Γράφει ο Θεόδωρος Καρυώτης
Η ιστορία της οδύσσειας της ΑΟΖ ξεκίνησε το 1982, όταν υπογράφτηκε η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Με αυτή την τόσο σημαντική σύμβαση που δημιούργησε το Σύνταγμα των Θαλασσών και Ωκεανών του πλανήτη Γη οι ελληνικές κυβερνήσεις θεώρησαν ότι τίποτα ουσιαστικά δεν έχει αλλάξει και ότι η νέα έννοια της ΑΟΖ, που προέκυψε, είναι το ίδιο πράγμα με την υφαλοκρηπίδα.
Οι Έλληνες κυβερνώντες δεν διάβασαν τα δύο σημαντικά άρθρα, το Άρθρο 56 και το Άρθρο 121. Τα διάβασε όμως ο αείμνηστος Πρόεδρος της Κύπρου Τάσσος Παπαδόπουλος και ανακήρυξε, 22 χρόνια αργότερα, την ΑΟΖ της Κύπρου πιάνοντας στον ύπνο τον Ερντογάν.
Αυτός είναι ο πιο σημαντικός χάρτης της Ελλάδας, που η σημερινή ελληνική κυβέρνηση αγνοεί την αξία του.
Αυτός ο χάρτης δείχνει τα 20 οικόπεδα που προετοίμασε η προηγούμενη ελληνική κυβέρνηση, όταν Υπουργός Ενέργειας ήταν ο Γιάννης Μανιάτης του ΠΑΣΟΚ. Έχουν περάσει πάνω από δύο χρόνια από τότε που ανήλθε στην εξουσία ο Αλέξης Τσίπρας και η νέα κυβέρνηση το μόνο ουσιαστικό που έχει κάνει είναι να αλλάξει τρεις φορές τους Υπουργούς Ενέργειας.
Πρόσφατα, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Γιώργος Σταθάκης άρχισαν, για πρώτη φορά, να ασχολούνται στα σοβαρά με το θέμα των υδρογονανθράκων. Έτσι, ο πρωθυπουργός, σε ανάρτηση του στο twitter, έγραψε «Ο τομέας της ενέργειας αποτελεί έναν από τους κύριους πυλώνες της νέας αναπτυξιακής πολιτικής της χώρας».
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας κατά τη συνέντευξη τύπου, ο στόχος είναι να γίνει η Ελλάδα ένας διεθνής ενεργειακός και διαμετακομιστικός κόμβος, ως σταυροδρόμι τριών ηπείρων, αλλά και ένας κόμβος ειρήνης και σταθερότητας σε μία εύθραυστη περιοχή.
Αυτή την περίοδο η Ελλάδα χρειάζεται, άμεσα, να δημιουργήσει νέα οικόπεδα δυτικά του Οικοπέδου 16 και ανατολικά του Οικοπέδου 20, διότι σε αυτές τις περιοχές φαίνεται ότι υπάρχει ένας μεγάλος όγκος υδρογονανθράκων στα θαλάσσια σύνορα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Λιβύη, και ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο. Η κυβέρνησή μας δεν έχει ακόμα κατανοήσει πλήρως τι συμβαίνει στην περιοχή μας και προωθεί χερσαίες έρευνες σε τρεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας!
Ο χάρτης που ακολουθεί δείχνει την περιοχή που η Ελλάδα πρέπει να δρομολογήσει την παραχώρηση οικοπέδων για έρευνα υδρογονανθράκων στους πετρελαϊκούς κολοσσούς που γνωρίζουν καλύτερα από εμάς τι περιέχουν.
Οι ειδικοί στους υδρογονάνθρακες Αντώνης Φώσκολος, Ηλίας Κονοφάγος και Τερέζα Φωκιανού έχουν υπολογίσει ότι τα μεγαλύτερα κοιτάσματα της ελληνικής ΑΟΖ βρίσκονται το ένα Νοτιοδυτικά της Γαύδου και το άλλο στην Λεκάνη του Ηροδότου και, ίσως, είναι τα μεγαλύτερα της Ανατολικής Μεσογείου.
Ο καθηγητής Αντώνης Φώσκολος σε μια ημερίδα του περιοδικού Economist, στις 18 Μαΐου 2011 στην Αθήνα, χρησιμοποιώντας τον παραπάνω χάρτη ανέφερε μεταξύ άλλων:
«Οι 2 περιοχές που έχουμε σοβαρές επιστημονικές ενδείξεις είναι νότια της Κρήτης όπου υπάρχουν 9 λασποηφαίστεια και νοτιοανατολικά της Κρήτης, στην Ελληνική λεκάνη του Ηρόδοτου. Αναλυτικότερα: Νοτίως της Κρήτης, ήτοι γύρω από τα λασποηφαίστεια θα πρέπει να υπάρχουν αποθέματα υδρογονανθράκων, κυρίως φυσικού αερίου, της τάξης των 1,5 Τρις M3. κατ’ αναλογία με το τι έχει βρεθεί στον Κώνο του Νείλου, την Κασπία Θάλασσα (κοίτασμα Shah Deniz), τη Νορβηγία και αλλού.
Νοτιοανατολικά της Κρήτης υπάρχει η λεκάνη του Ηρόδοτου. Το ελληνικό τμήμα της λεκάνης θα πρέπει να έχει πιθανά αποθέματα της τάξης των περίπου 2 Τρις M3, κατ’ αντιστοιχία με τις ανακαλύψεις φυσικού αερίου στον Κώνο του Νείλου ( SHELL, BP), την πολύ πρόσφατη μελέτη της OMV και τις προβλέψεις των πιθανών αποθεμάτων φυσικού αερίου στο Κυπριακό τμήμα της λεκάνης του Ηρόδοτου που εφάπτεται του Ελληνικού τμήματος της λεκάνης του Ηρόδοτου.»
Δυο κρίσιμες οριοθετήσεις
Με βάση τα υφιστάμενα στοιχεία η Ελλάδα πρέπει, χωρίς καθυστέρηση, να οριοθετήσει την ΑΟΖ της με αυτές της Λιβύης και της Αιγύπτου.
Οριοθέτηση με τη Λιβύη
Ως προς την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Λιβύης και Ελλάδας θα πρέπει να επισημανθεί ότι η θέση της Λιβύης είναι ότι για μια τέτοια οριοθέτηση θα πρέπει η Ελλάδα να αναγνωρίσει ως νόμιμο το κλείσιμο του κόλπου της Σύρτης, πλάτους περί τα 302 ν.μ., και να δεχτεί ότι η Γαύδος δεν μπορεί να υπολογιστεί σε μια τέτοια οριοθέτηση. Η Ελλάδα προσπάθησε αρκετές φορές να οριοθετήσει την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ στο Λιβυκό Πέλαγος, αλλά η προσέγγιση των δύο κρατών είναι διαμετρικά αντίθετη. Η Ελλάδα υποστηρίζει ότι η μέθοδος οριοθέτησης πρέπει να είναι η μέση γραμμή, ενώ η Λιβύη υποστηρίζει τη μέθοδο της ευθυδικίας, εμμένοντας στη νομιμότητα του κλεισίματος του κόλπου της Σύρτης.
Αυτή την περίοδο η Ελλάδα πρέπει να αναλάβει μια πρωτοβουλία, λόγω του κυβερνητικού κενού στην Λιβύη και να δημιουργήσει οικόπεδα βάσει της μέσης γραμμής παραχωρώντας τα για εκμετάλλευση στους μεγάλους κολοσσούς όπως είναι η ΕΝΙ, η TOTAL, και η ExxonMobil, που γνωρίζουν πολύ καλά τη μορφολογία της περιοχής.
Οριοθέτηση με την Αίγυπτο
Όπως έχω γράψει επανειλημμένα, η οριοθέτηση με την Αίγυπτο ξεκίνησε στραβά από το 2009. Σήμερα, φαίνεται, ότι με την αλλαγή καθεστώτος στην Αίγυπτο έχει ανοίξει ένας νέος δρόμος, που γεννά αισιοδοξία για μια οριοθέτηση που θα είναι ωφέλιμη και για τα δύο κράτη. Θα πρέπει τα οικόπεδα που θα δημιουργήσει η Ελλάδα να είναι τέτοια που δεν θα προβάλει καμία αντίρρηση η Αίγυπτος. Μετά από πολλές συνομιλίες, που διαρκούν επί οκτώ χρόνια, οι δυο πλευρές γνωρίζουν τι ακριβώς επιθυμούν.
Η Ελλάδα εάν δεν προσαρμόσει τις κινήσεις της στην νέα γεωπολιτική σκακιέρα και συνεχίσει να παραμένει ουραγός αρνούμενη να εκμεταλλευθεί την κοσμογονία που παρατηρείται στην περιοχή, θα χάσει το τραίνο και όταν και εάν ξυπνήσει, θα είναι πλέον πολύ αργά.
Επίλογος
Αυτή την κρίσιμη περίοδο στην Ανατολική Μεσόγειο περιμένουμε με αγωνία τις, άγνωστες μέχρι στιγμής, προθέσεις της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ο μόνος από την κυβέρνηση Τραμπ που γνωρίζει τα θέματα ενέργειας στην περιοχή, είναι ο ΥΠΕΞ Ρεξ Τίλλερσον, καλά ενήμερος για τον πλούτο υδρογονανθράκων της περιοχής. Ας μη διαφεύγει της προσοχής μας ότι πριν αποχωρήσει από Πρόεδρος της ExxonMobil η εταιρεία του διεκδίκησε και έλαβε για εκμετάλλευση το οικόπεδο 10 της Κυπριακής ΑΟΖ.
(Ήταν μια ιδιοφυής κίνηση του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Λακκοτρύπη).
Όσον αφορά την άλλη υπερδύναμη, την Ρωσία, δεν καταγράφεται καμία φιλελληνική θέση του Πούτιν στο θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η Ρωσία θα μπορούσε να κάνει μία δήλωση ότι η Ελλάδα, όπως έπραξε και η Ρωσία, δικαιούται να ανακηρύξει, μονομερώς, την ΑΟΖ της. Όπως είναι γνωστόν, στα τέλη του 1986 η Τουρκία ανακήρυξε τμηματική ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, μία ενέργεια που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία, και κατέληξε σε συμφωνία με την τότε Σοβιετική Ένωση για τις επικαλυπτόμενες περιοχές χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της «μέσης γραμμής», που τόσο πολύ αντιπαθεί η ‘Άγκυρα . Επιπλέον η Τουρκία δεν ζήτησε να γίνει η οριοθέτηση βάσει της ευθυδικίας (equity), αφού η Μαύρη Θάλασσα είναι μια ημίκλειστη θάλασσα. Το επιχείρημα της ημίκλειστης θάλασσας ισχυρίζεται η Τουρκία ότι πρέπει να ισχύσει για την οριοθέτηση του Αιγαίου Πελάγους. Αλλά, αυτό το επιχείρημα το έχει, πλέον, χάσει πανηγυρικά, διότι στο διεθνές δίκαιο το «προηγούμενο» (precedent) είναι ένα ισχυρό όπλο και η Τουρκία δεν μπορεί να το χρησιμοποιήσει, αφού το Αιγαίο είναι λιγότερο ημίκλειστη θάλασσα από την Μαύρη Θάλασσα.
Όπως έγραψε ο έγκριτος αναλυτής των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος:
«Οι Τούρκοι δεν επιθυμούν να «περικυκλωθούν» στο μεσογειακό θαλάσσιο μέτωπό τους από το ελληνικό έθνος. Αυτή την αντίληψη είχαν οι κεμαλικοί από το 1956. Τα ίδια συνεχίζουν και οι ισλαμιστές που εξαίρεσαν Ελλάδα και Κύπρο από την πολιτική των «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες.
Επομένως, η Τουρκία τηρεί την στάση που τηρεί έναντι της Κύπρου, κυρίως επειδή εκεί κατοικούν Έλληνες. Όπως, μάλιστα, έχει γράψει ο Νταβούτογλου, αλλά και όπως έχουν πει πολύ πριν από αυτόν αρκετοί Τούρκοι αξιωματούχοι, το τουρκικό ενδιαφέρον για την Κύπρο δεν οφείλεται στην ύπαρξη των Τουρκοκυπρίων. Οφείλεται στη γεωπολιτική σημασία της. Όπως χαρακτηριστικά έχει ειπωθεί, εάν δεν υπήρχαν Τουρκοκύπριοι, θα έπρεπε η Άγκυρα να τους εφεύρει!»
Και καταλήγει:
«Ο Κυπριακός Ελληνισμός επιτρέπει στην Ελλάδα να προεκταθεί στην καρδιά της Ανατολικής Μεσογείου, σε μία θαλάσσια περιοχή κρίσιμης σημασίας και από γεωπολιτικής και από γεωοικονομικής θεώρησης. Εκτός αυτού, η γεωπολιτική αναβάθμιση της Ελλάδας θα ήταν χρήσιμη και στην προσπάθειά της να χαλαρώσει τον βρόχο της εφαρμογής των μνημονιακών υποχρεώσεων.»
Τέλος, σε ένα εξαιρετικό άρθρο του ο Σταύρος Λυγερός επισημαίνει:
«Οι εξελίξεις αυτές αναβαθμίζουν τη σημασία της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή. Το γεγονός ότι υπάρχουν τα δύο τρίγωνα (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος) συμβάλλει σ’ αυτό. Υπενθυμίζουμε ότι ο Τραμπ έχει ρητά πει ότι θεωρεί το Ισραήλ και την Αίγυπτο βασικούς παίκτες στην περιοχή.
Με άλλα λόγια, υπάρχουν οι υποδοχές για να αναπτυχθεί ένας γεωπολιτικός ρόλος για την Ελλάδα, ο οποίος θα έχει τις ευλογίες της Ουάσινγκτον. Το 2017 θα είναι η χρονιά που θα δείξει εάν οι εξελίξεις πάρουν αυτή την τροπή.»
Όμως αυτή η αναβάθμιση της Ελλάδας είναι ελλιπής για έναν πολύ απλό λόγο. Τα κράτη που ανήκουν στα δύο τρίγωνα διαφέρουν από την Ελλάδα σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Διαθέτουν όλα ΑΟΖ! Η Ελλάδα για να αποκτήσει την αναβαθμισμένη γεωπολιτική θέση, που δικαιούται στην Ανατολική Μεσόγειο, πρέπει να πράξει το ίδιο, το συντομότερο δυνατόν.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου