτάρ, κανείς δεν εδωσε την σημασία που έπρεπε στα οσα διαδραματίζονταν στο παρασκήνιο.
Ετσι η Τουρκία βρήκε την ευκαιρία για μια κίνηση ματ καθώς θεωρητικά πρόκειται για διακρατική Συμφωνία για να επιβάλλει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος της χώρας μας. Ακολούθησε ένας μεγάλος διπλωματικός αγώνας από την ελληνική κυβέρνηση ο οποίος οδήγησε βεβαίως στην αποδοκιμασία του Τουρκολυβικού Μνημονίου από τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., την Αίγυπτο, την Κύπρο και το Ισραήλ, αλλά στην πράξη το Τουρκολιβυκό Μνημονιο παραμένει στο τραπέζι.
Η Αθήνα δεν έμεινε αδρανής και με πρωτοβουλία του τότε ΥΠΕΞ Ν. Δένδια προχώρησε σε μια συμφωνία μερικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο (2020), που παρά τις παραχωρήσεις προς το Κάϊρο σε σχέση με την επήρεια όχι μόνο νησιών του μεγέθους της Ρόδου και της Καρπάθου αλλά και της ίδιας της Κρήτης, πέτυχε να μπει σφήνα στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο με μια συμφωνία η οποία σεβόταν πλήρως τους όρους και τις προβλεψεις του Δικαίου της Θάλασσας.
Η Τουρκία, θέλοντας να κατοχυρώσει την αυθαιρεσία της, κατέθεσε μονομερώς στον ΟΗΕ χάρτη και συγκεκριμένες συντεταγμένες των εξωτερικών ορίων της υφαλοκρηπιδας της η οποια επικαλύπτει παράνομα την ελληνική και μερος της κυπριακής υφαλοκρηπίδας και αφου χάραξε Οικόπεδα τα προσέφερε για έρευνες στην τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου ΤΡΑΟ.
Αν και δεν απέφυγε τις προκλήσεις με το επεισόδιο των ερευνων του Oruc Reis στο όριο των χωρικών υδάτων του Καστελόριζου, η Τουρκία απέφυγε μέχρι στιγμής να ενεργοποιήσει τις παραχωρήσεις στην ΤΡΑΟ που θα οδηγούσαν σε επικίνδυνη αντιπαράθεση με την Ελλάδα.
Τον Οκτώβριο του 2022 Τουρκία και Λιβύη υπέγραψαν ένα ακόμη Μνημόνιο που δίνει το δικαίωμα στην Τουρκία για έρευνες και εξόρυξη υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ της Λιβύης, όπως έχει «οριοθετηθεί» από το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, μια κίνηση που προκάλεσε νέες εντάσεις και κρίση στις σχέσεις της Ελλάδας με την Λιβύη, που οδήγησαν και στο επεισόδιο στο αεροδρόμιο της Τρίπολης όταν ο Ν.Δένδιας αποχώρησε χωρίς να αποβιβασθεί προκειμένου να μην συναντηθεί με την Λίβυα ομόλογο του.
Δημοσίευση σχολίου