Η άγνωστη βοήθεια της Βουλγαρίας στην Ουκρανία
Την περασμένη άνοιξη, ο στρατός της Ουκρανίας είχε απελπιστικά λίγα καύσιμα και πυρομαχικά σοβιετικού διαμετρήματος που χρειαζόταν για να πολεμήσει τους Ρώσους.Η σωτηρία ήρθε από μια απροσδόκητη πηγή: τη Βουλγαρία.
Χάρη στην κατακερματισμένη εσωτερική πολιτική της - και τις φιλορωσικές τάσεις μεγάλου μέρους της ελίτ της - η Σόφια έχει καταβάλει προσπάθειες κατά τη διάρκεια της εισβολής να πείσει ότι δεν εξοπλίζει την Ουκρανία.
Αυτό ήταν, ωστόσο, ένα προπέτασμα, σύμφωνα με έρευνα της γερμανικής εφημερίδας WELT.
Χάρη σε αποκλειστικές συνεντεύξεις με τον Ουκρανό υπουργό Εξωτερικών, Dmytro Kuleba, τον πρώην πρωθυπουργό της Βουλγαρίας, Kiril Petkov και τον υπουργό Οικονομικών του, Assen Vassilev, η WELT συνέθεσε μια εικόνα για το πώς η Βουλγαρία μπήκε στο ρήγμα και χρησιμοποίησε μεσάζοντες για να παράσχει στο Κίεβο ζωτικής σημασίας προμήθειες όπλων, πυρομαχικών και ντίζελ σε μια κρίσιμη καμπή των μαχών πέρυσι.
Το ιστορικό
Ενώ ο Petkov, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Βουλγαρίας κατά το ξέσπασμα του πολέμου, προσπαθούσε να οδηγήσει τη χώρα σε μια πιο δυτική, φιλονατοϊκή τροχιά, είχε να αντιμετωπίσει έντονες αντιδράσεις από φιλοκρεμλινικούς πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένων των εταίρων του στον συνασπισμό, των Σοσιαλιστών, οι οποίοι είναι οι διάδοχοι του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Χρειάστηκε ακόμη και να απολύσει τον ίδιο του τον υπουργό Άμυνας επειδή είχε μια πιο φιλορωσική άποψη για τον πόλεμο.
Δημόσια, τουλάχιστον, ο Petkov προσπάθησε να υποβαθμίσει κάθε ιδέα ότι η Βουλγαρία - παρά τα σημαντικά αποθέματα όπλων της σοβιετικής εποχής - θα έμπαινε μπροστά και θα εξόπλιζε την Ουκρανία.
Με δεδομένες αυτές τις ευαισθησίες, η επίσημη στάση της Βουλγαρίας απέναντι στον πόλεμο την έχει βάλει στο ίδιο καλάθι με την Ουγγαρία του Viktor Orban - πολιτικά δέσμια της Μόσχας για να μπορέσει να ασκήσει την επιρροή της.
Όμως οι Petkov και Vassilev, τώρα πολιτικοί της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν να επιστρέψουν στην εξουσία στις αναμενόμενες επερχόμενες εκλογές, έσπασαν τη σιωπή τους σχετικά με την πραγματική κλίμακα του ρόλου της Βουλγαρίας την περασμένη άνοιξη.
Ο ρόλος του ντίζελ
Ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Σόφια χαρακτήρισε τις βουλγαρικές παραδόσεις όπλων στις ουκρανικές δυνάμεις "κόκκινη γραμμή", οι αξιωματούχοι του Petkov απέφυγαν τις συναλλαγές μεταξύ κυβερνήσεων και χρησιμοποίησαν ενδιάμεσες εταιρείες στη Βουλγαρία και στο εξωτερικό για να ανοίξουν διαδρομές εφοδιασμού από αέρος και ξηράς μέσω Ρουμανίας, Ουγγαρίας και Πολωνίας.
"Υπολογίζουμε ότι περίπου το ένα τρίτο των πυρομαχικών που χρειαζόταν ο ουκρανικός στρατός στην πρώιμη φάση του πολέμου προήλθε από τη Βουλγαρία", δήλωσε ο Petkov στη WELT.
Εξίσου ευαίσθητο είναι το γεγονός ότι το ντίζελ που προμήθευσε η Βουλγαρία στην Ουκρανία είχε υποστεί επεξεργασία από ρωσικό αργό πετρέλαιο σε διυλιστήριο της Μαύρης Θάλασσας, το οποίο εκείνη την εποχή ανήκε στη ρωσική εταιρεία Lukoil.
"Η Βουλγαρία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ντίζελ στην Ουκρανία και κατά καιρούς κάλυπτε το 40% των αναγκών της Ουκρανίας", δήλωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Vassilev στη WELT.
Το ιστορικό
Ενώ ο Petkov, ο οποίος ήταν πρωθυπουργός της Βουλγαρίας κατά το ξέσπασμα του πολέμου, προσπαθούσε να οδηγήσει τη χώρα σε μια πιο δυτική, φιλονατοϊκή τροχιά, είχε να αντιμετωπίσει έντονες αντιδράσεις από φιλοκρεμλινικούς πολιτικούς, συμπεριλαμβανομένων των εταίρων του στον συνασπισμό, των Σοσιαλιστών, οι οποίοι είναι οι διάδοχοι του παλιού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Χρειάστηκε ακόμη και να απολύσει τον ίδιο του τον υπουργό Άμυνας επειδή είχε μια πιο φιλορωσική άποψη για τον πόλεμο.
Δημόσια, τουλάχιστον, ο Petkov προσπάθησε να υποβαθμίσει κάθε ιδέα ότι η Βουλγαρία - παρά τα σημαντικά αποθέματα όπλων της σοβιετικής εποχής - θα έμπαινε μπροστά και θα εξόπλιζε την Ουκρανία.
Με δεδομένες αυτές τις ευαισθησίες, η επίσημη στάση της Βουλγαρίας απέναντι στον πόλεμο την έχει βάλει στο ίδιο καλάθι με την Ουγγαρία του Viktor Orban - πολιτικά δέσμια της Μόσχας για να μπορέσει να ασκήσει την επιρροή της.
Όμως οι Petkov και Vassilev, τώρα πολιτικοί της αντιπολίτευσης που επιδιώκουν να επιστρέψουν στην εξουσία στις αναμενόμενες επερχόμενες εκλογές, έσπασαν τη σιωπή τους σχετικά με την πραγματική κλίμακα του ρόλου της Βουλγαρίας την περασμένη άνοιξη.
Ο ρόλος του ντίζελ
Ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα στη Σόφια χαρακτήρισε τις βουλγαρικές παραδόσεις όπλων στις ουκρανικές δυνάμεις "κόκκινη γραμμή", οι αξιωματούχοι του Petkov απέφυγαν τις συναλλαγές μεταξύ κυβερνήσεων και χρησιμοποίησαν ενδιάμεσες εταιρείες στη Βουλγαρία και στο εξωτερικό για να ανοίξουν διαδρομές εφοδιασμού από αέρος και ξηράς μέσω Ρουμανίας, Ουγγαρίας και Πολωνίας.
"Υπολογίζουμε ότι περίπου το ένα τρίτο των πυρομαχικών που χρειαζόταν ο ουκρανικός στρατός στην πρώιμη φάση του πολέμου προήλθε από τη Βουλγαρία", δήλωσε ο Petkov στη WELT.
Εξίσου ευαίσθητο είναι το γεγονός ότι το ντίζελ που προμήθευσε η Βουλγαρία στην Ουκρανία είχε υποστεί επεξεργασία από ρωσικό αργό πετρέλαιο σε διυλιστήριο της Μαύρης Θάλασσας, το οποίο εκείνη την εποχή ανήκε στη ρωσική εταιρεία Lukoil.
"Η Βουλγαρία έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ντίζελ στην Ουκρανία και κατά καιρούς κάλυπτε το 40% των αναγκών της Ουκρανίας", δήλωσε ο πρώην υπουργός Οικονομικών Vassilev στη WELT.
Η κυβέρνηση στο Κίεβο επιβεβαίωσε αυτή την εκδοχή των γεγονότων.
Ο Kuleba δήλωσε στη WELT ότι η χώρα του κινδύνευε να ξεμείνει από πυρομαχικά τον περασμένο Απρίλιο.
"Γνωρίζαμε ότι οι βουλγαρικές αποθήκες διέθεταν μεγάλες ποσότητες των πυρομαχικών που χρειάζονταν, οπότε ο Πρόεδρος Volodymyr Zelenskyy με έστειλε να προμηθευτώ το απαραίτητο υλικό", δήλωσε ο Kuleba.
Ήταν ζήτημα "ζωής και θανάτου" εκείνη την εποχή, εξήγησε ο Kuleba, διότι διαφορετικά οι Ρώσοι θα καταλάμβαναν περισσότερα χωριά και πόλεις, θα "σκότωναν, θα βασάνιζαν και θα βίαζαν" περισσότερους Ουκρανούς.
Αντιμέτωπος με τα αιτήματα του Κιέβου, ο Kuleba είπε ότι ο Petkov απάντησε ότι η εσωτερική του κατάσταση δεν ήταν "εύκολη", αλλά ότι θα έκανε "ό,τι περνούσε από το χέρι του".
"Ο Kiril Petkov επέδειξε ακεραιότητα και θα του είμαι πάντα ευγνώμων που χρησιμοποίησε όλες τις πολιτικές του ικανότητες για να βρει μια λύση", συνέχισε ο Kuleba.
Η ιστορία, είπε, ήταν απλή: Ενώ ορισμένα μέλη του βουλγαρικού συνασπισμού συντάχθηκαν με τη Ρωσία, ο Petkov αποφάσισε "να είναι στη σωστή πλευρά της ιστορίας και να μας βοηθήσει να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας απέναντι σε έναν πολύ ισχυρότερο εχθρό".
Το σχέδιο του Petkov
Στις 25 Φεβρουαρίου, μόλις μία ημέρα μετά την εισβολή του Ρώσου προέδρου Vladimir Putin στην Ουκρανία, σε μια άτυπη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις Βρυξέλλες, ο Petkov τόνισε στους συναδέλφους του ηγέτες ότι ο Zelenskyy μπορεί να έχει λιγότερες από 48 ώρες ζωής, ότι βρισκόταν στη λίστα θανάτου της Μόσχας και ότι το Συμβούλιο πρέπει να λάβει άμεσα σκληρές αποφάσεις για κυρώσεις.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποστήριξε τελικά τις κινήσεις αυτές.
Παράλληλα, ο υπουργός Οικονομικών Vassilev συμμετείχε σε συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ στο Παρίσι.
Και εκεί υπήρξε αναποφασιστικότητα, όπως την περιέγραψε.
Όλοι ήταν ακόμη σε κατάσταση σοκ από την επίθεση.
Στη συνέχεια ο Vassilev εκφώνησε μια ομιλία.
Όχι για τους αριθμούς και τις οικονομικές συνέπειες, αλλά για το τι εννοούσε ο Putin με την "αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας".
Αντλούσε στοιχεία από τις εμπειρίες της ίδιας της Βουλγαρίας.
"Αυτό έκαναν οι Ρώσοι στη Βουλγαρία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δολοφόνησαν χιλιάδες αντιφρονούντες, καθηγητές και ιερείς", είπε ο Vassilev.
Ζήτησε και αυτός άμεσα ψηφίσματα και οι συμμετέχοντες στη συνάντηση επιβεβαίωσαν στη WELT ότι ο Βούλγαρος υπουργός είχε αλλάξει τη διάθεση των συγκεντρωμένων αντιπροσώπων.
Δύο ημέρες αργότερα, οι Βρυξέλλες εφάρμοσαν τα μέτρα αυτά.
Στους κύκλους της ΕΕ, χαρακτηρίστηκαν ως "βουλγαρική πρόταση".
Στις 19 Απριλίου, λίγο πριν από την επίσκεψη του Vassilev στο Κίεβο, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Kuleba ταξίδεψε στη Σόφια, καθώς ξεκινούσε μια νέα και αβέβαιη φάση του πολέμου.
Οι Ουκρανοί είχαν απωθήσει τους εισβολείς από την ευρύτερη περιοχή του Κιέβου και τον βορρά, αλλά πολλά δυτικά όπλα δεν είχαν ακόμη παραδοθεί.
Οι μάχες ήταν τόσο έντονες, λέει σήμερα ο Kuleba, που η Ουκρανία χρειαζόταν επειγόντως να αναπληρώσει τα αποθέματά της, ιδίως τα σοβιετικής κατασκευής πυρομαχικά.
Αυτό πίστευε ο Zelenskyy ότι θα μπορούσε να εξασφαλίσει ο Kuleba στην αποστολή του στη Σόφια.
Ο ρόλος των μεσαζόντων
Ο Petkov ανέφερε ότι η κυβέρνησή του εξουσιοδότησε τους μεσάζοντες να εξάγουν, όχι απευθείας στην Ουκρανία, αλλά σε ενδιάμεσες εταιρείες στο εξωτερικό.
"Η ιδιωτική μας στρατιωτική βιομηχανία παρήγαγε με πλήρη ταχύτητα", δήλωσε ο Petkov.
Πλάνα από τον Απρίλιο δείχνουν φορτηγά αεροπλάνα "φορτωμένα μέχρι το χείλος" με όπλα να πετούν μεταξύ Βουλγαρίας και Πολωνίας.
Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι το αεροδρόμιο Rzeszów της Πολωνίας, 70 χιλιόμετρα από τα ουκρανικά σύνορα και στενά φυλασσόμενο από το ΝΑΤΟ, είναι ένα σημαντικό σημείο αποστολής.
"Βεβαιωθήκαμε ότι η χερσαία διαδρομή μέσω Ρουμανίας και Ουγγαρίας ήταν επίσης ανοιχτή για τα φορτηγά", δήλωσε ο Petkov.
Ο Kuleba επιβεβαίωσε αυτές τις προμήθειες.
Τόνισε ότι δεν επρόκειτο για παροχή στρατιωτικής βοήθειας από τη βουλγαρική κυβέρνηση απευθείας στην Ουκρανία, "αλλά μάλλον για την παροχή της δυνατότητας σε ουκρανικές εταιρείες και εταιρείες από χώρες του ΝΑΤΟ να προμηθεύονται ό,τι χρειαζόταν από βουλγαρικούς προμηθευτές".
Σύμφωνα με πληροφορίες που δόθηκαν στη WELT, οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία πλήρωσαν για τις προμήθειες.
Οι εξελίξεις επιταχύνθηκαν όταν ο επικεφαλής της κρατικής εταιρείας στρατιωτικών εξαγωγών Kintex, Alexander Mihailov, αναγκάστηκε να παραιτηθεί μετά από πολιτική διαμάχη και δημοσιοποίησε στοιχεία - πιθανώς με στόχο να κλονίσει την κυβέρνηση.
Ο Mihailov μίλησε για εξαγωγές αξίας "2 δισεκατομμυρίων ευρώ" από την έναρξη του πολέμου.
Ανέφερε επίσης παραδόσεις πυρομαχικών για τον πολλαπλό εκτοξευτή ρουκετών Grad BM-21.
Στη συνέχεια όμως οι δηλώσεις σταμάτησαν.
Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης παρέμειναν προσηλωμένα στην παράδοση δυτικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων των αμερικανικών εκτοξευτών πυραύλων Himars.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα στην κυβέρνηση απειλούσε συνεχώς ότι θα διαλύσει τον συνασπισμό αν υπήρχε άμεση υποστήριξη προς το Κίεβο - αλλά δεν μπορούσε να το κάνει, επειδή δεν υπήρχε επισήμως τέτοια υποστήριξη.
Συμφωνίες ντίζελ
Πετώντας ακόμη πιο κάτω από τα ραντάρ, η Βουλγαρία έστειλε ντίζελ στις δυνάμεις του Zelensky.
Ο Vassilev θυμάται μια συνάντηση της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον την άνοιξη.
Εκεί, λέει, ένας Ουκρανός αξιωματούχος του είπε ότι τα στρατεύματα του Κιέβου είχαν ξεμείνει από καύσιμα.
Η Βουλγαρία διαθέτει ένα διυλιστήριο κοντά στο Μπουργκάς στη Μαύρη Θάλασσα, το οποίο λειτουργεί από θυγατρική του ρωσικού ομίλου Lukoil και τροφοδοτείται με πετρελαιοφόρα από τη Ρωσία.
Ο Vassilev δήλωσε ότι ενθάρρυνε τη Lukoil στη Βουλγαρία να εξάγει το πλεόνασμα πετρελαίου στην Ουκρανία.
Η αντίδραση ήταν θετική και οι εργαζόμενοι εκεί καταδίκασαν επίσης τον πόλεμο του Putin, είπε.
Η ίδια η Βουλγαρία χρειάζεται περίπου τα μισά από τα καύσιμα που παράγει το διυλιστήριο- τα υπόλοιπα, λέει, έχουν μεταφερθεί στην Ουκρανία.
Για άλλη μια φορά, οι προμήθειες από τοπικές εταιρείες διεκπεραιώθηκαν μέσω ξένων εταιρειών διαμεσολάβησης.
Το Κίεβο επιβεβαίωσε στη WELT ότι οι ουκρανικές εταιρείες έλαβαν βουλγαρικό ντίζελ σε αυτό το τόσο σημαντικό στάδιο.
"Φορτηγά και βυτιοφόρα πήγαιναν τακτικά στην Ουκρανία μέσω Ρουμανίας, και σε ορισμένες περιπτώσεις το καύσιμο φορτώθηκε επίσης σε εμπορικά τρένα", δήλωσε ο Vassilev.
Η Μόσχα αντεπιτίθεται
Με τις μυστικές γραμμές ανεφοδιασμού προς την Ουκρανία, ο Petkov αναλάμβανε ένα μεγάλο ρίσκο.
Οι δημοσκοπήσεις στη Βουλγαρία έδειξαν ότι το 70% των πολιτών ανησυχούσαν για την εμπλοκή τους στον πόλεμο και ως εκ τούτου αντιτάσσονταν στην υπερβολική υποστήριξη της Ουκρανίας.
Ο πρόεδρος Rumen Radev, υποψήφιος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, υποδαύλισε αυτό το συναίσθημα, υποστηρίζοντας ότι η Βουλγαρία θα γινόταν μέρος του πολέμου αν προωθούσε την προμήθεια όπλων.
Μόλις πρόσφατα το παιχνίδι του κρυφτού έλαβε τέλος.
Από τις αρχές του έτους, το διυλιστήριο της Lukoil στο Μπουργκάς ελέγχεται εξ ολοκλήρου από τη Βουλγαρία, χωρίς καμία σύνδεση με τα κεντρικά γραφεία στη Ρωσία, και τώρα αναζητά πετρέλαιο από άλλες χώρες.
Η κυβέρνηση της Σόφιας ζήτησε επίσημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο την άδεια να εξάγει ντίζελ διυλισμένο από ρωσικό πετρέλαιο σε προορισμούς συμπεριλαμβανομένης της Ουκρανίας.
Ξεκινώντας ήδη από τον Μάιο, η Μόσχα βομβάρδιζε τη χώρα του με κυβερνοεπιθέσεις, δήλωσε ο Petkov.
Αυτές έπληξαν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και τα ταχυδρομεία, ενώ κατά καιρούς δεν μπορούσαν να καταβληθούν οι συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων.
Η Μόσχα προσπάθησε επίσης να δωροδοκήσει βουλευτές και να διεισδύσει στις αρχές.
Μεταξύ Μαρτίου και Ιουνίου, η Βουλγαρία απέλασε περίπου 70 υπαλλήλους της ρωσικής πρεσβείας στη Σόφια για κατασκοπεία.
Η στήριξη από τη Δύση
Η Μόσχα γνώριζε ότι η Βουλγαρία ήταν η χώρα της ΕΕ που εξαρτιόταν περισσότερο από το ρωσικό φυσικό αέριο πριν από τον πόλεμο και αποφάσισε να την στηρίξει.
Ήδη από τις 27 Απριλίου, η Gazprom επέλεξε τη Βουλγαρία ως την πρώτη χώρα της ΕΕ στην οποία θα διέκοπτε τις εξαγωγές φυσικού αερίου.
Αλλά η Σόφια δεν υποχώρησε.
Μέσα σε 24 ώρες, ο πρωθυπουργός Petkov παρουσίασε μια λύση που θα επέτρεπε στους σχεδόν 7 εκατομμύρια κατοίκους της Βουλγαρίας να τα βγάλουν πέρα χωρίς φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Οργάνωσε δύο βυτιοφόρα με υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις Ηνωμένες Πολιτείες - στην ίδια τιμή ανά κυβικό μέτρο που χρέωνε η Gazprom.
Ο Petkov εξηγεί τώρα γιατί οι ΗΠΑ ήταν πρόθυμες να συμφωνήσουν με αυτό.
"Ξεκαθάρισα στις συνομιλίες ότι τα δεξαμενόπλοια είναι ένα πολιτικό μήνυμα προς όλη την Ευρώπη ότι υπάρχουν πάντα τρόποι να ξεφύγουμε από την εξάρτηση από τη Ρωσία".
Είχε επίσης ολοκληρώσει τη σύνδεση αγωγού με την Ελλάδα για να δώσει καταλυτική ώθηση σε εναλλακτικές λύσεις έναντι των ρωσικών γραμμών εφοδιασμού.
Η κυβέρνηση του Petkov ανατράπηκε με κοινοβουλευτική ψήφο δυσπιστίας το καλοκαίρι.
Οι φιλορωσικές δυνάμεις έπαιξαν επίσης το ρόλο τους σε αυτό.
Μέχρι το φθινόπωρο, ο Petkov και ο Vassilev ήταν στην εξουσία μόνο προσωρινά.
Έκτοτε, η χώρα βρίσκεται σε πολιτικό αδιέξοδο, αλλά η στάση απέναντι στην Ουκρανία έχει αλλάξει κάπως.
Τον Δεκέμβριο, το κοινοβούλιο αποφάσισε να επιτρέψει επίσημα τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία.
"Είμαστε βαθιά ευγνώμονες στη Βουλγαρία γι' αυτό", δήλωσε ο Kuleba.
Ωστόσο, σημείωσε ότι βλέπει ήδη προσπάθειες να τορπιλιστεί αυτή η απόφαση.
"Είναι απίστευτο πόσο επίμονα αυτές οι δυνάμεις προσπαθούν να τραβήξουν τη Βουλγαρία στο πλευρό του επιτιθέμενου και του σφαγέα".
Οι Petkov και Vassilev έχουν ήδη γράψει ιστορία με την πρωτοφανή μυστική βοήθειά τους.
Με το κόμμα τους "Συνεχίζουμε την Αλλαγή", θέλουν να κατέβουν ξανά στις επόμενες εκλογές και να συνεχίσουν τον αγώνα τους για μια Βουλγαρία που θα αντιμετωπίζει τη διαφθορά της παλιάς τάξης πραγμάτων και θα αγκαλιάζει μια πιο δυτική πορεία.
Ο Petkov επιμένει ότι ένα πράγμα είναι αμετάκλητο: "Αποδείξαμε ότι ένας κόσμος είναι εφικτός χωρίς εξάρτηση και φόβο από τη Ρωσία".
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου