Καρακωστάνογλου Βενιαμίν
Το τετράπλευρο περίγραμμα που περικλείει τον σημερινό ελληνικό εθνικό χώρο, ορίζεται από το βορειότερο άκρο του Έβρου μέχρι την Κέρκυρα, και από εκεί μέχρι το δυτικό άκρο της Κρήτης και από τη Ρόδο και το Καστελλόριζο, μέχρι τη Σαμοθράκη. Στο νοητό αυτό τετράπλευρο το ασθενέστερο και ευάλωτο τμήμα είναι το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου.
Το σύνολο της θαλάσσιας περιοχής της ιστορικής θάλασσας του Ελληνισμού, που και στις τέσσερις ακτές της άνθισε επί 3.000-4.000 χρόνια λαμπρός ελληνικός πολιτισμός, ανέρχεται σε 190.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ η χερσαία ελληνική επικράτεια (ηπειρωτική και νησιωτική) φθάνει τα 132.000 τ.χλμ. Με 12 ναυτικά μίλια αιγιαλίτιδα ζώνη, η Ελλάδα θα έχει 134.000 τ.χλμ. (71,2%) του Αιγαίου, η Τουρκία 16.000 τ.χλμ. (8,7%) και 38.000 τ.χλμ. (20,1%) θα ανήκουν σε διεθνή ύδατα.
Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, ότι τα διάσπαρτα νησιά του Αρχιπελάγους, που το καθένα μπορεί να γίνει εύκολος στόχος επεκτατισμού, ιδίως από τον κυρίαρχο της ανατολικής ακτής του Αιγαίου (Τουρκία), πρέπει να προστατευθούν και να διατηρήσουν την ενότητα και την συνοχή τους, τόσο με την ηπειρωτική Ελλάδα, όσο και μεταξύ τους.
Η εγγύτητα των ακτών της Τουρκίας προς τα νησιά, σε συνδυασμό με τον επεκτατισμό και αναθεωρητισμό της γείτονος, που συνοδεύεται ιδίως την τελευταία 20ετία με φρενήρη στρατιωτικό εξοπλισμό, καθιστά ύψιστη προτεραιότητα την διασφάλιση της άμυνας και της ενότητας των νησιών με την υπόλοιπη Ελλάδα. Οι Τούρκοι απαιτούν, λοιπόν, τον αφοπλισμό των νησιών του Αιγαίου, ώστε να αποτελέσουν εύκολη λεία στον τουρκικό επεκτατισμό!
Προτεραιότητα η συνοχή του Αιγαίου
Η στοιχειώδης αμυντική οργάνωση των νησιών μας, μετά την εισβολή στην Κύπρο, δεν έχει επιθετικό χαρακτήρα και ικανότητα απέναντι στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις, που είναι εξαπλάσιες αριθμητικά και με πολλαπλάσια μέσα από τις ελληνικές! Άλλωστε, επιχειρώντας από εγγύς ηπειρωτικό έδαφος με αεροπορική υπεροχή και πολυάριθμα πλωτά μέσα, έχουν σαφέστατα πλεονεκτήματα, στα οποία προστίθεται το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού, του στρατηγικού βάθους και των εφεδρειών.
Ενώ κανείς στην Ελλάδα δεν διανοήθηκε κατάληψη τουρκικού εδάφους με ορμητήριο τα νησιά μας, είναι βέβαιο, ορατό και εκπεφρασμένο από ανώτατους Τούρκους ηγέτες, ότι διεκδικούν τουλάχιστον τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου γιατί… βρίσκονται πιο κοντά στο τουρκικό έδαφος παρά στην Ελλάδα!
Αν σκεφθούμε τα βρετανικά νησιά Φώκλαντς στον Νότιο Ατλαντικό, τα γαλλικά νησιά Σεν Πιέρ και Μικελόν μέσα σε καναδικό κόλπο στον Βόρειο Ατλαντικό, τα Βρετανικά νησιά της Μάγχης μέσα σε γαλλικό κόλπο και τόσα άλλα παραδείγματα, θα αντιληφθούμε ότι πρόκειται για διεθνώς παράνομα προσχήματα ενός μη αποκρυπτόμενου ιμπεριαλισμού, που πλέον έχει πάρει την επικίνδυνη μορφή νεο-οθωμανισμού και αυτοκρατορικών βλέψεων!
Εν’ όψει όμως των παραπάνω καθίσταται επιτακτική εθνική προτεραιότητα η ανάγκη της Ελλάδος να διασφαλίσει την ασφάλεια, την κυριαρχία της, και την ενότητα και συνοχή του Αιγαιακού Αρχιπελάγους. Η Ελλάδα δεν είναι αμιγώς αρχιπελαγικό κράτος (όπως π.χ. οι Φιλιππίνες), είναι όμως μεικτό αρχιπελαγικό κράτος στο Αιγαίο, πράγμα που συνιστά ευνοϊκή συναφή περίσταση για τις θαλάσσιες οριοθετήσεις, που θα ληφθεί σοβαρά υπόψη από πλευράς ασφάλειας, ενότητας, επικοινωνίας και οικονομίας.
Κλειδί οι θαλάσσιες ζώνες
Η ολοκλήρωση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο θα προσδιορίσει, με βάση το διεθνές δίκαιο, την κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα και την δικαιοδοσία της χώρας μας, ενώ θα τα ξεχωρίσει από τα αντίστοιχα τουρκικά και από την ανοιχτή θάλασσα (διεθνή ύδατα), δηλαδή την κοινόχρηστη διεθνώς περιοχή του Αρχιπελάγους. Κανένα δικαίωμα ελεύθερης ναυσιπλοΐας δεν εμποδίζεται, ούτε δημιουργείται «κλειστή ελληνική λίμνη», όπως ισχυρίζεται η τουρκική προπαγάνδα.
Η Ελλάδα μπορεί να καθιερώσει διόδους με το καθεστώς του “πλου διέλευσης” για την εξυπηρέτηση της διεθνούς ναυσιπλοΐας. Το διεθνές δίκαιο συνιστά (υπό μορφήν ευχής) σε ημίκλειστες θάλασσες την συνεργασία των παράκτιων χωρών τους, μόνο όμως στους τομείς της αλιείας, της περιβαλλοντικής προστασίας και της επιστημονικής (όχι εφαρμοσμένης), έρευνας και όχι στις γραμμές της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών κυριαρχίας ή οικονομικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η δεσπόζουσα θέση των νησιών επί του θαλάσσιου χώρου, σε συνδυασμό με τις ρυθμίσεις του διεθνούς δικαίου (άρθρο 121 της Σύμβασης UNCLOS 1982) δίνει υπερέχουσα θέση στα ελληνικά δικαιώματα επί της θαλάσσης, καθώς μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη, η ΑΟΖ (που πρέπει να κηρυχθεί αμέσως με την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης) οδηγεί, λόγω της γεωγραφικής δομής, σε αλληλοεπικάλυψη θαλασσίων δικαιωμάτων των ελληνικών ηπειρωτικών ακτών και των αντίστοιχων των νησιών, ή μεταξύ των νησιωτικών ακτών.
Έτσι το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου θα είναι ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη και ΑΟΖ. Αυτό πρέπει να το αποδεχθεί η Τουρκία, όπως ακριβώς αποδέχεται η Ελλάδα την τουρκική κυριαρχία στην Ανατολική Θράκη, στον Ελλήσποντο, στη Μικρά Ασία και στις περιοχές αιγιαλίτιδας ζώνης (12 ναυτικών μιλίων) στη Μαύρη Θάλασσα και στις νότιες Μεσογειακές ακτές της (12 ν.μ.)! Το ίδιο ισχύει και για την τουρκική ΑΟΖ των (μέχρι) 200 μιλίων στη Μαύρη Θάλασσα, όχι βέβαια στην παράνομη και νομικά αβάσιμη ΑΟΖ που διεκδικεί η Τουρκία με το ανίσχυρο τουρκολιβυκό μνημόνιο στην Ανατολική Μεσόγειο!
Τι πρέπει να προσέξει η Ελλάδα
Μία σχετική απόφαση για θαλάσσια οριοθέτηση ζωνών (ΑΟΖ και Υφαλοκρηπίδας) στο Αιγαίο που θα εξέδιδε το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, θα ήταν χρήσιμη, ώστε να εξαναγκασθεί η Τουρκία να αποδεχθεί την όποια λύση επιβάλει το Δικαστήριο και να υπάρξει νόμιμη οριοθέτηση ενώπιον της διεθνούς κοινότητας. Τα αρνητικά ενδεχόμενα για την Ελλάδα, χωρίς να αποκλείονται, θα έχουν πιθανότατα μικρή έκταση, λόγω της μέχρι τώρα νομολογίας του Δικαστηρίου, σε συνδυασμό και με το Δίκαιο της Θάλασσας, που ευνοεί την Ελλάδα και με βάση το οποίο δικάζει το Δικαστήριο. Καθοριστικό μπορεί να αποβεί το συνυποσχετικό, αν βέβαια επιτευχθεί συμφωνία για την υπογραφή του μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Θα πρέπει να προσδιοριστεί ως περιοχή οριοθέτησης η πιο περιορισμένη, δηλαδή, είτε μεταξύ των ελληνικών νησιών του Αιγαίου και των απέναντι τουρκικών ακτών (ηπειρωτικών και νησιωτικών) είτε μεταξύ των ελληνικών νησιωτικών και ηπειρωτικών ακτών του Κεντρικού και Βορείου Αιγαίου, βορείως της οριζόντιας γραμμής Τήνου-Ικαρίας-Σάμου και των απέναντι τουρκικών ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών. Ως προς την περιοχή του Νοτίου Αιγαίου η ύπαρξη των Κυκλάδων, της Δωδεκανήσου (μέχρι και του Καστελλόριζου) και της Κρήτης, δεν επιτρέπουν την προβολή τουρκικών θαλασσίων ζωνών σε αυτή την περιοχή, δηλαδή πίσω από τα Δωδεκάνησα ή στο Κρητικό Πέλαγος.
Το κύριο ζητούμενο για την Ελλάδα είναι πάντως να μην διασπαστεί η ενότητα του Αιγαίου ως Αρχιπελάγους, με την αποδοχή ή απόδοση στην Τουρκία ενιαίας περιοχής (ζώνης) ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο εσωτερικό του Αιγαίου (κυρίως από την Σάμο-Ικαρία και βορειότερα) ή οι ενδεχόμενες τουρκικές προβολές (υπό μορφή δακτύλων) θαλασσίων ζωνών ανάμεσα στα μεγάλα ελληνικά νησιά του Κεντρικού και Βορείου Αιγαίου, προς το εσωτερικό του πελάγους (να μην ξεπερνούν τις δυτικές παρυφές των νησιών και Λήμνου, Λέσβου, Χίου και Σάμου). Επίσης θα πρέπει να αναφέρεται, ως εφαρμοστέο δίκαιο, το συμβατικό και εθιμικό Δίκαιο της Θάλασσας και όχι η “ευθυδικία” (επιείκεια).
Έκθετη η Τουρκία
Επειδή η Τουρκία δεν πρόκειται να δεχθεί αυτό το περιεχόμενο του συνυποσχετικού, τότε η ίδια (Τουρκία) θα πρέπει να αποδεχθεί την ρήτρα υποχρεωτικής δικαιοδοσίας του Διεθνούς Δικαστηρίου, όπως έπραξε η Ελλάδα από το 1994. Έτσι, θα δημιουργηθεί αρμοδιότητα του Δικαστηρίου για την εκδίκαση και δέσμευση και της Τουρκίας για την αποδοχή της όποιας απόφασής του. Επειδή αυτό είναι άκρως απίθανο να συμβεί, προφανώς το θέμα θα παραπεμφθεί στις “καλένδες”.
Αν η Ελλάδα έχει εν τω μεταξύ (όπως οφείλει) επεκτείνει την αιγιαλίτιδα στα 12 ναυτικά μίλια τότε η θέση της στο Αιγαίο θα έχει ενισχυθεί ιδιαιτέρως. Η Τουρκία βέβαια είναι ενδεχόμενο να υλοποιήσει την απολύτως παράνομη απειλή χρήσης βίας (casus belli) που έχει εκτοξεύσει κατά της χώρας μας από το1995. Θα είναι όμως έκθετη διεθνώς γιατί θα έχει απορρίψει την δικαστική επίλυση του ζητήματος και συνεπώς και το ισχύον Δίκαιο της Θάλασσας, καθολικής δεσμευτικότητας.
Αν επιτεθεί στην Ελλάδα, πράγμα απίθανο και απονενοημένο, ή αν παραβιάζει την ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη και ΑΟΖ (που θα χαραχθεί βέβαια με βάση και τα δικαιώματα των νησιών μας), τότε η Ελλάδα θα έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να αντιτάξει νόμιμη αυτοάμυνα, διά των ενόπλων δυνάμεών της προς την τουρκική βία και τις παραβιάσεις και βέβαια να ζητήσει την αρωγή του ΟΗΕ, των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων φιλικών κρατών και διεθνών οργανισμών.
Δημοσίευση σχολίου