Οι εξωτερικές παρεμβάσεις στον εμφύλιο πόλεμο στη Λιβύη έχουν φέρει στο πεδίο μάχης τα UAV, τις κυβερνοεπιθέσεις και την έντονη προπαγάνδα στην ενημέρωση, εξελίξεις που δείχνουν το μέλλον των πολεμικών επιχειρήσεων.
Γράφει ο Dr MATTHEW HERBERT*
Ο εμφύλιος της Συρίας εξελίσσεται σε έναν διαφορετικό πόλεμο σε σχέση με άλλους, προγενέστερους πολέμους, εμφύλιους ή μη. Στόλοι UAV εκτελούν προσβολές, κυβερνοεπιθέσεις που απειλούν με το «τέλος των κυβερνήσεων» και προπαγάνδα στα μέσα ενημέρωσης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά αυτού του πολέμου. Σήμερα ο εμφύλιος στη Λιβύη έχει περιέλθει σε τέλμα με πάνω από 1.000 ενόπλους νεκρούς σε μάχες μέσα σε πόλεις.
Οι δυνάμεις του Khalifa Haftar (Libyan Arab Armed Forces : LAAF), εδρεύουν στην Ανατολική Λιβύη και έχουν ως στόχο την κατάληψη της πρωτεύουσας Τρίπολης, από τον περασμένο Απρίλιο, που βρίσκεται υπό τον έλεγχο της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης (Government of National Accord : GNA). Η κυβέρνηση GNA έχει τη στήριξη της Δυτικής Λιβύης.
Σ’ αυτή την εμφύλια διαμάχης εμπλέκονται και ξένες χώρες: Η Τουρκία και το Κατάρ υποστηρίζουν την GNA, ενώ τα ΗΑΕ, η Αίγυπτος, η Ρωσία και η Γαλλία υποστηρίζουν τις δυνάμεις LAAF. Η στήριξη μεταφράζεται σε διπλωματική και σε στρατιωτική (αποστολή στρατιωτικού υλικού, μισθοφόρων και στρατιωτικού υλικού και ευθεία στρατιωτική εμπλοκή στις επιχειρήσεις).
Η χρήση UAV, κυβερνοεπιθέσεων και προπαγάνδας πιθανότατα δείχνουν το δρόμο των μελλοντικών πολέμων, τόσο εντός όσο και μεταξύ κρατών. Σε διάστημα έξι (6) μηνών τα UAV έχουν καταστεί σημείο αναφοράς στο εμφύλιο της Λιβύης τόσο σε επίπεδο συστηματικής χρήσης, όσο και σε επίπεδο στρατιωτικής σημασίας.
Σύμφωνα με τον Ghassan Salamé, το Ειδικό Απεσταλμένο του ΟΗΕ για τη Λιβύη, τα UAV έχουν «γράψει», μέχρι στιγμής περίπου 900 αποστολές με τάση σημαντικής αύξησης από εβδομάδα σε εβδομάδα. Οι αντιμαχόμενες πλευρές τα χρησιμοποιούν σε αποστολές επιτήρησης, βομβαρδισμού και εγγύς υποστήριξης εντός κατοικημένων περιοχών.
Για τα UAV, τόσο οι δυνάμεις GNA, όσο και οι LAAF στηρίζονται σε εξωτερική βοήθεια. Από τον Μάιο ήδη η Τουρκία έχει προμηθεύσει τις δυνάμεις GNA με UAV τύπου Bayraktar TB2 και σταθμούς ελέγχου εδάφους. Από την άλλη, τα ΗΑΕ στηρίζουν τις δυνάμεις LAAF με κινεζικά Wing Loong II. Σύμφωνα με ορισμένες δημοσιογραφικές πηγές, Τουρκία και HAE έχουν αποστείλει και στρατιωτικό προσωπικό εδάφους στη Λιβύη.
Τα ένοπλα UAV θα συνεχίζουν να δίνουν το παρόν στα πεδία των μαχών, λόγω της ικανότητας τους να εκτελούν προσβολές ακριβείας, αλλά και λόγω του χαμηλού τους κόστους, σε σχέση με τα συμβατικά αεροσκάφη: Το Wing Loong II κοστίζει περί τα $ 1-2 εκατομμύρια, ενώ το Bayraktar κοστίζει κάτω των $ 6 εκατομμυρίων. Το χαμηλό τους κόστος επιτρέπει την εύκολη και οικονομική αντικατάσταση των όποιων απωλειών, αλλά και τη δημιουργία μεγάλων στόλων. Επίσης δεν απαιτούν ειδικές εγκαταστάσεις, καθώς μπορούν να απογειωθούν/προσγειωθούν σε τυπικούς ασφαλτόδρομους, όχι μεγάλου μήκους.
Εκτός των UAV και οι κυβερνοεπιθέσεις έχουν καταστεί «όπλο» στη Λιβύη. Το πλέον γνωστό περιστατικό έγινε τον Αύγουστο όταν ο λογαριασμός του GNA στο «Twitter» έγινε αντικείμενο επίθεσης με την ανάρτηση μιας ψευδούς ανακοίνωσης-δήλωσης ότι οι δυνάμεις GNA αποσύρονται από τη σύγκρουση και ότι η ευθύνη ασφαλείας της Λιβύης ανήκει στις δυνάμεις LAAF.
Σε ένα άλλο περιστατικό, ένας χάκερ απέσπασε πληροφορίες από λογαριασμούς στο «Facebook», μέσω της δημιουργίας μιας σειράς ψευδοσελίδων σχετικά με τη δράση της Τουρκίας στη Λιβύη. Επίσης σημειώθηκαν περιστατικά spoofing (τεχνική για την απόκτηση παράνομη πρόσβαση σε υπολογιστές με την δημιουργία πακέτων TCP/IP, χρησιμοποιώντας τη διεύθυνση και τα στοιχεία κάποιου άλλου αξιόπιστου) σε κέντρα νεοσυλλέκτων των δυνάμεων LAAF. Στη συνέχεια ο χάκερ δημοσίευσε απόρρητα έγγραφα των δυνάμεων LAAF και πληροφορίες διαβατηρίων κυβερνητικών επισήμων.
Οι κυβερνοεπιθέσεις είναι χαμηλότατου κόστους επιχειρήσεις που μπορούν να αποδώσουν πολλά. Το περιστατικό με τον λογαριασμό του GNA στο «Twitter» οδήγησε σε μια απλή και μικρή σε διάρκεια σύγχυση, αλλά δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης το ρίσκο του κυβερνοπολέμου, ιδιαίτερα της κυβερνοήττας, είναι μεγάλο.
Ο εμφύλιος της Λιβύης έχει γίνει αντικείμενο προπαγάνδας και παραπληροφόρησης, καθώς τόσο ο GNA, όσο και ο LAAF, προσπαθούν να προσελκύσουν την κοινή γνώμη στις δικές τους θέσεις. Η αρχική προσπάθεια του Haftar να καταλάβει την Τρίπολη συνοδεύτηκε από «ειδήσεις» περί της ισχύος του LAAF και την σίγουρη νίκη.
Η αποτυχία του LAAF να καταλάβει την Τρίπολη οδήγηση στην αλλαγή τακτικής με σαφή προσπάθεια επηρεασμού της κοινής γνώμης. Αναρτήσεις επί αναρτήσεων στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης υπερτονίζουν τα εδαφικά κέρδη και προδιαγράφουν την τελική νίκη ή υπερτονίζουν τη βαρβαρότητα των αντιπάλων κατά των αμάχων και τις σχέσεις τους με ξένες δυνάμεις.
Οι προπαγανδιστικές αναρτήσεις προέρχονται κυρίως από το εξωτερικό. Για παράδειγμα το 1/3 των αναρτήσεων υπέρ του Haftar, τους τελευταίους έξι (6) μήνες προέρχονται από τη Σαουδική Αραβία, κυρίως στο «Facebook» και το «Twitter», λόγω της τάσης των Λίβυων να ενημερώνονται απ’ αυτά τα μέσα.
Η προπαγάνδα ήταν πάντοτε παρούσα στον πόλεμο, αλλά αυτό που γίνεται στη Λιβύη δείχνει μια ποιοτική διαφοροποίηση: Την ταχύτητα διάχυσης της παραπληροφόρησης, το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης συμμετέχουν σ’ αυτό και το πόσο εύκολα ξένες δυνάμεις μπορούν να επηρεάσουν μια πολεμική σύγκρουση στο πεδίο της προπαγάνδας.
Οι παράγοντες αυτοί (UAV, κυβερνοπόλεμος και προπαγάνδα) έχουν αρχίσει να αποκτούν στρατηγική αξία και σημασία τα τελευταία 20 χρόνια. Ειδικά τα UAV εξελίσσονται ταχύτατα σε πλατφόρμες εκτέλεσης πολλαπλών αποστολών. Το διαφορετικό στη Λιβύη είναι ότι αυτά τα μέσα ενεργοποιούνται ταυτόχρονα και σε μεγάλη έκταση.
Είναι σημαντικά τα διδάγματα από τη Λιβύη για τους μελλοντικούς πολέμους. Κατανοώντας τις τάσεις των μελλοντικών πολέμων και το πώς ξένες δυνάμεις μπορούν να παρέμβουν και να επέμβουν, βοηθά στην καλύτερη προετοιμασία. Στην περίπτωση της Λιβύης η χώρα χρειάζεται διεθνούς στήριξης για να ελέγξει αυτές τις παραμέτρους. Οι επιτυχίες και οι προκλήσεις του εμφυλίου της Λιβύης προσφέρουν πολύτιμα συμπεράσματα για το μέλλον.
* Senior Research Consultant, για το ISS (Institute for Security Studies)
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου