Του Δημήτρη Γ. Απόκη*
Το γεγονός ότι η Τουρκία δεν σταματά τις προκλήσεις, οι οποίες ξεκίνησαν με τις δηλώσεις του Ταγίπ Ερντογάν για υποτιθέμενες αδικίες στη Συνθήκη της Λωζάνης και συνεχίστηκαν με την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ και την αμφισβήτηση της Ελληνικής κυριαρχίας 16 νησιών στο Αιγαίο, θα πρέπει να μας προβληματίσει διότι ούτε ο χρόνος ούτε η ρητορική είναι τυχαία. Και δεν θα πρέπει να προβληματίσει μόνο εμάς στην Ελλάδα, αλλά και τους συμμάχους μας!
Οι επιδερμικές απαντήσεις του Ελληνικού ΥΠΕΞ δυστυχώς δείχνουν πως μάλλον η Αθήνα δεν έχει κατανοήσει την ποιοτική διαφορά αυτών των προκλητικών δηλώσεων της Άγκυρας, σε σχέση με ανάλογες προκλητικές τους δηλώσεις στο παρελθόν.
Οι δηλώσεις Ερντογάν έχουν κυρίως αποδέκτη την Ουάσιγκτον
Κομβικό σημείο και γενεσιουργός αιτία της ρητορικής για αδικίες στη Συνθήκη της Λωζάννης, σύμφωνα με τις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου προέδρου, είναι η τότε μή διευθέτηση του Κουρδικού ζητήματος (ούτε κάν υπήρχε τότε ως «ζήτημα») και τα νεότερα σχέδια των ΗΠΑ με την δημιουργία της Ανεξάρτητης Κουρδικής Περιοχής στο Β. Ιράκ το 2003-2005 καθώς και τα σχέδια επέκτασης και δημιουργίας ενός ακόμη Κουρδικού κράτους κατά μήκος της τουρκο-συριακής συνοριακής γραμμής.
Η Τουρκία βλέπει πως σταδιακά οι σχεδιασμοί της Ουάσιγκτον θα περάσουν τελικά στα νότια και προκειμένου να βρεθεί χαμένη στα πλαίσια των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που έρχονται, προσπαθεί να ανταλλάξει το Ναί στους Αμερικανούς με κέρδη στα Δυτικά! Και εδώ είναι που μας αφορά, διότι Δυτικά της Τουρκίας βρισκόμαστε εμείς!
Σενάρια…
Το πρώτο και πλέον ανησυχητικό σενάριο θα μπορούσε να είναι η πρόκληση ενός θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο, αλλά πρόκειται για ένα σενάριο το οποίο περιλαμβάνει κινδύνους και για την ίδια την Τουρκία, εάν κάνει κανείς μια αναδρομή στο τι έπαθε ο Σαντάμ Χουσείν, με την επέμβαση στο Κουβέιτ, για την οποία η Ουάσιγκτον τον άφησε να πιστεύει ότι δεν θα είχε ιδιαίτερο πρόβλημα και στη συνέχεια τον διέσυρε με την επέμβαση της. Η Τουρκία στην εφαρμογή ενός τέτοιου σεναρίου θα μπορούσε να γίνει αποδέκτης μιας παρόμοιας αντιμετώπισης.
Το δεύτερο, και πλέον πολύπλοκο, ανησυχητικό σενάριο έχει να κάνει με την εφαρμογή ενός σχεδίου που θα έχει ως στόχο την μετατροπή της Θράκης σε μια περίπτωση παρόμοια με αυτή του Κοσσυφοπεδίου. Αν και δεν είναι στα φώτα της δημοσιότητας, το παιχνίδι στη Θράκη με την μειονότητα είναι έντονο και εξαιρετικά περίπλοκο. Η συντριπτική πλειοψηφία της Μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, είναι Κεμαλική στα πιστεύω της και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως θιασώτης εξτρεμιστικών ιδεών. Παρόλα αυτά, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, υπάρχει μεγάλη εισροή κονδυλίων, όχι μόνο απο την Τουρκία αλλά και απο άλλα φιλόδοξα Ισλαμικά κράτη για την κατασκευή τζαμιών μέχρι και την οικονομική στήριξη ολόκληρων οικισμών.
Αν και αρκετά προχωρημένη ως άποψη δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί ένα κατρακύλισμα της μειονότητας σε μονοπάτια εξτρεμισμού, εάν μάλιστα συνδυαστεί με ταυτόχρονες διασπαστικές εξελίξεις ακριβώς από πάνω, με τους Μουσουλμάνους της νότιας Βουλγαρίας, οι οποίοι είναι σαφώς πιο σκληροπυρηνικοί και εξτρεμιστές σε σχέση με τους δικούς μας στη Θράκη.
Στις πιθανές εξελίξεις αυτού του σεναρίου εμπλέκεται και η Ρωσία, με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να έχει κάνει αθόρυβα σημαντικές κινήσεις στην περιοχή, έτσι ώστε σε μια τέτοια περίπτωση να εμφανιστεί ως σωτήρας του Ορθόδοξου στοιχείου, βάζοντας πόδι σε αυτό το σημαντικής στρατηγικής σημασίας κομμάτι εδάφους. Αυτό το σενάριο χρήζει αυτόνομης εκτενούς ανάλυσης.
Ένα άλλο εξίσου επικίνδυνο σενάριο θα μπορούσε να είναι μια σύνθεση των παραπάνω. Γεγονότα που θα συνδύαζαν επιθετικές στρατιωτικές ενέργειες και κλιμάκωση στο Αιγαίο ως δευτερεύουσας προσπάθειας για την επίτευξη της κύριας προσπάθειας που παραμένει η περιοχή της Θράκης. Παρόλα αυτά, πρόκειται για το πιο απίθανο σενάριο…
Με Ένα Σμπάρο Δυο Τρυγόνια…..
Είναι παραπάνω από ξεκάθαρο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κινούνται δραστήρια και ασκούν αφόρητη διπλωματική πίεση σε Λευκωσία και Αθήνα για άμεσο κλείσιμο του Κυπριακού με ένα ξανασερβιρισμένο Σχέδιο Αννάν με νέο περιτύλιγμα, το οποίο σαφώς θα ευνοεί τα συμφέροντα της Τουρκίας. Αυτό θα μπορούσε να συνδυαστεί, μετά από εξίσου έντονη διπλωματική πίεση, με μια ουσιαστική επικράτηση ενός νέου status quo στο Αιγαίο, το οποίο θα άλλαζε τα μέχρι σήμερα δεδομένα υπέρ της Άγκυρας, καθιστώντας (όπως πολύ εύστοχα είπε σε μια συζήτηση έμπειρος στα διπλωματικά φίλος και συνάδελφος) την Ελλάδα, γιουσουφάκι της Τουρκίας στο Αιγαίο.
Η Ουάσιγκτον και το Κουρδικό Σχέδιο…
Η Συνθήκη της Λωζάννης δεν περιέλαβε το ζήτημα διευθέτησης της τύχης των Κούρδων.
Επειδή όμως το ζήτημα των Κούρδων προέκυψε δυναμικά κατά τη δεκαετία του 1960, έχει δημιουργηθεί μια νέα πιεστική πραγματικότητα στην περιοχή που έχει τη δυναμική αλλαγής του Ανατολικού Μεσανατολικού χάρτη. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διαμορφώσει ένα στρατηγικό σχέδιο που ευελπιστεί στη δημιουργία ενός νέου Ανεξάρτητου Κουρδικού Κράτους στα νότια της Τουρκίας. Μέσω αυτού του νέου Κουρδικού Κράτους σε συνδυασμό με την υφιστάμενη αυτόνομη Κουρδική περιοχή στο Β. Ιράκ, η Ουάσιγκτον επιδιώκει την εξασφάλιση τον συμφερόντων της στην ευρύτερη περιοχή σε ενεργειακό και γεωπολιτικό επίπεδο.
Τί ακριβώς συμβαίνει με το Κουρδικό Ζήτημα
Ιστορικά, αλλά όχι και πολιτικά, διότι μιλάμε για εντελώς διαφορετικές φυλές Κούρδων, έχει κατασκευαστεί η έννοια του μεγάλου Κουρδιστάν.
Το «Μεγάλο Κουρδιστάν» αποτελείται από το Βόρειο Κουρδιστάν (Νοτιοανατολική Τουρκία). Εδώ κυριαρχεί το PKK. To Δυτικό Κουρδιστάν (Βόρεια Συρία, “The Kurdish State of Rojava”, ανακηρύχθηκε μονομερώς μέσα στο 2016 από το YPD). Οι αντάρτες του YPD, είναι οι νέοι, και κατά τα φαινόμενα πιο ικανοί, παίκτες στο κουρδικό. Την εκπαίδευσή τους, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, την ξεκίνησαν πριν από τέσσερα χρόνια οι Ισραηλινοί. Το Ανατολικό Κουρδιστάν (στο Βορειοδυτικό Ιράν). Και το Νότιο Κουρδιστάν (Βόρειο Ιράκ). Εδώ μιλάμε για τους Κούρδους του Μπαρζανί, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει ανοίξει κανάλι επικοινωνίας με τον Ταγίπ Ερντογάν και την Τουρκία. Η περιοχή αυτή λειτουργεί ως αυτόνομο κράτος, υπό την σκέπη του Ιράκ, και ευελπιστεί κάποια στιγμή να εξελιχτεί σε ανεξάρτητο κράτος.
Το Πρώτο Καρφί στο Φέρετρο της Συνθήκης της Λωζάννης….
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, προωθώντας τα δικά τους συμφέροντα, στηρίζουν και προωθούν τα συμφέροντα των Κούρδων του Ιράκ και των Κούρδων της Συρίας. Αυτή η αναθεωρητική μεταβολή της θέσης των ΗΠΑ θα πρέπει να θεωρείται ως η γενεσιουργός αιτία μιας συνολικής αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης.
Το πρώτο καρφί, λοιπόν, στο φέρετρο της Συνθήκης της Λωζάννης, το έβαλε η Ουάσιγκτον, και μάλιστα από το 2003-2005 με την δημιουργία της Αυτόνομης Κουρδικής Περιοχής του Βόρειου Ιράκ, με πρωτεύουσα το Ερμπίλ.
Ο Στρατηγικός Στόχος….
Θα μπορούσε λοιπόν ρεαλιστικά να σκεφτεί κανείς ότι ο στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ είναι η δημιουργία ενός Κουρδικού Κράτους της Μεσοποταμίας , το οποίο θα ένωνε τη Μεσόγειο με την Κασπία, και μέσω αυτού η Ουάσιγκτον θα προωθούσε τα στρατηγικά – κυρίως ενεργειακά – της συμφέροντα.
Οι Άλλες Δυνάμεις
Όλες οι άλλες δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή έχουν μεγάλα και κρίσιμα συμφέροντα σε αυτό το εξαιρετικά πολύπλοκο παιχνίδι. Η καθεμία για τους δικού της λόγους. Το Ιράκ δεν βλέπει με καλό μάτι την απόσχιση του εδάφους στο Βορρά, διότι θα χάσει έδαφος και πετρέλαια. Το Ιράν, δεν βλέπει θετικά το σχέδιο, για τους ίδιους λόγους, αλλά και για έναν ακόμη λόγο. Η υλοποίησή του διατηρεί την μεγάλη επιρροή των ΗΠΑ στην ευρύτερη περιοχή, είναι θετική εξέλιξη για το Ισραήλ, και αποδυναμώνεται η δική του επιρροή. Αυτός είναι και ο λόγος της παρασκηνιακής προσέγγισης της Άγκυρας με την Τεχεράνη. Η Συρία, το βλέπει αρνητικά γιατί χάνει έδαφος. Το Ισραήλ το βλέπει θετικά, διότι και σχέσεις έχει αναπτύξει με τους Κούρδους και αδυνατίζει όλους τους αντιπάλους του στην περιοχή. Η Τουρκία το βλέπει αρνητικά διότι χάνει έδαφος και επιρροή. Ταυτόχρονα όμως βλέπει, ότι δύσκολα θα το αποφύγει.
Πούτιν και Ρωσία…
Η Ρωσία και ο δεινός–Μακιαβελικός στρατηγικός παίκτης Βλαντιμίρ Πούτιν παίζει σε δυο ταμπλό. Από τη μία βλέπει πως η δημιουργία Κουρδικών κρατιδίων στενών συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή επικαιροποιεί από καλύτερη θέση την Αμερικανική παρουσία στην περιοχή, αλλά από την άλλη η συνέναισή του θα μπορούσε να ανταλλαγεί με εντονότερο ρόλο της Ρωσίας στην Συρία αλλά και σε άλλα κράτη του Λεβάντε
.
Τουρκία – Ελλάδα
Εμάς όμως μας καίει και μας ανησυχεί η Τουρκία. Τα αμερικανικά σχέδια, εάν ευοδωθούν, που είναι και το πιο πιθανό, θα ανοίξουν επικίνδυνες πιθανότητες για την Ελλάδα και τα εθνικά της συμφέροντα σε σχέση με την Τουρκία.
Η εσφαλμένη πολιτική που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια η Ουάσιγκτον έναντι της Άγκυρας και του Σουλτάνου Ταγίπ Ερντογάν, έχει οδηγήσει στο να χαθεί η Τουρκία για τις ΗΠΑ και τη Δύση. Οι ενδείξεις είναι πλέον τόσο σαφείς που το συμπέρασμα αυτό δύσκολα αμφισβητείται.
Το γεγονός αυτό, έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτό στην Ουάσιγκτον και την ηγέτιδα δύναμη στην Ευρώπη, τη Γερμανία. Σαν αποτέλεσμα σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αποτραπεί η απώλεια της Τουρκίας, οι έχοντες την άποψη στο Στέητ Ντιπάρτμεντ και το Βερολίνο, ότι πρέπει να γίνει κάτι, να δοθεί κάτι στην Τουρκία, για να αποτραπεί η απώλεια της, υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να υλοποιήσουν αυτή τη στρατηγική σε βάρος των συμφερόντων της Ελλάδας στο Αιγαίο, αλλά και στο Κυπριακό. Οι ενδείξεις δείχνουν προς αυτή την κατεύθυνση και πρόκειται για τεράστιο στρατηγικό λάθος εάν υλοποιηθεί.
Μην Χάσετε και την Ελλάδα…
Πρέπει να γίνει αντιληπτό στην Ουάσιγκτον ότι η Τουρκία έχει χαθεί. Για το Βερολίνο, είναι αφέλεια να αναμένει κανείς να γίνει αντιληπτό. Η υλοποίηση της ανόητης στρατηγικής παροχής ανταλλαγμάτων προς την Άγκυρα σε βάρος της Ελλάδας και στο Κυπριακό, θα οδηγήσει σε ένα ακόμη πιο οδυνηρό αποτέλεσμα. Στο να χαθεί και η Ελλάδα, από συνειδητός σύμμαχος της Δύσης!!!
Είναι κρίμα πραγματικά το κατεστημένο εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής στις ΗΠΑ, να αγνοήσει αυτή τη σοβαρή πιθανότητα, με δεδομένο ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν και η Μόσχα, καραδοκούν για να καλύψουν το κενό, και η υφέρπουσα διάθεση προς αυτή την κατεύθυνση είναι υπαρκτή στην Ελλάδα. Και δυστυχώς, η πολιτική που είναι πολύ πιθανό να ακολουθηθεί από τις ΗΠΑ έναντι της Τουρκίας σε σχέση με την Ελλάδα και τα εθνικά της συμφέροντα, θα είναι καταστροφική και ανώφελη.
Ως κραυγή αγωνίας λοιπόν, φίλοι και παραδοσιακοί σύμμαχοι της Ελλάδας στις ΗΠΑ, μην κάνετε άλλα τραγικά λάθη και χάσετε και την Ελλάδα!
* Ο Δημήτρης Γ. Απόκης είναι Διεθνολόγος, Απόφοιτος του The Paul H. Nitze, School of Advanced International Studies, The Johns Hopkins University
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου