Γιώργος Σκαφιδάς
Για τις “παραλυτικές” επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα έχουν ήδη γραφτεί πολλά και συνεχίζουν άλλωστε να γράφονται στη σκιά των περιοριστικών μέτρων (lockdown) που παραμένουν.
Η πτώση στις τιμές (της ενέργειας για παράδειγμα), η κατάρρευση της ζήτησης σε συγκεκριμένους κλάδους, τα λουκέτα (προσωρινά ή μη) σε επιχειρήσεις και καταστήματα, οι “ακινητοποιημένοι” πολίτες και οι μετ’ εμποδίων μεταφορές, οι απώλειες εσόδων και τα δημοσιονομικά κενά… έρχονται όντως να συνθέσουν ένα σκηνικό μερικής οικονομικής παράλυσης, σχεδόν ταυτόσημο πια στο συλλογικό μνημονικό με τη χρονιά που πέρασε.
Εάν κάτι αυξήθηκε ωστόσο κατά τη διάρκεια του 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό ήταν οι… αμυντικές δαπάνες που – ως φαίνεται – “δεν καταλαβαίνουν” από πανδημίες και κορονοϊούς (ενδεχομένως επειδή “βλέπουν” και άλλες προτεραιότητες).
“Οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες (σ.σ. global defence spending) ανήλθαν σε νέο υψηλό το 2020 παρά την πανδημία του κορονοϊού […] Αυξήθηκαν, παρά τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας”, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το βρετανικό Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών (The International Institute for Strategic Studies – IISS) στην πιο πρόσφατη έκθεσή του για τις στρατιωτικές ισορροπίες του 2021 (“The Military Balance 2021”).
Οι αμυντικές δαπάνες παρουσιάζονται – πιο συγκεκριμένα – να άγγιξαν πέρυσι τα 1,83 τρισεκατομμύρια δολάρια διεθνώς, σημειώνοντας μια αύξηση της τάξεως του 3,9% σε σύγκριση με το 2019. Το εν λόγω ποσό σχεδόν “ισοφαρίζει” τα 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ που ενέκρινε η ΕΕ για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 και το ταμείο ανάκαμψης… μαζί. Επί της ουσίας ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος τους οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες έχουν και να κάνουν με μόνο δύο χώρες: με τις ΗΠΑ που προηγούνται και μάλιστα με διαφορά στην κούρσα των στρατιωτικών εξοπλισμών (με έναν προϋπολογισμός ύψους περίπου 720 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2020), και την Κίνα που ακολουθεί μεν στη δεύτερη θέση (με περίπου 178 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2020) αλλά ανεβάζοντας ρυθμό.
Για τις “παραλυτικές” επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα έχουν ήδη γραφτεί πολλά και συνεχίζουν άλλωστε να γράφονται στη σκιά των περιοριστικών μέτρων (lockdown) που παραμένουν.
Η πτώση στις τιμές (της ενέργειας για παράδειγμα), η κατάρρευση της ζήτησης σε συγκεκριμένους κλάδους, τα λουκέτα (προσωρινά ή μη) σε επιχειρήσεις και καταστήματα, οι “ακινητοποιημένοι” πολίτες και οι μετ’ εμποδίων μεταφορές, οι απώλειες εσόδων και τα δημοσιονομικά κενά… έρχονται όντως να συνθέσουν ένα σκηνικό μερικής οικονομικής παράλυσης, σχεδόν ταυτόσημο πια στο συλλογικό μνημονικό με τη χρονιά που πέρασε.
Εάν κάτι αυξήθηκε ωστόσο κατά τη διάρκεια του 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό ήταν οι… αμυντικές δαπάνες που – ως φαίνεται – “δεν καταλαβαίνουν” από πανδημίες και κορονοϊούς (ενδεχομένως επειδή “βλέπουν” και άλλες προτεραιότητες).
“Οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες (σ.σ. global defence spending) ανήλθαν σε νέο υψηλό το 2020 παρά την πανδημία του κορονοϊού […] Αυξήθηκαν, παρά τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας”, όπως σημειώνει χαρακτηριστικά το βρετανικό Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών (The International Institute for Strategic Studies – IISS) στην πιο πρόσφατη έκθεσή του για τις στρατιωτικές ισορροπίες του 2021 (“The Military Balance 2021”).
Οι αμυντικές δαπάνες παρουσιάζονται – πιο συγκεκριμένα – να άγγιξαν πέρυσι τα 1,83 τρισεκατομμύρια δολάρια διεθνώς, σημειώνοντας μια αύξηση της τάξεως του 3,9% σε σύγκριση με το 2019. Το εν λόγω ποσό σχεδόν “ισοφαρίζει” τα 1,8 τρισεκατομμύρια ευρώ που ενέκρινε η ΕΕ για τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της περιόδου 2021-2027 και το ταμείο ανάκαμψης… μαζί. Επί της ουσίας ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος τους οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες έχουν και να κάνουν με μόνο δύο χώρες: με τις ΗΠΑ που προηγούνται και μάλιστα με διαφορά στην κούρσα των στρατιωτικών εξοπλισμών (με έναν προϋπολογισμός ύψους περίπου 720 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2020), και την Κίνα που ακολουθεί μεν στη δεύτερη θέση (με περίπου 178 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2020) αλλά ανεβάζοντας ρυθμό.
ΗΠΑ εναντίον Κίνας
Οι Αμερικανοί συνεχίζουν να ξοδεύουν περισσότερα από κάθε άλλη δύναμη σε αυτόν τον τομέα. Είναι ωστόσο μάλλον η Ασία που – από τη μεριά της – οδηγεί τις τάσεις της γιγάντωσης, με τις ασιατικές αμυντικές δαπάνες να αντιστοιχούν το 2020 στο 25% επί του συνόλου των παγκοσμίων αμυντικών δαπανών, από εκεί που το 2010 αντιστοιχούσαν στο 17,8%. Ο αμυντικός προϋπολογισμός της Κίνας ειδικότερα, ακολουθεί ανοδική πορεία, αυξανόμενος σταθερά κατά πάνω από 5% ετησίως.
“Το Πεκίνο φαίνεται αποφασισμένο να εξασφαλίσει την υπεροχή στις παράκτιες περιοχές του”, σημειώνουν οι αναλυτές του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών (The International Institute for Strategic Studies – IISS) εστιάζοντας σε μια σειρά από ενδιαφέροντα δεδομένα: στο γεγονός επί παραδείγματι ότι οι κορβέτες της Κίνας υπερδιπλασιάστηκαν τα τελευταία πέντε χρόνια με αποτέλεσμα το 2020 να ανέρχονται σε 55. Πέρα από τις κορβέτες ωστόσο, από το 2015 και έπειτα διπλασιάστηκαν και τα κινεζικά large amphibious vessels από τρία σε έξι, καθώς και τα fleet support ships από επτά σε δώδεκα. Όσο για αεροπλανοφόρα, το Πεκίνο πλέον διαθέτει δύο και ετοιμάζει τρίτο. Αλλά και στον αέρα, ο στόλος των κινεζικών μεταγωγικών Y-20 για παράδειγμα έχει επίσης διπλασιαστεί τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Αυξήσεις και στην Ευρώπη
Και στην Ευρώπη όμως, τη “χτυπημένη” από τον κορονοϊό και το Brexit, οι αμυντικές δαπάνες επρόκειτο να αυξηθούν κατά περίπου 2% το 2020: λιγότερο μεν από όσο (4,1%) το 2019 αλλά… όχι και λίγο εάν λάβει κανείς υπόψη παράλληλα και τις πανδημικές συνθήκες της περιρρέουσας οικονομικής συρρίκνωσης και επιβράδυνσης. Να σημειωθεί, δε, πως αυξήσεις σημειώθηκαν και μεταξύ των ΝΑΤΟικών Ευρωπαίων (κατά περίπου 20% από το 2014 και έπειτα) με τις δαπάνες για την άμυνα να αντιστοιχούν κατά μέσο όρο στο 1,64% του ΑΕΠ το 2020 (από 1,25% το 2014).
“Ευρωπαϊκή Άμυνα: Κούρσα εθνικών εξοπλισμών στη σκιά των κοινοτικών περικοπών”, γράφαμε την 1η Δεκεμβρίου του 2020 στο” Άμυνα και Διπλωματία”, επικαλούμενοι τότε τα σχέδια χωρών όπως είναι η Σουηδία, η Πολωνία, η Ολλανδία αλλά και το (εκτός ΕΕ πια) Ηνωμένο Βασίλειο να αυξήσουν τους αμυντικούς τους προϋπολογισμούς. Περίπου τρεις μήνες μετά, οι αναλυτές του IISS έρχονται να υπογραμμίσουν τις “δεσμεύσεις” που έχουν όντως αναλάβει κάποιοι από τους “βασικούς παίκτες” (“key players”) στην Ευρώπη να αυξήσουν τους αμυντικούς προϋπολογισμούς τους το 2021, σημειώνοντας μάλιστα με νόημα πως “εάν αυτά τα σχέδια συνεχίσουν ως έχουν, τότε το 2021 η Ευρώπη θα μπορούσε να καταστεί η περιοχή με τη μεγαλύτερη αύξηση στις αμυντικές δαπάνες από κάθε άλλη παγκοσμίως”.
Η σύγκριση με το 2008
Οι χώρες της Δύσης (ή τουλάχιστον πολλές από αυτές) είχαν, μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση των ετών 2007-2008, προχωρήσει σε μειώσεις των χρημάτων που ξοδεύουν για την Άμυνα. Εν έτει 2021 πια, παρά την πανδημία και όσα προηγήθηκαν το κατά κοινή ομολογία “καταστροφικό” 2020, δεν κάνουν το ίδιο. Αντιθέτως μάλιστα, πολλές είναι οι δυνάμεις που προχωρούν πια και σε αύξηση των αμυντικών δαπανών τους προφανώς αξιολογώντας το διεθνές περιβάλλον ως περισσότερο ανταγωνιστικό σήμερα από ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν και ως εκ τούτου ως περισσότερο… επίφοβο.
Δημοσίευση σχολίου