Bloomberg View
Του Leonid BershidskyΜόλις μέσα σε επτά μήνες, ο πρώην- και πιθανώς ο μελλοντικός- Έλληνας πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, δείχνει να έχει να έχει περάσει από μια αξιοθαύμαστη εξελικτική διαδικασία. Στις πρόωρες εκλογές του Σεπτεμβρίου, θα βρεθεί να υποστηρίζει τα αντίθετα από αυτά που υπερασπιζόταν τον Ιανουάριο, όταν ήρθε στην εξουσία . Ίσως αυτές του οι δεξιότητες που έκαναν κάτι τέτοιο πιθανό, να είναι αυτές που θα τον κάνουν έναν καλό ηγέτη, έτσι ώστε η Ελλάδα να προχωρήσει μπροστά.
Η πορεία του Τσίπρα τον πήρε από το πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, με το οποίο κατέβηκε στις εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ, τον οδήγησε στις ταραχώδεις διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές της Ελλάδας που κατέληξε στο πρόγραμμα διάσωσης, μια πράξη οικονομικής συνθηκολόγησης που δίχασε τον ΣΥΡΙΖΑ και ανάγκασε τον Τσίπρα σε παραίτηση. Τα δύο γεγονότα είναι εντελώς αντίθετα από άποψη ιδεολογίας και ελάχιστοι πολιτικοί έχουν καλύψει αυτή την τεράστια απόσταση που τα χωρίζει τόσο γρήγορα όσο ο Τσίπρας.
Εδώ είναι η πορεία του Τσίπρα μέσα από τα tweets του:
22 Ιανουαρίου: "Στις 25 Ιανουαρίου η δημοκρατία θα επιστρέψει στην Ελλάδα, για όλη την Ευρώπη ο #ΣΥΡΙΖΑ # εκλογές 2015 # Αλλάζει την Ευρώπη".
11 Φεβρουαρίου: "Θέλω να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι θα υπάρξει πλήρης εφαρμογή των πολιτικών μας& είμαι αισιόδοξος ότι θα έρθουμε σε συμβιβασμό με τους ΕΕ εταίρους μας".
15 Μαΐου: "Θέλω να διαβεβαιώσω τον ελληνικό λαό ότι η κυβέρνηση δεν θα αθετήσει τις δεσμεύσεις στο θέμα των μισθών και των συντάξεων @TheEconomist #Greece".
24 Ιουνίου: "Η επαναλαμβανόμενη απόρριψη των ισοδύναμων μέτρων από συγκεκριμένους θεσμούς δεν έχει ξαναγίνει, ούτε στην Ιρλανδία, ούτε στην Πορτογαλία. #Greece (1/2). Αυτή η περίεργη στάση φαίνεται να καταδεικνύει ότι ή δεν υπάρχει ενδιαφέρον για συμφωνία ή ότι υποστηρίζονται ειδικά συμφέροντα. #Greece (2/2)".
28 Ιουνίου: "Κάποιοι νομίζουν ότι αυτά τα ζητήματα στην # Ελλάδα είναι παιχνίδι. Η αξιοπρέπεια του λαού μας δεν είναι παιχνίδι. # Βουλή # δημοψήφισμα".
28 Ιουνίου: "Πολλοί ρωτούν: τι θα συμβεί μετά το # δημοψήφισμα; Με ένα καθαρό "ΟΧΙ" θα έχουμε μια πολύ πιο ισχυρή διαπραγματευτική θέση. # Ελλάδα # Βουλή".
1 Ιουλίου: "Είναι απαράδεκτο στην Ευρώπη της αλληλεγγύης να επιβάλλεται κλείσιμο των τραπεζών, ως αντίδραση στην κυβέρνηση που άφησε τον ελληνικό λαό να αποφασίσει # ελληνικό δημοψήφισμα".
5 Ιουλίου: " Ο λαός της Ελλάδας έκανε μια ιστορική και γενναία επιλογή. Η απάντηση του θα αλλάξει τον υφιστάμενο διάλογο στην Ευρώπη. # Ελλάδα # ελληνικό δημοψήφισμα".
13 Ιουλίου: "Η δήλωση μου για την κατάληξη της συνόδου της Ευρωζώνης Summit #Greece #EuroSummit . Πιστεύω ότι η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού θα υποστηρίξει την προσπάθεια για επιστροφή στην ανάπτυξη. Γνωρίζουν ότι πολεμήσαμε για ένα δίκαιο σκοπό, πολεμήσαμε μέχρις εσχάτων, διαπραγματευτήκαμε όλη τη νύχτα και ασχέτως ποια θα είναι τα βάρη, αυτά θα κατανεμηθούν- το εγγυόμαστε αυτό- με κοινωνική δικαιοσύνη".
20 Αυγούστου: "Η λαϊκή εντολή που έλαβα στις 25 Ιανουαρίου εξάντλησε τη πορεία της. Τώρα ο κυρίαρχος λαός της # Ελλάδος πρέπει να αποφασίσει".
Αυτό το συναρπαστικό ταξίδι από την ελπίδα στην παραίτηση θα μπορούσε να περιγραφεί σαν ένα μονοπάτι μιας αυτό- εξυπηρετούμενης προδοσίας (σύμφωνα με την εκδοχή της ριζοσπαστικής πτέρυγας του ΣΥΡΙΖΑ). Ένας νέος, χωρίς εμπειρία ηγέτης που βαδίζει τον δύσκολο δρόμο της ωριμότητας (μπορώ να φανταστώ τον πρόεδρο της Κομισιόν, Jean- Claude Juncker, να σκέφτεται κάτι ανάλογο) ή θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι ένα ταξίδι προς το αναπόφευκτο (ο ίδιος ο Τσίπρας θα ήθελε να το παρουσιάσει με αυτόν τον τρόπο).
Η τρίτη εκδοχή είναι πιθανώς και η πλησιέστερη προς την πραγματικότητα: Ο Τσίπρας και η ομάδα των ριζοσπαστών του, προσπάθησαν να κάνουν τα πάντα για να βγάλουν την Ελλάδα από τη οδό της λιτότητας, αλλά κατάλαβαν ότι ήταν αδύνατο η Ελλάδα να μπορέσει να συντηρηθεί μόνο με τις δυνάμεις της. Τον Ιούλιο η ΕΚΤ σταμάτησε να αυξάνει την βοήθεια προς το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, η κυβέρνηση του Τσίπρα αναγκάστηκε να κλείσει τις τράπεζες και να επιβάλει περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων. Σύμφωνα με τον πρώην ΥΠΟΙΚ, Γιάνη Βαρουφάκη, η Ελλάδα δεν είχε τα εφόδια για να μπορέσει να επαναφέρει τη δραχμή για να αντικαταστήσει το ευρώ, και οι προσπάθειες για να εξευρεθεί ένα βιώσιμο Plan B ήταν αδύναμες.
Ο Τσίπρας κοίταξε την άβυσσο και δεν του άρεσε αυτό που είδε. Ο πρώην υπουργός τους Ενέργειας, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, παρέμεινε παρόλα αυτά απτόητος και τώρα είναι ο αρχηγός μιας ομάδας που αποσχίστηκε και ονομάζεται Λαϊκή Ενότητα, και είναι η τρίτη μεγαλύτερη κοινοβουλευτική ομάδα στην ελληνική Βουλή. Το κόμμα του είναι ταγμένο στο να "καταστρέψει τη δικτατορία της ευρωζώνης", όπως το θέτει ο Λαφαζάνης, και παράλληλα στο να βγάλει την Ελλάδα από το ευρώ.
Ο Τσίπρας έχει βρεθεί και στο παρελθόν σε ανάλογες καταστάσεις. Στο παρελθόν ήταν μέλος της νεολαία του ΚΚΕ, αλλά επέλεξε να παραμείνει στον Συνασπισμό, την ριζοσπαστική αριστερή συμμαχία, μετά τη διάσπαση των κομμουνιστών το 1991, όπως συμβαίνει τώρα με την φράξια του Λαφαζάνη που αποσχίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν τον ενδιέφερε να μάχεται από το περιθώριο, αντίθετα ήθελε να δημιουργήσει ένα νέο αριστερό κόμμα που θα υπερκερνούσε το κεντρώο ΠΑΣΟΚ, ως το κύριο κόμμα της αριστεράς. Παρακολουθούσε και έλαβε μέρος σε αυτή την σύνθετη διαδικασία των εσωτερικών του Συνασπισμού, με τις πολλές και αντιμαχόμενες φατρίες.
Ο Τσίπρας ανέβηκε στην ηγετική επιτροπή του Συνασπισμού το 2004, λίγο μετά τον σχηματισμό μιας εκλογικής συμμαχίας με άλλα αριστερά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων ξανά και των κομμουνιστών. Αυτή η συμμαχία ονομάστηκε ΣΥΡΙΖΑ. Έγινε ηγέτης του Συνασπισμού το 2008, την ώρα που μαίνονταν εσωτερική διαμάχη αναφορικά με το αν θα πρέπει να διαλυθεί ή όχι ο ΣΥΡΙΖΑ. Κατάφερε να κρατήσει το κόμμα ενωμένο παρά την εκλογική ήττα, για να κερδίσει τελικά το 2015. Η ταραχώδης ιστορία του Συνασπισμού περιγράφεται σε μια δημοσίευση του 2009, του καθηγητή του πανεπιστημίου Αθηνών, Κώστα Ελευθερίου, και μας δίνει μια ιδέα για το είδος των δεξιοτήτων που απέκτησε ο Τσίπρας μέσα σε αυτό το περιβάλλον.
Μάλλον δεν έχει μάθει το είδος των διαπραγματευτικών ικανοτήτων που απαιτούνται για να κυριαρχήσει επί των Ευρωπαίων ΥΠΟΙΚ, αλλά ξέρει την ελληνική αριστερά και είναι master στις πολιτικές μανούβρες. Είναι επίσης δημοφιλής και οι δημοσκοπήσεις- παρά την διάσπαση- δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει τη υποστήριξη του σχεδόν ενός τρίτου των Ελλήνων ψηφοφόρων. Ο Τσίπρας πιθανώς να επιστρέψει τον Σεπτέμβριο, ως επικεφαλής μιας νέας κυβέρνησης συνεργασίας. Και παρότι η εκλογή του τον Ιανουάριο ήταν αδιαμφισβήτητα μια καταστροφή για την Ελλάδα, αυτή την φορά πιθανώς να είναι μια ευλογία.
Και αυτό διότι η συμφωνία διάσωσης έχει αφαιρέσει από τα χέρια της κυβέρνησης τις αποφάσεις διαμόρφωσης της οικονομίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ο Τσίπρας είναι το ιδανικό άτομο για να κυβερνήσει, όπου το χάρισμα του να διαχειρίζεται τις πολιτικές φατρίες και να ελέγχει τα εκρηκτικά ταπεραμέντα, θα είναι ουσιαστικό. Θα κρατήσει ήρεμο τον λαό, με την προφανή και ειλικρινή συμπάθεια του για τα δεινά των Ελλήνων. Θα διαβεβαιώσει- τουλάχιστον για ένα χρονικό διάστημα- ότι το πρόγραμμα δεν θα εκτροχιαστεί και τα Ευρωπαϊκά χρήματα θα συνεχίσουν να ρέουν. Σίγουρα αυτό δεν είναι ένα ιδιαίτερα οξυδερκές σενάριο, αλλά οι επτά μήνες που βρέθηκε στην εξουσία ο Τσίπρας έχουν αποδείξει ότι είναι τακτικιστής και όχι στρατηγικός.
*Ο Leonid Bershidsky είναι αρθοργράφος του Bloomberg View. Έχει έδρα το Βερολίνο και είναι ο συγγραφέας τριών διηγημάτων και δύο βιβλίων.
Δημοσίευση σχολίου