Λυγερός Σταύρος
Όπως έχουμε αναφέρει στο πρώτο μέρος του αφιερώματος, στις 20-11-1987, ο Άρειος Πάγος αποφάσισε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ο όρος “τουρκικός/ή” στην ονομασία συλλόγων της μειονότητας, όπως η “Ένωση Τουρκικής Νεολαίας Κομοτηνής” και η “Ένωση Τούρκων Δασκάλων”. Στις 29-1-1988, με αφορμή την απόφαση αυτή, οργανώθηκαν από τους τουρκόφρονες κύκλους έντονες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.
Στις εκλογές του Ιουνίου 1989, το πείραμα των ανεξαρτήτων μουσουλμανικών συνδυασμών, που ξεκίνησε το 1985, επανελήφθη με καλύτερη προετοιμασία και με την αμέριστη υποστήριξη των κρατικών μηχανισμών της Τουρκίας. Η προοπτική εκλογής κάποιου ανεξάρτητου οδήγησε σε ανατροπή των παραδοσιακών ισορροπιών στα ηγετικά κλιμάκια της μειονότητας και προκάλεσε ανταγωνισμό για το ποιoς θα εμφανισθεί περισσότερο ακραιφνής Τούρκος. Στην Ξάνθη ο ανεξάρτητος Εμίν Αγκά δεν κατάφερε να εκλεγεί, ενώ στην Ροδόπη ο Αχμέτ Σαδίκ πήρε υψηλότερο ποσοστό απ’ όλα τα κόμματα (32,62%) και εξελέγη. Από μη έγκαιρη υποβολή της αίτησης δεν μπόρεσε να είναι υποψήφιος στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 με αποτέλεσμα να εκλεγεί αντ’ αυτού ο Μολά Ροντοπλού.
Στις 26-1-1990 οι Σαδίκ και Σερίφ καταδικάσθηκαν πρωτοδίκως σε 18μηνη φυλάκιση για παλαιότερα αδικήματά τους. Στις 30-3-1990, το εφετείο μείωσε τις ποινές και των δύο, οι οποίοι τις εξαγόρασαν κι αφέθηκαν ελεύθεροι. Στις 20-1-1990, όμως, η άτυπη Συντονιστική Μειονοτική Επιτροπή είχε κηρύξει αποχή των μαθητών από τα σχολεία, ζητώντας τουρκικά σχολικά βιβλία, αλλά ουσιαστικά για να ασκήσει πίεση υπέρ των κατηγορουμένων. Επίσης, στις 29-1-1990 διοργάνωσε διαδήλωση, με αποτέλεσμα την δημιουργία επεισοδίων. Εκείνες τις ημέρες, μάλιστα, ο μουσουλμάνος Χασάν Σαλή επετέθη και σκότωσε στο νοσοκομείο Κομοτηνής τον Άγγελο Σολακίδη.
Ο φόνος εκείνος κι όλα τα προηγηθέντα γεγονότα παρόξυναν το κλίμα. Παρά την απαγόρευση της αστυνομίας, σημειώθηκαν έκτροπα. Η συγκέντρωση των μουσουλμάνων προκάλεσε την αντισυγκέντρωση χριστιανών, οι οποίοι και έσπασαν πολλές βιτρίνες μουσουλμανικών μαγαζιών, χωρίς, όμως, να υπάρξουν μαζικές βιαιοπραγίες εναντίον της μειονότητας. Επρόκειτο για μία τυφλή αντίδραση του χριστιανικού στοιχείου.
Εκμετάλλευση των επεισοδίων
Η Τουρκία προσπάθησε να εκμεταλλευθεί τα θλιβερά επεισόδια για να κατηγορήσει διεθνώς την Ελλάδα, με την επιστολή Γιλμάζ προς όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ενώ ο Τούρκος πρόξενος στην Κομοτηνή Γκιούρ ζήτησε από το νομάρχη Ροδόπης να αποζημιωθούν οι «ομοεθνείς» του. Η ανεπίτρεπτη, επίσημη πλέον προσπάθεια, να παρουσιασθεί σαν τουρκική η μουσουλμανική μειονότητα, υποχρέωσε την ελληνική κυβέρνηση να απελάσει τον πρόξενο. Για αντίποινα, η Άγκυρα απέλασε τον Έλληνα πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη. Στις εκλογές του Απριλίου 1990, στη Ροδόπη εξελέγη ο Σαδίκ με 35,28% και στην Ξάνθη εξελέγη ο Φαΐκ Φαϊκογλου με 25,61%.
Το μυθιστόρημα της μειονότητας – Για μία χούφτα μουσουλμανικών ψήφων...
Όπως έχει φανεί καθαρά και από τα προηγούμενα μέρη του αφιερώματος, από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης και ιδιαιτέρως τις τελευταίες μετά την εισβολή στην Κύπρο, πρωταρχικός στόχος της Άγκυρας στη Θράκη είναι ο πλήρης κι αδιαμφισβήτητος πολιτικός έλεγχος της μουσουλμανικής μειονότητας. Αυτή είναι και η κύρια αποστολή του τουρκικού προξενείου στην Κομοτηνή. Το προξενείο απειλεί και πιέζει όσους μειονοτικούς δεν ευθυγραμμίζονται με τις εντολές. Εκμεταλλευόμενες οι τουρκικές υπηρεσίες ότι οι περισσότεροι μουσουλμάνοι διαθέτουν περιουσιακά στοιχεία στην Τουρκία και στέλνουν εκεί τα παιδιά τους για σπουδές, ασκούν πιέσεις σ’ όσους δεν ευθυγραμμίζονται.
Η τουρκική πολιτική στο χώρο της μουσουλμανικής μειονότητας προσέλαβε έναν επιθετικότερο χαρακτήρα από τις αρχές του 1988. Όπως έχουμε ήδη αναφέρει την πολιτική αυτή εξέφρασε κατ’ εξοχήν ο Σαδίκ με την εμπρηστική ρητορική και τις ακραίες πράξεις του. Η ένταση στη Θράκη, πάντως, υποχώρησε σταδιακά, ειδικά μετά τον θάνατό του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1995, έξω από την Κομοτηνή.
Η εμπρηστική ρητορική του Σαδίκ
Η απόφαση του Αρείου Πάγου για απαγόρευση του όρου “τουρκικός” από τις ονομασίες μουσουλμανικών συλλόγων, χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα για την κινητοποίηση του μουσουλμανικού στοιχείου εναντίον των ελληνικών αρχών. Σημαντικό ρόλο για την παγίωση της τουρκικής ηγεμονίας στο χώρο της μειονότητας έπαιξε και το γεγονός ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το τουρκικό κόμμα του Ντογκάν έγινε ρυθμιστής των πολιτικών εξελίξεων στην Βουλγαρία.
Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατούσε τότε στην δυτική Θράκη είναι το παρακάτω απόσπασμα από επιστολή του Σαδίκ προς τον Έλληνα πρωθυπουργό στις 15-12-1992, με την οποία του ζητούσε την απομάκρυνση του νομάρχη Ροδόπης: «Για να είναι κάποιος νομάρχης στο νομό Ροδόπης απαραίτητο είναι να γνωρίζει τουρκικά και η αλληλογραφία με τη νομαρχία και με τις υπηρεσίες να γίνονται στην τουρκική γλώσσα… Θα ήταν καλό να επιληφθείτε το συντομότερο του θέματος, ώστε να απομακρυνθεί αυτός ο ανίκανος νομάρχης από το νομό Ροδόπης κι έτσι να επανέλθει η γαλήνη στο νομό μας».
Ενδεικτικό του κλίματος είναι ένα δημοσίευμα της εφημερίδας του Σαδίκ “Μπαλκάν” (29.12.1992), με αφορμή την επίσκεψη στο Ευρωκοινοβούλιο ομάδας μουσουλμάνων δασκάλων: «Δεν πρέπει να ξεχνούν οι σαλπιγκτές της διοικήσεως ότι μπορούν να μεταβούν στο Στρασβούργο, αλλά στην επιστροφή τους στη Δυτική Θράκη αυτοί που θα τους συναντήσουν θα είναι μόνο της διοικήσεως. Αμφίβολη είναι δε και η συνέχιση των καθηκόντων τους στα σχολεία, γιατί δεν θα βρεθούν κηδεμόνες, μέλη της μειονότητας, που θα δώσουν άδειες σ’ αυτούς να διδάξουν στα παιδιά. Γι’ αυτό, μετά την επιστροφή τους από το Στρασβούργο, ας αναζητήσουν τρόπους να διδάξουν τα παιδιά αυτών, που τους έστειλαν εκεί».
Το όριο του 3%, οι συναλλαγές και η Ziraat
Η καθιέρωση του ορίου 3% για να εκπροσωπηθεί ένα κόμμα στην Βουλή έθεσε τέλος στο πείραμα των ανεξάρτητων μουσουλμανικών συνδυασμών. Από τις εκλογές του 1993, η μουσουλμανική μειονότητα εκπροσωπείται μέσω υποψηφίων που συμπεριλαμβάνονται στους συνδυασμούς των κομμάτων, αν και στην πραγματικότητα κατά κανόνα οι μουσουλμάνοι βουλευτές αναφέρονται περισσότερο στο τουρκικό προξενείο παρά στην ηγεσία του κόμματός του, όποιο κι αν είναι αυτό. Παλαιότερα ήταν η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, αργότερα προστέθηκε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι συναλλαγές, όμως, για τις μουσουλμανικές ψήφους καλά κρατούν…
Εκτός αυτών, η χλωμή κι αντιφατική στάση του ελληνικού κράτους, σε συνδυασμό με τις κατά καιρούς τουρκικές προκλήσεις, έχει καλλιεργήσει μία νοσηρή ατμόσφαιρα κυνισμού και αθέμιτων εκλογικο-κομματικών συναλλαγών γύρω από το μειονότητα. Επίσης, προκαλεί εδώ και χρόνια τροφοδοτεί κλίμα ανασφάλειας στους κόλπους του χριστιανικού στοιχείου. Το αποτέλεσμα είναι διπλό. Μία μεγάλη μερίδα του χριστιανικού πληθυσμού επενδύει τις οικονομίες της έξω από τη Θράκη (κυρίως στη Θεσσαλονίκη), στερώντας την από πολύτιμους πόρους και οικονομική ανάπτυξη.
Δεν είναι και λίγοι αυτοί, που πουλούν την περιουσία τους, ακόμα και σε μουσουλμάνους, και φεύγουν από τη Θράκη για να εγκατασταθούν σε άλλες περιοχές της χώρας. Η τουρκική κρατική τράπεζα Ziraat, η οποία δραστηριοποιείται στη Θράκη και στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου εκτελεί περισσότερο τουρκική εθνική πολιτική και λιγότερο επιχειρηματική δραστηριότητα. Για χρόνια δανείζει χωρίς γραφειοκρατία και με χαμηλά επιτόκια μουσουλμάνους και χριστιανούς. Όλα αυτά τα χρόνια έχει αποκτήσει μεγάλο αριθμό ακινήτων και χριστιανών, μέσω των υποθηκών που έχουν βάλει όσοι δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνειά τους.
Δημοσίευση σχολίου