 |
| ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ |
σε μια ήδη επιβαρημένη από το Παλαιστινιακό και το Κυπριακό περιοχή.Η προοπτική, μάλιστα, μικρές σε μέγεθος χώρες να αποκτήσουν λόγω των ενεργειακών πόρων που βρίσκονται στον υποθαλάσσιο χώρο τους αναβαθμισμένο ρόλο και στρατηγική σημασία, προκαλεί αντιδράσεις από παραδοσιακές δυνάμεις όπως είναι η Τουρκία που βλέπει να υπονομεύονται τα σχέδιά της για πλήρη ηγεμόνευση, πολιτισμική, πολιτιστική και οικονομική, στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου.
Αμερικανικά στοιχεία
Το κομβικό σημείο για τον νέο αυτό κύκλο έντασης ήταν η δημοσιοποίηση την άνοιξη στοιχείων από την Αμερικανική Γεωλογική Επιθεώρηση (US Geological Survey) για τη Λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου (Levantine Basin) σύμφωνα με τα οποία τα ανακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερίου υπολογίζονται συνολικά στα 3,4 τρισεκατομμύρια κ.μ., που το καθιστούν ένα από τα μεγαλύτερα σε παγκόσμιο επίπεδο κοιτάσματα.
Πριν από τις ανακοινώσεις αυτές είχαν προηγηθεί οι ανακαλύψεις κοιτασμάτων εντός της αιγυπτιακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης νοτίως της Κύπρου, οι ενδείξεις για ύπαρξη φυσικού αερίου στον υποθαλάσσιο χώρο της Κύπρου, αλλά και ο εντοπισμός και η έναρξη εκμετάλλευσης κοιτασμάτων στον υποθαλάσσιο χώρο του Ισραήλ με πιο σημαντικό το «Ταμάρ» (περίπου 230 δισεκατομμύρια κ.μ.).
Ο εντοπισμός όμως του κοιτάσματος Λεβιάθαν με εκτιμώμενα αποθέματα 430 δισεκατομμυρίων κυβικά μέτρα, καθιστά αναγκαία την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης του Ισραήλ με την Κύπρο, καθώς το κοίτασμα εκτεινόταν μέχρι το νοητό όριο της ΑΟΖ. Η εκμετάλλευση αυτού του κοιτάσματος όχι μόνο θα προσέφερε ενεργειακή αυτάρκεια στο Ισραήλ, που του προσδίδει σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα, αλλά θα δώσει τη δυνατότητα να μετατραπεί σε εξαγωγό ενέργειας προς την Ευρώπη.
Εφαπτόμενο του Λεβιάθαν είναι το «Οικόπεδο 12» στην κυπριακή ΑΟΖ και το οποίο πιθανολογείται ότι κρύβει σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου.
Η κυπριακή κυβέρνηση με μια διορατική κίνηση έχει παραχωρήσει την άδεια έρευνας στο «Οικόπεδο 12» στην αμερικανική εταιρεία Noble Energy, η οποία σε κοινοπραξία με την ισραηλινή Delek Drilling εκμεταλλεύονται ήδη το «Ταμάρ» και έχουν τα δικαιώματα εκμετάλλευσης του Λεβιάθαν.
Αμφισβητήσεις
Η συμφωνία που συνήψαν την περασμένη εβδομάδα το Ισραήλ και η Κύπρος, για την οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ, ξεκαθαρίζει το θαλάσσιο σύνορο μεταξύ των δύο χωρών στην επίμαχη περιοχή, διευκολύνοντας έτσι την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Η διαδικασία αυτή όμως δεν είναι χωρίς αμφισβητήσεις. Ο Λίβανος δεν έχει οριοθετήσει τις θαλάσσιες ζώνες του με το γειτονικό Ισραήλ (με το οποίο δεν έχουν διπλωματικές σχέσεις) και δηλώνει ότι η εκμετάλλευση του Λεβιάθαν πλήττει και τα δικά του συμφέροντα, ενώ με δεδομένα τα εσωτερικά προβλήματα, το Κοινοβούλιο του Λιβάνου αποδείχθηκε ευάλωτο στις τουρκικές πιέσεις και δεν έχει μέχρι στιγμής επικυρώσει τη συμφωνία οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ της Κύπρου και του Λιβάνου. Οσο για τη Συρία, μετά τον εναγκαλισμό με την Τουρκία, έχει διαπιστωθεί πλήρης απροθυμία για ολοκλήρωση των συνομιλιών για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών με την Κύπρο.
«Νάρκες» από Αγκυρα
Στη βάση αυτών των προβλημάτων βρίσκεται η Αγκυρα, η οποία έχει πολλούς λόγους να υπονομεύει την ομαλή και ειρηνική οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών στην Ανατολική Μεσόγειο και την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων για το συμφέρον όλων των λαών της περιοχής. Και αυτή η παρέμβαση δεν αφορά μονο την Ανατολική Μεσόγειο.
Νωρίτερα ήταν η Αγκυρα η οποία ναρκοθέτησε τις συνομιλίες της Αθήνας με το Κάιρο για την ΑΟΖ, τις διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με τη Λιβύη και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ήταν αυτή που (καθ)οδήγησε την Αλβανία να ακυρώσει τη συμφωνία την οποία υπέγραψε για την Ελλάδα για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, που έλυνε οριστικά το στατους του Ιονίου, απελευθερώνοντας έτσι τις χώρες της περιοχής (Ελλάδα, Ιταλία, Αλβανία) για εκμετάλλευση των ενδεχόμενων ενεργειακών πόρων.
Η ΑΘΗΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ....
Κλειδί της περιοχής το Καστελόριζο
Η αντίδραση της Τουρκίας δεν έχει να κάνει μόνο με λόγους πολιτικής και οικονομικής επιρροής. Το γεγονός ότι η συμφωνία της Ελλάδας με την Αλβανία λάμβανε υπόψη της τις βασικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας (το οποίο δεν έχει αποδεχθεί η Τουρκία) δημιουργεί πρόβλημα στην τουρκική εξωτερική πολιτική.
Ακόμη περισσότερο όμως η περίπτωση της συμφωνίας Κύπρου - Ισραήλ ενοχλεί την Αγκυρα, καθώς γίνεται αποδεκτή η αρχή της μέσης γραμμής για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, όπως προβλέπει η Διεθνής Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, από το Ισραήλ, μια χώρα που, όπως και η Τουρκία, δεν έχει προσυπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας.
Η Αγκυρα όχι μόνο δεν δέχεται το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά προβάλλει και στις διερευνητικές επαφές ότι το Αιγαίο και η Ανατολική Μεσόγειος είναι περίκλειστη θάλασσα και επομένως δεν μπορεί να τύχουν εφαρμογής οι κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας για την επήρεια νησιών και βραχονησίδων στη χάραξη της υφαλοκρηπίδας, αλλά και στο εύρος των χωρικών υδάτων.
Διακλάδωση κοιτασμάτων
Ακόμη ένας λόγος που η Τουρκία αντιδρά τόσο έντονα είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αναβαθμίζεται στρατηγικά και δεν είναι τόσο ευάλωτη στις τουρκικές απειλές, πολύ περισσότερο όταν διαπλέκεται πλέον με τα ενεργειακά συμφέροντα του Ισραήλ και αμερικανικών πετρελαϊκών εταιρειών. Καταρρίπτεται επίσης το επιχείρημα το οποίο προβάλλει η Τουρκία ότι η κυπριακή κυβέρνηση δεν εκπροσωπεί όλο το νησί και αποτελεί τη βάση για την προώθηση της λύσης των «δύο κρατών».
Η Αθήνα παρακολουθεί διακριτικά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, γνωρίζοντας ότι επηρεάζονται άμεσα τα Ελληνοτουρκικά, καθώς οι επιστήμονες επιμένουν ότι το κοίτασμα της Ανατολικής Μεσογείου διακλαδώνεται με τα «υποθαλάσσια όρη του Αναξίμανδρου» (Anaximander Seamounts), τα οποία εκτείνονται νοτίως της Κρήτης, εντός της ελληνικής ΑΟΖ.
Και για την Ελλάδα ο κύκλος κλείνει στο ίδιο σημείο απ' όπου άρχισε, δηλαδή στο Καστελόριζο, καθώς η συμπερίληψη του νησιού στον υπολογισμό των θαλασσίων ζωνών μεταξύ των δύο χωρών επηρεάζει άμεσα το στάτους κβο στην περιοχή. Εάν εξαιρεθεί το Καστελόριζο, όπως απαιτεί η Τουρκία, τότε ένα μεγάλο τμήμα αυτής της θαλάσσιας περιοχής, που πιθανότατα κρύβει μεγάλους πλουτοπαραγωγικούς πόρους, θα περάσει σε τουρκική κυριαρχία, εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου