Λάμπρος Καλαρρύτης
Πρόσφατα ο γνωστός γεωστρατηγικός αναλυτής και φίλος Θανάσης Δρούγος μου έλεγε ότι σε έκθεση σχετική με την Ουκρανία ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ εμφανίζεται να αναφέρεται με απαξιωτικά για την ΕΕ σχετικά με το ειδικό γεωπολιτικό της βάρος.
Εν ολίγοις έλεγε ότι οι Ρώσοι δεν υπολογίζουν την ΕΕ στο ουκρανικό, διότι δεν θεωρούν ότι έχει τη δυνατότητα να παρέμβει με καθοριστικό τρόπο στρατιωτικά ή διπλωματικά, και ότι αυτό που τους απασχολεί και λαμβάνουν υπόψιν είναι οι Αμερικανοί και ο θέσεις τους. Λογικό είναι.
Η ΕΕ είναι μία ισχυρότατη οικονομική ένωση η οποία δεν έχει καταφέρει να μετουσιώσει το οικονομικό της εκτόπισμα σε αντίστοιχη γεωπολιτική παρουσία. Και αυτό λογικό είναι ως ένα βαθμό. Η ΕΕ δεν είναι ΗΠΑ, δεν είναι ομοσπονδιακή δομή και επιπλέον απαρτίζεται από έθνη-κράτη τα οποία εκτός από ισχυρές εθνικές ρίζες και διακριτή ιστορική πορεία, έχουν και ξεχωριστά συμφέροντα τα οποία άλλοτε συγκλίνουν και σπανίως ταυτίζονται και άλλοτε αποκλίνουν και συχνά συγκρούονται.
Άρα η διατύπωση κοινής θέσης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι δύσκολη υπόθεση, ενίοτε παντελώς ανέφικτη και αν καταστεί δυνατή σε κάποιο θέμα συνήθως διαμορφώνεται στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή. Ακόμα και έτσι όμως, όποτε γίνεται, ελάχιστες φορές υπηρετείται με συνέπεια απ’ όλους. Με λίγα λόγια στη εξωτερική πολιτική η ΕΕ είναι σκορποχώρι και ουδόλως προσεγγίζει το «ένας για όλους και όλοι για έναν», αντιθέτως ισχύει το «όλοι για τον εαυτό τους και ο καθένας για την πάρτη του».
Η Ελλάδα και η Κύπρος το εισπράττουν αυτό διαρκώς με το θέμα της Τουρκίας. «Ένωση» που δεν στηρίζει μέλη της έναντι έμπρακτης παράνομης στρατιωτικής απειλής από τρίτη χώρα και αντιθέτως κράτη-μέλη της μπλοκάρουν τις κυρώσεις εναντίον της και απλώνουν ομπρέλα προστασίας της, δεν έχει καμία πιθανότητα να διαδραματίσει σοβαρό γεωπολιτικό ρόλο ως ενιαία οντότητα. Για τον απλό λόγο ότι σε κάθε θέμα, κυρίως οι δεσπόζουσες δυνάμεις, θα προτάσσουν το στενό εθνικό συμφέρον ακόμα και αν στρέφεται κατά των υπολοίπων μελών.
Είναι νωπή ακόμα η πρωτοβουλία της Γερμανίας για τη Λιβύη από την οποία απέκλεισε την Ελλάδα, αλλά κάλεσε τον κατεξοχήν αποσταθεροποιητικό παράγοντα στη λιβυκή κρίση, την Τουρκία.
Ο Λαβρόφ έχει δίκιο. Για να λάβει υπ’ όψιν της η Ρωσία τη θέση τής ΕΕ στο ουκρανικό ή σε άλλο ζήτημα, θα πρέπει αφενός να υπάρχει θέση, αφετέρου να έχει τη δυνατότητα να την επιβάλλει. Ούτε το ένα προκύπτει, ούτε το άλλο. Οικονομικές κυρώσεις μπορεί να επιβάλλει και το κάνει, αλλά αυτές δεν είναι ικανές να ανατρέψουν στρατιωτικά τετελεσμένα. Εξάλλου και αυτές υπό αμφισβήτηση είναι διότι πχ οι Γερμανοί βιομήχανοι δεν θέλουν ούτε να ακούν για οικονομικά μέτρα κατά της Ρωσίας η οποία είναι σημαντική αγορά για αυτούς, αντιθέτως πιέζουν τη νέα γερμανική κυβέρνηση να επισπεύσει θεσμικές και επιχειρηματικές συναντήσεις για να ενισχυθούν οι διμερείς οικονομικο-εμπορικές συναλλαγές.
Οπότε, ο Λαβρόφ είπε την αλήθεια ότι η Ρωσία δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της την ΕΕ ως σύνολο, αλλά αλήθεια είναι επίσης ότι με τη φίλη και «υπόγεια» σύμμαχο Γερμανία, παρά τις διπλωματικές αψιμαχίες, υπάρχει συνεννόηση και συναντίληψη σε υψηλό επίπεδο. Και τους ενώνουν στενοί δεσμοί. Όπως ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 ας πούμε.
Η Ελλάδα και η Κύπρος το εισπράττουν αυτό διαρκώς με το θέμα της Τουρκίας. «Ένωση» που δεν στηρίζει μέλη της έναντι έμπρακτης παράνομης στρατιωτικής απειλής από τρίτη χώρα και αντιθέτως κράτη-μέλη της μπλοκάρουν τις κυρώσεις εναντίον της και απλώνουν ομπρέλα προστασίας της, δεν έχει καμία πιθανότητα να διαδραματίσει σοβαρό γεωπολιτικό ρόλο ως ενιαία οντότητα. Για τον απλό λόγο ότι σε κάθε θέμα, κυρίως οι δεσπόζουσες δυνάμεις, θα προτάσσουν το στενό εθνικό συμφέρον ακόμα και αν στρέφεται κατά των υπολοίπων μελών.
Είναι νωπή ακόμα η πρωτοβουλία της Γερμανίας για τη Λιβύη από την οποία απέκλεισε την Ελλάδα, αλλά κάλεσε τον κατεξοχήν αποσταθεροποιητικό παράγοντα στη λιβυκή κρίση, την Τουρκία.
Ο Λαβρόφ έχει δίκιο. Για να λάβει υπ’ όψιν της η Ρωσία τη θέση τής ΕΕ στο ουκρανικό ή σε άλλο ζήτημα, θα πρέπει αφενός να υπάρχει θέση, αφετέρου να έχει τη δυνατότητα να την επιβάλλει. Ούτε το ένα προκύπτει, ούτε το άλλο. Οικονομικές κυρώσεις μπορεί να επιβάλλει και το κάνει, αλλά αυτές δεν είναι ικανές να ανατρέψουν στρατιωτικά τετελεσμένα. Εξάλλου και αυτές υπό αμφισβήτηση είναι διότι πχ οι Γερμανοί βιομήχανοι δεν θέλουν ούτε να ακούν για οικονομικά μέτρα κατά της Ρωσίας η οποία είναι σημαντική αγορά για αυτούς, αντιθέτως πιέζουν τη νέα γερμανική κυβέρνηση να επισπεύσει θεσμικές και επιχειρηματικές συναντήσεις για να ενισχυθούν οι διμερείς οικονομικο-εμπορικές συναλλαγές.
Οπότε, ο Λαβρόφ είπε την αλήθεια ότι η Ρωσία δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της την ΕΕ ως σύνολο, αλλά αλήθεια είναι επίσης ότι με τη φίλη και «υπόγεια» σύμμαχο Γερμανία, παρά τις διπλωματικές αψιμαχίες, υπάρχει συνεννόηση και συναντίληψη σε υψηλό επίπεδο. Και τους ενώνουν στενοί δεσμοί. Όπως ο αγωγός φυσικού αερίου Nord Stream 2 ας πούμε.
Δημοσίευση σχολίου