Υπάρχουν μερικά ενδιαφέροντα σχόλια από Κινέζους αξιωματούχους που εμφανίζονται στα μέσα ενημέρωσης, λίγες εβδομάδες αφότου ο Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Σι Τζινπίνγκ υποσχέθηκαν να εμβαθύνουν τους διμερείς δεσμούς, δείχνοντας πως το Πεκίνο έχει πολλές δεύτερες σκέψεις για την πολιτική του έναντι της Μόσχας.
Σε ιδιωτικές συνομιλίες, αρκετοί Κινέζοι αξιωματούχοι είπαν στους Financial Times ότι «η Κίνα δεν πρέπει απλώς να ακολουθεί τη Ρωσία» στο ζήτημα της Ουκρανίας.
Φαίνεται, με απλά λόγια, ότι ο πρόεδρος Σι Τζιπινγκ μπορεί να προσπαθεί να απομακρύνει την Κίνα από τη Ρωσία (ή τουλάχιστον να φαίνεται έτσι στη Δύση).
Στο δημοσίευμα των Financial Times που αναφέρεται σε μια “θεμελιώδη επαναφορά στην εξωτερική και οικονομική πολιτική του Σι” μετά τις ολέθριες συνέπειες που επέφερε η πολιτική για τον μηδενικό Covid.
Σύμφωνα με Κινέζους αξιωματούχους και κυβερνητικούς συμβούλους τους οποίους επικαλείται η εφημερίδα, “το Πεκίνο συνθέτει πολιτικές που στοχεύουν στη βελτίωση των διπλωματικών σχέσεων που έχουν επιδεινωθεί άσχημα”, με βαθιά αρνητικές επιπτώσεις στην κινεζική οικονομία.
Αυτό συμβαίνει επειδή το Πεκίνο κατανοεί ότι η απροθυμία του να καταδικάσει το Κρεμλίνο για την εισβολή του στην Ουκρανία καθώς και η άρνησή του να συμμετάσχει στις δυτικές κυρώσεις εκλαμβάνεται στην Ευρώπη ως υπονοούμενη υποστήριξη στον πόλεμο του Πούτιν.
Το κίνητρο πίσω από τις επιδιωκόμενες επαναφορές στην εξωτερική πολιτική του Πεκίνου – η επιτυχία των οποίων παραμένει αβέβαιη – προέρχεται από μια σειρά διαφορετικών οικονομικών, κοινωνικών και εξωτερικών πιέσεων που έχουν φτάσει σε κρίσιμα επίπεδα, προσθέτουν οι αξιωματούχοι και οι σύμβουλοι.
«Διπλωματικά, το Πεκίνο ελπίζει ότι δεν θα θεωρείται αντίπαλος σε όλες τις χώρες της Δύσης και ούτε επιθυμεί να φαίνεται απομονωμένο σε πολυμερή φόρουμ», λέει ο Yu Jie, ειδικός για την Κίνα στο βρετανικό think-tank Chatham House. «Η παραπαίουσα στρατιωτική περιπέτεια της Ρωσίας στην Ουκρανία μείωσε σημαντικά την απόδοση των επενδύσεων που είχε κάνει το Πεκίνο στους διμερείς δεσμούς του με τη Μόσχα».
Ενώ ο Σι και ο Πούτιν δεσμεύτηκαν τον περασμένο μήνα να εμβαθύνουν τους διμερείς δεσμούς , αρκετοί Κινέζοι αξιωματούχοι σε ιδιωτικές συνομιλίες με τους Financial Times προσπάθησαν να δώσουν σαφές μήνυμα για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων Κίνας – Ρωσίας για το ζήτημα της Ουκρανίας – ένα μήνυμα που έχει δοθεί και σε ορισμένους Ευρωπαίους διπλωμάτες.Μερικοί, μάλιστα, είναι πολύ καυστικοί. Ένας Κινέζος αξιωματούχος είπε: «Ο Πούτιν είναι τρελός», προσθέτοντας ότι «η απόφαση εισβολής ελήφθη από μια πολύ μικρή ομάδα ανθρώπων».
Στους Financial Times είπαν επίσης ότι η Κίνα «αντιλαμβάνεται τώρα μια πιθανότητα η Ρωσία να αποτύχει να επικρατήσει έναντι της Ουκρανίας και να αναδειχθεί από τη σύγκρουση ως μια ελάσσονα δύναμη παγκοσμίως».
Δηλαδή, να είναι ένα κράτος με μειωμένη οικονομική και διπλωματική ισχύ παγκοσμίως, λένε οι αξιωματούχοι.
Δυσπιστία εκ των υστέρων;
Πέντε ανώτεροι Κινέζοι αξιωματούχοι με γνώση του θέματος είπαν στους FT σε διαφορετικές χρονικές στιγμές τους τελευταίους εννέα μήνες ότι η Μόσχα δεν ενημέρωσε το Πεκίνο για την πρόθεσή της να εξαπολύσει πλήρη εισβολή στην Ουκρανία προτού ο Πούτιν διατάξει την επίθεση.
Ένας Κινέζος αξιωματούχος είπε στους FT ότι το πιο πολύ που έφτασε ο Πούτιν να ενημερώσει τον Σι ήταν να του πει ότι η Ρωσία «δεν θα απέκλειε τη λήψη όποιων μέτρων είναι δυνατόν εάν οι αυτονομιστές της Ανατολικής Ουκρανίας επιτεθούν σε ρωσικό έδαφος και προκαλέσουν ανθρωπιστικές καταστροφές».Αυτή η γραμμή εκλήφθηκε από την κινεζική πλευρά ως σηματοδότηση της δυνατότητας για κάποια περιορισμένη στρατιωτική εμπλοκή, όχι για τη μαζική εισβολή που εξαπέλυσε ο Πούτιν, είπε ο αξιωματούχος.
Απόδειξη της αποτυχίας του Πεκίνου να κατανοήσει τις ρωσικές προθέσεις στην Ουκρανία, σύμφωνα με Κινέζους αξιωματούχους, ήταν ο υποβιβασμός τον Ιούνιο του Λε Γιουσένγκ, ο οποίος την εποχή της ρωσικής εισβολής ήταν υφυπουργός Εξωτερικών και κορυφαίος εμπειρογνώμονας του υπουργείου για τη Ρωσία.
Ο Λε είχε συζητηθεί ευρέως στους κινεζικούς επίσημους κύκλους ως ο πιθανός επόμενος υπουργός Εξωτερικών. Τώρα κατέχει θέση του αναπληρωτή επικεφαλής της Εθνικής Διοίκησης Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης. «Ο Λε υποβιβάστηκε …Θεωρήθηκε υπεύθυνος για την αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών όσον αφορά την εισβολή της Ρωσίας».
Το τέχνασμα της διαμεσολάβησης
Η γραμμή ότι “δεν ξέραμε για πλήρη εισβολή” είναι μόνο ένα σκέλος σε μια ευρύτερη στρατηγική που στοχεύει να μειώσει το αίσθημα απομόνωσης της Κίνας και να αποτρέψει την Ευρώπη να πλησιάσει ακόμη περισσότερο τις ΗΠΑ.Το κύριο τέχνασμα του Πεκίνου είναι να προσπαθήσει να καθησυχάσει τους Ευρωπαίους ομολόγους του ότι είναι πρόθυμος να χρησιμοποιήσει τη στενή σχέση του με τη Μόσχα για να αποτρέψει τον Πούτιν από το να καταφύγει στη χρήση πυρηνικών όπλων, λένε Κινέζοι και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.
Μια άλλη πτυχή της στρατηγικής του Πεκίνου είναι να τοποθετηθεί όχι μόνο ως πιθανός ειρηνοποιός αλλά και ως πρόθυμο μέρος σε οποιεσδήποτε μεταπολεμικές προσπάθειες να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, λένε Κινέζοι αξιωματούχοι.
Και η Ευρώπη προθύμως προσεγγίζει το Πεκίνο
Η ΕΕ είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Κίνας και το Πεκίνο έχει τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα με το μπλοκ. Ομοίως, αρκετές από τις κορυφαίες εταιρείες της Ευρώπης κατατάσσονται μεταξύ των μεγαλύτερων ξένων επενδυτών της Κίνας.
Η επιθυμία της Κίνας για διπλωματική επαναφορά με την Ευρώπη φαίνεται να αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα.Τις επισκέψεις στο Πεκίνο τον Νοέμβριο του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ πρόκειται να ακολουθήσουν στις αρχές του τρέχοντος έτους από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν και την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζορτζία Μελόνι.
Ο Μακρόν αναμένεται να ακολουθήσει τον Σολτς εκφράζοντας την αντίθεσή του στην «αποσύνδεση» από την Κίνα, παραχωρώντας έτσι στο Πεκίνο κάποιο έδαφος στη μακροχρόνια στρατηγική του να σπείρει διχασμό μεταξύ των ευρωπαϊκών δυνάμεων και των ΗΠΑ.
Η ελπίδα ότι η Κίνα μπορεί να βοηθήσει να συγκρατήσει τη Μόσχα από τη χρήση πυρηνικών όπλων είναι ένα ισχυρό κίνητρο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, λένε Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και αναλυτές.
Δημοσίευση σχολίου