Τον περασμένο Ιούνιο είχα θέσει το ερώτημα: «τί θα πράξει η Ελλάδα εάν η Τουρκία στείλει σκάφος για σεισμικές έρευνες έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα, αλλά εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας;... Θα περιορισθεί σε διπλωματικές αντιδράσεις, ή θα εμποδίσει εμπράκτως την παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων;». Είχα τότε προσθέσει ότι «στην πραγματικότητα πρόκειται για το χρονικό μίας προαναγγελθείσας κρίσης».
Μερικούς μήνες αργότερα η κρίση είναι γεγονός. Το Oruc Reis πραγματοποιεί εδώ και πολλές εβδομάδες έρευνες σε δυνάμει ελληνική ΑΟΖ, για την ακρίβεια έξω από τα χωρικά ύδατα του Καστελλορίζου. Η δε απάντηση στο ερώτημα για το ποια θα ήταν η ελληνική αντίδραση έχει δοθεί στην πράξη. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη επέλεξε να περιορίσει τις αντιδράσεις της αποκλειστικά στο διπλωματικό επίπεδο.
Η προ καιρού έξοδος και ανάπτυξη του ελληνικού στόλου μπορεί να ήταν μία επιτυχής άσκηση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν απέτρεψε ούτε εμπόδισε τις τουρκικές έρευνες. Κι αυτό επειδή δεν είχε εντολή να το πράξει. Το ίδιο συμβαίνει κι αυτές τις ημέρες στη θάλασσα του Καστελλορίζου. Η παρουσία ελληνικών ναυτικών μονάδων έχει παθητικό χαρακτήρα, όχι ενεργητικό.
Υπενθυμίζουμε ότι για το ίδιο ζήτημα –για τουρκικές έρευνες σε δυνάμει ελληνική υφαλοκρηπίδα– είχαν προκληθεί επανειλημμένες κρίσεις. Το 1987, μάλιστα, οι δύο χώρες είχαν φθάσει στα όρια του πολέμου. Έτσι, όμως, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος εκείνης της εποχής είχε τότε υποχρεωθεί να αποχωρήσει. Αυτά από το παρελθόν για να κρίνουμε τα σημερινά. Άλλοι καιροί, άλλες κόκκινες γραμμές!
Υπενθυμίζουμε ότι για το ίδιο ζήτημα –για τουρκικές έρευνες σε δυνάμει ελληνική υφαλοκρηπίδα– είχαν προκληθεί επανειλημμένες κρίσεις. Το 1987, μάλιστα, οι δύο χώρες είχαν φθάσει στα όρια του πολέμου. Έτσι, όμως, το τουρκικό ερευνητικό σκάφος εκείνης της εποχής είχε τότε υποχρεωθεί να αποχωρήσει. Αυτά από το παρελθόν για να κρίνουμε τα σημερινά. Άλλοι καιροί, άλλες κόκκινες γραμμές!
Ό,τι έκανε στην κυπριακή ΑΟΖ
Στην πραγματικότητα, ο Ερντογάν εφαρμόζει με την Ελλάδα την ίδια τακτική που έχει εφαρμόσει στην κυπριακή ΑΟΖ. Και εκεί ξεκίνησε με παράνομες έρευνες αρχικά σε μη αδειοδοτημένο θαλάσσιο οικόπεδο και στη συνέχεια επεκτάθηκαν παντού. Το επόμενο βήμα ήταν μία πειρατική γεώτρηση σε μη αδειοδοτημένο θαλάσσιο οικόπεδο. Αφού και πάλι διαπιστώθηκε πως δεν υπήρξαν έμπρακτες διεθνείς αντιδράσεις, το τουρκικό γεωτρύπανο τρύπησε και αδειοδοτημένα θαλάσσια οικόπεδα.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, το Oruc Reis στις αρχές του 2020 είχε ρίξει καλώδια πολύ νότια του Καστελλορίζου, στα όρια με την αιγυπτιακή ΑΟΖ για να μετρήσει αντιδράσεις. Ήταν τότε που η κυβέρνηση είχε δηλώσει ότι το είχε πάρει ο αέρας! Η δήλωση εκείνη είχε στείλει το μήνυμα πως η Αθήνα δεν ήταν διατεθειμένη να αντιδράσει έμπρακτα. Έτσι, τον περασμένο Αύγουστο το Oruc Reis ξανάπιασε δουλειά νότια του Καστελλορίζου, αυτή τη φορά συστηματικά, αλλά και πάλι σε αρκετή απόσταση.
Όπως προανέφερα, η μεγάλη κινητοποίηση του ελληνικού στόλου ήταν περισσότερο άσκηση, παρά επιχείρηση με σκοπό να αποτρέψει ή να εμποδίσει τις τουρκικές έρευνες. Γι' αυτό ακριβώς και το επόμενο βήμα του Ερντογάν ήταν να στείλει το Oruc Reis έξω από τα χωρικά ύδατα του Καστελλορίζου, χωρίς και πάλι οι ελληνικές ναυτικές μονάδες να το εμποδίσουν.
Μία περιττή κόκκινη γραμμή
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε, άλλωστε, ξεκαθαρίσει τη θέση της, δηλώνοντας πως κόκκινη γραμμή για την Ελλάδα είναι η παραβίαση των χωρικών υδάτων! Περιττή κόκκινη γραμμή, αφού οι Τούρκοι ποτέ δεν αμφισβήτησαν τα χωρικά ύδατα των έξι μιλίων του Καστελλορίζου. Με άλλα λόγια, η ελληνική κυβέρνηση χάραξε κόκκινη γραμμή για ένα θέμα που δεν έχει τεθεί από την τουρκική πλευρά! Προφανώς το έπραξε για επικοινωνιακούς λόγους, για να "πουλήσει" στην ελληνική κοινή γνώμη "φύκια για μεταξωτές κορδέλες". Η ρητορική περί κόκκινης γραμμής παραπέμπει σε αποφασιστική στάση, έστω κι αν είναι fake.
Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να ξεκαθαρίσουμε ότι το διακύβευμα αυτή την περίοδο είναι η προάσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στη δυνάμει ελληνική ΑΟΖ κι όχι η προάσπιση της ελληνικής κυριαρχίας στο Καστελλόριζο, η οποία –τουλάχιστον ακόμα– δεν έχει αμφισβητηθεί ούτε στα λόγια από την Άγκυρα. Γι' αυτό και είναι παραπλανητικό που ανάγεται σε μείζον ζήτημα το εάν το Oruc Reis εισήλθε εντός της ζώνης των 12 μιλίων.
Δυστυχώς, η Ελλάδα δεν έχει επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια. Μέχρι να το πράξει, εάν ποτέ το πράξει, τα χωρικά ύδατα είναι έξι μίλια και εκτός αυτών είναι υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, ανεξαρτήτως του εάν η παραβίασή της από το Oruc Reis γίνεται στα επτά, στα 27 ή στα 57 μίλια νότια από το Καστελλόριζο. Εάν η Ελλάδα είχε χωρικά ύδατα 12 μιλίων και το Oruc Reis έκανε έρευνες στα 13 μίλια από το Καστελλόριζο, δεν θα είχαμε πρόβλημα; Προφανώς και θα είχαμε, επειδή παραβιάζονται δυνάμει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.
Επόμενο βήμα η γεώτρηση έξω από το Καστελλόριζο
Το γεγονός ότι η ΑΟΖ σ' εκείνη την θαλάσσια περιοχή δεν έχει οριοθετηθεί απαγορεύει στις χώρες που την διεκδικούν να διεξάγουν έρευνες και πολύ περισσότερο γεωτρήσεις. Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα την διεκδικεί με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, που προβλέπεται από το Δίκαιο της Θάλασσας, ενώ η Τουρκία με τον εκτός διεθνούς δικαίου ισχυρισμό ότι τα νησιά δεν έχουν υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ.
Η Τουρκία, όμως, πραγματοποιεί έρευνες και όσο βλέπει ότι κανείς δεν την σταματάει θα κάνει και το επόμενο βήμα. Δεν χρειάζεται να μαντέψουμε. Πρώτον, επειδή η τακτική της είναι γνωστή. Δεύτερον, επειδή το προαναγγέλλει. Γι' αυτό, λοιπόν, και είναι ασφαλής η πρόβλεψη ότι το επόμενο βήμα των Τούρκων θα είναι να στείλουν το γεωτρύπανο Yavuz νότια του Καστελλορίζου.
Στην πρώτη φάση θα το στείλουν σε αρκετή απόσταση από το νησί και στη δεύτερη θα το στείλουν έξω από τα χωρικά ύδατα για να κάνει μία πολιτικού χαρακτήρα γεώτρηση, για να δημιουργήσει ισχυρό τετελεσμένο και να εγγράψει υποθήκη σε βάρος δυνάμει ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Κι αν ούτε και τότε η Ελλάδα εμποδίσει τη γεώτρηση, στην τρίτη φάση θα δούμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται αυτή τη φορά έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα στο τόξο Ρόδος-Κάρπαθος-Κάσος-Κρήτη σε οριοθετημένη πλέον (με την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία) ελληνική ΑΟΖ. Και όπως συνέβη μέχρι τώρα, θα προηγηθεί το Oruc Reis και θα ακολουθήσει αργότερα το τουρκικό γεωτρύπανο.
Υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις
Σύμφωνα με την κόκκινη γραμμή της κυβέρνησης Μητσοτάκη όσο οι Τούρκοι δεν παραβιάζουν τα χωρικά ύδατα των 12 μιλίων, οι ελληνικές αντιδράσεις θα περιορίζονται στο διπλωματικό επίπεδο. Έχουμε, άλλωστε, στείλει στον Ερντογάν το μήνυμα ότι μπορεί να προχωρήσει τον σχεδιασμό του, χωρίς να φοβάται ανεπιθύμητες ελληνικές αντιδράσεις και παρενέργειες.
Η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη να αποφύγει σ' αυτή τη φάση στρατιωτικού τύπου αντιδράσεις δεν είναι υποχρεωτικά λάθος. Υπό την προϋπόθεση ότι έχει συνείδηση προς τα που πάνε τα πράγματα και ότι θα χρησιμοποιήσει τον χρόνο για να οικοδομήσει γρήγορα τις προϋποθέσεις, ώστε να μην τα αφήσει τα πράγματα να εξελιχθούν όπως έχει προγραμματίσει η Άγκυρα.
Υπάρχουν ρεαλιστικές λύσεις για να μην φθάσουμε να δούμε γεωτρύπανο έξω από το Καστελλόριζο και από την Ιεράπετρα. Αρκεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη να απαλλαγεί από τις ιδεοληψίες της και να αποκτήσει την πολιτική βούληση να δρομολογήσει άμεσα και με ταχύ ρυθμό τις κινήσεις που θα υψώσουν τείχος στη "Γαλάζια Πατρίδα". Επ' αυτού, όμως, σε επόμενο άρθρο.
Δημοσίευση σχολίου