Εμπλοκή διαρκείας με τη Λιβύη. 9 απαντήσεις για τις σχέσεις Αθήνας με Τρίπολη και Βεγγάζη.
Τι κρύβει η ρηματική διακοίνωση της Τρίπολης, την οποία επισκέπτεται σήμερα ο Γιώργος Γεραπετρίτης. Προσπάθεια το τουρκολιβυκό μνημόνιο να μην υιοθετηθεί και από τον Χαφτάρ.
Βασίλης ΝέδοςΗδημοσιοποίηση της ρηματικής διακοίνωσης της Λιβύης στον ΟΗΕ, με την οποία ουσιαστικά διατυπώνονται όλες οι προβλέψεις του τουρκολιβυκού μνημονίου, που –όπως είναι γνωστό– είναι εις βάρος των δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο, απλώς επιβεβαιώνει ότι η Τρίπολη παραμένει δεμένη γερά στο άρμα της Αγκυρας.
Η επιλογή της Αθήνας να μην αποκαλύψει την ύπαρξη της ρηματικής διακοίνωσης, παρά μόνο όταν αυτή ήρθε στο φως, προδίδει αφενός υποβάθμιση της σημασίας του εγγράφου, αφετέρου επικοινωνιακή διαχείριση, λόγω της πολύ πυκνής αρνητικής δημοσιότητας με επίκεντρο τη Λιβύη, ενόψει και της σημερινής επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στην Τρίπολη.
Επί του πρακτέου ο κ. Γεραπετρίτης σήμερα θα συνομιλήσει με τις –πολιορκούμενες– αρχές της Τρίπολης για το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ενώ ως προς το μεταναστευτικό λίγα πράγματα μπορεί να ειπωθούν, καθώς οι πρόσφυγες που καταφθάνουν στην Κρήτη προέρχονται από την άλλη πλευρά της Λιβύης.
Ο διπλωματικός μαραθώνιος του κ. Γεραπετρίτη στοχεύει στο να ενισχύσει την παρουσία της Ελλάδας και στις δύο πλευρές της Λιβύης, ωστόσο άπαντες αντιλαμβάνονται ότι η πλέον σημαντική παράμετρος των επαφών αφορά εκείνες που διεξάγονται με τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, τον έναν από τους δύο ισχυρούς άνδρες της Λιβύης, ώστε να μην υπογραφεί και από την πλευρά του το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Το επόμενο χρονικό διάστημα, συνομιλίες στο ίδιο πλαίσιο αναμένεται να γίνουν και με τον δεύτερο πόλο εξουσίας στην Ανατολή, τον πρόεδρο του κοινοβουλίου της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, ο οποίος μάλιστα έχει λάβει πρόσκληση να επισκεφθεί την Αθήνα. Και στις δύο πλευρές υπάρχουν φωνές που τάσσονται υπέρ της σύναψης μιας συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ της Ελλάδας με τη Βεγγάζη, ώστε αυτή να λειτουργήσει, σε δεύτερο χρόνο, και ως ένα ακόμα εχέγγυο έναντι του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Η «Κ» επιχειρεί να περιγράψει την κατάσταση απαντώντας σε εννέα ερωτήσεις για την τρέχουσα κατάσταση στις σχέσεις της Αθήνας με την Τρίπολη και τη Βεγγάζη.
Εννέα απαντήσεις για τις σχέσεις μεΤρίπολη και Βεγγάζη
Τι αφορά η τελευταία επιστολή της κυβέρνησης της Τρίπολης στον ΟΗΕ;
Η ρηματική διακοίνωση που κυκλοφόρησε ως έγγραφο υπ’ αριθμόν Α/79/600 της 20ής Ιουνίου από τη μόνιμη αντιπροσωπεία της Λιβύης στον ΟΗΕ αποτυπώνει καταγγελία της προσωρινής κυβέρνησης της Τρίπολης κατά της Ελλάδας, με αφορμή τη δημοσίευση στην Ευρωπαϊκή Εφημερίδα της 12ης Ιουνίου των χαρτών που αφορούν την παραχώρηση από την Ελλάδα δύο οικοπέδων στα νοτιοδυτικά της Κρήτης στην αμερικανική ExxonMobil. Ουσιαστικά η Τρίπολη υπερασπίζεται στην πράξη το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Ηταν αναμενόμενη;
Ναι, ήταν απολύτως αναμενόμενη. Αλλωστε Αθήνα και Τρίπολη έχουν ανταλλάξει ρηματικές διακοινώσεις στον ΟΗΕ και σε προηγούμενες φάσεις, από το 2019 και έπειτα.
Για ποιο λόγο η κυβέρνηση, ενώ γνώριζε την επιστολή της Τρίπολης, επέλεξε να επενδύσει στο γεγονός ότι η κυβέρνηση Ντμπέιμπα παραχώρησε προς εκμετάλλευση οικόπεδα στην τουρκική ΤΡΑΟ «σεβόμενη» την ελληνική εκδοχή της μέσης γραμμής;
Η επιστολή αυτή εκδόθηκε στις 20 Ιουνίου. Στις 22 του ίδιου μήνα ήταν στα χέρια ακόμα και του τελευταίου υπαλλήλου της μόνιμης αντιπροσωπείας της Ελλάδας στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και διανεμήθηκε σε όλα τα κράτη στις 3 Ιουλίου. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα έγγραφο γνωστό στην Αθήνα τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από τη δημοσιοποίησή του. Στο ευρύτερο πλαίσιο των αντιδράσεων της Τρίπολης, όπως αυτές ξεκάθαρα υπαγορεύονται από την Αγκυρα, ήταν ενταγμένη και η υπογραφή συμφωνίας της 25ης Ιουνίου ανάμεσα στην Εθνική Εταιρεία Πετρελαίου (NOC) της Λιβύης και στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ), όπου η πρώτη παραχωρούσε οικόπεδα προς έρευνα στη δεύτερη. Τότε η κυβέρνηση, όχι μόνο μέσω του υπουργείου Εξωτερικών, αλλά κατά κύριο λόγο μέσω του υπουργείου Ενέργειας, υπογράμμιζε ότι οι Λίβυοι «σεβάστηκαν» τη μέση γραμμή όπως την αντιλαμβάνεται η Ελλάδα. Και τούτο, μάλιστα, παρά τη δημοσιευμένη από τη NOC φωτογραφία της τελετής υπογραφής της συμφωνίας, όπου τα στελέχη των εταιρειών πόζαραν μπροστά από ένα χάρτη του τουρκολιβυκού μνημονίου. Βέβαια, εκείνο που συνέβη στην πραγματικότητα είναι ότι Λίβυοι και Τούρκοι απλώς δεν επιθυμούσαν να έρθουν σε τριβές με την ExxonMobil, ειδικά σε αυτή την ευαίσθητη φάση που η Αγκυρα έχει αποδυθεί σε μια πολύ εντατική επιχείρηση γοητείας προς την Ουάσιγκτον.
Σε περίπτωση που η σημερινή κυβέρνηση στην Τρίπολη πέσει, υπάρχει περίπτωση αλλαγής στάσης;
Η περίπτωση αλλαγής στάσης είναι πολύ περιορισμένη. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο υπέγραψε το 2019 ο τότε πρωθυπουργός Φαγέζ αλ Σάραζ. Το 2021 τον διαδέχθηκε ο νυν πρωθυπουργός Αμπντουλχαμίντ Ντμέιμπα, ο οποίος συνέχισε την εφαρμογή του ακόμα πιο εντατικά. Λόγω διαμαχών εντός των φατριών που στηρίζουν την κυβέρνηση Ντμπέιμπα, δεν αποκλείεται να υποχρεωθεί σε παραίτηση και αυτός, δίχως πάντως να διαφαίνεται ότι κάτι τέτοιο θα σημάνει και αλλαγή στάσης σε σχέση με το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Με αυτά τα δεδομένα, τι θα κάνει σήμερα ο Γιώργος Γεραπετρίτης στην Τρίπολη και γιατί δεν ανέβαλε την επίσκεψή του;
Η επίσκεψη του κ. Γεραπετρίτη στην Τρίπολη ήταν προγραμματισμένη πολύ πριν από τη ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ. Οι συνομιλίες εκεί θα περιστραφούν, βεβαίως, γύρω από το τουρκολιβυκό αλλά και τις –έως τώρα αποτυχημένες– προσπάθειες εξεύρεσης κοινών σημείων ανάμεσα σε Αθήνα και Τρίπολη.
Πριν από λίγες ημέρες η κυβέρνηση της Τρίπολης υπέγραψε ένα ακόμα σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας με την Αγκυρα. Πόσο σημαντική είναι για την Τρίπολη η βοήθεια που λαμβάνει από την Αγκυρα;
Δίχως τη βοήθεια της Αγκυρας, η Τρίπολη θα ήταν στα χέρια του Χαφτάρ ήδη το 2019. Εκτοτε, με διαδοχικές συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας έχει εμβαθύνει την παρουσία των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στη δυτική Λιβύη.
Πόσο επηρεάζουν όλα αυτά τη στάση που κρατάει η Βεγγάζη, δηλαδή η ανατολική Λιβύη υπό την οικογένεια Χαφτάρ;
Η ανατολική Λιβύη είναι απολύτως αυτόνομη από τη δυτική Λιβύη και δεν επηρεάζεται καθόλου από τις εσωτερικές εξελίξεις στην Τρίπολη. Ωστόσο, η Αγκυρα έχει εργαστεί πολύ εντατικά, ειδικά από το 2023 και έπειτα, για τη δημιουργία στενών σχέσεων και με τη Βεγγάζη, αναγνωρίζοντας με αυτό τον τρόπο τον ρόλο του Χαφτάρ.
Πόσο κοντά βρίσκονται οι Χαφτάρ στην Τουρκία;
Φαίνεται ότι οι Τούρκοι έχουν επενδύσει ιδιαίτερα στον επηρεασμό όλων των υιών του Χαφτάρ, κυρίως εκείνων που ελέγχουν τον στρατό, των Σαντάμ και Καλέντ. Τους τελευταίους 12-18 μήνες η Αγκυρα έχει προχωρήσει σε συμφωνίες εκπαίδευσης στρατιωτικών από την ανατολική Λιβύη, ενώ διευρύνει και την επενδυτική παρουσία της, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα.
«Σώζεται» η κατάσταση στην ανατολική Λιβύη;
Ναι. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική να ακολουθήσει διαφορετική πορεία από την πεπατημένη των τελευταίων δεκαετιών και να εμπλακεί ενεργά στο έδαφος της ανατολικής Λιβύης. Κατ’ αρχάς να πείσει ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Βεγγάζης η κύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Και δεύτερον, να μπει σε συζητήσεις οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Βεγγάζη. Ωστόσο, η προώθηση των συζητήσεων μόνο με τη Βεγγάζη, χωρίς να υπολογίζεται η Τρίπολη, σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά θα πρέπει να είναι έτοιμη να υπογράψει και συμφωνίες σε τομείς όπως η ασφάλεια, που μέχρι πρότινος απέφευγε.
Ναι. Προϋπόθεση γι’ αυτό είναι η ελληνική εξωτερική πολιτική να ακολουθήσει διαφορετική πορεία από την πεπατημένη των τελευταίων δεκαετιών και να εμπλακεί ενεργά στο έδαφος της ανατολικής Λιβύης. Κατ’ αρχάς να πείσει ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Βεγγάζης η κύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Και δεύτερον, να μπει σε συζητήσεις οριοθέτησης ΑΟΖ με τη Βεγγάζη. Ωστόσο, η προώθηση των συζητήσεων μόνο με τη Βεγγάζη, χωρίς να υπολογίζεται η Τρίπολη, σημαίνει ότι η ελληνική πλευρά θα πρέπει να είναι έτοιμη να υπογράψει και συμφωνίες σε τομείς όπως η ασφάλεια, που μέχρι πρότινος απέφευγε.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου