Του Χρήστου Α. Καπούτση
Η πρώτη τριμερής σύνοδος κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, που έγινε το Σάββατο στο Κάιρο και τα όσα περιλαμβάνονται στην «Κοινή Διακήρυξη», συνιστούν μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη στην συνεργασία των τριών κρατών της Μεσογείου.
Αν κωδικοποιήσουμε, το περιεχόμενο αυτής της τριμερούς συμφωνίας, προκύπτουν τα εξής:
1ον : οι τρείς ηγέτες, ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου ΑΛ-ΣΙΣΙ και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Αναστασιάδης, υπογράμμισαν, την καθολική ισχύ της σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982). Και με βάση αυτή τη σύμβαση του ΟΗΕ, αποφάσισαν να προχωρήσουν το ταχύτερο, στις μεταξύ τους διαπραγματεύσεις, για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, δηλαδή της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου, διαμορφώνει το νέο ενεργειακό χάρτη στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτή η οριοθέτηση, θα είναι και η αφετηρία της αξιοποίησης των υποθαλάσσιων ενεργειακών πηγών, πετρελαίου και φυσικού αέριου, που θα είναι στις θαλάσσιες ζώνες των τριών κρατών.
2ον : Ο τρεις ηγέτες υπογράμμισαν, τη σημασία του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων και της δικαιοδοσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΑΟΖ της Κύπρου. Παράλληλα, κάλεσαν την Τουρκία να τερματίσει όλες τις σεισμογραφικές έρευνες εντός των θαλάσσιων ζωνών της Κύπρου.
Στην κοινή συνέντευξη τύπου των τριών ηγετών, ο Αιγύπτιος πρόεδρος αλ- ΣΙΣΙ, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.
Η Αίγυπτος αντιμετωπίζει πρόβλημα με τον ισλαμικό εξτρεμισμό, κυρίως από το σουνιτικό Ισλάμ. Η ηγεσία της Αιγύπτου αντιμετωπίζει τη δράση ακραίων στελεχών που ανήκουν σε διάφορες ισλαμικές σέχτες στο εσωτερικό της, αλλά και στα σύνορά της, που θεωρεί, ότι χρηματοδοτούνται από την Τουρκία και το Κατάρ.
Η Αίγυπτος, προχώρησε σε αυτή τη συμφωνία διότι αναγνωρίζει επιπλέον, τη συμβολή της Αθήνας και της Λευκωσίας, για τη σύσφιξη των σχέσεων της Αιγύπτου με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι στις Στρατηγικές Επιλογές του προέδρου ΑΛ-ΣΙΣΙ, η αναβάθμιση των σχέσεων της Αιγύπτου με τις ΗΠΑ , αλλά και με την Ε.Ε.
Το ερώτημα που παραμένει, προς το παρόν, αναπάντητο είναι, αν αυτή η τριμερής, ενεργειακή- οικονομική κατά βάση συμφωνία, αποκτήσει και πολιτικο-διπλωματικό περιεχόμενο, αλλά και στρατιωτική έκφραση με την υπογραφή βραχυπρόθεσμα και συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας, ανάλογης με εκείνη που έχει υπογράψει η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία με το Ισραήλ.
Η ΤΟΥΡΚΙΑ
Στο Κάιρο και οι τρεις ηγέτες είπαν, πως η σύμπραξη Ελλάδας, Αιγύπτου και Κύπρου δεν κινείται εναντίον οποιουδήποτε άλλου κράτους. Προφανώς, προσπαθούν να προλάβουν τις αντιδράσεις της Τουρκίας. Η Άγκυρα θέλει να είναι ο συνομιλητής της Αιγύπτου για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην ΑΝ. Μεσόγειο. Και το είχε κατορθώσει με το προηγούμενο καθεστώς του ανατραπέντος Προέδρου της Αιγύπτου του Μοχαμ. Μόρσι, του εκλεκτού της ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΙΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ, που είναι ένα ισχυρό κοινωνικο-θρησκευτικό κίνημα και το σημερινό καθεστώς της Αιγύπτου, το έχει θέσει εκτός νόμου, ως τρομοκρατική οργάνωση. Οι Τ. Ερντογάν και Μ.Μόρσι είχαν προχωρήσει σε καταρχήν συμφωνία ρύθμισης των μεταξύ τους θαλασσίων ζωνών, αγνοώντας Ελλάδα και Κύπρο.
Με την Διακήρυξη του Καΐρου οι τρεις χώρες συμφωνούν να επιταχύνουν τις διαδικασίες για την οριοθέτηση των μεταξύ τους ΑΟΖ, όπου δεν υπάρχει. Επομένως, θα γίνει οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Κύπρου, αλλά και μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου. Αυτό σημαίνει ότι και οι δύο χώρες, τόσο η Αίγυπτος, όσο και η Κυπριακή Δημοκρατία, θα αναγνωρίσουν, ότι το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου, ανήκει στην Ελληνική ΑΟΖ. Και πιο συγκεκριμένα ότι, η Αίγυπτος και η Κύπρος αναγνωρίζουν ότι το Καστελόριζο διαθέτει δική του υφαλοκρηπίδα. Όμως, η Τουρκία διαφωνεί, αφού υποστηρίζει ότι το Καστελόριζο δεν έχει δική του υφαλοκρηπίδα, αλλά επικάθεται επί της υφαλοκρηπίδας των τουρκικών ακτών. Θα πρέπει συνεπώς, να οριοθετηθούν οι θαλάσσιες ζώνες και μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Επισημαίνουμε ότι, μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον Αλ Σίσι, στις προτάσεις της Ελλάδας για οριοθέτηση της ελληνο-αιγυπτιακής ΑΟΖ , η Αίγυπτος απαντούσε ότι θα πρέπει πρώτα να τα βρει η Ελλάδα με την Τουρκία και μετά να προχωρήσει σε συμφωνία με την Αίγυπτο.
Είναι σαφές ότι, η όποια ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών, γίνεται σε μια πολύπλοκη περιοχή με αλληλο-συγκρουόμενα συμφέροντα. Και κυρίως, ότι η Τουρκία, διαθέτει ακτές χιλιόμετρων, άρα θα πρέπει εκ των πραγμάτων και η Άγκυρα να μετέχει στην τελική οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στην Ανατ. Μεσόγειο.
Αναμφίβολα, το «σημείο κλειδί» για την Ελλάδα, σε αυτή τη ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών, είναι να συμπεριληφθεί και το νησιωτικό συμπλέγματα του ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟΥ, ως τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ. Αλλά για το θέμα αυτό, θα πρέπει να υπάρξει καταρχήν συμφωνία της Ελλάδας με την Τουρκία, που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Παράγοντες στα υπουργεία Εξωτερικών και Εθνικής Άμυνας, υποστηρίζουν ότι στην τριμερή συμφωνία του Καίρου, θα υπάρξει απάντηση από την Τουρκία. Πιθανόν, στέλνοντας το «Μπαρμπαρός» να κάνει έρευνες στην περιοχή δυτικά της Κύπρου και νότια του Καστελόριζου με τη συνοδεία πολεμικών πλοίων του τουρκικού Στόλου, υποστηρίζοντας εμπράκτως και με την απειλή στρατιωτικής βίας, τις ΒΑΣΙΚΕΣ θέσεις της, που είναι: Το ΚΑΣΤΕΛΟΡΙΖΟ δεν έχει δική του υφαλοκρηπίδα, δεν υπάρχει κράτος με το όνομα Κυπριακή Δημοκρατία ώστε να ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα στην ΑΟΖ Κύπρου και δεν μπορεί να γίνει ρύθμιση των θαλασσίων ζωνών στην Αν. Μεσόγειο χωρίς τη συμμετοχή της Τουρκίας.
Η Τουρκία, έχει τη στρατιωτική ισχύ, να επιβάλει τη δική «νομιμότητα», κατά το παράδειγμα των ισχυρών, πολιτικά και στρατιωτικά, κρατών, όπως, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα και Ισραήλ. Όμως, στη σημερινή διεθνοπολιτική συγκυρία, οι συνθήκες δεν ευνοούν την Τουρκία να προκαλέσει «θερμό» επεισόδιο, είτε στην Ανατολική Μεσόγειο και την ΑΟΖ της Κύπρου, είτε στο Αιγαίο. H Τουρκία έχει ανοικτά μέτωπα με όλους τους γείτονές της (Συρία, Ιράν, Ιράκ, Λίβανο), έχει να αντιμετωπίσει το Κουρδικό και επιπλέον, έχει πολύ κακές σχέσεις με τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Αίγυπτο.
Παρά τα εμπόδια και τις αναμενόμενες δυσκολίες, η τριμερής συμφωνία του Καίρου, παρέχει την πρακτική δυνατότητα εκμετάλλευσης και αξιοποίησης της λεκάνης Ηροδότου, η οποία διαθέτει τεράστια αποθέματα υδρογονανθράκων. Έτσι οι τρεις χώρες μπαίνουν πλέον σε πρακτική εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας και μάλιστα μέσα σ’ ένα συμμαχικό πλαίσιο, που ενισχύει τις γεωοικονομικές μας σχέσεις μέσω της τοποστρατηγικής της έννοιας της ΑΟΖ. Όλα αυτά όμως, υπό την απαραίτητη προϋπόθεση της διασφάλισης ενός περιβάλλοντος ασφάλειας και σταθερότητας, που θα αυξήσει και την επενδυτική ελκυστικότητα της οριοθετημένης περιοχής , αφού οι πετρελαϊκές εταιρείες αποφεύγουν παραδοσιακά αμφισβητούμενες περιοχές, για τις έρευνες και εκμετάλλευση των ενεργειακών πηγών.
Πηγή
Δημοσίευση σχολίου