Πολύς λόγος γίνεται αυτές τις μέρες με αφορμή τις κρίσεις και την αλλαγή της στρατιωτικής ηγεσίας στις Ένοπλες Δυνάμεις, γεγονότα που συνδυάστηκαν με δημοσιεύματα και δηλώσεις σε κανάλια και εφημερίδες, για την δομή των Ενόπλων Δυνάμεων.
Με τον όρο «δομή δυνάμεων» εννοούμε:
Πόσες μονάδες, πόσα πλοία, πόσα αεροσκάφη απαιτούνται να υπάρχουν για να εκτελεσθεί η αποστολή των ενόπλων δυνάμεων σε περίοδο ειρήνης, κρίσης ή πολέμου.
Για να αλλάξει αυτή η «οροφή» μέσων, οπλικών συστημάτων και προσωπικού, θα πρέπει:
-ή να αλλάξει η απειλή,
-ή να μειωθούν τα διαθέσιμα χρήματα για την προμήθεια και συντήρησή τους,
-ή να μην υπάρχει το διαθέσιμο προσωπικό.
Αυτοί οι παράγοντες ΔΕΝ διαφοροποιούνται από την μια μέρα στην άλλη και γι αυτό οι αλλαγές αυτές, παγκόσμια, υλοποιούνται με γραμμικό και ομαλό τρόπο.
Στις περισσότερες χώρες έγιναν σημαντικές μειώσεις των οροφών των μέσων και μονάδων, μετά την λήξη του ψυχρού πολέμου (1990).
Στη χώρα μας, μετά το 1974, βρεθήκαμε να κοιτάζουμε με διπλή ματιά:
-προς την τουρκική απειλή (Θράκη και νησιά του Αιγαίου) και συγχρόνως,
-προς τα βόρεια σύνορα λόγω της νατοϊκής υποχρέωσης ή των εσωτερικών προκαταλήψεων.
Η δεύτερη υποχρέωση μπορεί έπαψε να υπάρχει μετά το 1991, στη πράξη όμως, τίποτα δεν άλλαξε!!
Μέχρι και σήμερα διατηρούνται στα βόρεια σύνορά μας, δυνάμεις λιγότερες από τα ανατολικά σύνορα αλλά αρκετές για να απομυζούν πόρους και προσωπικό από αυτές που προορίζονται να αντιμετωπίσουν την πραγματική τουρκική απειλή.
Η «απειλή» από βορρά διατηρήθηκε με τεχνητούς τρόπους από το 1991, συνήθως στο όνομα κάποιας ασαφούς ασύμμετρης απειλής που κανείς δεν μπορούσε να την περιγράψει!!
Η εμμονή στη διατήρηση μονάδων και στρατοπέδων εκεί που δεν υπήρχε απειλή προερχόταν πλην των πολιτικών και στην εμμονή των στρατιωτικών προκειμένου να διατηρήσουν τις θέσεις τους. Παρακάτω, φαίνεται μια σύγκριση των ανωτάτων αξιωματικών του αμερικανικού και ελληνικού στρατού που έχουν διοικητικά καθήκοντα. Στον αμερικανικό στρατό υπάρχουν 65 ανώτατοι αξιωματικοί ενώ στον πολύ μικρότερο ελληνικό υπάρχουν 63!!!
| Δομή διοίκησης αμερικανικού στρατού με 675.000 επάνδρωση (65 ανώτατοι) | Δομή διοίκησης ελληνικού στρατού με 90.000 επάνδρωση (63 ανώτατοι) |
| Αντιστράτηγοι 9 (διοικητές Στρατιών, Σωμάτων Στρατού) | Αντιστράτηγοι 6 (διοικητές Στρατιάς, Σωμάτων Στρατού) |
| Υποστράτηγοι 20 (υποδιοικητές Σωμάτων Στρατού, διοικητές μεραρχιών) | Υποστράτηγοι 14 (υποδιοικητές Σωμάτων Στρατού, διοικητές μεραρχιών) |
| Ταξίαρχοι 37 (διοικητές μαχίμων ταξιαρχιών) | Ταξίαρχοι 43 (διοικητές μαχίμων ταξιαρχιών, υποδιοικητές μεραρχιών) |
Τον Νοέμβριο του 2009 ο προϋπολογισμός για την άμυνα φάνηκε ότι θα έπεφτε δραματικά. Έγιναν προτάσεις από τον υπογράφοντα για μείωση των μονάδων του Στρατού κατά 30%, για να μειωθεί το λειτουργικό κόστος, που είναι το μεγαλύτερο (αναλογικά) από τις νατοϊκές χώρες και να ενισχυθεί παράλληλα η άμυνα προς ανατολάς. Η στρατιωτική ηγεσία τότε κατάφερε να πείσει την πολιτική και δεν έγινε καμία αλλαγή. Μάλιστα δημιουργήθηκαν ορισμένες καινούργιες μονάδες στη περιοχή Θεσσαλονίκης, για προφανείς ρουσφετολογικούς λόγους.
Μόνο το 2010, επίσημα, η Πολιτική Εθνικής Άμυνας (ΠΕΑ-θεσμικό κείμενο που περιγράφει τις απειλές) διευκρίνισε ότι δεν υπάρχει από βορρά απειλή. Και σε αυτή όμως την περίπτωση ΔΕΝ μειώθηκαν οι δυνάμεις που βρίσκονταν στα βόρεια σύνορα γιατί εξυπηρετούσαν τοπικά συμφέροντα, βουλευτές, στρατιωτικούς κ.λ.π.
Για να γίνει κατανοητό πόσα χρήματα σπαταλούνται εκεί που δεν θα έπρεπε να υπάρχει στρατός :
-το ετήσιο κόστος των προς βορρά δυνάμεων είναι περί τα έξι (6) εκατομμύρια ευρώ ενώ
-των δυνάμεων στη Θράκη είναι το τριπλάσιο.
Δηλαδή, ο στρατός στα βόρεια σύνορα κοστίζει το 1/3 του στρατού πρώτης γραμμής.
Αν υπολογίσουμε το στρατό του εσωτερικού (συνολικά) θα δούμε ότι κοστίζει περίπου το μισό του συνολικού κόστους λειτουργίας. Για την Αεροπορία και το Ναυτικό υπάρχουν αντίστοιχα παραδείγματα αλλά όχι σε τέτοια έκταση.
Η κατάσταση αυτή τροφοδοτείται από το 1974, με το σκεπτικό ότι ένας μεγάλος στρατός ικανοποιεί με το υπερβολικό μέγεθός του τους στρατιωτικούς γιατί διαθέτει πολλές διοικητικές θέσεις, ικανοποιεί το κομματικό κατεστημένο για τα ρουσφέτια, ικανοποιεί τους εμπόρους όπλων γιατί απαιτεί πολλά όπλα και επιπλέον για ορισμένους «παρέχει» αίσθημα ασφάλειας.
Μετά τις πρόσφατες αλλαγές της στρατιωτικής ηγεσίας, οι οποίες ήταν σωστές σε ότι αφορά την επιλογή των αξιωματικών αλλά έγιναν σε λάθος πολιτικό χρόνο, υπήρξαν κομπασμοί από ορισμένους αποστρατευθέντες ότι «υπερασπίσθηκαν» την υπάρχουσα δομή.
Δυστυχώς, «υπερασπίσθηκαν» ένα στρατό που :
-Βρίσκεται εκεί που δεν θα έπρεπε (στα βόρεια και το εσωτερικό της χώρας) και
-ΔΕΝ βρίσκεται εκεί που θα έπρεπε (στα ανατολικά της χώρας).
Οι δε κατά καιρούς πολιτικές ηγεσίες υπήρξαν άτολμες, αναποτελεσματικές να δώσουν κατευθύνσεις και να επιβάλουν αυτό που η κοινή λογική, τα υπάρχοντα χρήματα, το υπάρχον προσωπικό αλλά και οι πραγματικές αμυντικές ανάγκες της χώρας, επιβάλλουν.
Στις σημερινές συνθήκες είναι αναποτελεσματικοί και αυτοί που κινούνται στενά στα πλαίσια των μνημονίων και όσοι αρνούνται τις ορθολογικές αλλαγές που εξυπηρετούν τις πραγματικές ανάγκες. Οι συντηρητικές δυνάμεις αδράνειας (εντός ή εκτός Στρατού) είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες όταν καλύπτουν την ιδιοτέλειά τους με το «εθνικό συμφέρον».
*Ο Νίκος Τόσκας είναι Υποστράτηγος (ε.α.)
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου