Λυγερού Νεφέλη
Με την ανάληψη της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το Κατάρ επιχείρησε να αναβαθμίσει εντυπωσιακά τη διεθνή δημόσια εικόνα του. Για έναν ολόκληρο μήνα τα βλέμματα όλου του κόσμου ήταν στραμμένα πάνω στη μικροσκοπική, αλλά πάμπλουτη αυτή χώρα του Κόλπου, την ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία του πλανήτη. Παρά τα αναμενόμενα παρατράγουδα και το ουκ ολίγα αρνητικά σχόλια, η προσοχή που επέφερε το Μουντιάλ αποτέλεσε ένα ακόμα σημαντικό λιθαράκι στη μετατροπή της χώρας από μια ασήμαντη άνυδρη χερσόνησο, σπαρμένη με φυλές, σ’ ένα από τα πλουσιότερα κράτη του πλανήτη.
Η αποκάλυψη, όμως, του σκανδάλου χρηματισμού στο Ευρωκοινοβούλιο, που είχε έντονο και άρωμα Ελλάδας, εξαιτίας της εμπλοκής της Εύας Καϊλή, λειτούργησε σαν μπούμεραγκ. Αυτή τη φορά, το εμιράτο βρίσκεται στο κέντρο μίας θύελλας που το συμπαρασύρει, κατά τρόπο που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τη ζημιά που είχε προκαλέσει στη Σαουδική Αραβία η υπόθεση της δολοφονίας του Κασόγκι.
Με έκταση περίπου όσο η περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, το Κατάρ διαθέτει μεγάλα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, η εκμετάλλευσή τους έδωσε στο εμιράτο τεράστια οικονομική ισχύ, μέσω της οποίας απογαλακτίσθηκε πολιτικά από το Ριάντ. Έτσι, το Μουντιάλ, το μεγαλύτερο ποδοσφαιρικό γεγονός της τετραετίας, εκτός από μία προσπάθεια διεθνούς προβολής, ήταν και μια ευκαιρία να αξιοποιηθούν τα τεράστια λιμνάζοντα κεφάλαια που διαθέτει το εμιράτο.
Ενδεικτικό είναι ότι για τα έργα υποδομής ξοδεύτηκαν 220 δισεκατομμύρια δολάρια. Μία σύγκριση είναι ενδεικτική: Το 2006 η Γερμανία είχε δαπανήσει για την ίδια ποδοσφαιρική εκδήλωση 4,3 δισεκατομμύρια. Το 2010, η Νότιος Αφρική 3,6 δισ. Το 2014 η Βραζιλία 15 δισεκατομμύρια και το 2018 η Ρωσία 11,6 δισεκατομμύρια.
H οικογένεια Αλ Θάνι
Τον εντυπωσιακό ενεργειακό και χρηματικό αυτό πλούτο του Κατάρ διαχειρίζεται μία χούφτα ανθρώπων. Πρόκειται για την οικογένεια Αλ Θάνι που κυριαρχεί στην περιοχή εδώ και σχεδόν δύο αιώνες. Ο οίκος των Αλ Θάνι διοικεί το Κατάρ καθ’ όλη σχεδόν τη διάρκεια της ανεξάρτητης ιστορίας του. Το οικονομικό θαύμα στηρίχθηκε, όπως προαναφέραμε, στο γεγονός ότι το Κατάρ αποτελεί τον μεγαλύτερο εξαγωγέα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Στην περιοχή, οι Αλ Θάνι εγκαταστάθηκαν από τον 18ο αιώνα ενώ από το 1868 οι διάδοχοι του οίκου είναι αυτοί που ασκούν την εξουσία ως φύλαρχοι. Πατριάρχης ήταν ο Μοχάμεντ Μπιν Αλ Θάνι με καταγωγή από την Μπανού Ταμίμ, μία εκ των μεγαλύτερων φυλών της Αραβικής Χερσονήσου. Αυτή τη στιγμή, εμίρης του Κατάρ είναι ο Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι. Ο 42χρονος νεότερος βασιλιάς σε μοναρχία του Κόλπου, διαδέχθηκε τον πατέρα του εμίρη Σεΐχ Χαμάντ μπεν Χαλίφα αλ Θάνι.
Η πατρική αυτή γενναιοδωρία δεν συνηθίζεται στη δυναστεία των Αλ Θάνι. Ο πατέρας που αποποιήθηκε την εξουσία του προς όφελος του γιου του δεν είχε διστάσει να ανατρέψει τον δικό του πατέρα σχεδόν δύο δεκαετίες νωρίτερα. Σε μια αναίμακτη εξέγερση ο 63χρονος τότε εμίρης Χαλίφα Μπιν Χαμάντ Αλ Θάνι, έκτος ηγεμόνας του Κατάρ και ο δεύτερος από τη δυναστεία των Αλ Θάνι, είχε ανατραπεί από τον γιο του, ενώ βρισκόταν στην Ελβετία.
Ο όγδοος εμίρης του Κατάρ
Απολαμβάνοντας, λοιπόν, αρκετές πρωτιές ο νεαρός έγινε ο όγδοος κατά σειρά εμίρης της οικογένειας, καλλιεργώντας από την πρώτη ημέρα στο διεθνή χώρο τον μύθο του μεταρρυθμιστή. Μεταξύ άλλων, είναι και ο εμπνευστής και δημιουργός της ιδιότυπης αυτής αθλητικής διπλωματίας, στην οποία κάνει κουμάντο ο πακτωλός των πετροδολαρίων.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ασκεί σχεδόν ολοκληρωτικά τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία, ενώ ελέγχει και τη δικαστική. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 50.000 Καταριανοί ανήκουν στην ευρύτερη βασιλική οικογένεια. Τουλάχιστον χίλιοι από αυτούς κατέχουν όλες τις κομβικές θέσεις στο κράτος. Η πρώτη οικογένεια του Κατάρ, άλλωστε, διαθέτει μία τεράστια περιουσία, η οποία φημολογείται πως ξεπερνά τα 335 δισ. δολάρια.
Ο πλούτος της χώρας κατανέμεται ως εξής: Το 25% καταλήγει στον ίδιο τον εμίρη, 25% στους στενότερους συγγενείς του και ένα άλλο 25% στην ευρύτερη οικογένεια. Το υπόλοιπο 25% πηγαίνει στο Quatar Investment Authority, ένα κρατικό fund, το οποίο και λειτουργεί υπό τον απόλυτο έλεγχο του εμίρη. Αναβαθμισμένο ρόλο σε αυτό έχει και η Σέικα, μητέρα του σημερινού εμίρη και δεύτερη σύζυγος του πατέρα του.
Οι επενδύσεις του εμιράτου
Ο οίκος Valentino, o οίκος Balmain και το πολυκατάστημα Harrods έχουν πλέον περάσει στα χέρια του Κατάρ, με την Σέικα να συμμετέχει στη διοίκησή τους. Εξάλλου, αυτή θεωρείται η κινητήριος δύναμη πίσω από τον θρόνο του Κατάρ. Οι φήμες θέλουν να άσκησε τεράστια πίεση στον σύζυγό της, ώστε να παραδώσει τον θρόνο στον μεγαλύτερο γιό της κι αυτός να γίνει ο νεότερος μονάρχης στον κόσμο.
Οι πόροι αυτού του καταριανού fund ξεπερνούν τα 460 δισ. ευρώ. Ας σημειωθεί ότι έχει επενδύσει μέσω αυτού πάνω από 335 δισ. δολάρια διεθνώς σε μεγάλες κυρίως δυτικές εταιρείες. Μεταξύ αυτών των επενδύσεων είναι το 17% των μετοχών της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας Volkswagen (αποτιμάται στα 11 δισ. ευρώ στις αρχές του 2022). Το μέλος της βασιλικής οικογένειας Αλ Θάνι και πρώην πρωθυπουργός της χώρας ήταν που αγόρασε σημαντικό μερίδιο στη Deutsche Bank όταν έγινε η αύξηση κεφαλαίου του γερμανικού χρηματοπιστωτικού κολοσσού το 2014.
Επίσης, το Κατάρ κατέχει στη Βρετανία το 6,3% των μετοχών της τράπεζας Barclays, σημαντικό ποσοστό της Credit Suisse, το 9% της αγγλοελβετικής βιομηχανίας Glencore, το 22% της δεύτερης μεγαλύτερης βρετανικής αλυσίδας σουπερμάρκετ Sainsbury, σημαντικό ποσοστό της Harrods Group, το 2,13% της πετρελαϊκής Royal Dutch Shell Plc, το 20% του αεροδρομίου Heathrow, το 20% της British Airways, ακίνητα στο συγκρότημα κτιρίων Canary Wharf στο Λονδίνο, τον πύργο της τράπεζας HSBC, το ξενοδοχείο Savoy, το Olympic Village. Στην Γαλλία, η Qatar Sports Investment έχει αγοράσει την ποδοσφαιρική ομάδα Paris Saint-Germain, στην Ιταλία τον οίκο Valentino, στη Ρωσία το 10% της πετρελαϊκής Rosneft και το 24,9% του αεροδρομίου της Αγίας Πετρούπολης.
Στις ΗΠΑ το Κατάρ έχει στην ιδιοκτησία του το 10% του Fund Empire State Realty Trust που ελέγχει μεταξύ άλλων το εμβληματικό Empire State Building, την καλιφορνέζικη Miramax (εξαγοράστηκε πέρυσι από την καταριανή Media Group Media). Τέλος, στην Κίνα πραγματοποιεί τις μισές εξαγωγές LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), έχει ανακοινώσει επενδύσεις συνολικού ύψους 20 δισ. δολαρίων για την επόμενη εξαετία, κατέχει το 12,99% της Αγροτικής Τράπεζας της Κίνας, εξαγόρασε το Asia Square Tower στη Σιγκαπούρη προς 2,5 δισ. δολάρια, ενώ έχει αποκτήσει συμμετοχή σε πολλά ακίνητα.
Όλα τα παραπάνω σκιαγραφούν την οικονομική ισχύ του εμιράτου. Στο δεύτερο άρθρο θα δούμε πως το Κατάρ επεδίωξε να την μετατρέψει σε πολιτική επιρροή και διευρυμένο γεωπολιτικό ρόλο στην Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή, αρχικά με το παγκόσμιο τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazzera.
Δημοσίευση σχολίου