Αυτάρεσκα συνέδρια και Μεταπολίτευση.

ΚΩΣΤΑΣ ΛΑΠΑΒΙΤΣΑΣ
Πολύς λόγος – ξανά – για τη Μεταπολίτευση τις τελευταίες μέρες.
Στο σχετικό συνέδριο της Καθημερινής μαζεύτηκε το ανώτατο πολιτικό προσωπικό και η τεχνοκρατική ηγεσία της χώρας – πρωθυπουργοί, υπουργοί, καθηγητές – και αποφάνθηκε για τα πενήντα χρόνια που πέρασαν.

Πιο ανούσια και κενή ιδεών μάζωξη δύσκολο να φανταστεί κανείς.

Πάνω κάτω όλοι είπαν το ίδιο πράγμα. Γενικώς είμαστε επιτυχημένοι γιατί ανήκουμε στην ΕΕ, αποφύγαμε την απόλυτη καταστροφή με την έξοδο από το ευρώ, είμαστε στο ΝΑΤΟ και η δημοκρατία μας είναι ισχυρή. Έχουμε βέβαια κάποια προβλήματα γιατί η οικονομική απόδοση της χώρας δεν ήταν καλή. Ο λόγος όμως είναι ότι δεν εκμεταλλευτήκαμε τις μεγάλες ευκαιρίες που μας προσφέρει η ΕΕ και η ΟΝΕ, κι αυτό επειδή δεν έχουμε συναίνεση και κυριάρχησε ο τρισκατάρατος «λαϊκισμός». Αν ανασκουμπωθούμε θα λύσουμε το πρόβλημα γιατί συνεχίζουμε να έχουμε τεράστιες δυνατότητες.

Τι να πρωτοπεί κανείς γι’ αυτόν τον χυλό;

Η Ελλάδα βρίσκεται σε αναπτυξιακό τέλμα, οι ταξικές αντιθέσεις είναι σιωπηλές αλλά έχουν γίνει οξύτατες, η γεωπολιτική θέση της χώρας είναι εξαιρετικά αδύναμη. Την ίδια ώρα το ανώτατο στρώμα της χαριεντίζεται αυτάρεσκα. Καθώς μάλιστα η φούσκα Μητσοτάκη – κυρίως στα ακίνητα – έχει δημιουργήσει μια πλασματική αίσθηση ευημερίας, κολυμπούν ευχάριστα στις φαντασιώσεις τους.

Αλλά η πραγματικότητα είναι σκληρό και επίμονο πράγμα. Κι επειδή μια εικόνα αξίζει χίλιες λέξεις, καλό είναι να κάνουμε μια σύγκριση της οικονομικής πορείας της χώρας μας με αυτή της Τουρκίας την ίδια μακρά ιστορική περίοδο.

Ο πιο πρόσφορος τρόπος είναι να συγκρίνουμε το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν των δύο χωρών.

Ελλάδα, Τουρκία: ΑΕΠ, σε σταθερά δολάρια του 2015

Πηγή: Στοιχεία Παγκόσμιας Τράπεζας. Οι μονάδες είναι: (Ε+11)=100δις και (Ε+12)=1τρις.

Τι μας δείχνει ο Πίνακας; Συνοπτικά, Ελλάδα και Τουρκία αναπτύσσονταν με παρόμοιους ρυθμούς από το 1960 μέχρι την πρώτη πετρελαϊκή κρίση του 1973-74. Το ΑΕΠ τους ήταν πολύ κοντά.

Δηλαδή, το οικονομικό μέγεθος της Τουρκίας δεν ήταν πολύ μεγαλύτερο από αυτό της Ελλάδας και δεδομένου ότι ο τουρκικός πληθυσμός ήταν πολύ μεγαλύτερος, το ελληνικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν τριπλάσιο ή και τετραπλάσιο του τουρκικού.

Τα πράγματα άρχισαν σιγά-σιγά να αλλάζουν μετά την πετρελαϊκή κρίση, αλλά η διαφορά έγινε εμφανής μετά την είσοδο της Ελλάδας στην ΕΕ το 1981. Η χώρα μας μπήκε σε μακρά περίοδο ιστορικής στασιμότητας. Στην Τουρκία παρατηρήθηκε εκτίναξη χωρίς προηγούμενο.

Το πλέον εντυπωσιακό στοιχείο είναι ότι η τουρκική εκτίναξη έγινε ακόμη εντονότερη μετά την τεράστια παγκόσμια κρίση του 2007-9. Την περίοδο αυτή η κυβέρνηση Ερντογάν εφάρμοσε πολιτικές που θεωρήθηκαν «ανορθόδοξες», δηλαδή δεν έκανε αυτό που της ζητούσε το ΔΝΤ και η κυρίαρχη οικονομική σκέψη της Δύσης, εφαρμόζοντας λιτότητα και υψηλά επιτόκια. Την ίδια περίοδο η Ελλάδα εφάρμοσε κατά γράμμα τις οδηγίες του ΔΝΤ, ώστε να παραμείνει με νύχια και με δόντια στην ΟΝΕ.

Το αποτέλεσμα είναι ορατό δια του γυμνού οφθαλμού. Πλέον, το τουρκικό ΑΕΠ είναι ίσως και πενταπλάσιο του ελληνικού. Και παρά τη μεγάλη αύξηση του πληθυσμού, το τουρκικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι σήμερα κοντά στο ελληνικό, ιδίως μάλιστα αν υπολογιστεί στην βάση της αγοραστικής δύναμης.

Δεν ισχυρίζεται κανείς βέβαια ότι ο τουρκικός καπιταλισμός δεν αντιμετωπίζει προβλήματα. Και πολλά και μεγάλα είναι, όπως ο πληθωρισμός και η συνεχής πίεση στα διεθνή αποθεματικά. Αλλά η ιστορική επιτυχία είναι αδιάψευστη. Αυτή είναι η παραγωγική βάση πάνω στην οποία η Τουρκία συμπεριφέρεται σήμερα ως περιφερειακή υπερδύναμη και κοιτάει την Ελλάδα υποτιμητικά.

Η ανάπτυξη είναι εξαιρετικά σύνθετη διαδικασία και οι λόγοι της γιγαντιαίας πλέον απόκλισης της Τουρκίας από την Ελλάδα είναι πολλοί. Εύκολα όμως μπορούμε να καταδείξουμε έναν πολύ βασικό λόγο, χωρίς τις κενές φλυαρίες περί συναίνεσης, «λαϊκισμού» και τα παρόμοια που ακούστηκαν στο συνέδριο.

Ανάπτυξη χωρίς επενδύσεις δεν υπάρχει. Ο επόμενος πίνακας μας δείχνει τις επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ μετά το 1960.

Ελλάδα, Τουρκία: Επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ

Πηγή: Στοιχεία Παγκόσμιας Τράπεζας.

Τι βλέπουμε; Τα χρόνια που το ΑΕΠ των δύο χωρών ήταν κοντά, οι ελληνικές επενδύσεις ήταν αναλογικά πολύ υψηλότερες από τις τουρκικές. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, έπεσαν απότομα και μετά στην ουσία βρέθηκαν να λιμνάζουν ως ποσοστό του ΑΕΠ μέχρι τη μεγάλη κρίση του 2007-9. Ακολούθησε πλήρης καταστροφή, με τις επενδύσεις να βρίσκονται σε τραγικά χαμηλό σημείο μέχρι σήμερα.

Αντίθετη είναι η πορεία της Τουρκίας. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και κυρίως στα χρόνια του Ερντογάν, οι επενδύσεις ήταν σημαντικότατες. Για να γίνει η διαφορά ευκολότερα αντιληπτή, δεδομένου ότι το τουρκικό ΑΕΠ είναι πλέον πολλαπλάσιο του ελληνικού, οι συνολικές ετήσιες επενδύσεις στην Τουρκία σήμερα είναι περίπου ίσες σε αξία με ολόκληρο το ελληνικό ΑΕΠ. Ό,τι εμείς παράγουμε σε ένα χρόνο, οι Τούρκοι το επενδύουν.

Με δυο λόγια, βασικός υπεύθυνος για την ιστορική αποτελμάτωση της χώρας μας είναι η αστική της τάξη και η επενδυτική της απραξία. Δεδομένου του τι γίνεται στην Τουρκία, η απόσταση θα μεγαλώσει κι άλλο.

Αντί να συζητήσουν αυτή τη σκληρή πραγματικότητα, οι σοφές κεφαλές του συνεδρίου της Καθημερινής, αντάλλαξαν συγχαρητήρια για τις μεγάλες επιτυχίες τους. Καμία αντίληψη του ιστορικού αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγηθεί η χώρα. Αλλά είναι κανόνας όταν μια κοινωνική τάξη χάνει το ιστορικό τρένο να αρχίζει να εθελοτυφλεί και να βαυκαλίζεται.

Η Ελλάδα είναι πλέον στο παγκόσμιο οικονομικό περιθώριο και δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι με την οικονομική πολιτική που ακολουθεί θα ξεφύγει. Χρειάζεται επειγόντως δημόσια συζήτηση με ρεαλιστικούς όρους για μια νέα οικονομική πορεία, η οποία σίγουρα θα περιλαμβάνει στοχευμένη πολιτική δημοσίων επενδύσεων και σύγκρουση με την ΕΕ. Το ανώτατο κοινωνικό στρώμα είναι εμφανώς ανίκανο να την κάνει. Πρέπει να κινητοποιηθούν άλλες δυνάμεις, κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές.

πηγή


Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.