Πριν από μερικούς μήνες έγινε γνωστό ότι η Υπηρεσία Πληροφοριών της Γερμανίας (Bundesnachrichtendienst – BND) κατασκόπευε την Τουρκία. Η πολιτική ηγεσία της Τουρκίας δεν ήταν πάρα πολύ χαρούμενη. Ωστόσο, η BND έχει βάσιμους λόγους να παρακολουθεί προσεκτικά την Άγκυρα. Δεν είναι μόνο οι κρίσεις στο Ιράκ και τη Συρία, του λαθρεμπορίου ναρκωτικών, της εμπορίας ανθρώπων και τις δραστηριότητες του ΡΚΚ, που κάνουν την Τουρκία νόμιμο στόχο για τις γερμανικές υπηρεσίες πληροφοριών. Εδώ και αρκετό καιρό, αυξάνονται οι ενδείξεις ότι η Άγκυρα προσπαθεί να αποκτήσει πυρηνικά όπλα.
Του Hans Rühle
The National Interest
Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών, οι συζητήσεις εντός της πυρηνικής κοινότητας σχετικά με τις αναδυόμενες πυρηνικές δυνάμεις επικεντρωνόταν στους «συνήθεις υπόπτους»: το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία, τη Βραζιλία, την Αίγυπτο, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Τουρκία. Δεν αποτελεί έκπληξη, το ότι οι απόψεις αναφορικά με την πιθανότητα στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος διέφεραν. Στην περίπτωση του Ιράν, για παράδειγμα, τα στοιχεία εμφανίζονταν ισχυρά. Αντίθετα, η περίπτωση της Τουρκίας οικοδομήθηκε σε ασαφείς ενδείξεις.
Αυτός ο κατάλογος των πιθανών πυρηνικών υποψηφίων δεν έχει αλλάξει από τότε, αλλά η πιθανότητα ενός τουρκικού προγράμματος πυρηνικών όπλων έχει αυξηθεί δραματικά. Με απλά λόγια: η κοινότητα των δυτικών μυστικών υπηρεσιών τώρα συμφωνεί σε μεγάλο βαθμό ότι η Τουρκία εργάζεται τόσο για πυρηνικά πυραυλικά συστήματα και των μέσων εκτόξευσής τους (means of delivery). Το Ιράν είναι το μοντέλο για να μιμηθούν. Κατά συνέπεια, η Τουρκία έχει ξεκινήσει ένα μεγάλης κλίμακας «πολιτικό» πυρηνικό πρόγραμμα που δικαιολογείται από τις επείγουσες ενεργειακές ανάγκες της χώρας.
Το 2011, η Τουρκία συνήψε σύμβαση 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τη ρωσική εταιρεία Rosatom για ένα μεγάλο σύμπλεγμα πυρηνικών αντιδραστήρων. Δύο χρόνια αργότερα, μια παρόμοια συμφωνία υπογράφτηκε με μια ιαπωνική-γαλλική κοινοπραξία, αυτή τη φορά αξίας άνω των 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο πρόεδρος Ερντογάν στο μεταξύ ανακοίνωσε επίσης ακόμη ένα εργοστάσιο ηλεκτρικής ενέργειας, που θα κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου εγχώρια.
Μέχρι στιγμής, όλα καλά, θα μπορούσε να πει κανείς. Σε τελική ανάλυση, η πυρηνική ενέργεια φαίνεται να είναι μια λογική επιλογή για την τουλάχιστον εν μέρει κάλυψη της τουρκικής ζήτησης για οικονομικά προσιτή ενέργεια. Ωστόσο, μια διεξοδική ανάλυση των συμβάσεων, αποκαλύπτει ότι τα έργα αυτά δεν είναι μόνο για τη βελτίωση του ενεργειακού εφοδιασμού της Τουρκίας. Η Τουρκία έχει επίσης ανοίξει συνειδητά την πόρτα στην πυρηνική στρατιωτική επιλογή.
Προτάσεις για την κατασκευή ενός αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος συνήθως δεν αποτελούνται μόνο από μια δέσμευση για την κατασκευή της μονάδας σύμφωνα με συμφωνημένες προδιαγραφές και χρονοδιαγράμματα, αλλά και δεσμεύσεις για τη λειτουργία του συμπλέγματος για εξήντα χρόνια, για να παρέχει την απαιτούμενη ποσότητα ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού και να παραλαμβάνουν τις χρησιμοποιημένες ράβδων καυσίμου. Οι προσφορές αυτές προβλήθηκαν τόσο από Rosatom και η ιαπωνική-γαλλική κοινοπραξία. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις, η Τουρκία επέμεινε ώστε η συμφωνία να μην συμπεριλαμβάνει την παροχή ουρανίου, ούτε την επιστροφή των χρησιμοποιημένων ράβδων καυσίμου. Η Άγκυρα ήθελε να ασχοληθεί με αυτό το θέμα ξεχωριστά σε μεταγενέστερο στάδιο.
Η Τουρκία ποτέ δεν έδωσε εξήγηση για την απόφαση αυτή. Ωστόσο, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς την πρόθεση πίσω από αυτούς τους ασυνήθιστους ελιγμούς. Η Τουρκία θέλει να διατηρήσει τη δυνατότητα να λειτουργήσει τους αντιδραστήρες με το δικό της ουράνιο χαμηλού εμπλουτισμού και να επανεπεξεργάζεται μόνη της τις ράβδους καυσίμου. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει, ότι η Τουρκία προτίθεται να εμπλουτίσει ουράνιο, τουλάχιστον σε ένα χαμηλό επίπεδο.
Και υπάρχουν περισσότερα. Η επιλογή για την παροχή ουράνιο χαμηλού βαθμού εμπλουτισμού στους οκτώ συμπεφωνημένους αντιδραστήρες – η Τουρκία σχεδιάζει είκοσι τρία έργα στο σύνολο – δείχνει την έκταση των προσπαθειών εμπλουτισμού που η Τουρκία έχει οραματιστεί. Το μονοπάτι που θέλει την Τουρκία να λάβει είναι σαφές: να ακολουθήσει τα βήματα του Ιράν. Σύμφωνα με τον Πρόεδρο Rouhani, το Ιράν θέλει να κατασκευάσει δεκαέξι αντιδραστήρες μέχρι το 2030, οι οποίοι υποτίθεται ότι θα τροφοδοτούνται από εγχώρια εμπλουτισμένο ουράνιο, αν και ένα μεγάλο μέρος αυτού του ουρανίου χαμηλού βαθμού εμπλουτισμού, προορίζεται για υψηλό εμπλουτισμό και συνεπώς για την παραγωγή πυρηνικού καυσίμου για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Φυσικά, η Τουρκία αρνείται κατηγορηματικά οποιαδήποτε πρόθεση για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Ωστόσο, η Τουρκία έχει δηλώσει πολλές φορές ότι θα επιμένει σταθερά για τα “δικαιώματα” που απορρέουν από τη Συνθήκη περί μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων (NPT), και ότι θεωρεί τον εμπλουτισμό για ειρηνική χρήση ως απολύτως νόμιμο. Το ότι η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να δικαιολογήσει την απόρριψη της τροφοδοσίας από το εξωτερικό ουρανίου χαμηλού βαθμού εμπλουτισμού, ενώ δεν ομολογεί εθνικό συμφέρον στον εμπλουτισμό, καταδεικνύεται από τη δήλωση που έκανε ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, τον Ιανουάριο του 2014.
Ο Γιλντίζ υποστήριξε, ότι η άρνηση να ρυθμιστεί συμβατικά η προμήθεια ουρανίου με τις προαναφερόμενες εταιρείες, οφειλόταν στην επιθυμία της Τουρκίας να αντιληφθεί τον πλήρη κύκλο του πυρηνικού καυσίμου. Δεν είναι μόνο αδύναμη [μη πειστική] η εξήγηση του Γιλντίζ, η διακηρυκτική πυρηνική πολιτική της Τουρκίας, επίσης δείχνει να ακολουθεί τον δρόμο που ακολούθησε το Ιράν. Ομολογείς μονάχα ό,τι υπό το φως των αποδεικτικών στοιχείων δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί.
Τα κίνητρα της Τουρκίας για την απόρριψη της προσφοράς συνεχούς τροφοδοσίας ουρανίου από τους Ρώσους και τους Γαλλο-Ιάπωνες επιχειρηματικούς της συνεργάτες, μπορεί να φαίνεται αμφιλεγόμενη, η απόρριψη του να επιστρέφει τις χρησιμοποιημένες ράβδους καυσίμου στις προμηθεύτριες χώρες, είναι εντελώς καταστροφικό, καθώς επιτρέπει ένα και μόνο συμπέρασμα: Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να παράγει πλουτώνιο για την κατασκευή όπλων.
Ενώ η επανεπεξεργασία θα επιτρέπει την εκ νέου αξιοποίηση του χρησιμοποιημένου ουρανίου, μια τέτοια επιλογή είναι απλά και μόνο θεωρητική, καθώς ράβδοι καυσίμου που έχουν παραχθεί από την εκ νέου επεξεργασία του υλικού είναι πολύ πιο ακριβές από ό,τι εκείνες που γίνονται από «νέο» ουράνιο. Είναι για αυτό τον λόγο, ότι η επανεπεξεργασία του αναλωμένου ουρανίου σπάνια διεξάγεται πια.
Με την απόρριψη του να επιστρέψει τις χρησιμοποιημένες ράβδους καυσίμου, η Τουρκία έχει αρχίσει την πορεία προς την [πυρηνική] βόμβα. Το σύνηθες αντεπιχείρημα, σύμφωνα με την οποία ο διαχωρισμός του «βρώμικου» πλουτωνίου θα απαιτούσε ένα εξελιγμένο εργοστάσιο επανεπεξεργασίας που επί του παρόντος δεν υπάρχει στην Τουρκία, παραμένει μη πειστικό. Μελέτες έχουν, δείξει ότι μια τέτοια εγκατάσταση μπορεί να κατασκευαστεί μέσα σε μισό χρόνο και θα έχει το μέγεθος ενός κανονικού κτιρίου γραφείων. Επιπλέον, η διαδεδομένη πεποίθηση ότι, προκειμένου να αναπτυχθεί ένα πυρηνικό όπλο, απαιτείται πλουτώνιο για στρατιωτική χρήση με το επίπεδο μη καθαρότητας το πολύ 7%, είναι πολύ παρωχημένες.Ήδη από το 1945, στρατηγός Groves, επικεφαλής του «Σχεδίου Μανχάταν», σημείωσε ότι λόγω της έλλειψης καθαρού πλουτωνίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες σύντομα θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει υλικά με το επίπεδο μη καθαρότητας να ανέρχεται μέχρι 20%. Το 1962, οι Ηνωμένες Πολιτείες πυροδότησαν μια βόμβα πλουτωνίου στη Νεβάδα, η οποία είχε επίπεδο μη καθαρότητας 23 %. Τέλος, αν οι ράβδοι καυσίμου ενός αντιδραστήρα ελαφρού ύδατος δεν παραμένουν στο εσωτερικό του αντιδραστήρα για αρκετά χρόνια, το οποίο αποτελεί την οικονομικά βιώσιμη επιλογή, αλλά αφαιρούνται μετά από μόλις έξι έως δώδεκα μήνες, κανείς καταλήγει με πλουτώνιο κατάλληλο για στρατιωτική χρήση.
Ο ιρανικός αντιδραστήρας Μπουσέρ προσφέρει ένα εύγλωττο παράδειγμα. Εάν ο αντιδραστήρας σταματούσε τη λειτουργία του μετά από οκτώ μήνες και οι ράβδοι καυσίμου αφαιρούνταν, το Ιράν θα είχε στην κατοχή του 150 κιλά πλουτωνίου με το επίπεδο μη καθαρότητας μόλις 10%, το αντίστοιχο 25 βομβών της κατηγορίας που χρησιμοποιήθηκε στο Ναγκασάκι. Εν ολίγοις, η μετατροπή του πλουτωνίου για στρατιωτική χρήση, έχει πολλές όψεις.
Η υπόθεση ότι η Τουρκία σκοπεύει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα, υποστηρίζεται επίσης από τις δραστηριότητες της χώρας να δημιουργήσει ολόκληρο το κύκλο πυρηνικού καυσίμου. Όπως έχει αποκαλυφθεί από μια καλά δικτυωμένη πηγή πληροφοριών, οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες ανέφεραν, ότι ήδη από τον Μάιο του 2010, ο πρωθυπουργός Ερντογάν είχε ζητήσει να αρχίσει κρυφά την προετοιμασία για την κατασκευή χώρων εμπλουτισμού ουρανίου. Συμφώνως προς αυτό, η Τουρκία έχει αρχίσει να παράγει «κίτρινο κέικ» (Yellowcake), ένα χημικώς συμπιεσμένο μετάλλευμα ουρανίου.
Το «κίτρινου κέικ» μετατρέπεται σε αέριο, το οποίο στη συνέχεια εμπλουτίζεται μέσα σε φυγοκεντρητές. Μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει δημοσίως γνωστό για ένα εργοστάσιο μετατροπής στην Τουρκία, αλλά σύμφωνα με την BND, η Τουρκία έχει ήδη στην κατοχή της εμπλουτισμένο ουράνιο που προέρχεται από μια πρώην σοβιετική δημοκρατία και μεταφέρθηκε λαθραία μέσω Κοσσυφοπεδίου και Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, με τη βοήθεια της Μαφίας. Δεν θα αποτελέσει έκπληξη αν η Τουρκία έχει ήδη συσκευές φυγοκέντρησης για τον εμπλουτισμό ουρανίου. Σε τελική ανάλυση, η Τουρκία συμμετείχε στις δραστηριότητες του Πακιστανού πυρηνικού λαθρέμπορου, Abdul Qadeer Khan, ο οποίος μεταξύ των ετών 1987 και 2002, πούλησε χιλιάδες συσκευές φυγοκέντρησης στο Ιράν, τη Βόρεια Κορέα και τη Λιβύη. Τα ηλεκτρονικά συστήματα αυτών των φυγοκεντρητών προήλθαν από την Τουρκία. Ο Khan είχε ακόμη μελετήσει το ενδεχόμενο να μεταφέρει το σύνολο της παράνομης παραγωγικής του δυνατότητας σε φυγοκεντριστές, στην Τουρκία.
Το 1998, ο τότε πρωθυπουργός του Πακιστάν, Ναουάζ Σαρίφ [σ.σ. DP: είναι και σήμερα…] προσέφερε στην Τουρκία μια «πυρηνική συνεργασία» στον τομέα της πυρηνικής έρευνας. Επιπλέον, εξακολουθεί να υπάρχει μια οργανικός συνεταιρισμός μεταξύ των δύο χωρών που χρονολογείται από την εποχή της στήριξης της Τουρκίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Πακιστάν. Εκείνη την εποχή, πολλά από τα εξαρτήματα που το Πακιστάν δεν μπορούσε να αποκτήσει ανοιχτά, απεστάλησαν μέσω της Τουρκίας στο Πακιστάν. Με αυτό το σκηνικό, δεν αποτελεί έκπληξη, όταν μυστικές υπηρεσίες αναφέρουν, ότι μέχρι σήμερα εξακολουθεί μια δυναμική επιστημονική ανταλλαγή μεταξύ των δύο χωρών.
Το ερώτημα του κατά πόσον η Τουρκία έχει ήδη φυγοκεντρικές συσκευές και από πού μπορεί να προέρχονται, μπορεί πιθανώς να απαντηθεί και χωρίς την προσφυγή σε αποκαλύψεις υπηρεσιών πληροφοριών. Ταυτόχρονα, αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίλυση ενός από τα τελευταία αινίγματα της ιστορίας της διάδοσης των πυρηνικών όπλων: Την αναζήτηση για τον «τέταρτο πελάτη» της AQ Khan. Στα μέσα του 2003, φορτίο τμημάτων φυγοκέντρησης και εργαλεία που προορίζονται για τη Λιβύη «εξαφανίστηκαν» κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού από τη Μαλαισία μέσω Ντουμπάι, στην Τρίπολη.Είχαν παραγγελθεί -και πιθανότατα εξοφληθεί- από τον πρόεδρο Καντάφι ως μέρος μιας μεγάλης συμφωνίας για 10.000 συσκευές φυγοκέντρησης, με σκοπό να μετατρέψει τη Λιβύη σε πυρηνική δύναμη. Ο αποστολέας του φορτίου ήταν ο A.Q. Khan, ο οποίος είχε διατάξει μια εταιρεία στη Μαλαισία να αγοράσει τα εξαρτήματα από όλο τον κόσμο και να τα στείλει στη Λιβύη.
Παρά το γεγονός ότι ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (IAEA) προσπάθησε για χρόνια να διαλευκάνει την υπόθεση, το τι συνέβη σε αυτή την αποστολή δεν θα μπορούσε να μην διαπιστωθεί ποτέ. Ακόμα, ο IAEA δεν θα μπορούσε να εγκαταλείψει απλώς την υπόθεση αυτή, δεδομένου ότι η εξαφάνιση αυτής της αποστολής θα μπορούσε να σημαίνει μόνο ένα πράγμα: εκτός από τους τρεις γνωστούς πελάτες του AQ Khan, πρέπει να υπήρχε ακόμη ένας. Ως εκ τούτου, πολλοί ειδικοί αναφέρονται σε έναν μυστηριώδη «τέταρτο πελάτη».
Το αίνιγμα για τον «τέταρτο πελάτη», ο οποίος φαίνεται να λειτουργεί σε ένα πυρηνικό πρόγραμμα με άκρα μυστικότητα, δεν έχει επιλυθεί, παρά το γεγονός ότι η επίλυση μοιάζει να γίνεται όλο και πιο επιτακτική. Αν συγκρίνει κανείς τον όγκο της παραγωγής του Πακιστάν με την παραγωγή που ο Khan πουλούσε στους τρεις πελάτες του, πέρα από τις εθνικές ανάγκες του Πακιστάν, βρίσκει κανείς σημαντικές διαφορές.
Με άλλα λόγια, ο «τέταρτος πελάτης» έχει λάβει πολύ περισσότερο από ό,τι Khan αρχικά προόριζε για τη Λιβύη. Ο Khan, ωστόσο, παραμένει σιωπηλός. Λαμβάνοντας υπόψη αυτό, σύμφωνα με υπηρεσίες πληροφοριών, η Τουρκία έχει στην κατοχή της ένα σημαντικό αριθμό των φυγοκεντρητών άγνωστης προέλευσης, και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Χαν, λίγο πριν τεθεί σε κατ’ οίκον περιορισμό, είχε ταξιδέψει στην Τουρκία, το συμπέρασμα ότι η Τουρκία είναι ο τέταρτη πελάτης, δεν φαίνεται παρατραβηγμένο.Ωστόσο, αυτό μπορεί να είναι μόνο ένα μέρος της ιστορίας. Ο Khan όχι μόνο παρέδιδε φυγοκεντριστές στους πελάτες του, αλλά και σχεδιαγράμματα για τον σχεδιασμό πυρηνικών όπλων. Η CIA αποκάλυψε τέτοια σχέδια στη Λιβύη το 2003, που φυλάσσονταν σε ένα υπουργείο σε πλαστική σακούλα. Και κατά τη διάρκεια της διερεύνησης των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Σαντάμ Χουσεΐν, ο IAEA βρήκε έγγραφο μίας σελίδας το 1998, που αποδείχθηκε να είναι μια ολοκληρωμένη προσφορά του Khan για να μετατρέψει το Ιράκ σε πυρηνική δύναμη εντός τριών ετών, έναντι τιμής 150 εκατομμυρίων δολαρίων. Αυτή η προσφορά ρητά αναφέρεται στην παροχή στο Ιράκ όλων των απαραίτητων εξαρτημάτων με όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα και σχεδιαγράμματα για την κατασκευή πυρηνικών όπλων.
Αν η Τουρκία ήταν όντως ο «τέταρτος πελάτης» του πακιστανικού πυρηνικού δικτύου λαθρεμπορίας, πρέπει κανείς να υποθέσει ότι η χώρα έχει πλέον στην κατοχή της όλα τα έγγραφα που είναι απαραίτητα για να φτιάξει μια πυρηνική βόμβα. Ακόμα κι αν η Τουρκία δεν ήταν ο τέταρτος πελάτης, πρέπει κανείς να υποθέσει ότι, δεδομένης της μακράς συνεργασίας για την παραγωγή φυγοκεντριστών, ο Khan συμβούλευσε τον προτιμώμενο συνεργάτη του, όχι μόνο για το πώς να χρησιμοποιεί συσκευές φυγοκέντρησης, αλλά και στη διαδικασία μετατροπής για χρήση για στρατιωτικούς σκοπούς (weaponization).
Δεδομένων των ασαφειών γύρω από το επίπεδο της πυρηνικής τεχνογνωσίας των Τούρκων επιστημόνων, παραμένει δύσκολο να προσφερθούν σαφή στοιχεία αναφορικά με την τρέχουσα κατάσταση των πυρηνικών δραστηριοτήτων της Τουρκίας. Αυτό που φαίνεται ανησυχητικό, ωστόσο, είναι δηλώσεις από κύκλους των μυστικών υπηρεσιών σχετικά με ένα προχωρημένο πυρηνικό πρόγραμμα. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου ενημέρωσε τότε Έλληνα Πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου στις 15 Μαρτίου 2010, ότι η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει πυρηνική δύναμη όποτε το αποφάσιζε.
Άλλη ένα έμμεσο αποδεικτικό στοιχείο για την ύπαρξη τουρκικού προγράμματος πυρηνικών όπλων είναι το πυραυλικό πρόγραμμα της Άγκυρας. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Τουρκία φαινόταν ικανοποιημένη με την ανάπτυξη πυραύλων μικρού βεληνεκούς, με εμβέλεια έως και 150 χιλιομέτρων. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, διάφορες δημόσιες δηλώσεις υποδεικνύουν αλλαγή πορείας. Πολύ δημοσιότητα δόθηκε σε μια δήλωση του Δεκεμβρίου 2011 από τον πρόεδρο Ερντογάν, ιδίως το αίτημά του προς την τουρκική αμυντική βιομηχανία να αναπτύξει πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς.
Ενώ τα τουρκικά ΜΜΕ ερμήνευσαν τη δήλωση του Ερντογάν ως έκκληση ανάπτυξης διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων, δεν ήταν σαφές αν ο πρόεδρος πραγματικά σκεπτόταν με αυτούς τους όρους. Ωστόσο, δύο μήνες αργότερα, η Τουρκία φαίνεται να έχει ξεκινήσει την ανάπτυξη ενός πυραύλου μεσαίου βεληνεκούς με βεληνεκές 2500 χιλιομέτρων. Το 2012, η Τουρκία δοκίμασε έναν πύραυλο με βεληνεκές 1.500 χιλιομέτρων και έγινε επίσης γνωστό ότι ο πύραυλος με βεληνεκές 2500 χιλιομέτρων θα καταστεί επιχειρησιακός μέχρι το 2015.
Ακόμα και αν η Τουρκία δεν θα είναι σε θέση να τηρήσει αυτές τις προθεσμίες, η πρόθεσή του να αναπτύξει πυραύλους μέσου βεληνεκούς είναι σαφής. Αυτό θέτει το ερώτημα ως προς τη στρατηγική λογική των όπλων αυτών. Η απάντηση είναι αρκετά απλή: Πύραυλοι μέσου βεληνεκούς έχουν νόημα μόνο αν μεταφέρουν πυρηνικό φορτίο. Έτσι, η ανάπτυξη εκ μέρους της Τουρκίας πυραύλων μέσου ή μεγάλου βεληνεκούς, μπορεί να εξηγηθεί μόνο στο πλαίσιο ενός προγράμματος πυρηνικών όπλων. Με λίγα λόγια, η επιθυμία της Τουρκίας να κατασκευάσει πυραύλους μεγαλυτέρου βεληνεκούς, είναι ισχυρή απόδειξη για την ύπαρξη πυρηνικού προγράμματος.Αλλά ποιες είναι οι απόψεις της πολιτικής ηγεσίας της Τουρκίας για το θέμα αυτό; Δεν υπάρχουν βέβαια δημόσιες δηλώσεις που να επιχειρηματολογούν υπέρ ενός εθνικού στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος. Ωστόσο, ορισμένες δηλώσεις μπορούν να ερμηνευθούν ως στοχευμένες δηλώσεις προθέσεων. Τον Αύγουστο του 2011, ο πρεσβευτής της Τουρκίας στις Ηνωμένες Πολιτείες, Ναμίκ Ταν, δήλωσε: «Δεν μπορούμε να ανεχτούμε ότι το Ιράν αποκτά πυρηνικά όπλα». Η θέση αυτή έγινε πιο συγκεκριμένη, δύο χρόνια αργότερα από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Αμπντουλάχ Γκιουλ. Σε μια συνέντευξη στην επιθεώρηση «Foreign Affairs», ο Γκιουλ είπε ότι «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει ότι μια γειτονική χώρα έχει όπλα που η ίδια δεν έχει».
Δεδομένου ότι θα πρέπει να είναι σαφές τώρα στους Τούρκους πολιτικούς, ότι το Ιράν, ανεξάρτητα από τη συμφωνία με το P5 +1, θα συνεχίσει να προωθεί ένα πυρηνικό πρόγραμμα, δεν έχει νόημα πια να εξαρτά το δικό του. Εγχώρια εμπόδια εμφανίζονται αμελητέα: Σε μια δημοσκόπηση του 2012, το 54% των 1.500 ανθρώπων που ρωτήθηκαν ήταν υπέρ των τουρκικών πυρηνικών, αν το Ιράν πυρηνικοποιηθεί.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτές τις εξελίξεις, καθίσταται σαφές για ποιον λόγο η Τουρκία είναι ένας νόμιμος στόχος για τις γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Ένας σύμμαχος στο ΝΑΤΟ που δείχνει να οραματίζονται όλο και περισσότερο τον ρόλο του ως ένας εξοπλισμένος με πυρηνικά περιφερειακός ισχυρός «παίκτης», είναι μια εξέλιξη τεράστιας σημασίας, που η Γερμανία δεν έχει την πολυτέλεια να αγνοήσει.
Λαμβάνοντας υπόψη το όραμα του Ερντογάν για μια Τουρκία με αυτοπεποίθηση, διεκδικητική και δυνητικά ανεξάρτητη περιφερειακή ηγετική δύναμη στη Μέση Ανατολή και δεδομένης της ύπαρξης μιας δεδομένης (Ισραήλ) και μιας αναδυόμενης πυρηνική δύναμης (Ιράν), η Τουρκία δεν έχει καμία πραγματική εναλλακτική λύση, από το να αποκτήσει επίσης πυρηνικά όπλα. Αν η Τουρκία δεν επιλέξει την πυρηνικοποίηση πυρηνικά όπλα, θα παραμείνει δεύτερης κατηγορίας δύναμη, μια θέση την οποία ο Ερντογάν δεν μπορεί και δεν προτίθεται να δεχθεί.
——————————————
*Ο Hans Rühle είναι πρώην επικεφαλής Σχεδιασμού του γερμανικού υπουργείου Άμυνας. Δημοσιεύει τακτικά αναλύσεις σε θέματα ασφάλειας και άμυνας.
πηγή
Δημοσίευση σχολίου