Τι συνέβη στην Αθήνα το 1992 όταν μαθεύτηκε ότι αμερικανικό πλοίο είχε χτυπήσει με πυραύλους τουρκικό αντιτορπιλλικό; Μια προσωπική αφήγηση
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΗΛΙΑΔΗ
Συναγερμός σήμανε στο ελληνικό υπουργείο Εθνικής άμυνας τη νύχτα της 30ης Σεπτεμβρίου 1992 προς την 1η Οκτωβρίου 1992. Συναγερμός και στα δημοσιογραφικά γραφεία, τα οποία τότε δεν είχαν την ευκολία των κινητών τηλεφώνων.
Τα τηλέφωνα χτυπούσαν διαρκώς και όλοι θέλαμε να μάθουμε τι θα έκανε ο Ιωάννης Βαρβιτσιώτης.
Νεαρή δημοσιογράφος, με πρόσφατη διαπίστευση στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας, προσπαθούσα να βγάλω άκρη για το τι γινόταν.
Τις προηγούμενες δυο ημέρες, στις 28 Σεπτεμβρίου είχε ξεκινήσει στο Αιγαίο ΝΑΤΟϊκή άσκηση με τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Η καθιερωμένη νατοϊκή άσκηση Display Determination (Επίδειξη Αποφασιστικότητας), με τη συμμετοχή ναυτικών δυνάμεων από τέσσερις χώρες της Συμμαχίας (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία και Τουρκία). Το γενικό πρόσταγμα είχε ο ναύαρχος Τζέρεμι Μπόορντα, μετέπειτα αρχηγός του αμερικανικού ΓΕΝ.
Το σενάριο της άσκησης προέβλεπε αμφίβιες επιχειρήσεις στον κόλπο του Σάρου, βόρεια των Δαρδανελλίων, με επιτιθέμενους και αμυνόμενους.
Η Φαιά Δύναμη υπό τον αμερικανό αντιναύαρχο Τζόζεφ Λόπεζ θα πραγματοποιούσε τις επιθετικές κινήσεις και η Πράσινη Δύναμη υπό τον ολλανδό ναύαρχο Κρουν θα έπαιζε τον ρόλο του αμυνομένου.
Την 1η Οκτωβρίου οι επιτελείς του αεροπλανοφόρου Σαρατόγκα, που ηγείτο της Φαιάς Δύναμης, αποφάσισαν στο πλαίσιο της άσκησης να χρησιμοποιήσουν το πυραυλικό σύστημα Sea Sparrow εναντίον του τουρκικού ναρκαλιευτικού Μουαβενέτ (πρώην USS Gwin), που συμμετείχε στην Πράσινη Δύναμη. Το όπλισαν, κλείδωσαν τον στόχο τους και περίμεναν την εντολή για την εικονική εκτόξευση.
Τα όμως μεσάνυχτα συνέβη το μοιραίο. Είτε από μηχανικό πρόβλημα, είτε σειρά λαθών και παρανοήσεων στην εκτέλεση της διαταγής, δύο «ολοζώντανοι» πύραυλοι εδάφους - αέρος τύπου Sparrow εκτοξεύθηκαν από το Σαρατόγκα και έπληξαν το Μουαβενέτ στη γέφυρα, προκαλώντας θύματα και ανεπανόρθωτες ζημιές στο πλοίο, που πουλήθηκε αργότερα για παλιοσίδερα. Πέντε μέλη του πληρώματος σκοτώθηκαν και 17 τραυματίστηκαν.
Στην Αθήνα το νέο διαδόθηκε γρήγορα, αλλά λόγω της ώρας ήταν δύσκολο να μάθει κάποιος δημοσιογράφος τις σχετικές πληροφορίες.
Το τηλεγράφημα του Αθηναϊκού Πρακτορείου ήταν λακωνικό και χωρίς λεπτομέρειες. Μόνο από μερικά διεθνή πρακτορεία γνωρίζαμε 2-3 πράγματα.
Το ζητούμενο βέβαια ήταν το εάν θα στείλει η Ελλάδα βοήθεια για την έρευνα και τη διάσωση των Τούρκων ναυτών.
Μετά από κύκλους τηλεφωνημάτων στα σταθερά τηλέφωνα με άλλους δημοσιογράφους, δέχομαι το τηλέφωνο από τον συνάδελφο Γιώργο Τσακίρη.
"Πρέπει να πάρεις τηλέφωνο τον υπουργό και να ρωτήσεις", μου ανακοίνωσε. Ένιωσα να χάνω τη γη κάτω από τα πόδια μου.
Το "στρατιωτικό ρεπορτάζ" εκείνης της εποχής λειτουργούσε ως κλειστή ανδροκρατούμενη κοινότητα στην οποία είχα εισέλθει μόλις λίγους μήνες.
Τολμώ να πω την αντίρρησή μου, προβάλλοντας επιχειρήματα ότι δεν έχω την απαιτούμενη εμπειρία κι ενδεχομένως να μην κάνω τις σωστές ερωτήσεις.
Ο Τσακίρης επέμενε. "Αποφασίσαμε να πάρεις εσύ τηλέφωνο, επειδή είσαι γυναίκα και δεν πρόκειται ο υπουργός να σε βρίσει"! Το επιχείρημα ήταν αφοπλιστικό!
Πρέπει να ήταν κάπου μια τα ξημερώματα όταν σχημάτισα τον τηλεφωνικό αριθμό της οικίας Ιωάννη Βαρβιτσιώτη.
Το σηκώνει μια γυναικεία φωνή και με το που λέω καλησπέρα σας συγγνώμη για το ακατάλληλο της ώρας, ακούω από το doublex τηλέφωνο την φωνή του Γιάννη Βαρβιτσιώτη "Έλα Ιωάννα"...
Αυτός ο ήχος αντανακλά ακόμα και σήμερα στα αυτιά μου. Η πρώτη σημαντική πληροφορία που έπαιρνα στην δημοσιογραφική μου "ζωή" μέχρι τότε.
Η Ελλάδα είχε θέσει στη διάθεση των τουρκικών αρχών μέσα για βοήθεια, τα οποία όμως η Άγκυρα δεν είχε απαντήσει αν θα τα αξιοποιούσε. Άλλωστε διεκδικούσε την έρευνα και διάσωση στο Αιγαίο για τονε αυτό της. Η Ελλάδα πάντως έδωσε εντολή σε παραπλέοντα πλοία να προσεγγίσουν την περιοχή και να συνδράμουν εάν χρειαστεί.
Την επομένη του συμβάντος ο αμερικανικός στρατός έθεσε σε διαθεσιμότητα τον κυβερνήτη του Σαρατόγκα, πλοίαρχο Τζέιμς Ντράγκερ, και τέσσερις ακόμη ανώτερους αξιωματικούς του πλοίου. Όλοι τους πέρασαν ναυτοδικείο και αποστρατεύτηκαν, για να συνεχίσουν την καριέρα τους σε ακριβοπληρωμένες θέσεις του ιδιωτικού τομέα.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1994, τα θύματα του Μουαβενέτ υπέβαλαν συλλογική αγωγή κατά των ΗΠΑ σε αμερικανικό πολιτικό δικαστήριο, η οποία απορρίφθηκε λόγω αναρμοδιότητας στις 20 Φεβρουαρίου 1997. Οι ΗΠΑ, ως επανόρθωση, χάρισαν στην Τουρκία τη φρεγάτα τους Καποντάνο, η οποία ονομάσθηκε και πάλι Μουαβενέτ.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου