Abdullah Bozkurt/Στοκχόλμη
Εν μέσω μυστικών συζητήσεων μεταξύ των Τούρκων ηγετών σχετικά με τη συμφιλίωση με τους Κούρδους, μια δημόσια αναφορά του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην τελευταία διακήρυξη του οθωμανικού κοινοβουλίου για τα εθνικά σύνορα υποδηλώνει μια αναβίωση επεκτατικών φιλοδοξιών. Αυτό το όραμα φαίνεται να διεκδικεί εδάφη στη Συρία, το Ιράκ, τη Γεωργία, την Κύπρο και την Ελλάδα.
«Επιτρέψτε μου να το καταστήσω απολύτως σαφές: Η βασική πολιτική μας είναι να προστατεύσουμε την επιβίωση του έθνους μας και να διασφαλίσουμε το υψηλότερο επίπεδο ειρήνης, ευημερίας και ασφάλειας για τα 85 εκατομμύρια πολίτες μας», δήλωσε ο Ερντογάν στην ομιλία του στις 19 Οκτωβρίου, απευθυνόμενος στους ηγέτες γειτονιάς (muhtars).
Γρήγορα πρόσθεσε: «Όποιος απειλεί την πατρίδα μας, δεν θα διστάσουμε να δράσουμε, ανεξάρτητα από το ποιος είναι. Δεν θα επιτρέψουμε καμία παρέμβαση ή αλλοίωση, είτε στα 782.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα της εθνικής μας επικράτειας είτε εντός των συνόρων του Εθνικού Συμφώνου».
Το Εθνικό Σύμφωνο, ή Misak-ı Milli στα τουρκικά, αποτελείται από έξι ψηφίσματα που ελήφθησαν κατά την τελική συνεδρίαση του Οθωμανικού Κοινοβουλίου στις 28 Ιανουαρίου 1920 και δημοσιεύθηκαν στις 12 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους. Περιέγραφε τα οραματιζόμενα σύνορα του οθωμανικού κράτους. Λίγο μετά τη διακήρυξη, οι βρετανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη, στις 16 Μαρτίου 1920, και διέλυσαν το Οθωμανικό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, το σύμφωνο αργότερα αγκαλιάστηκε από τον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, ως κατευθυντήρια αρχή για την τουρκική ανεξαρτησία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σύμφωνα με την Τουρκική Ιστορική Εταιρεία (Türk Tarih Kurumu, TTK), που ιδρύθηκε από τον Ατατούρκ ως επίσημη οντότητα το 1931, ένας χάρτης που δημιουργήθηκε με βάση τις αρχές του Εθνικού Συμφώνου περιλαμβάνει εδάφη στη Γεωργία, τη Συρία, το Ιράκ και το Λίβανο, καθώς και το νησί της Κύπρου, ελληνικά νησιά στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο και τμήματα της περιοχής της Δυτικής Θράκης στη νοτιοανατολική Ευρώπη.
Φαίνεται ότι η γραπτή παρατήρηση του Ερντογάν πέρασε σε μεγάλο βαθμό απαρατήρητη. Αυτό σίγουρα δεν ήταν ένα πρόχειρο σχόλιο, καθώς διάβαζε από τηλεπρομηθευτές. Η δήλωση ήταν σαφώς σκόπιμη, με σκοπό να τονίσει ένα μακροχρόνιο όραμα της τουρκικής κυβέρνησης.
Το έγγραφο εννέα σελίδων που εκπονήθηκε από την ιστορική εταιρεία της τουρκικής κυβέρνησης, Türk Tarih Kurumu (Τουρκική Ιστορική Εταιρεία), αναφέρεται σε εδάφη σε γειτονικές χώρες ως μέρος της διακήρυξης του Εθνικού Συμφώνου του 1920, η οποία εγκρίθηκε από τον ιδρυτή της σύγχρονης Τουρκίας, Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ:
Ο Ερντογάν και οι σύμμαχοί του πιστεύουν ότι η συμφιλίωση με τους Κούρδους, οι οποίοι είναι διασκορπισμένοι σε όλο το Ιράν, τη Συρία, το Ιράκ και την Τουρκία, μπορεί να βοηθήσει στην προώθηση αυτού του οράματος. Το γεγονός ότι ο Αμπντουλάχ , ο φυλακισμένος ηγέτης του εκτός νόμου Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (PKK) και ο κύριος διαπραγματευτής για την κουρδική συμφιλίωση στην Τουρκία, έχει κάνει παρόμοιες αναφορές στο Εθνικό Σύμφωνο στο παρελθόν ενισχύει περαιτέρω την ιδέα των αλυτρωτικών φιλοδοξιών που τρέφει η Τουρκία.
Ο Οτσαλάν συνεργάστηκε προηγουμένως στενά με την κυβέρνηση του Ερντογάν κατά τη διάρκεια δύο ανεπιτυχών ειρηνευτικών πρωτοβουλιών. Σε μια επιστολή που γράφτηκε από το κελί της φυλακής του και διαβάστηκε δημόσια κατά τη διάρκεια των εορτασμών του Νεβρούζ το 2013, δήλωσε ότι η εποχή του ένοπλου αγώνα είχε φτάσει στο τέλος της. Το μήνυμά του πρότεινε ένα νέο πολιτικό όραμα, δίνοντας έμφαση στην ειρηνική και ισότιμη συνύπαρξη Τούρκων και Κούρδων εντός των συνόρων που περιγράφονται από το Εθνικό Σύμφωνο.
Σύμφωνα με το Εθνικό Σύμφωνο, τα εδάφη που δεν είχαν καταληφθεί κατά τη στιγμή της ανακωχής του Μούδρου του 1918, η οποία τερμάτισε τις εχθροπραξίες μεταξύ των οθωμανικών δυνάμεων και των συμμαχικών δυνάμεων, θεωρούνταν μέρος της τουρκικής πατρίδας. Το σύμφωνο όριζε ότι το καθεστώς των επαρχιών Καρς και Αρνταχάν (τώρα μέρος της Τουρκίας) και Μπατούμι (τώρα στη Γεωργία), καθώς και της Δυτικής Θράκης (τώρα στην Ελλάδα), θα καθοριζόταν από τοπικά δημοψηφίσματα. Επιπλέον, το σύμφωνο δήλωνε ότι η επαρχία της Μοσούλης (τώρα στο Ιράκ) θα πρέπει να ενσωματωθεί ως τουρκική επαρχία.
Η υπεράσπιση του Οτσαλάν για μια ένωση των λαών της Ανατολίας και της Μεσοποταμίας, μαζί με τις σαφείς αναφορές στο Εθνικό Σύμφωνο του 1920, ευθυγραμμίζονται στενά με τις φιλοδοξίες της κυβέρνησης Ερντογάν να ανακτήσει μεγαλύτερο ρόλο στις περιοχές που καθορίζονται στο σύμφωνο. Ενώ η εδαφική προσάρτηση θα αποδεικνυόταν δύσκολη, θα μπορούσε ωστόσο να παράσχει στην Τουρκία στρατηγικό βάθος και de facto επιρροή σε ορισμένες περιοχές που αναφέρονται στο σύμφωνο.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι οι αυτόνομες περιοχές που ελέγχονται από Κούρδους στο Ιράκ και τη Συρία. Ο πρόεδρος Ερντογάν έχει σφυρηλατήσει μια στενή συμμαχία με την οικογένεια Μπαρζανί, η οποία κυβερνά το ιρακινό Κουρδιστάν. Εάν οι διαπραγματεύσεις με τον Οτσαλάν αποδειχθούν επιτυχείς, μια παρόμοια σχέση θα μπορούσε να δημιουργηθεί με την αυτόνομη περιοχή που κυβερνάται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), ένα παρακλάδι του PKK, στη βορειοανατολική Συρία.
Ο τουρκικός στρατός κατέχει επί του παρόντος μια έκταση εδάφους κοντά στα τουρκικά σύνορα στη βόρεια Συρία. Εάν μια διευθέτηση με το PKK αποφέρει επιτυχή έκβαση, αυτή η περιοχή θα μπορούσε ενδεχομένως να συγχωνευθεί με τις περιοχές που ελέγχονται από τις SDF στη Συρία.
Οι ανανεωμένες συζητήσεις σχετικά με το Εθνικό Σύμφωνο χρησιμεύουν ως μια συναρπαστική αφήγηση για το τουρκικό κοινό, το οποίο έχει υποβληθεί εδώ και καιρό στην επίσημη θέση ότι τα κουρδικά αιτήματα θα μπορούσαν τελικά να οδηγήσουν στη διαίρεση της χώρας και στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν. Η κοινή ρητορική του Ερντογάν και του Οτσαλάν σχετικά με το σύμφωνο μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του βαθιού ψυχολογικού και ιστορικού τραύματος που αισθάνονται πολλοί Τούρκοι για την απώλεια της αυτοκρατορίας και τον επακόλουθο εθνικό αγώνα για τη δημιουργία κρατικής υπόστασης μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Με άλλα λόγια, το κοινό μήνυμα μεταφέρει ότι η ειρήνη με το PKK δεν θα οδηγήσει σε περαιτέρω κατακερματισμό του τουρκικού κράτους ή στη δημιουργία ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν· Αντίθετα, θα άνοιγε το δρόμο για μια μεγαλύτερη Τουρκία και μια επέκταση των τουρκικών εδαφών, ακόμη και αν η επίτευξη αυτού του στόχου αποδειχθεί δύσκολη.
Η συμφωνία μεταξύ του PKK και του τουρκικού κράτους δεν φαίνεται ακόμη να έχει οριστικοποιηθεί πλήρως. Η πρόσφατη στόχευση από το PKK της κύριας εγκατάστασης της Τουρκικής Αεροδιαστημικής Βιομηχανίας (TAI) στην πρωτεύουσα της Άγκυρας στις 23 Οκτωβρίου που σκότωσε πέντε άτομα δείχνει ότι η ομάδα επιδιώκει να αποκτήσει μεγαλύτερη επιρροή για τον Οτσαλάν κατά την τελική φάση των διαπραγματεύσεων. Αυτή η τακτική αντικατοπτρίζει ένα παρόμοιο μοτίβο που παρατηρήθηκε σε προηγούμενες αποτυχημένες συνομιλίες, όπου ο Οτσαλάν επικοινωνούσε κρυφά με τους διοικητές του PKK στο Ιράκ μέσω των δικηγόρων του για να συνεχίσει τις απεργίες, ενισχύοντας έτσι τη διαπραγματευτική του θέση στις διαπραγματεύσεις.
Στο παρελθόν, η άμεση απελευθέρωση του Οτσαλάν από τη φυλακή αποτελούσε σημαντικό εμπόδιο για την επίτευξη διευθέτησης. Στη συνέχεια, η κυβέρνηση Ερντογάν πρότεινε η απελευθέρωσή του να πραγματοποιηθεί σταδιακά για να αποφευχθεί η πρόκληση δημόσιας αντίδρασης. Ωστόσο, αυτή η ανησυχία δεν φαίνεται πλέον να αποτελεί θέμα στις τρέχουσες συζητήσεις. Μια πρόσφατη έκκληση του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ακροδεξιού εθνικιστή συμμάχου του Ερντογάν, να μιλήσει ο φυλακισμένος ηγέτης του PKK στο τουρκικό κοινοβούλιο - κάτι που προηγουμένως θεωρούνταν αδιανόητο - χρησιμεύει ως απόδειξη αυτής της υποκείμενης συμφωνίας. «Αφήστε τον [Οτσαλάν] να έρθει και να μιλήσει στη συνεδρίαση του Κόμματος DEM [Κόμμα Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών, το οποίο χρησιμεύει ως πολιτικός βραχίονας του PKK] για να δηλώσει ότι η τρομοκρατία έχει τελειώσει και ότι η οργάνωση [PKK] έχει διαλυθεί», δήλωσε ο Μπαχτσελί στις 22 Οκτωβρίου.
Το κύριο σημείο διαφωνίας στις πρόσφατες συνομιλίες φαίνεται να είναι το τελικό καθεστώς των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) και ο τρόπος με τον οποίο θα ληφθούν υπόψη στη συνολική διευθέτηση. Η κυβέρνηση Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει εδώ και καιρό τις SDF και τη στρατιωτική τους πτέρυγα, τις Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), ως τρομοκρατικές οργανώσεις και έχει πραγματοποιήσει συχνά επιθέσεις σε κουρδικούς στόχους στη Συρία.
Επιπλέον, η αμερικανική υποστήριξη προς τις SDF έχει επανειλημμένα περιπλέξει τις διμερείς σχέσεις της Τουρκίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εάν αυτό το ζήτημα επιλυθεί, θα μπορούσε να προσφέρει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για την κυβέρνηση Ερντογάν, επιτρέποντάς της να αξιοποιήσει αυτή την επιτυχία διεθνώς για να επεκτείνει την επιρροή της Τουρκίας σε ορισμένα εδάφη που περιγράφονται στο Εθνικό Σύμφωνο του 1920. Μια τέτοια διευθέτηση με τους Κούρδους πιθανότατα θα ήταν ευπρόσδεκτη από τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση, εξασφαλίζοντας την υποστήριξή τους για ορισμένες από τις περιφερειακές φιλοδοξίες της κυβέρνησης Ερντογάν.
Ας μην ξεχνάμε ότι ο πρόεδρος Ερντογάν είναι ανοιχτός σχετικά με τις νεο-οθωμανικές γεωπολιτικές φιλοδοξίες του. Έχει συχνά εκφράσει τη λύπη του για τις παραχωρήσεις που έγιναν από τους Τούρκους ηγέτες μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, ιδιαίτερα όσον αφορά τη Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία ίδρυσε τη σύγχρονη Τουρκία το 1923. Ο Ερντογάν έχει διασκεδάσει την ιδέα της εισβολής στα ελληνικά νησιά, απείλησε την Κύπρο με περαιτέρω δράση στο διαιρεμένο νησί, όπου ο τουρκικός στρατός διατηρεί παρουσία από τη δεκαετία του 1970, και ανέπτυξε στρατεύματα στη Συρία, τη Λιβύη και το Αζερμπαϊτζάν για να υποστηρίξει φιλοτουρκικές φατρίες.
Αν και έχει προσπαθήσει να διαπραγματευτεί διακανονισμούς με το PKK δύο φορές στο παρελθόν, τελικά εγκατέλειψε αυτές τις ειρηνευτικές διαδικασίες όταν συνειδητοποίησε ότι τέτοιες συμφωνίες δεν θα συγκέντρωναν ψήφους για το κόμμα του και δεν θα τον βοηθούσαν να διατηρήσει την εξουσία.
Ωστόσο, η πολιτική δυναμική έχει πλέον μετατοπιστεί. Στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, ο Ερντογάν έχασε μεγάλες πόλεις όπου οι Κούρδοι ψηφοφόροι υποστήριξαν υποψηφίους της αντιπολίτευσης. Οι οικονομικά πιεσμένοι ψηφοφόροι αποστασιοποιούνται από το κόμμα του, ωθώντας τον να προσεγγίσει τους Κούρδους. Ο ταχύτερος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι να εξασφαλιστεί η υποστήριξη του Οτσαλάν και του κύριου κουρδικού πολιτικού κόμματος DEM.
Η τρίτη φορά θα μπορούσε πράγματι να αποδειχθεί η γοητεία, δεδομένου ότι ο Ερντογάν βρίσκεται τώρα σε ισχυρότερη θέση. Με πλήρη έλεγχο των μοχλών εξουσίας στην Τουρκία, μια αφοσιωμένη αντιπολίτευση και σχεδόν απόλυτη κυριαρχία των μέσων ενημέρωσης, είναι σε θέση να πουλήσει σχεδόν τα πάντα στο τουρκικό κοινό.
πηγή
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Οι απόψεις που αναφέρονται στο κείμενο είναι προσωπικές του αρθρογράφου και δεν εκφράζουν απαραίτητα τη θέση του Ellada simera.
Δημοσίευση σχολίου