Του Ζαχαρία Β. Μίχα*
Σε πρόσφατο άρθρο του στην “Εφημερίδα των Συντακτών”, ο γνωστός πανεπιστημιακός Αλέξης Ηρακλείδης εγκαλεί την ελληνική κυβέρνηση για την απόφασή της να ενισχύσει τις στρατιωτικές ικανότητες της χώρας. Δεν επικαλείται μόνο το οικονομικό κόστος, αλλά, όπως ο ίδιος αναφέρει, επειδή θα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού.
Στην δική του λογική η συνεχιζόμενη ενίσχυση των τουρκικών στρατιωτικών δυνατοτήτων, η εξόφθαλμη παρόξυνση των κυρίαρχων εθνικιστικών τάσεων στην γειτονική χώρα και οι ωμές ευθείες απειλές κατά της Ελλάδας δεν είναι πρόβλημα! Πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα προσπαθεί να διατηρήσει μία ισορροπία.
Ο Ηρακλείδης στηλιτεύει την απόφαση για ενίσχυση της ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής, θεωρώντας περίπου ότι η Ελλάδα ασκεί πολιτική πειθαναγκασμού της Τουρκίας! Πέραν των προφανών ελλειμμάτων κατανόησης της στρατηγικής ορολογίας σχετικά με το δίπολο αποτροπή-πειθαναγκασμός, θέτει το εξής ερώτημα: Είναι η Τουρκία αναθεωρητική και επεκτατική σε βάρος της Ελλάδας;
Κατά τον Ηρακλείδη τέσσερα είναι τα σημεία που θεωρεί ότι πάσχει η πολιτική της Αθήνας:
Πρώτον, την κατηγορεί ότι στηρίζεται στο χειρότερο δυνατό σενάριο, ενώ στην μακροχρόνια συνύπαρξή μας με τους Τούρκους οφείλουμε να προσδοκούμε στο καλύτερο σενάριο! Κάθε σοβαρό κράτος, όμως, μπορεί να ελπίζει στην αισιόδοξη εκδοχή του ιστορικού γίγνεσθαι, αλλά προετοιμάζεται για τα χειρότερα! Γι’ αυτό και διατηρεί ένοπλες δυνάμεις.
Σε πρόσφατο άρθρο του στην “Εφημερίδα των Συντακτών”, ο γνωστός πανεπιστημιακός Αλέξης Ηρακλείδης εγκαλεί την ελληνική κυβέρνηση για την απόφασή της να ενισχύσει τις στρατιωτικές ικανότητες της χώρας. Δεν επικαλείται μόνο το οικονομικό κόστος, αλλά, όπως ο ίδιος αναφέρει, επειδή θα συμβάλει στην άνοδο του εθνικισμού.
Στην δική του λογική η συνεχιζόμενη ενίσχυση των τουρκικών στρατιωτικών δυνατοτήτων, η εξόφθαλμη παρόξυνση των κυρίαρχων εθνικιστικών τάσεων στην γειτονική χώρα και οι ωμές ευθείες απειλές κατά της Ελλάδας δεν είναι πρόβλημα! Πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα προσπαθεί να διατηρήσει μία ισορροπία.
Ο Ηρακλείδης στηλιτεύει την απόφαση για ενίσχυση της ελληνικής αποτρεπτικής στρατηγικής, θεωρώντας περίπου ότι η Ελλάδα ασκεί πολιτική πειθαναγκασμού της Τουρκίας! Πέραν των προφανών ελλειμμάτων κατανόησης της στρατηγικής ορολογίας σχετικά με το δίπολο αποτροπή-πειθαναγκασμός, θέτει το εξής ερώτημα: Είναι η Τουρκία αναθεωρητική και επεκτατική σε βάρος της Ελλάδας;
Κατά τον Ηρακλείδη τέσσερα είναι τα σημεία που θεωρεί ότι πάσχει η πολιτική της Αθήνας:
Πρώτον, την κατηγορεί ότι στηρίζεται στο χειρότερο δυνατό σενάριο, ενώ στην μακροχρόνια συνύπαρξή μας με τους Τούρκους οφείλουμε να προσδοκούμε στο καλύτερο σενάριο! Κάθε σοβαρό κράτος, όμως, μπορεί να ελπίζει στην αισιόδοξη εκδοχή του ιστορικού γίγνεσθαι, αλλά προετοιμάζεται για τα χειρότερα! Γι’ αυτό και διατηρεί ένοπλες δυνάμεις.
Δεύτερον, κατηγορεί την Αθήνα ότι τορπιλίζει τις διερευνητικές συνομιλίες για το Αιγαίο. Τις διερευνητικές, όμως, τις διέκοψε η Άγκυρα στις αρχές του 2016 όχι η Αθήνα. Και πρόσφατα ήταν η Άγκυρα που καθυστέρησε να προσδιορίσει ημερομηνία για τον τελευταίο γύρο. Παρά τις έμπρακτες τουρκικές προκλήσεις του 2020, η Ελλάδα πήγε άνευ όρων στις διερευνητικές, παρότι είχε κάθε λόγο να θέσει όρους.
Τρίτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι ανεβάζει υπέρμετρα τους τόνους, χωρίς να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για αποκλιμάκωση και διευθέτηση. Η Ελλάδα ακόμα κι όταν σπανίως ανεβάζει τους τόνους το κάνει ως αντίδραση σε έμπρακτες παραβιάσεις των κυριαρχικών της δικαιωμάτων εκ μέρους των Τούρκων. Είναι απλώς γελοίο να ισχυρίζεται ο καθηγητής ότι η στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας, μετά από μια δεκαετία και πλέον αδράνειας, υπονομεύει το κλίμα συνεννόησης και απειλεί την Τουρκία(!), όταν η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα διαρκώς εξοπλίζεται.
Τέταρτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι κινείται στη λογική του πειθαναγκασμού της Τουρκίας σαν να είναι «απροσάρμοστο παιδί». Προσθέτει, μάλιστα, ότι οι γνωστοί για την υπερηφάνειά τους Τούρκοι ποτέ δεν θα δεχτούν, ειδικά επειδή ο πειθαναγκασμός προέρχεται από μια μικρότερη χώρα (Ελλάδα) που επιπλέον έχει επιλέξει να συμμαχήσει με τους εχθρούς τους (Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία), τους αντιπάλους τους (Γαλλία, Χάφταρ στη Λιβύη), ή αυτούς που δεν εμπιστεύεται (Αίγυπτο, ΗΠΑ του Μπάιντεν).
Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο, ο Ηρακλείδης αναγνωρίζει στον τουρκικό λαό το δικαίωμα στην υπερηφάνεια, αλλά όχι στους Έλληνες. Εξ ου και χαρακτηρίζει εθνικιστές όλους όσους στην Ελλάδα δεν είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στην Τουρκία κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά και έδαφος, που σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο ανήκουν στην Ελλάδα.
Προβαίνει μάλιστα σε μία εξόχως άτοπη τοποθέτηση, λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι μικρή χώρα, άρα οφείλει να προσαρμοστεί στη μεγάλη και ισχυρή Τουρκία! Η θέση του δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο, αλλά ταιριάζει απόλυτα με προσεγγίσεις που άνθισαν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη στον Μεσοπόλεμο.
Στη συνέχεια παραθέτει έξι σημεία για το πως βλέπει η Τουρκία την Ελλάδα και τα διμερή ζητήματα, αναπαράγοντας όλη την τουρκική επιχειρηματολογία. Οι Τούρκοι δεν θεωρούν τη χώρα τους αναθεωρητική απέναντι στην Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες εμφορούνται από τη “Μεγάλη Ιδέα” και μάλιστα σε βάρος της Τουρκίας.
Τόσες επαφές με Τούρκους έχετε κ. Ηρακλείδη, δεν κατορθώσατε να τους πείσετε ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι φαιδρότητα ολκής; Οι Τούρκοι πάσχουν από τον «τρόμο της συρρίκνωσης και του διαμελισμού», αναφέρει πιο κάτω. Είναι δουλειά της Ελλάδας, όμως, να “γιατρέψει” τους Τούρκους;
Κι αυτό μάλιστα να το κάνει παραχωρώντας στην Τουρκία τις ελληνικές νησίδες και τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα που διεκδικεί; Αν πιστεύει η Άγκυρα ότι έχει δίκιο, γιατί δεν συμφωνεί να θέσει τις διεκδικήσεις της στην κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης; Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του, η Τουρκία όχι.
Εάν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως το διεθνές δίκαιο πρέπει να αλλάξει για να προσαρμοστεί στις τουρκικές επιθυμίες, ας μας το δηλώσει για να είναι τουλάχιστον ειλικρινής. Το ίδιο ισχύει και για την τουρκική κατηγορία ότι η Ελλάδα επιθυμεί να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη. Το Αιγαίο δεν είναι κανενός λίμνη. Ελλάδα και Τουρκία έχουν ακτές σ’ αυτό και τα δικαιώματα που απορρέουν με βάση το διεθνές δίκαιο. Όλα τα άλλα είναι τουρκική προπαγάνδα που ο Ηρακλείδης αναμασά.
Ο καθηγητής αποδέχεται πλήρως την τουρκική θέση για αποστρατικοποίηση των ελληνικών νήσων του ανατολικού Αιγαίου. Δεν κάνει καμία αναφορά στην τουρκική στρατιά του Αιγαίου, ούτε για τον αποβατικό στόλο που ναυλοχεί στις μικρασιατικές ακτές απέναντι από τα ελληνικά νησιά. Ούτε, βέβαια, στις απειλές για τουρκική κατάληψη αυτών των νησιών. Αν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως οι ελληνικές δυνάμεις που βρίσκονται σ’ αυτά απειλούν την Τουρκία με απόβαση(!) ας μας το δηλώσει ευθέως για να σκάσουν στα γέλια και οι φίλοι του οι Τούρκοι. Το μέγεθος του παραλογισμού δεν επιτρέπει σοβαρή συζήτηση.
Την ίδια στιγμή που ο Ηρακλείδης θεωρεί απειλή για την Τουρκία τη στρατιωτικοποίηση για την άμυνα των ελληνικών νησιών, θεωρεί ότι «το περίφημο casus belli δεν πρόκειται για πραγματική απειλή χρήσης ένοπλης βίας»! Μα οι ίδιοι οι Τούρκοι κύριε καθηγητά, με τον πιο επίσημο τρόπο, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσής τους, μας δηλώνουν ότι είναι απειλή πολέμου. Σαν άλλος Προκρούστης, ο Ηρακλείδης κόβει και τεντώνει τα γεγονότα με σκοπό να τα προσαρμόσει στην ιδεοληπτική κλίνη του. Ας σημειωθεί, ότι υιοθετήσουμε την ευνοϊκότερη γι’ αυτόν ερμηνεία της στάσης του.
Ο Ηρακλείδης κατηγορεί την Αθήνα ότι «επιζητεί τη μερίδα του λέοντος και στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να επικρατήσει στην περιοχή, με ορμητήριο ακόμη και το απόμακρο και μικροσκοπικό Καστελλόριζο». Του είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι ανοικτός, ώστε να κριθεί και η όποια επήρεια έχει αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ; Αφού είναι υπέρ μία ειρηνικής διευθέτησης, γιατί δεν συστήνει στους Τούρκους φίλους του αυτό τον δρόμο; Η Ελλάδα είναι σαφές ότι θα αποδεχθεί την όποια απόφαση της Χάγης.
Ο Ηρακλείδης δεν φαλτσάρει από την εθνική θέση σε κάποιο ζήτημα. Ουσιαστικά είναι ο προπαγανδιστής συνολικά των τουρκικών ισχυρισμών. Εάν θέλει να είναι έντιμος με τον εαυτό του, ας πει όσα προτείνει με το όνομά τους. Τί ζητάει στην πραγματικότητα; Ζητάει η Ελλάδα όχι μόνο να παραχωρήσει νησίδες και κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά ουσιαστικά να μετατραπεί σε χώρα-δορυφόρο της Τουρκίας. Πώς οι νεοοθωμανοί να μην πίνουν νερό στο όνομά του;
Τρίτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι ανεβάζει υπέρμετρα τους τόνους, χωρίς να έχουν εξαντληθεί όλα τα μέσα για αποκλιμάκωση και διευθέτηση. Η Ελλάδα ακόμα κι όταν σπανίως ανεβάζει τους τόνους το κάνει ως αντίδραση σε έμπρακτες παραβιάσεις των κυριαρχικών της δικαιωμάτων εκ μέρους των Τούρκων. Είναι απλώς γελοίο να ισχυρίζεται ο καθηγητής ότι η στρατιωτική ενίσχυση της Ελλάδας, μετά από μια δεκαετία και πλέον αδράνειας, υπονομεύει το κλίμα συνεννόησης και απειλεί την Τουρκία(!), όταν η Τουρκία όλο αυτό το διάστημα διαρκώς εξοπλίζεται.
Τέταρτον, κατηγορεί την Αθήνα ότι κινείται στη λογική του πειθαναγκασμού της Τουρκίας σαν να είναι «απροσάρμοστο παιδί». Προσθέτει, μάλιστα, ότι οι γνωστοί για την υπερηφάνειά τους Τούρκοι ποτέ δεν θα δεχτούν, ειδικά επειδή ο πειθαναγκασμός προέρχεται από μια μικρότερη χώρα (Ελλάδα) που επιπλέον έχει επιλέξει να συμμαχήσει με τους εχθρούς τους (Ισραήλ, Κυπριακή Δημοκρατία), τους αντιπάλους τους (Γαλλία, Χάφταρ στη Λιβύη), ή αυτούς που δεν εμπιστεύεται (Αίγυπτο, ΗΠΑ του Μπάιντεν).
Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο, ο Ηρακλείδης αναγνωρίζει στον τουρκικό λαό το δικαίωμα στην υπερηφάνεια, αλλά όχι στους Έλληνες. Εξ ου και χαρακτηρίζει εθνικιστές όλους όσους στην Ελλάδα δεν είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στην Τουρκία κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά και έδαφος, που σύμφωνα με τις διεθνείς συνθήκες και το διεθνές δίκαιο ανήκουν στην Ελλάδα.
Προβαίνει μάλιστα σε μία εξόχως άτοπη τοποθέτηση, λέγοντας ότι η Ελλάδα είναι μικρή χώρα, άρα οφείλει να προσαρμοστεί στη μεγάλη και ισχυρή Τουρκία! Η θέση του δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο, αλλά ταιριάζει απόλυτα με προσεγγίσεις που άνθισαν στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη στον Μεσοπόλεμο.
Στη συνέχεια παραθέτει έξι σημεία για το πως βλέπει η Τουρκία την Ελλάδα και τα διμερή ζητήματα, αναπαράγοντας όλη την τουρκική επιχειρηματολογία. Οι Τούρκοι δεν θεωρούν τη χώρα τους αναθεωρητική απέναντι στην Ελλάδα, ενώ οι Έλληνες εμφορούνται από τη “Μεγάλη Ιδέα” και μάλιστα σε βάρος της Τουρκίας.
Τόσες επαφές με Τούρκους έχετε κ. Ηρακλείδη, δεν κατορθώσατε να τους πείσετε ότι αυτός ο ισχυρισμός είναι φαιδρότητα ολκής; Οι Τούρκοι πάσχουν από τον «τρόμο της συρρίκνωσης και του διαμελισμού», αναφέρει πιο κάτω. Είναι δουλειά της Ελλάδας, όμως, να “γιατρέψει” τους Τούρκους;
Κι αυτό μάλιστα να το κάνει παραχωρώντας στην Τουρκία τις ελληνικές νησίδες και τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα που διεκδικεί; Αν πιστεύει η Άγκυρα ότι έχει δίκιο, γιατί δεν συμφωνεί να θέσει τις διεκδικήσεις της στην κρίση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης; Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του, η Τουρκία όχι.
Εάν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως το διεθνές δίκαιο πρέπει να αλλάξει για να προσαρμοστεί στις τουρκικές επιθυμίες, ας μας το δηλώσει για να είναι τουλάχιστον ειλικρινής. Το ίδιο ισχύει και για την τουρκική κατηγορία ότι η Ελλάδα επιθυμεί να μετατρέψει το Αιγαίο σε ελληνική λίμνη. Το Αιγαίο δεν είναι κανενός λίμνη. Ελλάδα και Τουρκία έχουν ακτές σ’ αυτό και τα δικαιώματα που απορρέουν με βάση το διεθνές δίκαιο. Όλα τα άλλα είναι τουρκική προπαγάνδα που ο Ηρακλείδης αναμασά.
Ο καθηγητής αποδέχεται πλήρως την τουρκική θέση για αποστρατικοποίηση των ελληνικών νήσων του ανατολικού Αιγαίου. Δεν κάνει καμία αναφορά στην τουρκική στρατιά του Αιγαίου, ούτε για τον αποβατικό στόλο που ναυλοχεί στις μικρασιατικές ακτές απέναντι από τα ελληνικά νησιά. Ούτε, βέβαια, στις απειλές για τουρκική κατάληψη αυτών των νησιών. Αν ο Ηρακλείδης θεωρεί πως οι ελληνικές δυνάμεις που βρίσκονται σ’ αυτά απειλούν την Τουρκία με απόβαση(!) ας μας το δηλώσει ευθέως για να σκάσουν στα γέλια και οι φίλοι του οι Τούρκοι. Το μέγεθος του παραλογισμού δεν επιτρέπει σοβαρή συζήτηση.
Την ίδια στιγμή που ο Ηρακλείδης θεωρεί απειλή για την Τουρκία τη στρατιωτικοποίηση για την άμυνα των ελληνικών νησιών, θεωρεί ότι «το περίφημο casus belli δεν πρόκειται για πραγματική απειλή χρήσης ένοπλης βίας»! Μα οι ίδιοι οι Τούρκοι κύριε καθηγητά, με τον πιο επίσημο τρόπο, με απόφαση της Εθνοσυνέλευσής τους, μας δηλώνουν ότι είναι απειλή πολέμου. Σαν άλλος Προκρούστης, ο Ηρακλείδης κόβει και τεντώνει τα γεγονότα με σκοπό να τα προσαρμόσει στην ιδεοληπτική κλίνη του. Ας σημειωθεί, ότι υιοθετήσουμε την ευνοϊκότερη γι’ αυτόν ερμηνεία της στάσης του.
Ο Ηρακλείδης κατηγορεί την Αθήνα ότι «επιζητεί τη μερίδα του λέοντος και στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο να επικρατήσει στην περιοχή, με ορμητήριο ακόμη και το απόμακρο και μικροσκοπικό Καστελλόριζο». Του είναι δύσκολο να αντιληφθεί ότι ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου είναι ανοικτός, ώστε να κριθεί και η όποια επήρεια έχει αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα σε υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ; Αφού είναι υπέρ μία ειρηνικής διευθέτησης, γιατί δεν συστήνει στους Τούρκους φίλους του αυτό τον δρόμο; Η Ελλάδα είναι σαφές ότι θα αποδεχθεί την όποια απόφαση της Χάγης.
Ο Ηρακλείδης δεν φαλτσάρει από την εθνική θέση σε κάποιο ζήτημα. Ουσιαστικά είναι ο προπαγανδιστής συνολικά των τουρκικών ισχυρισμών. Εάν θέλει να είναι έντιμος με τον εαυτό του, ας πει όσα προτείνει με το όνομά τους. Τί ζητάει στην πραγματικότητα; Ζητάει η Ελλάδα όχι μόνο να παραχωρήσει νησίδες και κυριαρχικά δικαιώματα, αλλά ουσιαστικά να μετατραπεί σε χώρα-δορυφόρο της Τουρκίας. Πώς οι νεοοθωμανοί να μην πίνουν νερό στο όνομά του;
*Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας – ISDA/ΙΑΑΑ
Δημοσίευση σχολίου