Το τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο NTV φέρεται να υποστήριξε πριν λίγες ώρες, ότι έχει βρεθεί η “ειρηνική και αναίμακτη” φόρμουλα υπέρβασης της κρίσης που μαίνεται στις τουρκο-αμερικανικές σχέσεις εξαιτίας του συστήματος αντιαεροπορικής και αντιβληματικής προστασίας S-400 Triumf… αυτό στηρίζεται στην αποκαλούμενη από τους Τούρκους, μέθοδο της “ειρηνικής εγκατάστασης”, με την ενεργοποίησή του να προβλέπεται μόνο σε περίπτωση περιφερειακής σύρραξης ή πολέμου.
Σχολιάζει ο Ζαχαρίας Μίχας*
Οι Τούρκοι θα προχωρούν σε ασκήσεις με τα συστήματα αυτά ώστε να τα συντηρούν και να τα διατηρούν σε ετοιμότητα. Το μέγα ζητούμενο για την Ελλάδα, είναι πως αυτή η διαρρύθμιση, πλήττει σε χείριστο βαθμό την ελληνική ασφάλεια, οπότε, στο θεωρητικό -να τονιστεί- ενδεχόμενο τέτοιας συμφωνία ΗΠΑ-Τουρκίας, θα πρέπει να κινητοποιηθεί η ελληνική διπλωματία άμεσα, καθώς και κάθε λογής στρατιωτικό “κανάλι” επικοινωνίας με τις ΗΠΑ. Βέβαια, το να προλαβαίνεις δυσάρεστες καταστάσεις, είναι καλύτερο από το να τις θεραπεύσεις…
Το πρόβλημα θα λάμβανε εφιαλτικές διαστάσεις, ιδίως εάν υπήρχε περίπτωση αυτή η “λύση” παραμονής των S-400 σε τουρκικό έδαφος, να επιτρέψει στην Άγκυρα να προχωρήσει με την παραλαβή των F-35 (σ.σ. όπως υπονοεί η λέξη “λύση” που χρησιμοποιείται στην παρουσίαση της είδησης), αλλά και αποτροπής του ενδεχομένου εκδίωξης της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας από το πρόγραμμα του μαχητικού πέμπτης γενιάς της Lockheed Martin.
Η Ελλάδα προφανώς θα βρισκόταν απέναντι σε μια Τουρκία που θα είχε ανά πάσα στιγμή την επιλογή να ανοίξει τα συστήματα αυτά σε περίπτωση κάποιας όξυνσης της διμερούς κατάστασης, με ό,τι αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται για την ελληνική δυνατότητα προβολής αποτελεσματικής άμυνας. Ταυτόχρονα, θα είχε να αντιμετωπίσει και έναν σεβαστό αριθμό μαχητικών αεροσκαφών πέμπτης γενιάς, περιπλέκοντας έτει περεταίρω το αεροπορικό ισοζύγιο ισχύος στην περιοχή του Αιγαίου.
Σημαντική παράμετρος ασφαλώς θα ήταν το ότι παρόμοια -όχι ταυτόσημα, αλλά εξίσου “ενοχλητικά”- διλήμματα θα αντιμετώπιζε στον αμυντικό του σχεδιασμό και το Ισραήλ, αν είναι χώρα που βρίσκεται σε πολύ καλύτερη θέση αντιμετώπισης της απειλής, καθώς διαχρονικά έχει φερθεί με μεγαλύτερη σοβαρότητα απέναντι στα ζητήματα εθνικής άμυνας.
Γι’ αυτό άλλωστε και έχει επιβιώσει… Ωστόσο, το ότι τα προβλήματα δεν θα αφορούν μόνο την Ελλάδα αλλά και τους Ισραηλινούς, προσθέτει ένα πολύ ισχυρό “όπλο” στο ελληνικό διπλωματικό “οπλοστάσιο”, ιδίως στην Ουάσιγκτον.
Βέβαια, θα πρέπει να προστεθεί και επισημανθεί με έμφαση, ότι τέτοια σενάρια έχουν πολλές φορές δοθεί στη δημοσιότητα από τουρκικά μέσα ενημέρωσης και έχουν αποδειχθεί είτε ευσεβείς πόθοι, είτε η δημοσιοποίησή τους αποσκοπεί στο να μετρηθούν αντιδράσεις και να διαγνωστούν τα περιθώρια συμβιβασμού με βάση κάποια “φόρμουλα”.
Εάν όμως υποτεθεί ότι η αναφορά του τουρκικού δικτύου NTV απηχεί μια “διπλωματική πραγματικότητα”, τότε θα μπορούσε κανείς να επισημάνει με μια πρώτη ματιά, ότι η “λύση” είναι απείρως χειρότερη αυτής της μεταφοράς των συστημάτων στο Αζερμπαϊτζάν, που είχε επίσης αναφερθεί.
Με αυτό τον τρόπο οι Τούρκοι δεν θα έχαναν χρήματα, το ένα περίπου δισεκατομμύριο δολάρια που φέρεται αν έχει κοστίσει η συμφωνία για τους S-400 με τους Ρώσους, αν και θα προέκυπταν σοβαρές επιπλοκές στη διμερή σχέση της Ρωσίας με την Αρμενία, στο έδαφος της οποίας διατηρούν στρατιωτικές βάσεις. Και μάλιστα κοντά στα σύνορα με την Τουρκία…
Επιπρόσθετα, σε ένα τέτοιο σενάριο-εφιάλτη για τα ελληνικά συμφέροντα, αυτό της διατήρησης σε καθεστώς “μερικής ετοιμότητας” των S-400, η Ελλάδα θα βρισκόταν ενώπιον μιας δραματικής ανατροπής του ισοζυγίου ισχύος στην περιοχή. Καταρχάς… και καταρχήν, το σενάριο αυτό μοιάζει πολύ δύσκολο να γίνει αποδεκτό από το αμερικανικό Πεντάγωνο, αφού δεν αντιμετωπίζεται το θέμα ουσίας, αυτό της συνύπαρξης των F-35 και των S-400 σε τουρκικό οπλοστάσιο.
Ακόμα και οι ασκήσεις για να κρατούνται “ζωντανά” τα ρωσικά συστήματα είναι άκρως προβληματικές για τα αμερικανικά συμφέροντα, αφού οι Τούρκοι θα έχουν κάθε δυνατότητα να εξάγουν πολύτιμα συμπεράσματα για την “επιχειρησιακή σχέση” ανάμεσα στα δυο συστήματα. Αν οι Αμερικανοί φοβούνται την αποκάλυψη ενδεχόμενων “αδυναμιών” στον εντοπισμό του μειωμένης παρατηρησιμότητας (stealth) F-35 Lightning II, καλά θα έκαναν να το φοβούνται… από δυο κατευθύνσεις.
Η μία είναι προφανώς το ενδεχόμενο αν καταλήξουν τέτοιες παρατηρήσεις στα χέρια των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Θα έπρεπε όμως να ανησυχούν το ίδιο ή και περισσότερο, εάν αυτές οι παρατηρήσεις αποκτηθούν από την Τουρκία, ακόμα και αν φροντίσει να μην φθάσουν ποτέ σε ρωσικά χέρια. Στον βαθμό που αυτό εξαρτάται αποκλειστικά από αυτούς, αφού θα είχαν καλούς λόγους ασφαλείας να μην επιθυμούν να μάθουν οι Ρώσοι γι’ αυτά τα συμπεράσματα.
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι οι Τούρκοι παρασκηνιακά προσπαθούν να δελεάσουν τους Αμερικανούς, λέγοντάς τους ότι εάν διαθέτουν S-400 στο έδαφός τους, τότε οι ασκήσεις που θα εμπλέκουν τα ρωσικά συστήματα, θα βοηθήσουν το ΝΑΤΟ να βρει τους τρόπους να εξουδετερώσει την απειλή των S-400! Το πρόβλημα είναι η δραματικά μειωμένη αξιοπιστία της Τουρκίας για να γίνει πιστευτός ένας ελκυστικός συλλογισμός…
Ωστόσο, σε μια συναφή παρατήρηση, και μόνο αυτός ο κίνδυνος θα αρκούσε για να τεκμηριώσει τα ρίσκα που αναλαμβάνει η Μόσχα για να πετύχει τον υπέρτερο στόχο, που δεν είναι άλλος από τη διαίρεση του σημαντικότερου αντιπάλου της, της Ατλαντικής Συμμαχίας, αφού μέσω προσεταιρισμού της Τουρκίας επιφέρει σημαντικό πλήγμα στη συνοχή, “αποδιοργανώνοντας”, για να ειπωθεί κομψά, τη συνοχή της Συμμαχίας στη Νοτιοανατολική της Πτέρυγα (NATO SE Flank).
Κατά συνέπεια, θα ήταν εύλογο να συμπεράνει κανείς ότι αφενός η “λύση” που προβάλλεται από τουρκικής πλευράς δεν μοιάζει τόσο αποδεκτή και ασφαλής από αμερικανικής πλευράς, δεδομένου ότι σε τέτοια θέματα δεν αποφασίζει ο μόνος του ο Λευκός Οίκος, του Ντόναλντ Τραμπ στη σημερινή συγκυρία, ο οποίος δείχνει να καταλαβαίνει μόνο από δολάρια που καταλήγουν στα αμερικανικά ταμεία και όχι το ευρύτερο γεωστρατηγικό διακύβευμα.
Κι αν ως υπόθεση εργασίας υποτεθεί πως δεχόταν κανείς ότι θα μπορούσε να μια τέτοια λύση να υιοθετηθεί, αντικειμενικός σκοπός από πλευράς των Τούρκων, εάν υποτεθεί ότι σκέπτονται ορθολογικά, δεν θα ήταν το να βγουν αλώβητοι και να μην έχουν απώλειες, αλλά μάλλον να πετύχουν να περιορίσουν τη σκληρότητα των αυτόματων κυρώσεων που προβλέπει η αμερικανική νομοθεσία για τέτοιες “μη φιλικές ενέργειες”.
Πολλώ δε μάλλον όταν αυτές οι ενέργειες προέρχονται από “φίλους και συμμάχους” και πολλαπλά ευνοημένους επί πολλές δεκαετίες εξαιτίας της γεωγραφικής θέσης τους… Άρα, λογικά και πάλι ξεχνούν οι Τούρκοι τα F-35 και απλώς έχουν εμπλακεί σε μια προσπάθεια περιορισμού των συνεπειών της προμήθειας.
Ο Τραμπ μπορεί αν ήθελε να είναι το αντίστοιχο του Βλαντιμίρ Πούτιν στις ΗΠΑ, δεν είναι όμως. Κι ευτυχώς, διότι η ιδιοσυγκρασία του συγκεκριμένου προέδρου, δεν αφήνει πολλές αμφιβολίες για το πως θα αντιμετώπιζε την Ελλάδα με τη συγκεκριμένη διεθνή εικόνα που εκπέμπει.
“He is tough”, είπε πρόσφατα μιλώντας για τον Ερντογάν, εξηγώντας γιατί του είναι συμπαθής. Με βάση αυτά τα δεδομένα, ας επιχειρήσουμε να εικάσουμε ποια είναι η πραγματική πεποίθηση για την Ελλάδα και τις ηγεσίες της. Θα άξιζε τον κόπο…
*Ο Ζαχαρίας Μίχας είναι Διευθυντής Μελετών στο Ινστιτούτο Αναλύσεων Ασφάλειας και Άμυνας (ΙΑΑΑ / ISDA)
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου