Γνωρίζοντας τους κινδύνους μιας μακράς στρατιωτικής επιχείρησης στη Συρία, η Ρωσία βλέπει με άλλο μάτι την ενεργοποίηση του διπλωματικού κομματιού. Όμως, μια σειρά από ζητήματα θα είναι πολύ δύσκολο να διευθετηθούν και, κυρίως η τύχη του Προέδρου Assad.
Garnegie Moscow Center
Του Nikolay Kozhanov
Η Μόσχα έχει αρχίσει να υλοποιεί ιδέες για την επόμενη φάση της εμπλοκής της στη συριακή σύγκρουση. Μη τρέφοντας αυταπάτες σχετικά με τη σκοπιμότητα της στρατιωτικής νίκης στη Συρία, επιθυμεί τώρα να τεθεί στο κέντρο της πολιτικής διαδικασίας.
Ο κύριος στόχος της πρώτης φάσης της στρατιωτικής επέμβασης της Ρωσίας έχει σχεδόν επιτευχθεί: να αποδυναμώσει τις ομάδες της αντιπολίτευσης στη Συρία και να ενισχύσει τη θέση των δυνάμεων του Προέδρου Bashar al-Assad με αεροπορικές επιδρομές. Ωστόσο, η αναγκαία δεύτερη φάση περιλαμβάνει την πολιτική και τη διπλωματία. Η Μόσχα είδε τις σχετικά παραγωγικές πολυμερείς συνομιλίες στη Βιέννη στις 30 Οκτωβρίου ως μια καλή αρχή στην προσπάθεια αυτή.
Στη διάρκεια του μήνα που η Ρωσία άρχισε τις αεροπορικές επιδρομές της, οι δυνάμεις του Assad και οι Ιρανοί σύμμαχοί τους έχουν καταφέρει να σταθεροποιήσουν τις γραμμές του μετώπου και να πετύχουν μερικά εδαφικά κέρδη, αλλά τίποτε περισσότερο από αυτά. Ακόμα, φαίνεται απίθανο ότι η Μόσχα είναι διατεθειμένη να επενδύσει μεγάλους στρατιωτικούς πόρους που θα απαιτούνταν για να ανατραπούν οι κλίμακες αποφασιστικά υπέρ της Δαμασκού.
Μια παρατεταμένη στρατιωτική επιχείρηση θα μπορούσε να είναι πολύ επιζήμια για τη Ρωσία. Υπάρχουν πιθανές στρατιωτικές απώλειες και οικονομικό κόστος που πρέπει να υπολογιστεί (το κόστος της τρέχουσας επιχείρησης, που εκτιμάται σε περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο δολάρια ετησίως, φαίνεται διαχειρίσιμο). Υπάρχει επίσης η απειλή η ρωσική κοινή γνώμη θα μπορούσε να παγώσει σχετικά με την επέμβαση, αν και μέχρι στιγμής η ρωσική ελίτ είναι ενωμένη στην υποστήριξή της.
Υπάρχουν επιπλέον πολιτικοί κίνδυνοι για τη θέση της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Μέχρι στιγμής, η Μόσχα δεν έχει επικριθεί έντονα στην ίδια την περιοχή. Τμήματα της συριακής αντιπολίτευσης, προσεκτικά, έχουν δηλώσει ότι παραμένουν ανοικτά σε διάλογο με τη Μόσχα. Τα μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου σήμερα είναι περισσότερο διατεθειμένα να επικρίνουν την Ουάσιγκτον για την αναποτελεσματική πολιτική που οδήγησε στην παρέμβαση της Μόσχας, παρά να επικρίνουν την ίδια τη Ρωσία.
Αλλά εάν η τρέχουσα στρατιωτική κατάσταση τραβήξει σε μάκρος, θα καταστήσει πιο δύσκολο για το Κρεμλίνο να δικαιολογήσει την παρέμβασή του. Αυτός είναι και ο λόγος που χαιρέτισε την ευκαιρία που παρέχεται από τις συνομιλίες της Βιέννης.
Για να γίνει κατανοητό το γιατί, είναι σημαντικό να γίνουν κατανοητοί οι παράγοντες που βρίσκονται πίσω από την απόφαση του Προέδρου Putin να επέμβει στρατιωτικά. Μέχρι το Σεπτέμβριο του 2015, την παραμονή των δραματικών στρατιωτικών κινήσεων της Ρωσίας, το Κρεμλίνο φοβόταν ότι το καθεστώς Assad βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Η εκτίμηση ήταν ότι τα υφιστάμενα επίπεδα στρατιωτικής, τεχνολογικής και οικονομικής βοήθειας από τη Ρωσία στο Συριακό καθεστώς μόνον θα παρέτεινε την αγωνία του χωρίς να το σώσει. Η παρέμβαση βασίστηκε σε μια επιλογή ανάμεσα σε ένα "κακό" και "πολύ κακό" σενάριο: είτε μια δαπανηρή στρατιωτική επιχείρηση για την υποστήριξη του Assad, ή να μην κάνει τίποτα, καθώς θα κατέρρεε η εξουσία του.
Η ρωσική ηγεσία υποκινήθηκε εν μέρει από την αντίληψή της για αυτό που είχε συμβεί στη Λιβύη και το Ιράκ, όπου, κατά την άποψή της, ουδέν καλό βγήκε από την πλήρη καταστροφή των παλαιών καθεστώτων. Δεν ήθελε να δει να συμβαίνει το ίδιο στη Συρία.
Η Μόσχα ήταν ευτυχής που το τελικό ανακοινωθέν της Βιέννης υποστήριξε πολλές μακροχρόνιες ρωσικές θέσεις. Επανέλαβε τη διεθνή υποστήριξη για την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, μια συνεχή κοσμική κυβέρνηση εκεί, την ανάγκη να προστατευθούν οι εναπομείναντες κρατικοί θεσμοί της χώρας, καθώς και την άρνηση να διαπραγματευτεί με την ISIS, καθώς και έκκληση για μια συνεχή μάχη ενάντια σε άλλες ομάδες στη Συρία που θεωρούνται από τον ΟΗΕ ως τρομοκρατικές οργανώσεις.
Στις τελευταίες συνομιλίες υπό τον ΟΗΕ στη Βιέννη συμμετείχε το ευρύτερο μέχρι τώρα φάσμα μερών, συμπεριλαμβανομένου του Ιράν. Δεσμεύτηκαν για πιο συχνές συναντήσεις. Αλλά υπάρχει ακόμα πολύ μικρή συμφωνία σχετικά με ορισμένα βασικά ζητήματα.
Το πρώτο και το πιο επίμαχο θέμα είναι η μοίρα του Bashar al-Assad. Οι Δυτικές χώρες θέλουν ένα χρονοδιάγραμμα για να αποχωρήσει και οι περιφερειακοί του αντίπαλοι θέλουν να αποχωρήσει αμέσως, ενώ η Ρωσία και το Ιράν είναι απρόθυμοι να θέσουν ένα χρονοδιάγραμμα για την αποχώρηση. Ή να τον δουν να αποχωρεί.
Στις 3 Νοεμβρίου, η εκπρόσωπος του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Maria Zakharova δήλωσε ότι η διατήρηση του Assad στην εξουσία δεν ήταν θέμα αρχής για την Μόσχα και ότι εναπόκειται στον λαό της Συρίας να αποφασίσει αν πρέπει να αποχωρήσει.
Η Zakharova μπορεί να εκτείνει την αλήθεια εδώ. Η ρωσική ηγεσία θεωρεί ότι, κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, ο Assad ρίζωσε βαθιά, στηριζόμενος σε ένα δίκτυο ανθρώπων προσωπικά πιστών σε αυτόν και ότι η απομάκρυνσή του οποτεδήποτε σύντομα θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάρρευση όλου του συστήματος διακυβέρνησης. Ως αποτέλεσμα, το Κρεμλίνο είναι πολύ προσεκτικό στις δηλώσεις του σχετικά με το αν ο Assad μπορεί να αντικατασταθεί.
Δεύτερον, υπάρχει διαφωνία ως προς το τι συνιστά μια "τρομοκρατική οργάνωση" στη Συρία και, ως εκ τούτου, ποιος είναι θεμιτός στόχος για αεροπορικές επιδρομές. Μέρος του προβλήματος είναι η σχεδόν πλήρης έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ της Μόσχας και των Δυτικών κυβερνήσεων που δραστηριοποιούνται στον αντι-ISIS συνασπισμό. Ρώσοι αξιωματούχοι από τον Putin και προς τα κάτω δηλώνουν ότι θα ήθελαν βοήθεια με έναν ακριβή κατάλογο των ομάδων που δεν εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή. Από την πλευρά τους, τα μέλη της συμμαχίας των ΗΠΑ αντιτίθενται στην ανταλλαγή πληροφοριών εξαιτίας του φόβου ότι ένας τέτοιος κατάλογος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να στοχοποιήσει πολλούς αντιπάλους του Assad.
Τρίτον, παραμένει ασαφές το πώς μπορεί να οργανωθούν διαπραγματεύσεις μεταξύ του Συριακού καθεστώτος και της αντιπολίτευσης. Από τη μία πλευρά, η Μόσχα και η Τεχεράνη θα πρέπει να εργαστούν για τον Bashar al-Assad, ο οποίος είναι γνωστός για το πείσμα και την πολιτική ακαμψία του. Από την άλλη μεριά, η τυπική ρωσική γραμμή είναι ότι δεν είναι προφανές με ποιους θα πρέπει να διαπραγματευτεί ο Assad. Η συριακή αντιπολίτευση είναι κατακερματισμένη και θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να σχηματίσει μια ομάδα που θα μπορεί να είναι μια βιώσιμη εταίρος στις διαπραγματεύσεις.
Η πρόσκληση της Ρωσίας στον Assad να επισκεφθεί τη Μόσχα στις 20 Οκτωβρίου φαίνεται να είχε δύο στόχους. Κατά τη συζήτηση των στρατηγικών παραμέτρων της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ της Μόσχας και της Δαμασκού, ο Putin ήθελε επίσης να ελέγξει αν ο Assad θα συμφωνούσε να ακολουθήσει το σχέδιο της Μόσχας, για μια πολιτική διευθέτηση. Αυτό θα συνεπαγόταν την σταδιακή μεταμόρφωση του Συριακού καθεστώτος καθιστώντας το πιο περιεκτικό, κάτι που ο Assad θα μπορούσε να έχει την τάση να απορρίψει.
Τέλος, εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλη δυσπιστία μεταξύ των διαφόρων παικτών στο τραπέζι. Η συνεχιζόμενη βαθιά εχθρότητα απέναντι στο Ιράν από ηγετικά μέλη του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου καθιστά σχεδόν αδύνατο γι 'αυτούς να συμφωνήσουν σχετικά με τη Συρία.
Αυτό είναι, επίσης, φυσικά, ένας χρόνος μεγάλης έντασης μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης (αν και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ John Kerry και ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Sergei Lavrov φάνηκαν να έχουν βρει μια κοινή γλώσσα πρόσφατα). Και δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε την αιώνια δυσπιστία μεταξύ των Ιρανών και Ρώσων ηγετών, όπως φαίνεται και από την μάλλον αξιοσημείωτη παρατήρηση στις 3 Νοεμβρίου από τον Υποστράτηγο Mohammad Ali Jafari, επικεφαλής της Επαναστατικής Φρουράς του Ιράν, ότι η Ρωσία "μπορεί να μη νοιάζεται αν ο Assad παραμείνει στην εξουσία όπως εμείς".
Οι στρατιωτικές ελίτ των ΗΠΑ και της Ρωσίας βλέπουν η μία την άλλη με εξαιρετικά εχθρικούς όρους και ουδεμία όρεξη έχουν να εργαστούν από κοινού. Εκτός αυτού, η Μόσχα έχει χρησιμοποιήσει την κατάσταση στη Συρία, για να ξεκινήσει μια μάχη προπαγάνδας ενάντια στην πολιτική των ΗΠΑ. Αυτό δεν είναι ένα ευνοϊκό κλίμα για εποικοδομητικό διάλογο στη Συρία.
Υπό αυτές τις συνθήκες, η συνάντηση της Βιέννης ήταν εκπληκτικά αρμονική, αλλά η διαδικασία θα είναι πολύ πιο δύσκολη από δω και στο εξής.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου