Τεράστιο ενδιαφέρον έχει άρθρο γνώμης του Tούρκου αρθρογράφου Murat Yetkin στην ιστοσελίδα που διατηρεί “Yetkin Report” με τίτλο «Η Τουρκία δεν μπορεί να υποσχεθεί στις ΗΠΑ για τα F-16». Παραδέχεται εμμέσως τις παραβιάσεις λέγοντας πως ο Ερντογάν δεν δέχεται τον όρο να τις εγκαταλείψει, συνδέοντάς τις μάλιστα μαζί με τον ελληνικό εναέριο χώρο με τα τουρκικά εθνικά συμφέροντα, αλλά και τα… κυριαρχικά δικαιώματα!
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν (Biden) είχε υποσχεθεί στον Ταγίπ Ερντογάν (Erdoğan) ότι θα προσπαθήσει να σπάσει το εμπόδιο του Κογκρέσου για την πώληση των F-16. Ωστόσο, δεν είναι αποδεκτός όρος για την Τουρκία να απαιτεί η Βουλή των Αντιπροσώπων για την πώληση των F-16 να υποσχεθεί ότι δεν θα παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, υπό την επιρροή ελληνικών και αρμενικών λόμπι.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ ενέκρινε ψήφισμα στις 14 Ιουλίου που μπορεί να θεωρηθεί ως ζωντανή απόδειξη του αντιτουρκικού αισθήματος στο Κογκρέσο. Σύμφωνα με την πρόταση τροπολογίας, η οποία πήρε το όνομά της από τους εκπροσώπους του αρμενικού και του ελληνικού λόμπι στη Βουλή των ΗΠΑ, Παλόν και Πάππας (Pallone, Pappas), και η οποία εγκρίθηκε με 244 ψήφους υπέρ και 179 κατά, τα F-16 θα πρέπει να πωληθούν στην Τουρκία μόνο εάν υποσχεθεί ότι δεν θα παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας.
Αυτό δεν σημαίνει μόνο να ζητηθεί από την Τουρκία μέσω του αμερικανικού Κογκρέσου με αντάλλαγμα τα αεροσκάφη F-16 να αποδεχθεί τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, κάτι που η Ελλάδα δεν μπόρεσε να καταφέρει να κάνει αποδεκτό εδώ και δεκαετίες. Παραπέμπει επίσης σε προθυμία της Τουρκίας να βάλει υποθήκη τα κυριαρχικά της δικαιώματα. Δεν πρόκειται να συμβεί.
Είναι αδιανόητο όχι μόνο ο Πρόεδρος Tayyip Erdoğan, αλλά και οποιοσδήποτε Τούρκος πολιτικός να δεχτεί ένα τέτοιο προηγούμενο ή να δώσει αυτή την υπόσχεση. Εφόσον οι Αμερικανοί πολιτικοί έχουν την εμπειρία να το γνωρίζουν αυτό, αυτή η κίνηση μπορεί να έχει δύο σκοπούς: να προκαλέσει την Τουρκία και να εκβιάσει τον Biden διαμέσου των εθνοτικών ομάδων στις εκλογές του Νοεμβρίου.
Θα απαιτήσει ο Biden αυτή την υπόσχεση από τον Erdoğan;
Αυτή η απαίτηση, που θα σημαίνει πολιτική και στρατιωτική συνθηκολόγηση, δεν είναι αυστηρά δεσμευτική για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ακόμα κι αν η Γερουσία αποφασίσει προς την ίδια κατεύθυνση, ο Biden μπορεί να ασκήσει βέτο.
Η ψηφοφορία στη Γερουσία μπορεί να γίνει μόνο αφού ψηφιστεί και εγκριθεί από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων. Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, αν ακόμη και ένας γερουσιαστής ασκήσει το δικαίωμα αντίρρησής του που ονομάζεται «hold», αυτή η πρόταση δεν μπορεί να ψηφιστεί στην Ολομέλεια.
Ως επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, βρίσκεται ο Μπόμπ Μενέντεζ (Bob Menendez), ένα από τα ισχυρά ονόματα του ελληνικού λόμπι στο αμερικανικό Κογκρέσο που έχει ήδη αντιταχθεί ανοιχτά στην πώληση.
Ο Biden, ο οποίος κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ της Μαδρίτης υποσχέθηκε στον Erdoğan να σπάσει το εμπόδιο του Κογκρέσου για την πώληση των F-16, θα ζητήσει από τον Menendez ή άλλους γερουσιαστές που είναι μέλη της Επιτροπής να μην ασκήσουν το δικαίωμά της αντίρρησης; Τι θέλει σε αντάλλαγμα; Ή θα ζητήσει από τον Erdoğan μια δέσμευση περί Ελλάδας για την απαραίτητη πώληση των F-16 για να διασφαλιστεί ότι δεν θα έχουν αντίρρηση και έτσι θα καλυφθεί το έλλειμμα αεροπορίας στη Νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ που προέκυψε από την αποβολή της Τουρκίας από τις ΗΠΑ από το πρόγραμμα F-35;
Μπορεί να ρωτήσει παρόλο που λίγο πολύ ξέρει τι απάντηση θα πάρει; Το S-400 αγοράστηκε ενάντια στην απειλή των F-35. Θα δίσταζε ο Erdoğan, ο οποίος δεν σταμάτησε να αγοράζει S-400 από τη Ρωσία κόντρα στον κίνδυνο απομάκρυνσης από τα F-35, να απορρίψει μια τέτοια προσφορά σε ένα στρατηγικό ζήτημα για την Τουρκία, όπως ο ελληνικός εναέριος χώρος;
Σε αυτή την περίπτωση, θα έκανε το βήμα η Τουρκία να μην επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ; Μπορεί να το κάνει. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η Ελλάδα άσκησε για χρόνια βέτο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της ‘Μακεδονίας’ προτού να αλλάξει το όνομα σε Βόρεια Μακεδονία.
Φυσικά, βρισκόμαστε τώρα στη μέση του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, που είναι πηγή παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής κρίσης, καθώς και της κρίσης επέκτασης του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή, προς τη Ρωσία, που τόσο επιθυμούν οι ΗΠΑ. Η Τουρκία ήταν αυτή που συγκέντρωσε τις αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ και άνοιξε την πόρτα για μια λύση στο πρόβλημα των εξαγωγών σιτηρών, που προκάλεσε την παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Τα λόμπι της Ελλάδας και της Αρμενίας στο Κογκρέσο των ΗΠΑ γνωρίζουν αυτό το πλεονέκτημα της Τουρκίας, οπότε θέλουν να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία και να την αποτρέψουν από το να ενισχύσει την αεροπορία της με F-16 μέχρι να θέσει σε λειτουργία το αεροπλάνο που θα κατασκευάσει η ίδια. Ωραία, άραγε, η Τουρκία έχει βρεθεί σε τόσο δύσκολη κατάσταση στο παρελθόν;
Bayar: Κάτι παρόμοιο έχει ξαναγίνει
Αυτή η απαίτηση, που θα σημαίνει πολιτική και στρατιωτική συνθηκολόγηση, δεν είναι αυστηρά δεσμευτική για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Ακόμα κι αν η Γερουσία αποφασίσει προς την ίδια κατεύθυνση, ο Biden μπορεί να ασκήσει βέτο.
Η ψηφοφορία στη Γερουσία μπορεί να γίνει μόνο αφού ψηφιστεί και εγκριθεί από την Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων. Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, αν ακόμη και ένας γερουσιαστής ασκήσει το δικαίωμα αντίρρησής του που ονομάζεται «hold», αυτή η πρόταση δεν μπορεί να ψηφιστεί στην Ολομέλεια.
Ως επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, βρίσκεται ο Μπόμπ Μενέντεζ (Bob Menendez), ένα από τα ισχυρά ονόματα του ελληνικού λόμπι στο αμερικανικό Κογκρέσο που έχει ήδη αντιταχθεί ανοιχτά στην πώληση.
Ο Biden, ο οποίος κατά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ της Μαδρίτης υποσχέθηκε στον Erdoğan να σπάσει το εμπόδιο του Κογκρέσου για την πώληση των F-16, θα ζητήσει από τον Menendez ή άλλους γερουσιαστές που είναι μέλη της Επιτροπής να μην ασκήσουν το δικαίωμά της αντίρρησης; Τι θέλει σε αντάλλαγμα; Ή θα ζητήσει από τον Erdoğan μια δέσμευση περί Ελλάδας για την απαραίτητη πώληση των F-16 για να διασφαλιστεί ότι δεν θα έχουν αντίρρηση και έτσι θα καλυφθεί το έλλειμμα αεροπορίας στη Νοτιοανατολική πλευρά του ΝΑΤΟ που προέκυψε από την αποβολή της Τουρκίας από τις ΗΠΑ από το πρόγραμμα F-35;
Μπορεί να ρωτήσει παρόλο που λίγο πολύ ξέρει τι απάντηση θα πάρει; Το S-400 αγοράστηκε ενάντια στην απειλή των F-35. Θα δίσταζε ο Erdoğan, ο οποίος δεν σταμάτησε να αγοράζει S-400 από τη Ρωσία κόντρα στον κίνδυνο απομάκρυνσης από τα F-35, να απορρίψει μια τέτοια προσφορά σε ένα στρατηγικό ζήτημα για την Τουρκία, όπως ο ελληνικός εναέριος χώρος;
Σε αυτή την περίπτωση, θα έκανε το βήμα η Τουρκία να μην επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ; Μπορεί να το κάνει. Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η Ελλάδα άσκησε για χρόνια βέτο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της ‘Μακεδονίας’ προτού να αλλάξει το όνομα σε Βόρεια Μακεδονία.
Φυσικά, βρισκόμαστε τώρα στη μέση του πολέμου Ρωσίας-Ουκρανίας, που είναι πηγή παγκόσμιας πολιτικής και οικονομικής κρίσης, καθώς και της κρίσης επέκτασης του ΝΑΤΟ προς την Ανατολή, προς τη Ρωσία, που τόσο επιθυμούν οι ΗΠΑ. Η Τουρκία ήταν αυτή που συγκέντρωσε τις αντιπροσωπείες της Ρωσίας και της Ουκρανίας υπό την επίβλεψη του ΟΗΕ και άνοιξε την πόρτα για μια λύση στο πρόβλημα των εξαγωγών σιτηρών, που προκάλεσε την παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Τα λόμπι της Ελλάδας και της Αρμενίας στο Κογκρέσο των ΗΠΑ γνωρίζουν αυτό το πλεονέκτημα της Τουρκίας, οπότε θέλουν να εκμεταλλευτούν αυτή την ευκαιρία και να την αποτρέψουν από το να ενισχύσει την αεροπορία της με F-16 μέχρι να θέσει σε λειτουργία το αεροπλάνο που θα κατασκευάσει η ίδια. Ωραία, άραγε, η Τουρκία έχει βρεθεί σε τόσο δύσκολη κατάσταση στο παρελθόν;
Bayar: Κάτι παρόμοιο έχει ξαναγίνει
Ναι, έγινε. Ο Mehmet Ali Bayar, ο οποίος υπηρέτησε ως Σύμβουλος Εξωτερικών Υποθέσεων κατά την Προεδρία του Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (Süleyman Demirel) και διετέλεσε μέλος της διπλωματικής αποστολής στην Τουρκική Πρεσβεία στην Ουάσιγκτον, συνόψισε ότι μια παρόμοια δυσκολία είχε λάβει χώρα για χρόνια εκείνη την εποχή:
• «Τη δεκαετία του 1990, ο ελληνικής καταγωγής Πολ Σαρμπάνης (Paul Sarbanes), ψήφισε κατά των πολεμικών πλοίων, τα οποία η κυβέρνηση Μπους αποφάσισε να πουλήσει στην Τουρκία, στην Επιτροπή για σχεδόν δέκα χρόνια, και μόνος του εμπόδιζε την πώληση. Μεταξύ των προϋποθέσεών του ήταν και η επιστροφή των μερών στο τραπέζι του Κυπριακού.
• «Ο Ραούφ Ντενκτάς (Denktaş) αποφάσισε να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το 1999, πήγε στη Νέα Υόρκη για μια μέρα και ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις. Ο Sarbanes ήρε το βέτο του στα πολεμικά μας πλοία με συμφωνία που είχε γίνει προηγουμένως και τα πλοία δόθηκαν στην Τουρκία. Ο Denktaş επέστρεψε στις συνομιλίες με αυτόν τον όρο, αυτός ήταν και ο όρος της Τουρκίας. Ο Πρόεδρος Clinton είχε από την αρχή πείσει τον Sarbanes με αυτόν τον όρο.
• «Επειδή όταν ήρθε ο Μπιλ Κλίντον (Clinton) στην Τουρκία ήθελε να έχει ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Ο Demirel και ο (Τούρκος Πρωθυπουργός) Μπουλέντ Ετσεβίτ (Ecevit) συμμετείχαν άμεσα σε αυτήν την πλευρά της διαδικασίας. Ο κύριος στόχος της Τουρκίας ήταν να αποκτήσει το καθεστώς της υποψήφιας χώρας στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις πλήρους ένταξης».
Τρεις υπενθυμίσεις
Πρώτον, η επιστροφή του Denktaş στις συνομιλίες για το Κυπριακό δεν είναι η ίδια με την υπόσχεση της Τουρκίας στις Ηνωμένες Πολιτείες να αποδεχθούν τις απαιτήσεις του ελληνικού εναέριου χώρου με αντάλλαγμα όπλα. Το ένα είναι ένα τεχνικό ζήτημα πολιτικής τακτικής και χρειάστηκαν σχεδόν δέκα χρόνια για να λυθεί. Ωστόσο, το τωρινό είναι ένα στρατηγικό ζήτημα όσον αφορά τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Δεύτερον, ο γιος του Paul Sarbanes, εκείνου που εμπόδισε εκείνη την εποχή την Τουρκία να πάρει τα πλοία που είχε αγοράσει και πληρώσει, επί σχεδόν δέκα χρόνια, και τελικά το πέτυχε, ο Τζον Σαρμπάνης (John Sarbanes), εξακολουθεί να είναι μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων και προσπαθεί να αποτρέψει την πώληση των F-16 στην Τουρκία στα χνάρια του πατέρα του.
Η μη απόκτηση των F-16 αποδυναμώνει τη αεράμυνα της Τουρκίας και τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, αλλά δεν σκοτώνει την Τουρκία. Ωστόσο, η υπόσχεση αποδοχής του όρου περί Ελλάδας σε αντάλλαγμα για τα F-16 θα έβλαπτε όχι μόνο τον Erdoğan , αλλά και τα στρατηγικά συμφέροντα της Τουρκίας.
Το τρίτο το άφησα για το τέλος. Η ιδέα του Εθνικού Προγράμματος Πλοίων της Τουρκίας (MİLGEM) βγήκε στο προσκήνιο στα μέσα της δεκαετίας του 1990, όταν το ελληνικό λόμπι στο Κογκρέσο των ΗΠΑ απέτρεψε την αγορά πλοίων. Το έργο ξεκίνησε να λειτουργεί το 2000 με την παραλαβή των πλοίων και το 2004, με την ίδρυση του Γραφείου Έργων MİLGEM, πατήθηκε το κουμπί για το σχεδιασμό και την κατασκευή της κορβέτας. Δεν είναι καλό για τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ.
Ως αποτέλεσμα των εμποδίων των αντιτουρκικών λόμπι στο Κογκρέσο των ΗΠΑ ενάντια στην πώληση οπλισμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών, η Τουρκία σήμερα κατασκευάζει και εξάγει τα δικά της UAVs και UCAVs. Από αυτή την άποψη, η Τουρκία οφείλει την ταχεία ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας όπλων στο ελληνικό λόμπι στις ΗΠΑ.
Εάν ο Biden δεν κρατήσει τον λόγο του και μπλοκαριστεί η πώληση των F-16, δεν θα βοηθήσει τις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ ούτε θα ενισχύσει το ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας, αλλά θα ωφελήσει την περαιτέρω ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας στην Τουρκία.
Ωστόσο, σε αυτό το σημείο, υπάρχει όφελος ο Tούρκος Πρόεδρος Erdoğan και η ομάδα των συμβούλων του, καθώς και ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ (Hulusi Akar) και ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου (Mevlüt Çavuşoğlu) να σταματήσουν για να σκεφτούν και να ρωτήσουν εαυτόν: «Μήπως έχουμε κάνει κι εμείς κάπου λάθος;».
Χάρη στον Bayar, δώσαμε ένα παράδειγμα για το τι συνέβη στο παρελθόν. Υπάρχουν μερικά που δεν έχουν αποκαλυφθεί ακόμα. Είναι αναπόφευκτο να βιώσουμε τέτοιες περιπλοκές εάν ενεργούμε με τις τρέχουσες πολιτικές αντιδράσεις αντί να παίρνουμε μαθήματα με βάση τη μνήμη του κράτους και να ενεργούμε σύμφωνα με τις στρατηγικές που πατάνε στη γη. Οι κόμποι δεν ανοίγουν πάντα εύκολα.
Δημοσίευση σχολίου