Του Avi Melamed**
Ο σημερινός γύρος βίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έχει την πιο απλή αιτία που φαντάζεται κανείς, όμως λίγοι τη γνωρίζουν: ΤΟ ΧΡΗΜΑ
Ας ξεκινήσουμε με μία διευκρίνιση: σήμερα, το πραγματικό αφεντικό στη Λωρίδα της Γάζας, είναι μια πολυάριθμη ένοπλη στρατιωτική δύναμη περίπου δέκα έως πενήντα χιλιάδων Παλαιστινίων γνωστών ως Ταξιαρχιών Εζεντιίν Αλ-Κασάμ. Οι Εζεντιίν Αλ-Κασάμ παρουσιάζονται συχνά σα η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, οι κυβερνήτες της Λωρίδας της Γάζας. Ωστόσο, θα πρέπει αυτός ο ορισμός να αναθεωρηθεί για να αντιστοιχεί περισσότερο με την τρέχουσα πραγματικότητα. Σήμερα, η πολιτική, οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ, που κυβερνά τη Γάζας, έχει μια πολιτική πτέρυγα που ονομάζεται Χαμάς.
Οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ (που διαθέτουν τα όπλα) και όχι η πολιτική ηγεσία της Χαμάς είναι αυτοί που οργάνωσαν, ξεκίνησαν και εφάρμοσαν τον σημερινό γύρο βίας. Και ο λόγος είναι το χρήμα, ή για να είμαστε περισσότερο ακριβείς- η έλλειψη χρήματος.
Μια σύντομη πληροφοριακή κατάρτιση: καθ' όλη τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών η Χαμάς υπέστη τη μία καταστροφή μετά την άλλη, γεγονός που έχει οδηγήσει την οργάνωση σε μια άνευ προηγουμένου κρίση στην ιστορία της.
Η Χαμάς έχασε τη στήριξη του μεγαλύτερου χρηματοδότη της: του ιρανικού καθεστώτος.
Η Χαμάς βρέθηκε σε πορεία σύγκρουσης με την Αίγυπτο γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα δριμύτατες αιγυπτιακές ενέργειες που προκάλεσαν ασφυξία στη κυριότερη πηγή εσόδων της Χαμάς, τη βιομηχανία σηράγγων, οι οποίες αποφέρουν στη Χαμάς περισσότερα από 1.000.000.000 αμερικανικά δολάρια (για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα, παρακαλώ διαβάστε το άρθρο μου με τίτλο Το Βασίλειο του Εγκλήματος της Χαμάς).
Υπό το καθεστώς της Χαμάς, οι κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις σχεδόν δύο εκατομμυρίων Παλαιστινίων στη Λωρίδα της Γάζας έχουν βαθύνει, γεγονός που οδήγησε σε αύθηση της κριτικής προς τη Χαμάς.
Η συνεχώς αυξανόμενη κρίση της Χαμάς έχει επίσης ως αποτέλεσμα την ενδυνάμωση εντός της Λωρίδας της Γάζας άλλων οργανώσεων, όπως είναι η Παλαιστινιακή Ισλαμική Τζιχάντ και κάποιες Σαλαφο-τζιχαντιστικές ομάδες. Η αυξανόμενη δύναμη ατών των ανταγωνιστικών οργανώσεων διαφαίνεται και από το γεγονός ότι όλο και περισσότερο αυτές οι ομάδες καταφέρνουν να πραγματοποιούν τρομοκρατικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ ακόμη και όταν οι χρονικές συγκυρίες δεν είναι ευνοϊκές για τη Χαμάς.
Επιπλέον στα προβλήματα που αντιμετωπίζει, η Χαμάς υπέστη πρόσφατα και ορισμένες αποτυχίες στον στρατιωτικό τομέα. Πρωτίστως επειδή το Ισραήλ ανακάλυψε με επιτυχία και κατέστρεψε αρκετές από τις σήραγγες που είχε διανοίξει η Χαμάς από τη Λωρίδα της Γάζας μέσα στα ισραηλινά εδάφη με σκοπό την απαγωγή ισραηλινών στρατιωτών που θα χρησιμοποιόντουσαν σαν διαπραγματευτικό χαρτί στις διαπραγματεύσεις για απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων σε φυλακές του Ισραήλ.
Για να μη μακρολογούμε, μέχρι τον Απρίλιο του 2014 η Χαμάς έχει βρει πάτο: έχει υποστεί οικονομική ασφυξία, είναι απομονωμένη πολιτικά από τον αραβικό κόσμο, έχει αποτύχει να κερδίσει διεθνή νομιμοποίηση και, το κυριότερο από όλα, αντιμετωπίζει αυξανόμενη κριτική τόσο εντός της Λωρίδας της Γάζας όσο και στον αραβικό κόσμο επειδή οδηγεί τη Λωρίδα της Γάζας από τη μία καταστροφή στην άλλη. Αυτή η συνεχώς βαθαίνουσα κρίση αναπόφευκτα οδηγεί σε σκληρές και κλιμακούμενες διενέξεις εντός της Χαμάς και στην αυξανόμενη εμφάνιση ολοένα και διευρυνόμενων χασμάτων εντός της οργάνωσης.
Αυτές οι περιστάσεις οδήγησαν τη Χαμάς -για τέταρτη φορά- να υπογράψει μια συμφωνία συμφιλίωσης με την Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τη συγκρότηση μιας έτσι ονομασθείσας “Τεχνοκρατικής Κυβέρνησης Ενότητας”.
Η Χαμάς, που πλασάρεται η ίδια σαν επιτυχημένη οργάνωση- ξέρει πως ο αραβικός κόσμος γνωρίζει ότι υπέγραψε την συμφωνία από αδυναμία και όχι από θέση ισχύος. Ωστόσο, η ηγεσία της Χαμάς πήρε το πιο πικρό φάρμακο ελπίζοντας πως η συμφωνία θα της παρείχε το οξυγόνο (δηλ. χρόνο, χρήμα, δυνατότητα αναδιοργάνωσης, εξασφάλιση καλύτερου ελέγχου, κατευνασμό της αυξανόμενης κριτικής κ.λπ.) που τόσο πολύ είχε ανάγκη. Η Χαμάς επίσης, πίστεψε πως, υπογράφοντας τη συμφωνία με την ΠΑ, θα είχε το χρόνο να αναδιοργανωθεί και να προετοιμαστεί ώστε υπό καλύτερες συνθήκες και ευνοϊκότερη χρονική συγκυρία -και υπό το πρόσχημα κάποιας δικαιολογίας- να μπορεί να πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων τη συμφωνία συμφιλίωσης και να πάρει τον έλεγχο των παλαιστινιακών περιοχών της Δυτικής Όχθης, με παρόμοιο τρόπο, όπως κατέλαβε τη Λωρίδα της Γάζας από την Παλαιστινιακή Αρχή στο αιματοβαμμένο πραξικόπημα τον Ιούνιο του 2007.
Όμως ο παλαιστίνιος πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς δεν έπαιξε σύμφωνα με το σχέδιο της Χαμάς. Ξεκαθάρισε πως σε μια Κυβέρνηση Ενότητας και υπό την εξουσία του Παλαιστινίου Προέδρου, δεν υπάρχει χώρος για την ύπαρξη ένοπλων οντοτήτων εκτός από τις δυνάμεις της Παλαιστινιακής Αρχής. Με άλλα λόγια, ο Αμπάς απαίτησε να διαλυθούν οι ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ. Περιττό να πούμε, πως για τις προοπτικές της Χαμάς, κάτι τέτοιο δεν επρόκειτο να γίνει. Και ο Αμπάς έκανε και κάτι ακόμη: αρνήθηκε να πληρώσει τους μισθούς για 46.000 κυβερνητικούς αξιωματούχους και αστυνομικούς υπαλλήλους της Χαμάς. Διαμαρτυρίες, διαδηλώσεις, πράξεις βίας (σύμφωνα με ορισμένες αναφορές διαδηλωτές πυροβολούσαν σε μηχανήματα ΑΤΜ στη Λωρίδα της Γάζας) και απειλές της Χαμάς, δεν έκαναν τον Αμπάς να αλλάξει τη γνώμη του. Η κυβέρνηση της Χαμάς, μη μπορώντας να καταβάλει μισθούς, βρισκόταν τώρα σε κατάσταση αυξανόμενου πανικού. Η αποτυχία να καταβάλει σ' αυτούς τους ανθρώπους το μισθό τους θα αποτελούσε την τελευταία σταγόνα και θα είχε πιθανόν ως αποτέλεσμα μαζική έκρηξη οργής μέσα στη Λωρίδα της Γάζας που θα έθετε σε κίνδυνο τη συνέχιση του καθεστώτος της Χαμάς.
Αυτό είναι και το υπόβαθρο για την έκρηξη του σημερινού κύκλου βίας μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ.
Το ερώτημα που ίσως να κάνετε είναι: ποια η σχέση μεταξύ του συγκεκριμένου θέματος των μη καταβληθέντων μισθών με τη σημερινή βία; η απάντηση είναι απλή. Οι άνθρωποι που δεν έχουν πληρωθεί, έχουν σχέση, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με τις Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ: οι περισσότεροι από αυτούς είναι είτε συγγενείς είτε μέλη της Χαμάς ή πολιτοφύλακες των Εζεντιίν.
Πρέπει κανείς να θυμάται και ένα σημαντικό γεγονός: η Χαμάς εγκαθίδρυσε μια κυβέρνηση στη Λωρίδα της Γάζας που είναι -πρώτα από όλα, κατεξοχήν και πάνω από όλα τα άλλα- ένα Βασίλειο για τη Χαμάς … και για τους φίλους της και τις οικογένειές τους.
Κατά τη διακυβέρνηση της Λωρίδας της Γάζας, η Χαμάς δημιούργησε ένα διεφθαρμένο σύστημα και οι κατεξοχήν ευεργετημένοι είναι βεβαίως τα μέλη της Χαμάς και οι υποστηρικτές της. Οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ είναι βασικός άξονας αυτού του διεφθαρμένου συστήματος. Οι άνθρωποι τους οποίους “συστήνουν” για πρόσληψη, προσλαμβάνονται και αποφασίζουν ποιο θα εργαστούν και πού. Και οι άνθρωποι που προσλαμβάνονται σε κυβερνητικές θέσεις -πολλές φορές πλασματικές- πληρώνονται γενναιόδωρα. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασά επέκτειναν τον έλεγχο και την επιρροή τους σε εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστινίους στη Λωρίδα της Γάζας και ενίσχυσαν τη δύναμή τους. (Σχετικά με το Βασίλειο της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, διαβάστε το άρθρο μου με τίτλο: Η Λωρίδα της Γάζας- Mercedes Benz και iPhones 5).
Η έλλειψη χρήματος είναι έλλειψη δύναμης: Η έλλειψη δύναμης είναι έλλειψη χρήματος. Όσον αφορά στις Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ, ο μόνος τρόπος για να σταματήσει η προς τα κάτω σπειροειδής κίνηση ήταν να ξεκινήσει ένας νέος γύρος βίας. Είχαν περιέλθει σε τόσο πολύ απελπιστική κατάσταση ώστε έσπασαν δύο από τους βασικούς κανόνες της Χαμάς:
Πρώτον: απήγαγαν και δολοφόνησαν τρεις ισραηλινούς εφήβους. Η Χαμάς διψά για απαγωγές ισραηλινών στρατιωτών με σκοπό μια συμφωνία ανταλλαγής. Θεωρητικά, η Χαμάς εύκολα θα μπορούσε να απάγει ισραηλινούς πολίτες γι΄ αυτό το σκοπό. Κι όμως, μέχρι τώρα η Χαμάς απέφευγε τέτοιες ενέργειες επειδή υπολόγιζε πως θα υπονόμευαν τις προσπάθειές της να κερδίσει τη διεθνή αναγνώριση. Ακόμη και οι ίδιοι οι υποστηρικτές της Χαμάς σε ολόκληρο τον κόσμο θα είχαν δυσκολία να δικαιολογήσουν την απαγωγή και εκτέλεση πολιτών. Η απαγωγή και δολοφονία των ισραηλινών εφήβων ήταν ένα γεγονός που εξέθεσε την πολιτική ηγεσία της Χαμάς και την έβαλε στη γωνία. Τις πρώτες ημέρες μετά την απαγωγή η ανώτατη ηγεσία της Χαμάς υποστήριξε δημοσίως αυτή την ενέργεια. Στα μέσα δωμάτια όμως, η εικόνα ήταν εντελώς διαφορετική. Η ηγεσία της Χαμάς είχε περιέλθει σε αδιέξοδο. Καθώς η παγκόσμια κοινή γνώμη καταδίκαζε την ενέργεια, η ηγεσία άρχισε να αλλάζει στάση. Η Χαμάς αρνήθηκε κάθε ανάμιξη με την απαγωγή και οι ηγέτες της απεγνωσμένα σχεδόν, προσπάθησαν να κατεβάσουν τους τόνους, ελπίζοντας η Χαμάς να πάρει απόσταση από την απαγωγή και τη δολοφονία.
Δεύτερον, ο σημερινός γύρος βίας λαμβάνει χώρα στη μέση του μήνα του Ραμαζανίου, του ιερού μήνα του Ισλάμ. Καθ' όλη τη διακυβέρνηση της στη Λωρίδας της Γάζας, η Χαμάς απέφευγε αυστηρά την στρατιωτική κλιμάκωση κατά το μήνα του Ραμαζανίου. Όσον αφορά τη Χαμάς, από κάθε άποψη, είναι η χειρότερη χρονική στιγμή για να ξεκινήσει τη βία (λόγω των θρησκευτικών, πολιτιστικών, κοινωνικών κ.λπ. Πλευρών που σχετίζονται με το Ραμαζάνι). Επίσης, και οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ έσπασαν αυτόν τον κανόνα.
Οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ σταδιακά προκαλούσαν την κλιμάκωση ενώ παράλληλα είχαν και το νου τους στο θέμα των μη καταβληθέντων μισθών. Εάν η Παλαιστινιακή Αρχή είχε πληρώσει τους μισθούς, είναι πολύ πιθανόν να είχε σταματήσει η διαδικασία κλιμάκωσης και να είχε εμποδιστεί η έκρηξη της βίας.
Κατανοώντας τις περιστάσεις και τις αιτίες που οδήγησαν στον σημερινό κύκλο βίας είναι σημαντικό διότι, στα διάφορα φόρα -διπλωματικούς κύκλους, τα ΜΜΕ, τις ομιλίες πολιτικών κ.λπ., ο σημερινός κύκλος -όπως άλλωστε και οι προηγούμενοι- συχνά συνδέονται με έννοιες τύπου “τερματισμός της ισραηλινής κατοχής” ή “ελευθερία στην Παλαιστίνη” ή “ισραηλινή επιθετικότητα εναντίον παλαιστινιακής αντίστασης” και άλλων αφηγήσεων που ίσως να ακούγονται ρομαντικές αλλά σπανίως έχουν οιαδήποτε σχέση με την πραγματικότητα.
Η κρίση της Χαμάς έχει τις ρίζες της βαθιά σε μία θεμελιώδη αιτία. Ο τρόπος δράσης της Χαμάς, η ιδεολογία, η πολιτική και οι φιλοδοξίες οδηγούν την οργάνωση και τη Λωρίδα της Γάζας υπό την κυριαρχία της, προς ένα αδιέξοδο. H απήχηση της Χαμάς σαν ιδεολογικό και πολιτικό κίνημα μειώνεται επειδή η Χαμάς δεν προσφέρει στους Παλαιστίνιους κανένα πραγματικό, παραγωγικό και εποικοδομητικό μέσο για να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι κάτοικοι που ζουν στη Λωρίδα της Γάζας. Είναι η ίδια ακριβώς αιτία για την οποία διέρχεται κρίση και το μητρικό κίνημα της Χαμάς, “Η Μουσουλμανική Αδελφότητα”. Όπως και η “Μουσουλμανική Αδελφότητα”, η Χαμάς είχε και αυτή τη δυνατότητα να ηγηθεί και να κυβερνήσει και, όπως και η εμπειρία της Μουσουλμανικής Αδελφότητας σε Αίγυπτο και Τυνησία, η Χαμάς απέτυχε να προσφέρει στους Παλαιστίνιους μέλλον και ελπίδα. Η μόνη διαφορά είναι πως η Χαμάς βρίσκεται ακόμη στην εξουσία· για την ώρα.
Δεδομένης της έλλειψης ικανότητα να προσφέρει πραγματικά και εποικοδομητικά μέσα για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις εντός της Λωρίδας της Γάζας, η Χαμάς απέμεινε με το μοναδικό εργαλείο που έχει γι' αυτή πρακτική σημασία: και αυτό είναι η βία. Και είναι οι Ταξιαρχίες Εζεντιίν Αλ-Κασάμ αυτές που έχουν τα όπλα και όχι η πολιτική ηγεσία.
Ο σημερινός κύκλος βίας μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έχει τις ρίζες του σε πολύ κυνικές, καθόλου ρομαντικές αιτίες. Δεν έχει να κάνει σε καμία περίπτωση με “πάλη για ελευθερία” ή “τερματισμό της ισραηλινής κατοχής”. Είναι για το χρήμα, την κυριαρχία και την εξουσία. Είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε αυτό επειδή αυτή η προσέγγιση ίσως μας προσφέρει τη δυνατότητα για την εξεύρεση καλύτερων λύσεων που θα μείωναν ή θα συγκρατούσαν το εύφλεκτο δυναμικό της αστάθειας που αναπτύχθηκε στη Λωρίδα της Γάζας υπό την κυβέρνηση της Χαμάς.
*Al-Muqawama: είναι ο πόθος για μια εναλλακτική παγκόσμια τάξη στο πνεύμα του ριζοσπαστικού Ισλάμ, της εξάλειψης της δυτικής επίδρασης στην περιοχή και, το σπουδαιότερο, της αδυσώπητης πάλης εναντίον του Ισραήλ μέχρι την εξάλειψή του.
** Ο Αβί Μελαμέντ είναι πρώην Ανώτερος Ισραηλινός Αξιωματούχος επί Αραβικών Υποθέσεων, Αξιωματικός των Υπηρεσιών Ασφαλείας και εκπαιδευτής. Σήμερα είναι Ανεξάρτητος Στρατηγικός Αναλυτής σε θέματα Μέσης Ανατολής, αραβικού και μουσουλμανικού κόσμου και της επίδρασής τους στο Ισραήλ και την περιοχή.
http://avimelamed.wordpress.com/2014/07/15/muqawama-money-missiles/
πηγή
Δημοσίευση σχολίου