ΤΟΥ Burak Bekdil
Η ομάδα Shanghai Five, η οποία αργότερα έγινε ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO), δημιουργήθηκε στις 26 Απριλίου 1996 με την υπογραφή της Συνθήκης για την εμβάθυνση της στρατιωτικής εμπιστοσύνης στις συνοριακές περιοχές, στη Σαγκάη από τους αρχηγούς κρατών της Κίνας, του Καζακστάν, της Κιργιζίας, της Ρωσία και του Τατζικιστάν. Αποτελεί την de facto απάντηση του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στο ΝΑΤΟ. Εκτός από την ομάδα Shanghai Five, εντός είναι το Ουζμπεκιστάν, το Ιράν, η Ινδία και το Πακιστάν, με τη Λευκορωσία να περνά από τη διαδικασία ένταξης. Το Αφγανιστάν και η Μογγολία είναι κράτη παρατηρητές. Η Σρι Λάνκα, η Τουρκία, η Καμπότζη, το Αζερμπαϊτζάν, το Νεπάλ, η Αρμενία, η Αίγυπτος, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία είναι εταίροι διαλόγου.
Τι κοινό έχουν τα μέλη, τα μελλοντικά μέλη, οι εταίροι διαλόγου και οι μελλοντικοί εταίροι διαλόγου αυτού του εξωτικού μείγματος εθνών; Με τα αυξανόμενα δημοκρατικά τους ελλείμματα και τα αυταρχικά προς δικτατορικά καθεστώτα, βρίσκονται σε ψυχρό πόλεμο με το δημοκρατικό μπλοκ των εθνών του κόσμου.
Ένα σύντομο χρονολόγιο:
-Αφήστε μας [την Τουρκία] να μπούμε και θα εξετάσουμε την προσπάθειά μας για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)” — είπε ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Ιούλιο του 2012 — την ίδια χρονιά η Τουρκία έγινε εταίρος διαλόγου της SCO.
-“Είπα στον Πούτιν… Αφήστε μας να μπούμε για να χωρίσουμε με την ΕΕ. Η Σαγκάη είναι καλύτερη [από την ΕΕ]. Είναι πολύ πιο ισχυρή. [Με την ένταξη] θα έχουμε την ευκαιρία να γίνουμε μαζί με τις χώρες με τις οποίες μοιραζόμαστε κοινές αξίες» — Ερντογάν, τον Ιανουάριο του 2013.
-«Γιατί η Τουρκία να μην είναι εντός; – Ερντογάν, τον Μάρτιο του 2016.
-Και τελικά, τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους του ΝΑΤΟ που συμμετείχε σε σύνοδο κορυφής της SCO, στο Ουζμπεκιστάν. «Οι σχέσεις μας με αυτές τις χώρες θα μεταφερθούν σε πολύ διαφορετική θέση με αυτό το βήμα», δήλωσε εκεί ο Ερντογάν. Όταν ρωτήθηκε αν εννοούσε την ένταξη στην SCO, είπε, «Φυσικά, αυτός είναι ο στόχος». Αλλά είναι επίσης ο στόχος του Πούτιν, όπως η τοποθέτηση μιας άλλης ωρολογιακής βόμβας αργής ασφάλειας στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν πήγε στη σύνοδο μετά από προσωπική πρόσκληση του Πούτιν.
Αυτό είναι το φυσικό αποτέλεσμα των κωφών αυτιών και των τυφλών ματιών της Δύσης. Όταν ο Ερντογάν μίλησε για πρώτη φορά για την ένταξη της Τουρκίας στο SCO πριν από μια δεκαετία, οι δυτικές πρωτεύουσες αντέδρασαν με ντροπαλό γέλιο και μια λάθος διάγνωση, ότι ο Ερντογάν απλώς μπλόφαρε για να κερδίσει ταχύτερη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι δυτικοί “μεγάλοι” δεν πήραν καν το μήνυμα όταν το 2013 ο Ερντογάν μίλησε για τις ευρασιατικές δικτατορίες ως «χώρες με τις οποίες έχουμε κοινές αξίες». Απλώς έλεγε αυτό που, γι’ αυτόν, ήταν η αλήθεια. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι ήταν “πολύ εκνευρισμένος” από τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί σε αυτό το μπλοκ της Κεντρικής Ασίας για την ασφάλεια και οτιδήποτε άλλο που κυριαρχείται από τη Ρωσία και την Κίνα. Συγγνώμη, πολύ αργά.
Αστείο, ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους του ΝΑΤΟ που παρευρέθηκε σε σύνοδο κορυφής της SCO ενώ πίεζε το Κογκρέσο για την παράδοση μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 70 αμερικανικής κατασκευής για την αεροπορία του. Πίσω από τις κλειστές πόρτες στην Ουάσιγκτον, οι απεσταλμένοι του και τα πίσω κανάλια του θα πουν στο κοινό τους στις ΗΠΑ ότι «το μέλλον της Τουρκίας βρίσκεται στο δυτικό μπλοκ, ότι η συζήτηση για την SCO είναι η εξισορροπητική πράξη της Τουρκίας μεταξύ της δέσμευσής της στη Δύση και της αναπόφευκτης γειτνίασής της με τη Ρωσία».
Ο Πούτιν ανακοίνωσε στη σύνοδο κορυφής της SCO στις 16 Σεπτεμβρίου: «Η συμφωνία μας για τις παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ στο εγγύς μέλλον, με το 25% της πληρωμής για αυτές τις παραδόσεις σε ρωσικά ρούβλια».
Αφού οι δυτικές κυρώσεις έπληξαν τη Ρωσία, πέντε τουρκικές τράπεζες εντάχθηκαν στο ρωσικό σύστημα πληρωμών Mir (αν και δύο αργότερα αποσύρθηκαν), ουσιαστικά ακρωτηριάζοντας τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο. Ορισμένες τουρκικές τράπεζες ανέστειλαν τον εταιρικό τους δανεισμό αφού η τελευταία σειρά κανονισμών της τουρκικής κυβέρνησης αύξησε το κόστος τους και ανάγκασε πολλές να περιορίσουν τους κινδύνους του ισολογισμού τους.
Παρόλα αυτά, ο ευρασιατισμός του Ερντογάν, οι ρεβιζιονιστικές νεο-οθωμανικές πολιτικές του και η επιθετικότητα εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου μπορεί να μην λειτουργούν σαν τα θαυματουργά εργαλεία που θα μπορούσε να ήλπιζε ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών τον Ιούνιο του 2023. Πρόσφατα απείλησε να εισβάλει σε ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Έχει απειλήσει να εξαπολύσει νέα στρατιωτική εισβολή στη Συρία, όπου Τούρκοι στρατιώτες πολεμούν ήδη κουρδικές ομάδες που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
Στο παρελθόν, τέτοια εργαλεία λειτουργούσαν πάντα για να ανυψώσουν το εθνικιστικό πνεύμα των Τούρκων και κέρδιζαν τις ψήφους του Ερντογάν. Αλλά οι Τούρκοι ζουν σε μια εντελώς διαφορετική οικονομική σφαίρα από το πρόσφατο παρελθόν. Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός της Τουρκίας σκαρφάλωσε σε νέο υψηλό 24 ετών 80% τον Αύγουστο – αν και ο ENAG, ένας ανεξάρτητος ερευνητικός οργανισμός, υπολόγισε τον πραγματικό ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού στο 181% για την ίδια περίοδο. Μπορεί να έρθουν ακόμη χειρότερα.
Η EPDK, η τουρκική ρυθμιστική αρχή ηλεκτρικής ενέργειας, και η αντίστοιχη Botas διανομής φυσικού αερίου, μόλις αποφάσισαν να αυξήσουν τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κατά 20% για ιδιώτες και 50% για εταιρείες. Αυτό το μέτρο αναμένεται να επιταχύνει περαιτέρω τον πληθωρισμό στη χώρα.
Μεταξύ των κρατών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Τουρκία σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές της ενέργειας τον τελευταίο χρόνο. Σύμφωνα με το Euronews, η χονδρική τιμή φυσικού αερίου της Botas αυξήθηκε κατά 1.330% για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, 997% για βιομηχανική χρήση και 216% για οικιακή χρήση. Εν τω μεταξύ, το νόμισμα της Τουρκίας, η λίρα, έχει χάσει περισσότερο από το ήμισυ της αξίας του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από το 2021.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της δημοσκόπησης Optimar, το 76,6% των Τούρκων δηλώνει ότι το κύριο πρόβλημα τους είναι ο πληθωρισμός και η ανεργία. Αυτό δεν είναι καλός οιωνός για τον ηγέτη μιας χώρας όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα την τελευταία δεκαετία μειώθηκε από 13.000 δολάρια σε 8.000 δολάρια και ο οποίος οδεύει σε προεδρικές εκλογές.
-Και τελικά, τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους του ΝΑΤΟ που συμμετείχε σε σύνοδο κορυφής της SCO, στο Ουζμπεκιστάν. «Οι σχέσεις μας με αυτές τις χώρες θα μεταφερθούν σε πολύ διαφορετική θέση με αυτό το βήμα», δήλωσε εκεί ο Ερντογάν. Όταν ρωτήθηκε αν εννοούσε την ένταξη στην SCO, είπε, «Φυσικά, αυτός είναι ο στόχος». Αλλά είναι επίσης ο στόχος του Πούτιν, όπως η τοποθέτηση μιας άλλης ωρολογιακής βόμβας αργής ασφάλειας στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ. Ο Ερντογάν πήγε στη σύνοδο μετά από προσωπική πρόσκληση του Πούτιν.
Αυτό είναι το φυσικό αποτέλεσμα των κωφών αυτιών και των τυφλών ματιών της Δύσης. Όταν ο Ερντογάν μίλησε για πρώτη φορά για την ένταξη της Τουρκίας στο SCO πριν από μια δεκαετία, οι δυτικές πρωτεύουσες αντέδρασαν με ντροπαλό γέλιο και μια λάθος διάγνωση, ότι ο Ερντογάν απλώς μπλόφαρε για να κερδίσει ταχύτερη ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι δυτικοί “μεγάλοι” δεν πήραν καν το μήνυμα όταν το 2013 ο Ερντογάν μίλησε για τις ευρασιατικές δικτατορίες ως «χώρες με τις οποίες έχουμε κοινές αξίες». Απλώς έλεγε αυτό που, γι’ αυτόν, ήταν η αλήθεια. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι ήταν “πολύ εκνευρισμένος” από τις προσπάθειες της Τουρκίας να ενταχθεί σε αυτό το μπλοκ της Κεντρικής Ασίας για την ασφάλεια και οτιδήποτε άλλο που κυριαρχείται από τη Ρωσία και την Κίνα. Συγγνώμη, πολύ αργά.
Αστείο, ο Ερντογάν έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους του ΝΑΤΟ που παρευρέθηκε σε σύνοδο κορυφής της SCO ενώ πίεζε το Κογκρέσο για την παράδοση μαχητικών αεροσκαφών F-16 Block 70 αμερικανικής κατασκευής για την αεροπορία του. Πίσω από τις κλειστές πόρτες στην Ουάσιγκτον, οι απεσταλμένοι του και τα πίσω κανάλια του θα πουν στο κοινό τους στις ΗΠΑ ότι «το μέλλον της Τουρκίας βρίσκεται στο δυτικό μπλοκ, ότι η συζήτηση για την SCO είναι η εξισορροπητική πράξη της Τουρκίας μεταξύ της δέσμευσής της στη Δύση και της αναπόφευκτης γειτνίασής της με τη Ρωσία».
Ο Πούτιν ανακοίνωσε στη σύνοδο κορυφής της SCO στις 16 Σεπτεμβρίου: «Η συμφωνία μας για τις παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία θα πρέπει να τεθεί σε ισχύ στο εγγύς μέλλον, με το 25% της πληρωμής για αυτές τις παραδόσεις σε ρωσικά ρούβλια».
Αφού οι δυτικές κυρώσεις έπληξαν τη Ρωσία, πέντε τουρκικές τράπεζες εντάχθηκαν στο ρωσικό σύστημα πληρωμών Mir (αν και δύο αργότερα αποσύρθηκαν), ουσιαστικά ακρωτηριάζοντας τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν ως απάντηση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο. Ορισμένες τουρκικές τράπεζες ανέστειλαν τον εταιρικό τους δανεισμό αφού η τελευταία σειρά κανονισμών της τουρκικής κυβέρνησης αύξησε το κόστος τους και ανάγκασε πολλές να περιορίσουν τους κινδύνους του ισολογισμού τους.
Παρόλα αυτά, ο ευρασιατισμός του Ερντογάν, οι ρεβιζιονιστικές νεο-οθωμανικές πολιτικές του και η επιθετικότητα εναντίον της Ελλάδας και της Κύπρου μπορεί να μην λειτουργούν σαν τα θαυματουργά εργαλεία που θα μπορούσε να ήλπιζε ενόψει των προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών τον Ιούνιο του 2023. Πρόσφατα απείλησε να εισβάλει σε ελληνικά νησιά του Αιγαίου. Έχει απειλήσει να εξαπολύσει νέα στρατιωτική εισβολή στη Συρία, όπου Τούρκοι στρατιώτες πολεμούν ήδη κουρδικές ομάδες που υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ.
Στο παρελθόν, τέτοια εργαλεία λειτουργούσαν πάντα για να ανυψώσουν το εθνικιστικό πνεύμα των Τούρκων και κέρδιζαν τις ψήφους του Ερντογάν. Αλλά οι Τούρκοι ζουν σε μια εντελώς διαφορετική οικονομική σφαίρα από το πρόσφατο παρελθόν. Ο επίσημος ετήσιος πληθωρισμός της Τουρκίας σκαρφάλωσε σε νέο υψηλό 24 ετών 80% τον Αύγουστο – αν και ο ENAG, ένας ανεξάρτητος ερευνητικός οργανισμός, υπολόγισε τον πραγματικό ετήσιο ρυθμό πληθωρισμού στο 181% για την ίδια περίοδο. Μπορεί να έρθουν ακόμη χειρότερα.
Η EPDK, η τουρκική ρυθμιστική αρχή ηλεκτρικής ενέργειας, και η αντίστοιχη Botas διανομής φυσικού αερίου, μόλις αποφάσισαν να αυξήσουν τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου κατά 20% για ιδιώτες και 50% για εταιρείες. Αυτό το μέτρο αναμένεται να επιταχύνει περαιτέρω τον πληθωρισμό στη χώρα.
Μεταξύ των κρατών μελών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), η Τουρκία σημείωσε τη μεγαλύτερη αύξηση στις τιμές της ενέργειας τον τελευταίο χρόνο. Σύμφωνα με το Euronews, η χονδρική τιμή φυσικού αερίου της Botas αυξήθηκε κατά 1.330% για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, 997% για βιομηχανική χρήση και 216% για οικιακή χρήση. Εν τω μεταξύ, το νόμισμα της Τουρκίας, η λίρα, έχει χάσει περισσότερο από το ήμισυ της αξίας του έναντι του δολαρίου ΗΠΑ από το 2021.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της δημοσκόπησης Optimar, το 76,6% των Τούρκων δηλώνει ότι το κύριο πρόβλημα τους είναι ο πληθωρισμός και η ανεργία. Αυτό δεν είναι καλός οιωνός για τον ηγέτη μιας χώρας όπου το κατά κεφαλήν εισόδημα την τελευταία δεκαετία μειώθηκε από 13.000 δολάρια σε 8.000 δολάρια και ο οποίος οδεύει σε προεδρικές εκλογές.
Δημοσίευση σχολίου