Παναγιώτης Νάστος
Η πολικοστρατιωτική τακτική που εφάρμοσαν οι Ρώσοι στη Συρία αποτελεί οδηγό για τι θα πράξουν στην Ουκρανία- Μελλοντικές εξελίξεις
"Όσο συγκλονιστική κι αν ήταν η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, κανείς δεν μπορούσε να πει ότι ήρθε χωρίς προειδοποίηση.
Στρατεύματα είχαν συσσωρευτεί κατά μήκος των συνόρων για μήνες. Και πολύ πριν από αυτό, η Ρωσία έστελνε σήματα για χρόνια, όχι μόνο για την Ανατολική Ουκρανία, αλλά για την Γεωργία, την Κριμαία και ειδικά, για όποιον παρακολουθεί, για την Συρία, όπου οι ρωσικές ενέργειες αντιμετωπίστηκαν με ατιμωρησία, ακόμη και αδιαφορία.
Σήμερα, η παγκόσμια κοινότητα είναι υπέρ της Ουκρανίας. Ένα τρομερό κύμα δυτικών κυρώσεων έχει ακρωτηριάσει την οικονομία της Ρωσίας. Δισεκατομμύρια δολάρια από δυτικά όπλα τελευταίας τεχνολογίας έχουν αποσταλεί για να ενισχύσουν την άμυνα της Ουκρανίας.
Με χιλιάδες νεκρούς και πολλούς άλλους τραυματίες, και έχοντας υποστεί εκπληκτικές απώλειες σε εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων από 550 τανκς, πάνω από 1.100 τεθωρακισμένα οχήματα και τουλάχιστον 110 αεροσκάφη, οι αρχικοί στρατιωτικοί στόχοι της Ρωσίας έχουν αποτύχει πλήρως.
Η Ρωσία δεν έχει αντιμετωπίσει ένα τόσο αποφασιστικό τείχος απέναντί της από την κορύφωση του Ψυχρού Πολέμου.
Οι ΗΠΑ και οι δυτικοί σύμμαχοί τους αξίζουν τα εύσημα για αυτό.
Αλλά θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η Ρωσία πιστευε ότι είχε την δύναμη να εισβάλει στην Ουκρανία και ότι η εισβολή έχει εκτοπίσει 11 εκατομμύρια αμάχους, σκότωσε χιλιάδες και άφησε μεγάλα τμήματα της Ουκρανίας στα ερείπια.
Για χρόνια, η απάντηση της διεθνούς κοινότητας στη ρωσική επιθετικότητα ήταν ήπια, στην καλύτερη περίπτωση.
Ο δρόμος για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ανοίξει σε μεγάλο βαθμό από τη δική μας αδράνεια.
Η σύγκρουση απέχει πολύ από το να τελειώσει και οι φιλοδοξίες του Βλαντιμίρ Πούτιν κάθε άλλο παρά εξασθενούν. Καθώς η Δύση σκέφτεται πώς να συγκρατήσει τη Ρωσία και πώς να αντιμετωπίσει την επόμενη επίθεση της, πρέπει να κατανοήσουμε τα σήματα που έχει ήδη στείλει η Ρωσία και να αντλήσουμε χρήσιμα μαθήματα που μπορούμε από την τραγική, θανατηφόρα επταετή εμπλοκή της στη Συρία.
1. Πως εξελίχθηκε αρχικά ο πόλεμος στη Συρία
Η σύγκρουση της Ουκρανίας φαίνεται τώρα να εισέρχεται σε μια νέα φάση ενώ το ενιαίο μας μέτωπο με την Ουκρανία κέρδισε την πρώτη φάση του πολέμου.
Τελικά, αυτό που έχουμε δει να παίζεται μέχρι στιγμής είναι πιθανόν να ήταν απλώς η εναρκτήρια φάση αυτού που θα μπορούσε να είναι ή στην πραγματικότητα ήταν ήδη, ένας μακροχρόνιος πόλεμος στον οποίο το Κρεμλίνο μπορεί να έχει ακόμα το πάνω χέρι να κερδίσει.
Η Συρία δείχνει τον βαθμό στον οποίο το Κρεμλίνο μπορεί να προσαρμοστεί ενόψει των αντιξοοτήτων και να παίξει ένα μακρύ χρονικά παιχνίδι.
Ακριβώς όπως η πιο πρόσφατη επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία, η αρχική φάση της στρατιωτικής επέμβασης της Ρωσίας στη Συρία συνάντησε μεγάλα εμπόδια.
Υπό την ηγεσία του στρατηγού Aleksandr Dvornikov, η Ρωσία αρχικά επενέβη στη Συρία από αέρος, ξεκινώντας μια σκληρή αεροπορική εκστρατεία κατά των δυνάμεων της συριακής αντιπολίτευσης που είχαν απειλήσει την ίδια την επιβίωση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ.
Με τα μαχητικά αεροπλάνα του να βομβαρδίζουν ασταμάτητα από αέρος, το Κρεμλίνο ήλπιζε ότι οι δυνάμεις του συριακού καθεστώτος θα ανέτρεπαν την κατάσταση στο έδαφος, αλλά αυτό δεν λειτούργησε. Οι χερσαίες δυνάμεις της Συρίας αποδείχθηκαν σε μεγάλο βαθμό ανίκανες να επωφεληθούν από τη νέα ρωσική αεροπορική υποστήριξή τους. Τελικά, μια πολυμέτωπη σύγκρουση σε ολόκληρη τη Συρία αποδείχθηκε ανεδαφική και η Ρωσία αναγκάστηκε να προσαρμοστεί.
Ο Ντβόρνικοφ, ο οποίος τώρα διοικεί τις ρωσικές δυνάμεις στην Ουκρανία και είναι γνωστός από μερικούς ως ο χασάπης της Συρίας, είναι μέλος της στρατιωτικής παλιάς φρουράς, με τάση για αδίστακτες τακτικές που συμβαδίζουν περισσότερο με τους μεσαιωνικούς χρόνους παρά με τον 21ο αιώνα. Και όμως πέρα από τη ροπή του για αδιάκριτους βομβαρδισμούς και πολιορκητικό πόλεμο, ο Ντβόρνικοφ αποδείχθηκε επίσης ανθεκτικός και προσαρμοστικός.
Μια τέτοια προσαρμογή ήταν η αναζήτηση πρόσθετων εταίρων χερσαίων δυνάμεων, πέρα από τον εξαθλιωμένο, διεφθαρμένο και σε μεγάλο βαθμό ανίκανο συριακό στρατό. Λίγο μετά την παρέμβασή της, η Ρωσία άρχισε να αναπτύσσει μικρές μονάδες ειδικών δυνάμεων Spetsnaz στις πρώτες γραμμές.
Συνεργάστηκαν σε μεγάλο βαθμό όχι με Σύριους, αλλά με τη Λιβανέζικη Χεζμπολάχ, η οποία είχε αποκτήσει τη φήμη ότι ήταν αποτελεσματική επιθετική δύναμη τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης στη Συρία.
Κάποιοι από τους Spetsnaz που έφυγαν από τη Συρία και επέστρεψαν στη Ρωσία έφεραν τατουάζ σιιτικής απεικόνισης ως υπενθύμιση των «αδερφών τους με αίμα» της Χεζμπολάχ, όπως ανέφερε ένας πρώην αξιωματικός της υπηρεσίας των ρωσικών στρατιωτικών πληροφοριών.
Για μια πιο εκτεταμένη περίοδο, η Ρωσία άρχισε επίσης να αναδιαρθρώνει τον στρατό της Συρίας από την αρχή, αναγκάζοντας ανασχηματισμούς σε επίπεδο υπουργών και διευθύνσεων και ιδρύοντας εντελώς νέες μονάδες.
Ρώσοι στρατιωτικοί μισθοφόροι με στενούς δεσμούς με το Κρεμλίνο αναπτύχθηκαν στη Συρία, τόσο για να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή όσο και για να εκπαιδεύσουν συριακές δυνάμεις, μερικοί από τους οποίους άρχισαν επίσης να πετούν τακτικά στη Ρωσία για εξειδικευμένη εκπαίδευση.
2. Η τακτική των "ζωνών" στη Συρία
Όσον αφορά την πραγματική σύγκρουση στη Συρία, έχοντας επίγνωση ότι η Δύση αποσπάστηκε από το ISIS, κουρασμένη από τη σύγκρουση καθεστώτος-αντιπολίτευσης και πεπεισμένη ότι η Συρία θα γίνει σύντομα ένα «τέλμα», η Μόσχα επενέβη το 2016 και το 2017.
Ενώ τα αεροπλάνα της συνέχιζαν να βομβαρδίζουν αμάχους από τον ουρανό, οι Ρώσοι διπλωμάτες άρχισαν να ευθυγραμμίζονται πίσω από την επικρατούσα ορολογία του ΟΗΕ, αγκαλιάζοντας τη ρητορική που πλαισιώνεται γύρω από την «αποκλιμάκωση».
Η ξαφνική και διαρκής επίκληση της «αποκλιμάκωσης» από τη Ρωσία την οδήγησε να γίνει αναμφισβήτητα ο πιο καθοριστικός παράγοντας πίσω από το γεγονός ότι οι περισσότερες συγκρούσεις να έγιναν από τη διεθνή κοινότητα, για να δημιουργηθούν «ζώνες αποκλιμάκωσης».
Για τη διεθνή κοινότητα, η προοπτική για ηρεμία μετά από χρόνια αιματηρού χάους, καθώς και η υποτιθέμενη εγγύηση εισροής ανθρωπιστικής βοήθειας σε περιοχές που πλήττονται από χρόνια έντονων συγκρούσεων ήταν μια ελκυστική πρόταση.
Κατά συνέπεια, η πρόταση της Ρωσίας έγινε δεκτή με ανοιχτές αγκάλες.
Στην πραγματικότητα, οι ΗΠΑ συμμετείχαν άμεσα στη διαπραγμάτευση , ενώ δημιουργήθηκε με τη συναίνεσή τους μια από τις τέσσερις ζώνες αποκλιμάκωσης στο νότο της Συρίας , που εν γνώση τους θα κατέληγε στο να αναγκάσει τους Σύριους εταίρους τους να παραδώσουν εδάφη στο καθεστώς.
Όπως ήταν αναπόφευκτο, και όπως φοβόντουσαν οι περισσότεροι Σύριοι και πολλοί αναλυτές, το σχέδιο ζώνης αποκλιμάκωσης ήταν απλώς ένα τέχνασμα για την απελευθέρωση χρόνου και χώρου, για να επιτραπεί στο καθεστώς της Συρίας και στους Ρώσους και Ιρανούς εταίρους του να ανακαταλάβουν μία ζώνη κάθε φορά.
Τρεις από τις τέσσερις ζώνες στη συνέχεια πολιορκήθηκαν, βομβαρδίστηκαν στα ερείπια και κατακτήθηκαν μέσω μαζικών παραδόσεων το 2018. Στη νότια Συρία, όπου η Ουάσιγκτον ήταν «εγγυητής» της συμφωνίας αποκλιμάκωσης, αποκόψαμε τους επί χρόνια εταίρους μας και τους είπαμε να μην πολεμήστε και αποδεχτείτε την παράδοση.
Η τέταρτη ζώνη αποκλιμάκωσης στην Ιντλίμπ εξακολουθεί να παραμένει και σήμερα, λόγω μόνο της σημαντικής στρατιωτικής εμπλοκής της Τουρκίας για την υπεράσπισή της από την επίθεση του καθεστώτος.
Το περιορισμένο εύρος της κάθε ζώνης και προσοχή της διεθνούς κοινότητας και η προτίμησή της για οτιδήποτε υποτίθεται ότι μειώνει τη σύγκρουση, μας οδήγησε επίσης σε μονομερείς ρωσικές εκεχειρίες, «παύσεις των εχθροπραξιών», ανθρωπιστικά «παράθυρα» και «διάδρομους», τοπικές διαδικασίες «συμφιλίωσης» και διπλωματικές πρωτοβουλίες όπως η Συνταγματική Επιτροπή που συγκλήθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη, οι οποίες έχουν αποδειχθεί ότι είναι τεχνάσματα σχεδιασμένα απλώς για να κερδίζουν χρόνο και να διαιρούν και να κατακτούν.
Η Ρωσία εισήγαγε επίσης σε έναν μηχανισμό «μη σύγκρουσης» του ΟΗΕ, στον οποίο οι κυβερνήσεις που εμπλέκονται άμεσα στη Συρία έλαβαν τις ακριβείς συντεταγμένες δεκάδων νοσοκομείων σε περιοχές της αντιπολίτευσης, για να διασφαλιστεί ότι προστατεύονται από στρατιωτικές ενέργειες.
Ο ρωσικός στρατός χρησιμοποίησε αυτές τις συντεταγμένες για να βομβαρδίσει νοσοκομεία και παιδιατρικές κλινικές, μια προς μια.
Και όταν ο ΟΗΕ αναγκάστηκε να ξεκινήσει έρευνα για τους βομβαρδισμούς, ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες υπέκυψε επανειλημμένα στη ρωσική πίεση να καθυστερήσει, και τελικά, η εμπλοκή της Ρωσίας στους βομβαρδισμούς δεν αναφέρθηκε ποτέ καν στην περιορισμένη δημόσια περίληψη συμπερασμάτων
3. Ο Πούτιν γνωρίζει ότι η Δύση αποστρέφεται τον κίνδυνο
Έτσι, παρ' όλα αυτά, η Ρωσία δεν αντιμετώπισε καμία συνέπεια ούτε κύρωση.
Πέρα από την αντιληπτή ατιμωρησία, πρέπει επίσης να μάθουμε από δύο αλληλένδετα μαθήματα, ότι η Ρωσία δεν μπορεί να εκχωρήσει παραχωρήσεις και ότι η αντίληψη της ατιμωρησίας χρησιμεύει μόνο για να τροφοδοτήσει περισσότερη επιθετικότητα.
Λίγα εγκλήματα στη Συρία έχουν αποκαλύψει τη γεωπολιτική συνενοχή της Ρωσίας περισσότερο από τη χρήση χημικών όπλων από τον Άσαντ σε τουλάχιστον 340 χημικές επιθέσεις από το 2012. Όταν τουλάχιστον 1.400 άμαχοι δολοφονήθηκαν, σε επίθεση με αέριο σαρίν, μπροστά στα μάτια του προεδρικού παλατιού του Άσαντ τον Αύγουστο Το 2013, ήταν ένα ρωσικό διπλωματικό κλαδί ελιάς που έπεισε τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα να μην προβεί σε τιμωρητική απάντηση.
Αυτή η προσφορά, για τη διευκόλυνση της απομάκρυνσης και της καταστροφής των αποθεμάτων χημικών όπλων της Συρίας ήταν μια επιδέξια απόσπαση της προσοχής και η κυβέρνηση Ομπάμα την δέχθηκε.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, το καθεστώς Άσαντ έχει εμπλακεί σε περισσότερες από 300 επιθέσεις με χημικά, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω χρήσης του Sarin. Το ότι ο Ομπάμα είπε αργότερα ότι ήταν «πολύ περήφανος» για την απόφασή του να μην χτυπήσει τη Συρία μετά την επίθεση του 2013 , υπογραμμίζει πόσο αποστασιοποιημένη ήταν η σκέψη από την πραγματικότητα αυτού που ακολούθησε στη Συρία.
Μην κάνετε λάθος, η Ρωσία μαθαίνει τα δικά της μαθήματα από κεφάλαια όπως αυτό, στα οποία η δυτική αποστροφή κινδύνου υπερισχύει κάθε επιβολής βασικών κανόνων.
Τι σημαίνει αυτό για την Ουκρανία
Στο τέλος της ημέρας, η Ρωσία έχει πλήρη επίγνωση της σταθερής θέσης της Δύσης για περιορισμένο εύρος ζώνης ελέγχου επιχειρήσεων, σύντομο χρονικό εύρος της προσοχής της και αποστροφή κινδύνου.
Δεδομένης της σχετικής επιτυχίας της πολιτικής μας για βοήθεια προς την Ουκρανία μέχρι στιγμής, η ευρεία αντίληψη της αυτοπεποίθησης και η πρόσφατη συζήτηση για «νίκη» που έχει αναπτυχθεί μπορεί σταδιακά να δώσει τη θέση της στην αμέλεια και να αδυνατίσει ακόμη περισσότερο την προσοχή μας.
Τελικά, αυτός είναι ένας πόλεμος στην πίσω αυλή της Ρωσίας, όχι στη δική μας. Η Μόσχα παίζει το μακρύ παιχνίδι εδώ, όχι εμείς, γιατί αυτός ήταν ένας πόλεμος που ξεκίνησε πριν από οκτώ χρόνια, όχι τον Φεβρουάριο του 2022.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην Ουάσιγκτον θα επικεντρωθούνστην Ουκρανία και στη μικροδυναμική των συγκρούσεων πρώτης γραμμής σε έξι μήνες όπως κάνουν σήμερα; Απίθανο.
Οι προσαρμογές της Ρωσίας στην Ουκρανία θα μπορούσαν να λάβουν πολλές μορφές και οι περισσότερες θα είναι δύσκολο να προβλεφθούν. Το Κρεμλίνο πιθανότατα θα επιστρέψει στην ανάπτυξη βαρύτερων δυνάμεων από Ρώσους και ίσως ακόμη και ξένους μισθοφόρους ως δυνάμεις κατοχής. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι η Ρωσία θα επιδιώξει να παγώσει τις μη επείγουσες μέτωπες και να συγκεντρώσει τους πόρους εκεί που βρίσκεται η μεγαλύτερη προτεραιότητα. Η Μόσχα μπορεί επίσης να επιδιώξει να επισπεύσει τις συγκρούσεις σε απροσδόκητα μέρη όπως η αποσχισθείσα περιοχή της Υπερδνειστερίας για να αποσπάσει την προσοχή και να δημιουργήσει νέα αβεβαιότητα.
Εάν η Ουκρανία αμυνθεί επιτυχώς και προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες ρωσικές απώλειες, αναμένετε από τη Μόσχα να αρχίσει να μιλά για τοπικές εκεχειρίες , αλλά αυτές θα παραβιαστούν, θα σπείρονται με ασάφεια και παραπληροφόρηση και θα χρησιμοποιηθούν πρώτα για να δοθεί χρόνος για ανασυγκρότηση και μετά ως πρόσχημα για εκ νέου κλιμάκωση.
Σε περίπτωση που η Ρωσία εδραιώσει επιτυχώς έναν διευρυμένο, συνεχή έλεγχο στο Ντονμπάς, η ικανότητά της να συνεχίσει την επιθετική εκστρατεία της θα ενισχυθεί σημαντικά.
Όσο ελκυστική και αν φαίνεται οποιαδήποτε μελλοντική έκκληση για αποκλιμάκωση, πρέπει να είμαστε πολύ επιφυλακτικοί με τις ρωσικές προθέσεις και να μην επαναλάβουμε τα λάθη που έγιναν στη Συρία. Αν υποθέσουμε ότι η σύγκρουση πρόκειται να συνεχιστεί, τουλάχιστον για μήνες, αν όχι για χρόνια, θα πρέπει ήδη να δηλώνουμε δημόσια ποιοι είναι οι στόχοι μας στην Ουκρανία.
Η ασάφεια από την πλευρά μας ωφελεί τη Ρωσία πολύ περισσότερο από την Ουκρανία.
Με το να στραφούμε σε μια πιο μεθοδική αποσπασματική εκστρατεία, πιθανώς διανθισμένη με «εκεχειρίες» και επιχειρησιακές παύσεις, η ικανότητα της Ρωσίας να παρασύρει τη σύγκρουση θα βελτιωθεί ασκώντας πίεση στη Δύση να διατηρήσει ένα εξαιρετικά δαπανηρό και εντατικό πρόγραμμα βοήθειας στην Ουκρανία.
Σε μόλις δύο μήνες, οι ΗΠΑ έχουν ήδη εξαντλήσει τα αποθέματά τους Javelin κατά 33% και τα Stingers κατά 25%.
Χωρίς μια τεράστια ομοσπονδιακή αύξηση των επενδύσεων στην παραγωγή όπλων, θα χρειαστούν χρόνια για να ανακτηθεί αυτό που έχει παρασχεθεί στην Ουκρανία και σε μια εποχή μεγάλου ανταγωνισμού ισχύος, που είναι μια εξαιρετικά επικίνδυνη θέση.
Στην πραγματικότητα, η Raytheon, ο κατασκευαστής Stingers, δεν θα μπορούν να κατασκευάσουν νέα συστήματα μέχρι «τουλάχιστον το 2023» λόγω έλλειψης εξαρτημάτων και υλικού, με την παραγωγή Javelin να αντιμετωπίζει παρόμοιο χρονοδιάγραμμα.
Μιλώντας για ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων, οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να αναγνωρίσουν ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ήρθε σε μια εποχή ατιμωρησίας που προέκυψε από χρόνια αδιαμφισβήτητου αυταρχισμού και εγκληματικής επιθετικότητας.
Η επαναχάραξη των κόκκινων γραμμών και η ενίσχυση των παγκόσμιων κανόνων θα απαιτήσουν τολμηρή διεκδικητική δράση, ανάληψη κινδύνων και μακροπρόθεσμη συνέπεια
Για τον Πούτιν, του οποίου η θέση του στο εσωτερικό της χώρας του φαίνεται να βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση από ότι θα ισχυριζόταν η Ουάσιγκτον ή το Λονδίνο, η συνέχιση της κίνησης προς τα εμπρός είναι η μόνη επιλογή."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι η Ρωσία έχει πλήρη επίγνωση της σταθερής θέσης της Δύσης για περιορισμένο εύρος ζώνης ελέγχου επιχειρήσεων, σύντομο χρονικό εύρος της προσοχής της σε περιφερειακές συρράξεις και αποστροφή κινδύνου να εμπλακεί περισσότερο και σε βάθος σε αυτές.
Αυτά θα προσπαθήσει να εκμεταλλευθεί ο Πούτιν και στην Ουκρανία.
Εάν η Ουκρανία αμυνθεί επιτυχώς και προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερες ρωσικές απώλειες, αναμένετε από τη Μόσχα να αρχίσει να μιλά για τοπικές εκεχειρίες , που θα παραβιαστούν στη συνέχεια, και θα χρησιμοποιηθούν πρώτα για να δοθεί χρόνος για ανασυγκρότηση και μετά ως πρόσχημα για εκ νέου κλιμάκωση.
Εάν η Ρωσία νικήσει στο Ντονμπάς , τότε αυτό θα αποτελέσει την απαρχή νέας φάσης των επιθετικών της επιχειρήσεων στην Ουκρανία.
Δημοσίευση σχολίου