Γρίβας Κώστας
Προκάλεσε έντονες αντιδράσεις προηγούμενο άρθρο που εξέταζε τα περιθώρια να ασκήσει η Ελλάδα προληπτικό πλήγμα στην τουρκική πολεμική μηχανή, σε περίπτωση που κριθεί ότι η πολεμική αναμέτρηση είναι αναπότρεπτα επερχόμενη. Πολλές από τις αντιδράσεις προέρχονταν από ανθρώπους που δεν ανήκουν στους γνωστούς "ειρηνοκάπηλους"-εθνομηδενιστικούς εσμούς, αλλά θεωρούνται ένθερμοι πατριώτες.
Αφήνοντας κατά μέρος οριακές περιπτώσεις, σαν κάποιον που κατηγόρησε το άρθρο ότι προωθεί την ηττοπάθεια(!), οι περισσότεροι που αντέδρασαν αρνητικά –με τεκμηρίωση και όχι ύβρεις και χλευασμούς– ουσιαστικά υποστήριζαν ότι «αυτά τα πράγματα δεν γίνονται» και αν γίνονται «δεν μπορούν να γίνουν από την Ελλάδα». Με άλλα λόγια, φαίνεται να θεωρούν ότι η Ελλάδα δεν έχει και δεν πρέπει να έχει δικαίωμα στην αυτοάμυνα ή, αν έχει, αυτό πρέπει να ασκείται με τους όρους που επιβάλλει ο επιτιθέμενος. Ο αντίπαλος είναι αυτός που πρέπει να έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων και αν πάρουμε εμείς την πρωτοβουλία, τότε αυτό θα είναι κακό για εμάς.
Δηλαδή, ακόμη και αν ο αντίπαλος συνεχίσει να κατεδαφίζει την ελληνική εθνική κυριαρχία, εμείς δεν νομιμοποιούμαστε να αντιδράσουμε με μαζικό πλήγμα στην πολεμική του μηχανή, αλλά οι κινήσεις μας πρέπει να είναι μόνον απαντήσεις στις δικές του ενέργειες. Δηλαδή, να του προσφέρουμε στο πιάτο τον έλεγχο της κλιμάκωσης και την πρωτοβουλία των κινήσεων για "να μην εμφανιστούμε ως επιτιθέμενοι". Ακόμη δε και αν θεωρήσουμε πως η πολεμική αναμέτρηση είναι επικείμενη εμείς οφείλουμε να περιμένουμε παθητικά να εκδηλωθεί και μόνον μετά να αντιδράσουμε, αφού θα έχουμε υποστεί το πρώτο πλήγμα με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σύμφωνα, λοιπόν, με αυτές τις απόψεις, αν εμφανιστούμε ως επιτιθέμενοι θα «χάσουμε την διεθνή υποστήριξη» και θα υποστούμε οδυνηρές συνέπειες. Αναφέρθηκε μάλιστα ότι θα μας επιτεθεί το ΝΑΤΟ(!) ή ότι, πιο μετριοπαθώς, θα χάσουμε τη δυνατότητα να μας στηρίξει ενόπλως η ΕΕ. Αυτές οι απόψεις είναι, για να το πούμε ευγενικά, εκτός πραγματικότητας. Υπό μία έννοια είναι η αντεστραμμένη εικόνα των ουτοπικών αντιλήψεων, σύμφωνα με τις οποίες θα λάβουμε ουσιαστική βοήθεια εναντίον της Τουρκίας από τις ΗΠΑ, την ΕΕ ή από οπουδήποτε αλλού γιατί είμαστε "παράγοντας σταθερότητας".
Στην πραγματικότητα, όσο εξωπραγματικό είναι να περιμένουμε άλλους να έλθουν να πολεμήσουν για λογαριασμό μας, άλλο τόσο εξωπραγματικό είναι να φοβόμαστε πως θα υποστούμε συντριπτικές κυρώσεις από το εξωτερικό μόνο και μόνο γιατί θα υπερασπίσουμε τον εαυτό μας με τον τρόπο που εμείς κρίνουμε πιο πρόσφορο και όχι αντιδρώντας αντανακλαστικά στις πρωτοβουλίες του αντιπάλου.
Παρεμπιπτόντως, η στρατηγική μιας χώρας δεν μπορεί να στοχεύει στο να κερδίσει τη διεθνή συμπάθεια. Αν θέλουμε κάτι τέτοιο, τότε όντως ο καλύτερος τρόπος για να το επιτύχουμε είναι να περιμένουμε παθητικά την επίθεση του αντιπάλου. Η Κύπρος το 1974, πράγματι, κέρδισε πάρα πολύ συμπάθεια διεθνώς και συνέλεξε πολλά ψηφίσματα συμπαράστασης και καταδίκης της Τουρκίας, ενώ η Άγκυρα απομονώθηκε…
Ευτυχώς, η Ελλάδα δεν είναι Ισραήλ
Επίσης, υποστηρίχθηκε από πολλούς ότι «εμείς δεν είμαστε Ισραήλ», προβάλλοντας την άποψη ότι το Ισραήλ είχε τις δυνατότητες και τις "πλάτες" να κάνει κάτι τέτοιο. Δηλαδή, θεωρείται ότι το Ισραήλ προχώρησε σε προληπτικό πλήγμα στον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 γιατί είχε μεγάλη ισχύ σε σχέση με τους αντιπάλους του. Η πραγματικότητα, φυσικά, είναι ακριβώς η αντίθετη.
Το Ισραήλ προχώρησε στο αιφνιδιαστικό πλήγμα, γιατί το ισοζύγιο ισχύος ήταν δραματικά εις βάρος του και δεν αναφέρομαι στον αριθμό των στρατιωτών και μόνο, αλλά στον αριθμό κρίσιμων οπλικών συστημάτων, όπως μαχητικών αεροσκαφών. Επίσης, σε αντίθεση με ό,τι γενικά πιστεύεται, το Ισραήλ δεν είχε εξασφαλίσει τη συναίνεση των ΗΠΑ, πολλώ δε μάλλον τη στήριξή τους για να προχωρήσει σε αυτήν την ενέργεια.
Δεν δίστασε μάλιστα να προχωρήσει και σε προσβολή αμερικανικών δυνάμεων. Συγκεκριμένα, στις 8 Ιουνίου 1967, κατά τη διάρκεια του Πολέμου των Έξι Ημερών, ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη και τορπιλάκατοι διεξήγαγαν πολλαπλές επιθέσεις εναντίον του πλοίου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ USS Liberty, που βρίσκονταν σε διεθνή ύδατα στη Μεσόγειο, σκοτώνοντας 34 μέλη του πληρώματος και πεζοναύτες και τραυματίζοντας άλλους 171.
Εκ των υστέρων το Ισραήλ δικαιολόγησε την ενέργειά του αυτή ως λάθος. Όμως, όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι ήταν μάλλον εσκεμμένη και πιθανολογείται πως ήθελε να δείξει ότι ήταν αποφασισμένο για τα πάντα και δεν επρόκειτο να δεχθεί παρεμβάσεις από κανέναν. Άρα, λοιπόν, ευτυχώς δεν είμαστε στην κατάσταση που ήταν το Ισραήλ τότε. Στην πραγματικότητα, χάρη κυρίως στη συμμετοχή της στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα εξαιρετικά προστατευμένο θύλακα όσον αφορά τις διεθνείς αντιδράσεις, σε περίπτωση που προέβαινε σε παρόμοια ενέργεια.
Τι εννοούμε προληπτικό πλήγμα
Ούτε, επίσης, ισχύει το ότι η Ελλάδα "δεν έχει τα μέσα" για να ασκήσει ένα τέτοιο πλήγμα. Φυσικά και τα έχει. Παρόλο που οπλικά συστήματα που θα μπορούσαν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο σε μια παρόμοια ενέργεια, όπως τα βομβαρδιστικά A-7 Corsair, δυστυχώς, δεν βρίσκονται πλέον στο ελληνικό οπλοστάσιο, εντούτοις η ελληνική πολεμική μηχανή διαθέτει τεράστια ισχύ πυρός, την οποία μπορεί να εξαπολύσει τόσο από αέρος, όσο και από στεριάς και θάλασσας.
Άλλωστε, όταν μιλάμε για αποφασιστικό προληπτικό πλήγμα δεν αναφερόμαστε στην εξαφάνιση του τουρκικού στρατεύματος, ούτε στην "ολοκληρωτική νίκη", όπως παρανόησαν κάποιοι. Με τον όρο αυτό εννοούμε την προσβολή κομβικών στοιχείων της τουρκικής πολεμικής μηχανής, έτσι ώστε να δυσκολεύεται να λειτουργήσει ως ολότητα σε όλο το εύρος και βάθος του σύνθετου γεωγραφικά και επιχειρησιακά ελληνοτουρκικού συστήματος.
Επίσης, μιλάμε για προσβολή με σκοπό την απομείωση κρίσιμων οπλικών συστημάτων της Τουρκίας, έτσι ώστε η Ελλάδα να βρεθεί με εμφανή πλεονεκτήματα στα χέρια της και να αναγκάσει τον αντίπαλο ή να σταματήσει την αντιπαράθεση και να αποφύγουμε έναν μεγάλης κλίμακας πόλεμο, ή, αν επιλέξει τη σύγκρουση, να είναι σε δυσμενή θέση.
Σημασία έχει τι μήνυμα περνάς
Με όλα τα παραπάνω, βέβαια, ο γράφων δεν καλεί για άσκηση προληπτικού πλήγματος στην Τουρκία "εδώ και τώρα". Αυτό ήταν σαφές και στο προηγούμενο άρθρο. Η πρόταση δεν ήταν να προχωρήσουμε σε προληπτικό πλήγμα, αλλά να υπάρχει επιτελικός σχεδιασμός και γι' αυτό, ώστε να το βάλουμε στο τραπέζι. Να το εντάξουμε στην εργαλειοθήκη των εξετάσιμων επιλογών και να το θέσουμε στην υπηρεσία της αποτροπής και της διπλωματίας. Μην έχετε καμία αμφιβολία ότι η Τουρκία διαθέτει ήδη επιτελικό σχέδιο για πρώτο πλήγμα κατά της Ελλάδας.
Αξίζει να σημειωθεί πως το Ισραήλ έχει ενσωματώσει στο αποτρεπτικό του δόγμα το προληπτικό πλήγμα, λόγω των μικροσκοπικών του γεωγραφικών διαστάσεων που το καθιστούν εξαιρετικά ευάλωτο σε επιθέσεις μεγάλης κλίμακας. Προβάλει δηλαδή αυτήν την επιλογή έτσι ώστε να αποτρέψει τους αντιπάλους και να μην αναγκαστεί να την χρησιμοποιήσει. Δηλαδή, το προληπτικό πλήγμα δεν είναι ένα ύπουλο όπλο που το κρατάς κρυμμένο και περιμένεις την κατάλληλη στιγμή για να το χρησιμοποιήσεις, αλλά ένα κομμάτι της αποτρεπτικής σου στρατηγικής που το διαφημίζεις στον αντίπαλο.
Παρεμπιπτόντως, η στρατιωτική αποτροπή δεν συνίσταται στο πόση στρατιωτική ισχύ έχεις στα χέρια σου, αλλά κυρίως με πόσους και τι τρόπους είσαι διατεθειμένος να την αξιοποιήσεις και πως αυτό το επικοινωνείς στον αντίπαλο. Όσα όπλα και αν έχεις στα χέρια σου, αν έχεις περάσει το μήνυμα ότι δεν πρόκειται να τα χρησιμοποιήσεις παρά μόνο στο είδος της αντιπαράθεσης που επιλέγει και καθορίζει ο αντίπαλος, τότε η αποτροπή σου πάσχει.
Αντιθέτως, ακόμη και αν υστερείς σαφώς έναντι του αντιπάλου όσον αφορά την στρατιωτική ισχύ, αλλά είσαι απρόβλεπτος στο πως θα την χρησιμοποιήσεις, τότε η αποτρεπτική σου ικανότητα βελτιώνεται σημαντικά. Και η Ελλάδα πρέπει να πράξει ακριβώς αυτό. Να καταστεί απρόβλεπτη έναντι των αντιδράσεων της προς την τουρκική επιθετικότητα.
Και βέβαια αυτήν της την ιδιότητα του απρόβλεπτου να την αξιοποιήσει τόσο έναντι της Τουρκίας όσο και των δυτικών "συμμάχων" της. Κάποια στιγμή θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι μόνο μια απρόβλεπτη στις αντιδράσεις της Ελλάδα μπορεί να αναγκάσει τους δυτικούς "συμμάχους" της να παρέμβουν αποφασιστικά για να φρενάρουν την τουρκική επιθετικότητα.
Το προληπτικό πλήγμα στην υπηρεσία της διπλωματίας
Τέλος, το να εμπλουτίσεις με το προληπτικό πλήγμα την εργαλειοθήκη των εξετάσιμων και δυνητικών επιλογών σου δεν αντιβαίνει τη διπλωματία. Αντιθέτως, τη συμπληρώνει και την υπηρετεί. Για παράδειγμα, θα μπορούσαμε να προτάξουμε προς την Τουρκία, αλλά και τον διεθνή παράγοντα, ότι η διευρυνόμενη, χρονικά και ποιοτικά, αποδόμηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσε να απαντηθεί με μια αναπάντεχα οξεία αντίδραση. Αυτή δεν θα ήταν μια "αναγκαία" επιλογή για την Ελλάδα, αλλά θα μπορούσε να την αξιοποιήσει όταν και εάν έκρινε σκόπιμο.
Ή, σε μια πιο συγκροτημένη στρατηγική, θα μπορούσες πιθανώς να διαπραγματευτείς την απόσυρση της επιλογής του προληπτικού πλήγματος από το αποτρεπτικό σου δόγμα (εάν βέβαια το είχες εντάξει) ως αντάλλαγμα για την απόσυρση του casus belli από την Τουρκία όσον αφορά την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο.
Παρεμπιπτόντως και επανερχόμενοι στο αρχικό ζήτημα της "νομιμοποίησης" παρόμοιων επιλογών, το γεγονός ότι η Τουρκία έχει θέσει επισήμως ως άμεση αντίδραση την πολεμική επίθεση σε περίπτωση που η Ελλάδα προχωρήσει στο θεμελιώδες δικαίωμά της να προεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, αυτομάτως καθιστά το προληπτικό πλήγμα ξεκάθαρη ενέργεια αυτοάμυνας. Άρα, νόμιμη ενέργεια.
Σε κάθε περίπτωση, το προληπτικό πλήγμα, ακόμη και υπό τις βέλτιστες συνθήκες, πρόκειται για μια εξαιρετικά παρακινδυνευμένη ενέργεια και θα πρέπει να υπάρχει αποκλειστικώς και μόνον ως "τελευταία επιλογή» (choice of last resort). Αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να υπάρχει. Είναι άλλο να έχεις μια επιλογή και να μην την εξασκείς, θεωρώντας την άκρως επικίνδυνη και, εν πάση περιπτώσει, μη παραγωγική. Και βέβαια άλλο να θεωρείς πως δεν έχεις το δικαίωμα να έχεις αυτήν την επιλογή γιατί "είσαι η Ελλάδα και όχι το Ισραήλ"!
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου