Οι σχέσεις της Άγκυρας με τη Βαγδάτη δοκιμάζονται από ένα εκατομμύριο βαρέλια αργού πετρελαίου από το ιρακινό Κουρδιστάν, τα οποία λιμνάζουν σε ένα ακινητοποιημένο τάνκερ έξω από τις ακτές του Μαρόκου.
Η προσπάθεια εξαγωγής πετρελαίου ενάντια στη βούληση της Βαγδάτηςαποτελεί ένα τολμηρό βήμα από την αυτόνομη κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν, το οποίο πιθανότατα είχε υπολογιστεί προσεκτικά από την Άγκυρα και την Αρμπίλ (ιρακινό Κουρδιστάν). Η Τουρκία θέλει οι Κούρδοι και η σιιτική κυβέρνηση του Ιράκ να επιλύσουν τις διαφορές τους ώστε το αργό πετρέλαιο από το βόρειο Ιράκ να εξάγεται από τα εδάφη της. Η Άγκυρα θέλει επίσης να ενισχύσει την επιρροή της στην γειτονική της χώρα.
Για να το επιτύχει, η Άγκυρα προσπαθεί να βάλει στο παιχνίδι ως μεσολαβητή τις ΗΠΑ. Καθώς κλιμακώνεται η ένταση, η Ουάσιγκτον θα καταβάλει προσπάθειες για να διατηρήσει τις ισορροπίες στην περιοχή, ώστε να καταφέρει να απεμπλακεί από την Μέση Ανατολή και να επικεντρωθεί σε άλλες στρατηγικές προτεραιότητες.
Ανάλυση
Το τάνκερ, το οποίο ανήκει στην ελληνική ναυτιλιακή Marine Management Services, μισθώθηκε από την κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν και απέπλευσε στις 22 Μαίου από το τουρκικό λιμάνι Τσεϊχάν, με την έγκριση του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ. Η Βαγδάτη αντιτίθεται στην μονομερή εξαγωγή αργού πετρελαίου από το ιρακινό Κουρδιστάν και έχει απειλήσει με νομικά μετρά ενάντια σε οποιαδήποτε εταιρεία διευκολύνει την πώληση του. Οι ΗΠΑ έχουν στηρίξει την Βαγδάτη, τονίζοντας την στήριξη στον κεντρικό έλεγχο των εξαγωγών από το Ιράκ.Η Άγκυρα, σε συνεργασία με τον Κουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα του Μασούντ Μπαρζανί, επέλεξαν να κάνουν την κίνηση την στιγμή που το Ιράκ βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την εκλογή νέας κυβέρνησης.
Οι Κούρδοι θέλουν να ασκήσουν επιρροή για τον σχηματισμό ενός σιιτικού κυβερνητικού συνασπισμού στην Βαγδάτη και η ηγεσία του ιρακινού Κουρδιστάν ελπίζει ότι η απειλή των μονομερών εξαγωγών θα ενισχύσει τον ρόλο της στις διαπραγματεύσεις, αναγκάζοντας την Βαγδάτη να κλείσει μια συμφωνία που θα διασφαλίζει έσοδα από το πετρέλαιο και θα επιτρέπει περιορισμένες εξαγωγές από το βόρειο τμήμα του Ιράκ. Οι Τούρκοι εν τω μεταξύ, θέλουν να διασφαλίσουν μια σταθερή ροή ιρακινής ενέργειας και να αυξήσουν την επιρροή τους στο ιρακινό κράτος.
Η Τουρκία πρέπει να κάνει προσεκτικά βήματα. Για τους δικούς της λόγους δεν θέλει να δει τον σχηματισμό ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν, ούτε να προκαλέσει την οργή των ιρακινών αρχών ή των υποστηρικτών τους στην Τεχεράνη. Ο Γιλντίζ έχει επανειλημμένα αναφερθεί στις εξαγωγές ως «ιρακινό πετρέλαιο» σε μια προσπάθεια να κατευνάσει την Βαγδάτη. Παρ’ όλα αυτά το Ιράκ έχει ζητήσει επίσημα την επιδιαιτησία του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου κατά της Τουρκίας και της τουρκικής ενεργειακής εταιρείας Botas.
H Άγκυρα ήθελε να δείξει ότι μπορεί να πουλήσει πετρέλαιο από το ιρακινό Κουρδιστάν και να χρησιμοποιήσει τα έσοδα από τις πωλήσεις, έσοδα τα οποία ο Γιλντίζ έχει εγγυηθεί ότι θα διανεμηθούν σύμφωνα με τον ιρακινό νόμο (το ιρακινό σύνταγμα προβλέπει το Κουρδιστάν να λαμβάνει το 17% των εσόδων από το πετρέλαιο).
Το σχέδιο δεν εξελίχθηκε όπως προβλεπόταν. Κανείς δεν φαίνεται πρόθυμος να αγοράσει το πετρέλαιο, ειδικά ενάντια στη βούληση της Βαγδάτης ή της Ουάσιγκτον. Παρά τους ισχυρισμούς των αρχών στην Άγκυρα και την Αρμπίλ ότι το τάνκερ έφθασε στον τελικό του προορισμό και πούλησε το πετρέλαιο, τα τελευταία δεδομένα AIS δείχνουν πως το πλοίο είναι αγκυροβολημένο κάπου έξω από τις ακτές του Μάροκου. Δεν έχει εντοπιστεί κανένας αγοραστής και κανένα χρηματικό ποσό δεν έχει κατατεθεί σε λογαριασμό της τουρκικής Halkbank.
Σύμφωνα με δημοσίευμα δύο ακόμα τάνκερ βρίσκονται στην Μεσόγειο. Στις 10 Ιουνίου, ο Γιλντίζ επιβεβαίωσε ότι ένα δεύτερο τάνκερ που μεταφέρει κουρδικό αργό πετρέλαιο – το Uniter Emblem με ελληνική σημαία που ανήκει και αυτό στην Marine Management Services και μισθώθηκε από την κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν – απέπλευσε μεταφέροντας επιπλέον ένα εκατομμύριο βαρέλια. Αλλά και στις δύο περιπτώσεις, δεν έχει εντοπιστεί κανένας αγοραστής.
Οι Τούρκοι φαίνεται να ετοιμάζουν τώρα ένα εναλλακτικό σχέδιο. Η Άγκυρα ελπίζει πως η διαμάχη που ξέσπασε από τις εξαγωγές αργού θα οδηγήσει στην παρέμβαση των ΗΠΑ, ώστε να βρεθεί μια λύση στον διαμοιρασμό των εσόδων και στις εξαγωγές πετρελαίου μεταξύ της Βαγδάτης και της Αμπρίλ.
Η Ουάσιγκτον προσπάθησε να μείνει έξω από την διαμάχη αυτή, αλλά σύντομα θα αναγκαστεί να παρέμβει. Είναι πολλά αυτά που διακυβεύονται για τις ΗΠΑ. Πρώτον, θέλει να προστατεύσει την διαδικασία διαπραγμάτευσης με το Ιράν. Οπότε δεν μπορεί να προσφέρει στήριξη σε μια πρόκληση της Τουρκίας στο σύμμαχο του Ιράν, τη Βαγδάτη. Δεύτερον οι ΗΠΑ δεν έχουν συμφέρον να υπονομεύσουν την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ.
Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία την στιγμή που δυνάμεις τζιχαντιστών κερδίζουν έδαφος και απειλούν να δημιουργήσουν μεγαλύτερη αντιπαράθεση μεταξύ Βαγδάτης και Αρμπίλ στις περιοχές που συνορεύουν με το ιρακινό Κουρδιστάν. Η Ουάσιγκτον θέλει να συγκρατήσει αυτές τις διαμάχες στην Μέση Ανατολή ώστε να εστιάσει σε πιο σημαντικά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η αντιμετώπιση της Ρωσίας. Για να το επιτύχουν αυτό, οι ΗΠΑ θέλουν την συνεργασία των Τούρκων. Οι ΗΠΑ δεν είναι πρόθυμες να στηρίξουν ανοιχτά την πολιτική της Τουρκίας απέναντι στην κυβέρνηση του ιρακινού Κουρδιστάν, αλλά θέλουν να παρέμβουν με την ελπίδα να επιτύχουν ένα συμβιβασμό μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.
Αποστολή ανώτατων διπλωματικών αξιωματούχων των ΗΠΑ ταξίδεψε στις 8 Ιουνίου στην Αρμπίλ για να συναντηθεί με την κουρδική ηγεσία και κατέθεσε πρόταση για την επίλυση της πετρελαϊκής διαμάχης, μια πρόταση που μπορεί να περιλαμβάνει και αμερικανική επίβλεψη στην διανομή των εσόδων. Η Τουρκία προσπάθησε κατά το παρελθόν να διαδραματίσει αυτόν τον ρόλο, αλλά η κίνηση δείχνει ότι οι ΗΠΑ παίρνουν την πρωτοβουλία να αποτρέψουν περαιτέρω κλιμάκωση και να διασφαλίσουν την σταθερότητα στην περιοχή.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου