Το γεωπολιτικό παιχνίδι που θα μπορούσε να μεταμορφώσει τις αγορές φυσικού αερίου-Όχι μόνο θα μπορούσε να ανοίξει νέα υπερπεριφερειακά ενεργειακά έργα, αλλά θα ενισχύσει επίσης σημαντικά τη συνολική κατάσταση ασφάλειας.
Άγγελος Ρούσσος
Σύμφωνα με τον γνωστό αναλυτή για θέματα ενέργειας και γεωοικονομίας Cyril Widdershoven μια φαινομενική βελτίωση στις σχέσεις μεταξύ ΗΑΕ και Τουρκίας θα μπορούσε να είναι μια από τις πιο σημαντικές γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή εδώ και δεκαετίες.
Εάν ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ καταφέρει να εκμεταλλευτεί την οικονομική κρίση της Τουρκίας, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσαν επιτέλους να αξιοποιηθούν και να σταλούν στην αγορά.
Αν και αυτή είναι μια κατάσταση που κερδίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν είναι σαφές εάν ο Ερντογάν θα είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλίσει την πρόοδο στην περιοχή.
Ο αναλυτής εστιάζει στο γεγονός πως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικότερα, φαίνεται να είναι ανοδικά λόγω ορισμένων συνεχιζόμενων περιφερειακών εξελίξεων.
Η απροσδόκητη αλλά πολύ επιτυχημένη επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου του Άμπου Ντάμπι Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ στην Τουρκία και την Αίγυπτο μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην περιοχή, υποστηρίζει.
Οι συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων που υπογράφηκαν μεταξύ Τουρκίας και ΗΑΕ, ειδικά οι μακροπρόθεσμες επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ του τουρκικού κρατικού επενδυτικού ταμείου και εταιρειών των ΗΑΕ, όπως το Abu Dhabi Ports, φαίνεται να είναι ένα άνοιγμα σε μια νέα εποχή συνεργασίας στην περιοχή.
Ο αναλυτής συμπληρώνει πάντως πως τα περιφερειακά παιχνίδια εξουσίας εξακολουθούν να αποτελούν μήλο της έριδος στο Άμπου Ντάμπι, το Κάιρο και την Αθήνα. Ενώ οι πηγές των τουρκικών μέσων ενημέρωσης είναι πολύ αισιόδοξες για την αντιληπτή σύσφιξη των σχέσεων Εμιράτων-Άγκυρας, άλλοι περιφερειακοί παράγοντες παρακολουθούν με ανυπομονησία να κατανοήσουν το πραγματικό αποτέλεσμα των συναντήσεων.
Σύμφωνα με τον Cyril Widdershoven, η κίνηση του Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ δεν συνδέεται με μια σημαντική αλλαγή στην περιφερειακή γεωπολιτική, αλλά βασίζεται στη γεωοικονομία. Όταν εξετάζουμε τη δεινή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, τους υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού και τη συνεχιζόμενη βουτιά της τουρκικής λίρας, υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος αποσταθεροποίησης της Αυτοκρατορίας του Ερντογάν. Ο Cyril Widdershoven λέει πως ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ είναι μάστορας στον εντοπισμό και την κατανόηση καταστάσεων win-win. Η κίνηση να ανοίξουν απευθείας γραμμές προς την Τουρκία, ειδικά προς την ταλαιπωρημένη κυβέρνηση του ΑΚΡ του Ερντογάν, είναι σοφή. Η τουρκική οικονομία χρειάζεται απεγνωσμένα μετρητά, οι άμεσες ξένες επενδύσεις δεν χρειάζονται μόνο για τη στήριξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας, αλλά και για τα νεοσύστατα έργα του ΑΚΡ. Οι Άραβες επενδυτές είναι περισσότερο από πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο συνεχιζόμενο ξεπούλημα τουρκικών περιουσιακών στοιχείων. Μεγάλης κλίμακας έργα ενέργειας, υποδομές και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι προς αρπαγή, σε πολύ χαμηλότερες τιμές από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ γνωρίζει επίσης ότι επενδύοντας στην Τουρκία, οι δεσμοί της Άγκυρας με άλλους θα υπονομευτούν.
Το ταξίδι του στην Τουρκία γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρον όταν το αντιλαμβάνεσαι ως μια συντονισμένη προσπάθεια γεωοικονομικών και στρατηγικών στρατιωτικών συμφερόντων των ΗΑΕ, της Αιγύπτου, του Ισραήλ και, πιθανότατα, της Ελλάδας, λέει ο αναλυτής.
Πριν πετάξει στην Τουρκία, έχουν γίνει συζητήσεις μεταξύ του Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ και του Αιγύπτιου προέδρου Σίσι, Ισραηλινών παικτών και της Ελλάδας. Τα ΗΑΕ κατάλαβαν ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως γέφυρα μεταξύ των δύο πλευρών στην Ανατολική Μεσόγειο εκμεταλλευόμενοι την οικονομική κρίση της Τουρκίας. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και ιδιαίτερα ο διάδοχος του Άμπου Ντάμπι, βρίσκονται πίσω από τις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ, είναι μεγάλος επενδυτής στην Αίγυπτο και επιθυμεί να επενδύσει στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αυτοί οι παράγοντες σημαίνουν ότι ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ έχει γίνει ένας από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι επενδύσεις, η ασφάλεια και η ενέργεια συνδέονται μεταξύ τους εδώ, καθώς όλες οι διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες βασίζονται σε αυτά τα ζητήματα. Ενεργειακές εταιρείες, η ADNOC, η Mubadala του Άμπου Ντάμπι, ακόμη και οι αμυντικές της εταιρείες εμπλέκονται με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Το πλεονέκτημα για τα ΗΑΕ όσον αφορά τη συνεργασία και την υποστήριξη του East Med Gas Forum (EMGF), του οποίου θέλει να γίνει μέλος, είναι σαφή.
Τεράστιες δυνατότητες
Όχι μόνο θα μπορούσε να ανοίξει νέα υπερπεριφερειακά ενεργειακά έργα, αλλά θα ενισχύσει επίσης σημαντικά τη συνολική κατάσταση ασφάλειας. Η Mubadala και η AD Ports συμμετέχουν τώρα ακόμη και σε έργα και συζητήσεις με Ισραηλινούς ομολόγους τους. Η απόκτηση από την Mubadala μεριδίου 22%, 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων στο ισραηλινό υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar είναι μόνο ένα παράδειγμα.
Φαίνεται τώρα ότι η κίνηση του Ζαιεντ για συνάντηση με τον Ερντογάν στην Άγκυρα θα πρέπει να αξιολογηθεί σύμφωνα με τις υπερπεριφερειακές φιλοδοξίες των Συμφωνιών των ΗΑΕ, του EMGF και των Αβρααμκών Συμφωνιών.
Σφυρηλατώντας και ενισχύοντας τη συνεχιζόμενη συμμαχία Αν. Μεσογείου ανοίγοντας παράλληλα συζητήσεις και επενδύσεις στην Τουρκία, το Άμπου Ντάμπι όχι μόνο ανοίγει έναν δρόμο προς την επιτυχία αλλά θα μπορούσε επίσης να μετριάσει τις επιθετικές περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας.
Κοιτάζοντας το ζοφερό οικονομικό μέλλον της Τουρκίας, ο Ερντογάν καταλαβαίνει ότι δεν έχει την πολυτέλεια να απορρίψει τις προόδους των ΗΑΕ, και η πιο άμεση και ενεργή εμπλοκή του Άμπου Ντάμπι στις υποθέσεις της Τουρκίας είναι ένα πιθανό πλεονέκτημα. Η χρηματοοικονομική δύναμη των επενδυτικών κεφαλαίων των Εμιράτων δεν πρέπει να υποτιμάται, ειδικά σε καιρό κατάρρευσης της χρηματοπιστωτικής αγοράς, όπως βλέπουμε στην Άγκυρα. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αναγκάσουν τον Ερντογάν να υιοθετήσει μια λιγότερο αντίπαλη στάση απέναντι στην υπεράκτια εξερεύνηση φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και για τις δύο πλευρές, θα μπορούσε να είναι μια πραγματική κατάσταση win-win. Μέρος των υπεράκτιων επιλογών φυσικού αερίου και LNG της Αν. Μεσογείου έχει χτυπήσει....τοίχο λόγω της ενεργειακής μετάβασης και της γεωπολιτικής. Αναλαμβάνοντας πολιτικούς κινδύνους ή μετριάζοντας μια πιθανή ελληνοαιγυπτιακή αντιπαράθεση με την Τουρκία, οι επενδυτές και οι φορείς θα μπορούσαν να παρακινηθούν να επιστρέψουν. Για την Άγκυρα και το EMGF αυτό θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει σε ένα μέλλον όπου η Τουρκία θα γίνει η κύρια αγορά LNG από την περιοχή.
Πολιτικές πτυχές
Λόγω της τουρκικής στρατιωτικής και πολιτικής παρέμβασης, ειδικά συνδεδεμένη με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο, οποιαδήποτε ενεργειακή σχέση μεταξύ των χωρών μπήκε στον πάγο. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι ο Ζαιεντ και ο Ερντογάν συζήτησαν το μέλλον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας τις τελευταίες ημέρες και ότι τα οικονομικά θα μπορούσαν να τον πείσουν να αλλάξει τη στάση του, ενώ η Αίγυπτος και ενδεχομένως ακόμη και το Ισραήλ θα μπορούσαν στη συνέχεια να ακολουθήσουν τον Ζαιέντ στην επανασύνδεση με την Τουρκία. Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση άνοιξε νέες αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου και φυσικού αερίου αγωγών, οπότε η Τουρκία είναι πραγματικά το κερασάκι στην τούρτα, εκτιμάει ο αναλυτής.
Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει από τον Ζαιέντ, αλλά όλα εξαρτώνται από τους υποστηρικτές του Ερντογάν. Ο Ερντογάν θα πρέπει να αφαιρέσει την υποστήριξη των κομμάτων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή, να αμβλύνει τις σχέσεις με τη Συρία του Άσαντ, να μειώσει την τουρκική στρατιωτική υποστήριξη προς το Κατάρ και να αφήσει το μέλλον της Λιβύης στους Λίβυους προτού μπορέσει να πραγματοποιηθεί μια πλήρους κλίμακας προσέγγιση.
Ένα πράγμα είναι σαφές, ωστόσο, η γεωοικονομία γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός παράγοντας στην περιοχή.
Εάν ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ καταφέρει να εκμεταλλευτεί την οικονομική κρίση της Τουρκίας, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο θα μπορούσαν επιτέλους να αξιοποιηθούν και να σταλούν στην αγορά.
Αν και αυτή είναι μια κατάσταση που κερδίζουν τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν είναι σαφές εάν ο Ερντογάν θα είναι πρόθυμος να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να διασφαλίσει την πρόοδο στην περιοχή.
Ο αναλυτής εστιάζει στο γεγονός πως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, ειδικότερα, φαίνεται να είναι ανοδικά λόγω ορισμένων συνεχιζόμενων περιφερειακών εξελίξεων.
Η απροσδόκητη αλλά πολύ επιτυχημένη επίσκεψη του πρίγκιπα διαδόχου του Άμπου Ντάμπι Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ στην Τουρκία και την Αίγυπτο μπορεί να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην περιοχή, υποστηρίζει.
Οι συμφωνίες πολλών δισεκατομμυρίων που υπογράφηκαν μεταξύ Τουρκίας και ΗΑΕ, ειδικά οι μακροπρόθεσμες επενδυτικές συμφωνίες μεταξύ του τουρκικού κρατικού επενδυτικού ταμείου και εταιρειών των ΗΑΕ, όπως το Abu Dhabi Ports, φαίνεται να είναι ένα άνοιγμα σε μια νέα εποχή συνεργασίας στην περιοχή.
Ο αναλυτής συμπληρώνει πάντως πως τα περιφερειακά παιχνίδια εξουσίας εξακολουθούν να αποτελούν μήλο της έριδος στο Άμπου Ντάμπι, το Κάιρο και την Αθήνα. Ενώ οι πηγές των τουρκικών μέσων ενημέρωσης είναι πολύ αισιόδοξες για την αντιληπτή σύσφιξη των σχέσεων Εμιράτων-Άγκυρας, άλλοι περιφερειακοί παράγοντες παρακολουθούν με ανυπομονησία να κατανοήσουν το πραγματικό αποτέλεσμα των συναντήσεων.
Σύμφωνα με τον Cyril Widdershoven, η κίνηση του Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ δεν συνδέεται με μια σημαντική αλλαγή στην περιφερειακή γεωπολιτική, αλλά βασίζεται στη γεωοικονομία. Όταν εξετάζουμε τη δεινή κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, τους υψηλούς ρυθμούς πληθωρισμού και τη συνεχιζόμενη βουτιά της τουρκικής λίρας, υπάρχει ο πραγματικός κίνδυνος αποσταθεροποίησης της Αυτοκρατορίας του Ερντογάν. Ο Cyril Widdershoven λέει πως ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ είναι μάστορας στον εντοπισμό και την κατανόηση καταστάσεων win-win. Η κίνηση να ανοίξουν απευθείας γραμμές προς την Τουρκία, ειδικά προς την ταλαιπωρημένη κυβέρνηση του ΑΚΡ του Ερντογάν, είναι σοφή. Η τουρκική οικονομία χρειάζεται απεγνωσμένα μετρητά, οι άμεσες ξένες επενδύσεις δεν χρειάζονται μόνο για τη στήριξη της συναλλαγματικής ισοτιμίας της λίρας, αλλά και για τα νεοσύστατα έργα του ΑΚΡ. Οι Άραβες επενδυτές είναι περισσότερο από πρόθυμοι να συμμετάσχουν στο συνεχιζόμενο ξεπούλημα τουρκικών περιουσιακών στοιχείων. Μεγάλης κλίμακας έργα ενέργειας, υποδομές και χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία είναι προς αρπαγή, σε πολύ χαμηλότερες τιμές από ό,τι πριν από ένα χρόνο. Ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ γνωρίζει επίσης ότι επενδύοντας στην Τουρκία, οι δεσμοί της Άγκυρας με άλλους θα υπονομευτούν.
Το ταξίδι του στην Τουρκία γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρον όταν το αντιλαμβάνεσαι ως μια συντονισμένη προσπάθεια γεωοικονομικών και στρατηγικών στρατιωτικών συμφερόντων των ΗΑΕ, της Αιγύπτου, του Ισραήλ και, πιθανότατα, της Ελλάδας, λέει ο αναλυτής.
Πριν πετάξει στην Τουρκία, έχουν γίνει συζητήσεις μεταξύ του Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ και του Αιγύπτιου προέδρου Σίσι, Ισραηλινών παικτών και της Ελλάδας. Τα ΗΑΕ κατάλαβαν ότι θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως γέφυρα μεταξύ των δύο πλευρών στην Ανατολική Μεσόγειο εκμεταλλευόμενοι την οικονομική κρίση της Τουρκίας. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, και ιδιαίτερα ο διάδοχος του Άμπου Ντάμπι, βρίσκονται πίσω από τις Συμφωνίες του Αβραάμ με το Ισραήλ, είναι μεγάλος επενδυτής στην Αίγυπτο και επιθυμεί να επενδύσει στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αυτοί οι παράγοντες σημαίνουν ότι ο Μοχάμεντ μπιν Ζάιεντ έχει γίνει ένας από τους κορυφαίους πρωταγωνιστές στην Ανατολική Μεσόγειο.
Οι επενδύσεις, η ασφάλεια και η ενέργεια συνδέονται μεταξύ τους εδώ, καθώς όλες οι διμερείς και πολυμερείς συμφωνίες βασίζονται σε αυτά τα ζητήματα. Ενεργειακές εταιρείες, η ADNOC, η Mubadala του Άμπου Ντάμπι, ακόμη και οι αμυντικές της εταιρείες εμπλέκονται με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και την Ελλάδα. Το πλεονέκτημα για τα ΗΑΕ όσον αφορά τη συνεργασία και την υποστήριξη του East Med Gas Forum (EMGF), του οποίου θέλει να γίνει μέλος, είναι σαφή.
Τεράστιες δυνατότητες
Όχι μόνο θα μπορούσε να ανοίξει νέα υπερπεριφερειακά ενεργειακά έργα, αλλά θα ενισχύσει επίσης σημαντικά τη συνολική κατάσταση ασφάλειας. Η Mubadala και η AD Ports συμμετέχουν τώρα ακόμη και σε έργα και συζητήσεις με Ισραηλινούς ομολόγους τους. Η απόκτηση από την Mubadala μεριδίου 22%, 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων στο ισραηλινό υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου Tamar είναι μόνο ένα παράδειγμα.
Φαίνεται τώρα ότι η κίνηση του Ζαιεντ για συνάντηση με τον Ερντογάν στην Άγκυρα θα πρέπει να αξιολογηθεί σύμφωνα με τις υπερπεριφερειακές φιλοδοξίες των Συμφωνιών των ΗΑΕ, του EMGF και των Αβρααμκών Συμφωνιών.
Σφυρηλατώντας και ενισχύοντας τη συνεχιζόμενη συμμαχία Αν. Μεσογείου ανοίγοντας παράλληλα συζητήσεις και επενδύσεις στην Τουρκία, το Άμπου Ντάμπι όχι μόνο ανοίγει έναν δρόμο προς την επιτυχία αλλά θα μπορούσε επίσης να μετριάσει τις επιθετικές περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας.
Κοιτάζοντας το ζοφερό οικονομικό μέλλον της Τουρκίας, ο Ερντογάν καταλαβαίνει ότι δεν έχει την πολυτέλεια να απορρίψει τις προόδους των ΗΑΕ, και η πιο άμεση και ενεργή εμπλοκή του Άμπου Ντάμπι στις υποθέσεις της Τουρκίας είναι ένα πιθανό πλεονέκτημα. Η χρηματοοικονομική δύναμη των επενδυτικών κεφαλαίων των Εμιράτων δεν πρέπει να υποτιμάται, ειδικά σε καιρό κατάρρευσης της χρηματοπιστωτικής αγοράς, όπως βλέπουμε στην Άγκυρα. Όλα αυτά θα μπορούσαν να αναγκάσουν τον Ερντογάν να υιοθετήσει μια λιγότερο αντίπαλη στάση απέναντι στην υπεράκτια εξερεύνηση φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Και για τις δύο πλευρές, θα μπορούσε να είναι μια πραγματική κατάσταση win-win. Μέρος των υπεράκτιων επιλογών φυσικού αερίου και LNG της Αν. Μεσογείου έχει χτυπήσει....τοίχο λόγω της ενεργειακής μετάβασης και της γεωπολιτικής. Αναλαμβάνοντας πολιτικούς κινδύνους ή μετριάζοντας μια πιθανή ελληνοαιγυπτιακή αντιπαράθεση με την Τουρκία, οι επενδυτές και οι φορείς θα μπορούσαν να παρακινηθούν να επιστρέψουν. Για την Άγκυρα και το EMGF αυτό θα μπορούσε ακόμη και να οδηγήσει σε ένα μέλλον όπου η Τουρκία θα γίνει η κύρια αγορά LNG από την περιοχή.
Πολιτικές πτυχές
Λόγω της τουρκικής στρατιωτικής και πολιτικής παρέμβασης, ειδικά συνδεδεμένη με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην Αίγυπτο, οποιαδήποτε ενεργειακή σχέση μεταξύ των χωρών μπήκε στον πάγο. Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι ο Ζαιεντ και ο Ερντογάν συζήτησαν το μέλλον της Μουσουλμανικής Αδελφότητας τις τελευταίες ημέρες και ότι τα οικονομικά θα μπορούσαν να τον πείσουν να αλλάξει τη στάση του, ενώ η Αίγυπτος και ενδεχομένως ακόμη και το Ισραήλ θα μπορούσαν στη συνέχεια να ακολουθήσουν τον Ζαιέντ στην επανασύνδεση με την Τουρκία. Ταυτόχρονα, η συνεχιζόμενη ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση άνοιξε νέες αγορές υγροποιημένου φυσικού αερίου και φυσικού αερίου αγωγών, οπότε η Τουρκία είναι πραγματικά το κερασάκι στην τούρτα, εκτιμάει ο αναλυτής.
Τα πρώτα βήματα έχουν γίνει από τον Ζαιέντ, αλλά όλα εξαρτώνται από τους υποστηρικτές του Ερντογάν. Ο Ερντογάν θα πρέπει να αφαιρέσει την υποστήριξη των κομμάτων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην περιοχή, να αμβλύνει τις σχέσεις με τη Συρία του Άσαντ, να μειώσει την τουρκική στρατιωτική υποστήριξη προς το Κατάρ και να αφήσει το μέλλον της Λιβύης στους Λίβυους προτού μπορέσει να πραγματοποιηθεί μια πλήρους κλίμακας προσέγγιση.
Ένα πράγμα είναι σαφές, ωστόσο, η γεωοικονομία γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός παράγοντας στην περιοχή.
Δημοσίευση σχολίου