Δρ. Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος
Θα είμαι ξεκάθαρος: η Τουρκία για να αντέξει ως ενιαία χώρα, συγκροτημένη σε κράτος, πρέπει να αποκτήσει οπωσδήποτε πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους. Ειδάλλως δεν θα μπορέσει να ταίσει και να ζεστάνει τα 100 περίπου εκατομμύρια πληθυσμού της το έτος 2050. Αν δεν αποκτήσει πρόσβαση σε ενέργεια, η Τουρκία θα καταρρεύσει. Θα διαλυθεί. Ακριβώς το ίδιο ρίσκο αντιμετωπίζει η Κίνα (μαζί με τη διαφθορά και το περιβαλλοντικό).
Το πολιτικό προσωπικό στη χώρα μας δεν είναι γαλουχημένο-εκπαιδευμένο ώστε να αντιληφθεί πως η Ελλάδα είναι μία πλούσια χώρα σε ορυκτούς πόρους. Η πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού είναι γαλουχημένη με τη νοοτροπία του συνδικαλισμού, των επιδοτήσεων και του κρατισμού. Ως εκ τούτου, η ευχή για τη χώρα μας (πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών πόρων) τείνει να μετατραπεί σε κατάρα. Αυτός ο κίνδυνος διογκώνεται ακόμη περισσότερο, και μεταλλάσσεται σε κίνδυνο για την Εθνική Ασφάλεια της χώρας μας, με την παρουσία της διαφθοράς.
Το πολιτικό προσωπικό στη χώρα μας δεν είναι γαλουχημένο-εκπαιδευμένο ώστε να αντιληφθεί πως η Ελλάδα είναι μία πλούσια χώρα σε ορυκτούς πόρους. Η πλειοψηφία του πολιτικού προσωπικού είναι γαλουχημένη με τη νοοτροπία του συνδικαλισμού, των επιδοτήσεων και του κρατισμού. Ως εκ τούτου, η ευχή για τη χώρα μας (πιθανά αποθέματα υδρογονανθράκων και άλλων ορυκτών πόρων) τείνει να μετατραπεί σε κατάρα. Αυτός ο κίνδυνος διογκώνεται ακόμη περισσότερο, και μεταλλάσσεται σε κίνδυνο για την Εθνική Ασφάλεια της χώρας μας, με την παρουσία της διαφθοράς.
Από το 2010 είχε ξεκινήσει μία προσπάθεια «προειδοποίησης» για πιθανούς κινδύνους οι οποίοι σχετίζονταν με τη Μεσόγειο και τα βόρεια παράλια της Αφρικής. Ένα μήνα ακριβώς (Νοέμβριος 2010) πριν αυτοπυρποληθεί ο Τυνήσιος έμπορος (Δεκέμβριος 2010), και ξεκίνησε με αυτόν τον τρόπο η Αραβική «Άνοιξη», είχε δημοσιευθεί ένα προειδοποιητικό άρθρο στο ιστολόγιο του ΕΛΙΑΜΕΠ. Παρατίθεται απόσπασμα του άρθρου: «...οι βλέψεις (...) για τις επόμενες δεκαετίες, έχουν στραφεί ήδη προς τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και την Αφρική (...). Η επανάκαμψη της παγκόσμιας γεωπολιτικής και οικονομικής πυξίδας προς τη Μεσόγειο και την Αφρικανική ήπειρο είναι πλέον γεγονός αδιαμφισβήτητο. Τις επόμενες δεκαετίες θα κατευθυνθούν περισσότερες επενδύσεις προς το νότιο υπογάστριο της ΕΕ και προς την ενδότερη Αφρική, συμπεριλαμβανομένων των Αφρικανικών χωρών που βρέχονται από τη Μεσόγειο. Επενδύσεις οι οποίες θα σχετίζονται με την παραγωγή ενέργειας, εξόρυξης πετρελαίου, φυσικού αερίου και, κυρίως, σπάνιων ορυκτών. Επενδύσεις οι οποίες θα περιλαμβάνουν ταυτόχρονα και νέους, άγνωστους προς το παρόν κινδύνους....».
Το 2001 ο Michael Klare, καθηγητής στο Hampshire College των ΗΠΑ, δημοσίευσε ένα άρθρο στο περιοδικό Foreign Affairs με τίτλο: "The New Geography of Conflict" (May/June 2001). Το άρθρο του καθ. Klare θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ένα βαθμό «προφητικό» όσον αφορά τις γεωπολιτικές εξελίξεις που βιώσαμε και βιώνουμε ακόμη. Σε εκείνο το άρθρο ο Klare είχε παρουσιάσει ένα χάρτη («Possible Flash Points for Resource Conflict») στον οποίο παρέθεσε διάφορα γεωγραφικά σημεία του πλανήτη τα οποία θεωρούσε υποψήφια για τις επόμενες αναφλέξεις-συγκρούσεις. Συγκρούσεις οι οποίες θα σχετίζονταν με την παρουσία πλουτοπαραγωγικών πηγών στις αντίστοιχες γεωγραφικές περιοχές. Ο καθ. Klare είχε θεωρήσει ως κύριες πλουτοπαραγωγικές πηγές-αιτίες αυτών των συγκρούσεων τις κάτωθι:-Πετρέλαιο και φυσικό αέριο (και τους αγωγούς μεταφοράς αυτών)-
Συστήματα νερού/υδροφόρους ορίζοντες-Ορυκτά και πολύτιμοι λίθοι-Ξυλεία
Λίγο πολύ όλοι μας σήμερα αντιλαμβανόμαστε την αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας. Από το 2011 τουλάχιστον συζητείται (λεπτομέρεια: έχει ενδιαφέρον ο χάρτης καθώς παρουσιάζει ομοιότητες με τον αλυτρωτικό χάρτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα.)
Λίγο πολύ όλοι μας σήμερα αντιλαμβανόμαστε την αναθεωρητική στρατηγική της Τουρκίας. Από το 2011 τουλάχιστον συζητείται (λεπτομέρεια: έχει ενδιαφέρον ο χάρτης καθώς παρουσιάζει ομοιότητες με τον αλυτρωτικό χάρτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα.)
Παρόλα αυτά, ενώ «έξω» στους διάφορους κύκλους το νεο-οθωμανικό σενάριο συζητείται έντονα τουλάχιστον από το 2011, στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, υπάρχουν δύο σχολές σκέψης όσον αφορά την από-εδώ-και-πέρα-στάση της Τουρκίας: η μία σχολή σκέψης, θεωρεί πως αυτά που συμβαίνουν την παρούσα περίοδο στην Τουρκία (πχ. οι αλυτρωτικές δηλώσεις Ερντογάν περί Συνθήκης Λωζάνης) γίνονται για εσωτερική κατανάλωση. Πως ο Ερντογάν το κάνει εξαιτίας του αποτυχημένου πραξικοπήματος και των εκκαθαρίσεων στις οποίες προβαίνει. Για να θολώσει τα νερά στους εσωτερικούς του αντιπάλους και να τους αποπροσανατολίσει.
Προσωπικά δεν ανήκω σε αυτή σχολή σκέψης. Τη θεωρώ αφελή. Προσωπικά ανήκω στην άλλη σχολή σκέψης: εκτιμώ πως ο Ερντογάν κινείται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου-στρατηγικής και συγκεκριμένου στόχου: το στόχο του νεο-οθωμανισμού. Θα σας εξηγήσω τη γεννεσιουργό αιτία αυτής της εκτίμησης.
Πώς συνδέεται η αναθεωρητική στάση της Τουρκίας με το δημογραφικό της; Η Τουρκία σήμερα έχει περίπου 78 εκατομμύρια κατοίκους ενώ το 2050 θα έχει περίπου 100 εκατομμύρια κατοίκους. Από το 2010 είχαν ξεκινήσει οι συζητήσεις της αναπλήρωσης αυτού του κενού για την περιοχή μας. Γεωπολιτικό κενό το οποίο ήθελε την Τουρκία να αναπληρώνει μέσω της πιθανής αναγέννησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Την εξέλιξη του δημογραφικού της Τουρκίας μπορείτε να δείτε εδώ. Μετακινείστε τον κέρσορα πάνω στο γράφημα μεταξύ των ετών 2050-2055 και διαπιστώστε σε ποιές χρονικές περιόδους κορυφώνεται (peak) ο πληθυσμός της Τουρκίας...
Θα είμαι ξεκάθαρος: η Τουρκία για να αντέξει ως ενιαία χώρα, συγκροτημένη σε κράτος, πρέπει να αποκτήσει οπωσδήποτε πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους. Ειδάλλως δεν θα μπορέσει να ταίσει και ζεστάνει τα 100 περίπου εκατομμύρια πληθυσμού της το έτος 2050. Αν δεν αποκτήσει πρόσβαση σε ενέργεια, η Τουρκία θα καταρρεύσει. Θα διαλυθεί. Ακριβώς το ίδιο ρίσκο αντιμετωπίζει η Κίνα (μαζί με τη διαφθορά και το περιβαλλοντικό). Ο Ερντογάν λοιπόν κοιτάζει 30+ χρόνια μπροστά (εμείς;;;) διαβλέποντας ταυτόχρονα τους κινδύνους που εκπηγάζουν για τον ίδιο από την πιθανή «αναμόχλευση» της μυστικής συμφωνίας Sykes-Picot (περισσότερα για τη συμφωνία Sykes-Picot.
Όμως, τα ενεργειακά projects παίρνουν αρκετά χρόνια ώστε να υλοποιηθούν. Αυτό είχα προσπαθήσει να εξηγήσω σε άλλη εκτίμηση κινδύνου: "...Είναι λογικό λοιπόν να κάνει κάποιος την εκτίμηση πως οι αλλαγές που βλέπουμε τριγύρω μας έπρεπε να ξεκινήσουν αρκετά πριν το 2020-2025. Προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση σε υδρογονάνθρακες το 2050, και με δεδομένο πως μέχρι να επιβεβαιωθούν τα πιθανά κοιτάσματα, να εκτιμηθεί η οικονομική τους αξία, να ξεκαθαρισθούν οι γεωπολιτικές τριβές, και να έρθουν αυτά στην επιφάνεια, θα περνούσε αρκετό χρονικό διάστημα. Είναι γνωστό άλλωστε πως τέτοιου είδους projects (ορυχεία και υδρογονάνθρακες) απαιτούν πολλά έτη μέχρι να υλοποιηθούν..."
Πριν λίγες ημέρες ο Βεϊσέλ Έρογλου, υπουργός Δασών και Υδάτινων Υποθέσεων της Τουρκίας (ουσιαστικά, των πλουτοπαραγωγικών πηγών στις οποίες αναφερόταν ο καθ. Klare) φέρεται πως έθεσε την ημερομηνία στόχο για την ολοκλήρωση της αναβίωσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας: το έτος 2053. Εάν αυτή η αναφορά του Έρογλου είναι αληθής (ας υπογραμμισθεί η λέξη «εάν»), τότε το παραπάνω σενάριο-εκτίμηση κινδύνου αποκτά ακόμη μεγαλύτερο βάρος-αξιοπιστία.
Με όρους του Risk Management η συνολική επικινδυνότητα ενός τέτοιου γεω-πολιτικού σεναρίου βρίσκεται στο κόκκινο.
Σύμφωνα με την εντελώς προσωπική μου εκτίμηση, η Τουρκία δεν έχει άλλη επιλογή για να μη διαλυθεί παρά μόνο τον αναθεωρητισμό. Γι'αυτό «βλέπει» τόσο προς τη Μοσούλη όσο και προς το Αιγαίο. Δεν το κάνει απλώς για εσωτερικούς λόγους: οι εσωτερικοί λόγοι είναι η ίδια η ύπαρξη της Τουρκίας. Η στρατηγική του Ερντογάν είναι ολοφάνερη. Μη τρέφουμε αυταπάτες. Να είμαστε προετοιμασμένοι τόσο υλικά όσο και πνευματικά χωρίς καμία φοβία.
Εάν η θεωρία του καθ. Klare ευσταθεί, τότε πιθανώς οι ορυκτοί πόροι θα είναι η αιτία μίας αρκετά πιθανής επερχόμενης σύγκρουσης στην περιοχή. Πιο ξεκάθαρος δεν μπορώ να γίνω.
ΥΓ. Οι διαχρονικές ευθύνες του Ελληνικού πολιτικού προσωπικού στο θέμα της αξιοποίησης των ελληνικών πόρων είναι τεράστιες.Τα διαρκή εμπόδια που υψώνονταν - και συνεχίζουν να υψώνονται (;) - στην αξιοποίηση των ελληνικών ορυκτών πόρων δεν μπορούν ίσως να εξηγηθούν με λογικά επιστημονικά κριτήρια. Εάν οι ελληνικοί ορυκτοί πόροι είχαν αξιοποιηθεί εδώ και δεκαετίες, τότε ίσως, δεν θα φτάναμε στη σημερινή επικίνδυνη για τη χώρα μας γεωπολιτική κατάσταση... Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο, οι ευθύνες αυτές ίσως κάποια στιγμή να χρήζουν διερεύνησης σε σχέση με την Εθνική Ασφάλεια της χώρας.
Δημοσίευση σχολίου