Στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων του 1856 που έλαβε χώρα μετά τον πόλεμο της Κριμαίας, η Οθωμανική Αυτοκρατορία χαρακτηριζόταν «τμήμα του ευρωπαϊκού κονσέρτου». Η Tanzimat, όμως, δεν έφτασε μακριά. Το 1870, η αυτοκρατορία αποκαλούνταν «ο ασθενής της Ευρώπης», φράση που αποδίδεται στον τσάρο Νικόλαο Α’ της Ρωσίας.Οι Τούρκοι ανέφεραν αυτή την αρνητική για αυτούς έκφραση με μία δόση υπερηφάνειας. Ασθενής ή όχι, ήταν πάντως Ευρωπαίοι.
Πάμε λίγο στο σήμερα.
Πριν από δέκα χρόνια, η Τουρκία αντιμετώπιζε μία από τις χειρότερες οικονομικές κρίσεις στην ιστορία της. Σήμερα η Τουρκία είναι η 15η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με δείκτες οικονομικής ανάπτυξης ζηλευτούς σε ανεπτυγμένο και αναπτυσσόμενο κόσμο.
Η οικονομική επιτυχία αποτέλεσε και τη βάση για την ανάπτυξη και μιας νέας, πιο φιλόδοξης εξωτερικής πολιτικής.
Ο Ahmet Davutoglu, ήδη από την έδρα του Καθηγητή διατύπωσε προτάσεις για μία πολυσχιδή τουρκική εξωτερική πολιτική και την ανάδειξη της Τουρκίας σε μείζονα στρατηγικό παράγοντα σε περιφερειακό -αν όχι και σε παγκόσμιο- επίπεδο.
Αναμφίβολα ο μέντορας του δόγματος εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας δεν είναι εκείνος ο Καθηγητής που μελετά απλά και μόνο τα θεωρητικά μοντέλα και τα σενάρια με «φαντασιακά» case studies.
Κι αν οι πρώτες σελίδες του best seller του για το «Στρατηγικό Βάθος» μάλλον έχουν σβηστεί κάπου στην κρυφή γοητεία του «Νεοθωμανισμού», η επίσκεψή του τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, μόνο τυχαία δεν πρέπει να θεωρείται.
Η Τουρκία βρίσκεται ακόμα στην αναζήτηση του περιφερειακού της ρόλου, ενώ η ιστορική της αφήγηση, περνάει μέσα από μία ημι-μόνιμη εσωτερική κρίση.
Το στοίχημα της περιφερειακής ηγεμονίας φαίνεται πως τρίζει, ύστερα και από την ένταση των σχέσεων με τη Συρία, αλλά και την αποτυχία του δόγματος «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες», ενώ ψηλά στην κρυφή ατζέντα της Άγκυρας, βρίσκεται το ζήτημα των αγωγών φυσικού αερίου.
Ελλάδα και Ιταλία επισπεύδουν τις διαδικασίες ως προς που απαιτούνται αναφορικά με την υπογραφή μίας διακυβερνητικής συμφωνίας πλαισίου για τη διέλευση του περίφημου αγωγού «ΤΑΡ» από τα εδάφη της Ελλάδας, της Αλβανίας και της Ιταλίας.
Ένα σχέδιο εναλλακτικό ως προς τον Nabucco West, ο οποίος εξυπηρετεί κατά βάση τα συμφέροντα άλλων χωρών διέλευσης όπως είναι η Τουρκία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ουγγαρία και Αυστρία.
Στρατηγικός στόχος οποιοδήποτε ορθολογικού δρώντος –με όρους realpolitik- στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου θα ήταν, να να ενισχυθεί ο ρόλος του ως διαμετακομιστικού κέντρου υποδοχής και διανομής φυσικού αερίου για το σύνολο της νοτιοανατολικής Ευρώπης.
Κάτι που ο Νταβούτογλου το γνωρίζει καλά, και δε θα ήθελε σε καμία περίπτωση να βρεθεί απέναντι σε εχθρικά, για τα συμφέροντα της χώρας του, case studies.
* O κ. Θάνος Τριανταφύλλου είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου της Κρήτης
πηγή
Δημοσίευση σχολίου