Τσιλιόπουλος Ευθύμιος
Ο Έβρος οριοθετεί τα σύνορα μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας (εκτός από το σημείο Καστανιών-Αδριανούπολης, όπου τα σύνορα είναι στην ξηρά και ο ποταμός διέρχεται από την Αδριανούπολη). Τα χερσαία σύνορα έχουν μήκος περίπου 200 χλμ. Σε περίπτωση πολέμου, οι τουρκικές χερσαίες δυνάμεις αναμένεται να επιτεθούν στον Έβρο. Σημειωτέον ότι μετά την απόβαση, η βίαιη διάβαση ποταμού αποτελεί την πιο δύσκολη στρατιωτική επιχείρηση.
Στη Θράκη βρίσκεται το Δ’ Σώμα Στρατού, το οποίο είναι ο ισχυρότερος σχηματισμός του Ελληνικού Στρατού. Διαθέτει ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στο χερσαίο ελληνικό οπλοστάσιο. Απέναντι, η Τουρκία παρατάσσει την 1η Στρατιά, με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
Η Στρατιά διοικεί το 2ο Σώμα Στρατού (3 μηχανοκίνητες, 1 τεθωρακισμένη ταξιαρχία, σύνταγμα πυροβολικού και ένα σύνταγμα μηχανικού μάχης), το 3ο Σώμα, το οποίο έχει χριστεί NATO Rapid Deployment Corps (1 τεθωρακισμένη μεραρχία, 1 μηχανοκίνητη μεραρχία, 2 τεθωρακισμένες ταξιαρχίες, 3 μηχανοκίνητα συντάγματα) και το 5ο Σώμα (1 μεραρχία πεζικού, 1 τεθωρακισμένη ταξιαρχία, 3 μηχανοκίνητες ταξιαρχίες, 1 σύνταγμα πυροβολικού, 1 σύνταγμα μηχανικού μάχης, μια επιλαρχία αρμάτων) και 1 ταξιαρχία αεροπορίας στρατού.
Οι δυνάμεις αυτές αριθμούν περίπου 120.000 ένστολους και πάνω από 1000 άρματα μάχης (Leopard 2A4, M-60 TM/A3 TTS). Σημειωτέον ότι κάποιες μονάδες της 1ης Στρατιάς είχαν μεταφερθεί στη Συρία για τις εκεί τουρκικές επιχειρήσεις, όπου υπέστησαν σημαντικές υλικές απώλειες. Σημαντικά για το παρόν άρθρο είναι τα μέσα που διαθέτει το μηχανικό μάχης, μεταξύ των οποίων είναι οι τεθωρακισμένοι γεωπροωθητές Kunduz/AZMİM (τουρκική έκδοση του αμερικανικού M9 ACE) και τα τεθωρακισμένα συστήματα γεφύρωσης Leguan (με γέφυρα μήκους 24 μέτρων), αλλά και συμβατικές γεφυροσκευές και πλωτά μέσα ικανά για διάβαση ποταμού.
Το ανάγλυφο του εδάφους
Ο νομός Έβρου, πεδινός κατά το μεγαλύτερο μέρος του, παρουσιάζει ομαλό ανάγλυφο. Το δυτικό τμήμα του νομού είναι ορεινό. Το βόρειο είναι σχεδόν επίπεδο (πεδιάδα Ορεστιάδας Διδυμοτείχου). Στο ανατολικό σχηματίζεται η κοιλάδα του Έβρου, που πλαταίνει καθώς ο ποταμός προχωρεί προς νότο, για να σχηματίσει στις εκβολές του λιμνοβαλτώδες δέλτα.
Το πιο πεδινό βόρειο τμήμα είναι διάσπαρτο με λοφοσειρές οι οποίες παρέχουν απρόσκοπτο πεδίο ορατότητας, καιρού επιτρέποντος, σε αποστάσεις πολλών χλμ. Η προεξέχουσα του Κάραγατς, το μόνο σημείο που τα σύνορα δεν έχουν σαν φυσικό όριο τον Έβρο απέχει 20 χλμ περίπου από τις λοφοσειρές, άρα προσφέρει αρματήλατο έδαφος μικρής έκτασης προς νότο, καθώς προς βορρά η πεδιάδα διακόπτεται από τον ρου του Άρδα που συναντά τον Έβρο βόρεια της Αδριανούπολης. Προς νότο οι λόφοι δίπλα από την Ορεστιάδα απέχουν λίγο πάνω από 10 χλμ από την προεξέχουσα του Κάραγατς.
Η προεξέχουσα του Κάραγατς προσφέρεται για προέλαση δυνάμεων χωρίς την ανάγκη βίαιης ζεύξης του Έβρου. Η λωρίδα αυτή τουρκικού εδάφους εισέρχεται στην ελληνική επικράτεια, δυτικά του ποταμού, απέναντι από την Αδριανούπολη και έχει συνολική έκταση 22,5 τετρ. χλμ. Μέσα σε αυτό το θύλακα βρίσκεται και η ομώνυμη πόλη Ταυτόχρονα είναι και ένα σημείο το οποίο έχει στοχοποιηθεί επί δεκαετίες από το ελληνικό πυροβολικό και λόγω της επιτήρησης οι εχθρικές συγκεντρώσεις θα τύχουν άμεσης απάντησης.
Σε κάποιες εποχές ο ποταμός υπερχειλίζει καθιστώντας τις εκατέρωθεν όχθες απροσπέλαστες. Οι πλημμύρες, ιδίως τον Φεβρουάριο και σπανιότερα μέχρι τις αρχές της άνοιξης απαγορεύουν την διεξαγωγή επιχειρήσεων. Οι πλημμύρες οφείλονται κυρίως στην υπερχείλιση βουλγαρικού φράγματος στον Άρδα. Αν υπάρξει, μάλιστα, συνεννόηση Αθήνας-Σόφιας το φράγμα μπορεί να απελευθερώσει ύδατα που θα δυσχεράνουν την διάβαση σε όποιες συνθήκες.
Η ανατολική Θράκη είναι εκτεταμένη πεδιάδα μέχρι την Κωνσταντινούπολη, διάσπαρτη με πυκνές παραλληλόγραμμες συστάδες από λεύκες γεωμετρικά στοιχισμένες για να προσφέρουν απόκρυψη. Δεν λείπουν οι χαμηλές εδαφικές εξάρσεις.
Πιθανοί δίοδοι τουρκικών επιθέσεων στον Έβρο
Το πρόβλημα για μια τουρκική επίθεση είναι η μικρή έκταση των περιοχών που μπορούν να επιχειρήσουν και το γεγονός ότι τελικά πρέπει να πορευτούν προς νότο για κατάληψη της Αλεξανδρούπολης, κυρίως για συμβολικούς και ψυχολογικούς λόγους. Αν όχι, πρέπει να περιοριστούν στην προσπάθεια κατάληψης της περιοχής του βορείου Έβρου μέχρι τα σύνορα με την Βουλγαρία Το ανάγλυφο δεν ευνοεί την ανάπτυξη μεγάλου όγκου επιτιθεμένων δυνάμεων.
Κατά κλασσική τακτική, επίθεση εκδηλώνεται υπό το πρόσχημα ασκήσεων, ώστε να συγκαλυφθεί η μετακίνηση μονάδων. Οι βαρύτερες μονάδες της 1ης τουρκικής Στρατιάς θα κινηθούν στους τόπους εξόρμησης απέναντι από τα πιθανά δρομολόγια που θα ακολουθήσουν. Στα σημεία όπου θα επιχειρηθεί ζεύξη του ποταμού θα συγκεντρωθεί το μηχανικό μάχης. Το πλάτος του ποταμού, ακόμη και όταν η στάθμη είναι χαμηλή δεν επιτρέπει ζεύξη με τεθωρακισμένες συλλογές (Leguan). Πρέπει να χρησιμοποιηθούν πλωτά πορθμεία.
Κατά την έναρξη των επιχειρήσεων ο εχθρός θα κάνει κρούσεις σε διάφορα σημεία, οι περισσότερες εκ των οποίων θα είναι προς παραπλάνηση. Δυστυχώς για τους Τούρκους τα περάσματα είναι συγκεκριμένα. Αναμένεται ότι με λαβίδα από νότο και βορρά θα προσπαθήσουν να εξαλείψουν την ελληνική μικρής έκτασης προεξέχουσα νότια των Κήπων (Πέταλο). Είναι εύκολη επιχείρηση και δεν αναμένεται οι ελληνικές δυνάμεις να την υπερασπίσουν. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν τουρκικές απώλειες.
Η εξέχουσα του Κάραγατς
Πιθανότατα η εξέχουσα του Κάραγατς θα αποτελέσει την αφετηρία της επίθεσης. Είναι η πλέον επικίνδυνη για τους επιτιθέμενους, αλλά η μόνη που προσφέρει ταχεία πρόσβαση στην πεδιάδα του βορείου Έβρου για εκμετάλλευση προς νότο (προς βορρά ο ρους του Άρδα χρήζει μηχανικού για διάβαση). Στην συγκεκριμένη δίοδο, ο εχθρός θα αναμένει σοβαρές απώλειες και άρα θα πρέπει να συγκεντρώσει ισχυρές δυνάμεις για αναπλήρωση τους.
Εκεί, οι τουρκικές δυνάμεις θα βρεθούν προ της ελληνικής αντιαρματικής τάφρου, η οποία εκτείνεται σε μεγάλο μήκος παράλληλα προς τον ποταμό Έβρο και η οποία δεν μπορεί να γεφυρωθεί από συστήματα Leguan. Είναι πολύ πιθανόν κάποιες τουρκικές μονάδες να συμπιεστούν στην στενή λωρίδα μεταξύ τάφρου και ποταμού.
Άλλα πιθανά δρομολόγια επίθεσης είναι προς Διδυμότειχο (για εκμετάλλευση της κοιλάδας Ερυθροποτάμου), προς Ορεστιάδα, προς Τυχερό, Κήπους, κ.α. Λόγω του δύσβατου εδάφους στον άξονα Ανατολή-Δύση, κύριο μέλημα των επιτιθεμένων θα είναι να καταλάβουν την εθνική οδό Ε85, η οποία συνδέει την Αλεξανδρούπολη με τα βόρεια του νομού και στην οποία καταλήγει η Εγνατία.
Η αρχή των επιχειρήσεων στον Έβρο
Δοθέντος ικανού χρόνου προειδοποίησης, οι ελληνικές δυνάμεις θα έχουν διασπαρεί και σε θέσεις ανάλογα με τα σχέδια. Οι μονάδες του Δ’ Σώματος συνεχώς ανανεώνουν τα επιχειρησιακά σχέδια και σχεδιάζουν κύριες και εναλλακτικές θέσεις διασποράς. Λογικό είναι η τουρκική επίθεση να εκδηλωθεί πριν το φως της ημέρας με ειδικές δυνάμεις να περνούν τον ποταμό σε σημεία που θεωρούνται δύσκολα επιτηρήσιμα, πολύ πριν εκδηλωθεί η κυρία επίθεση.
Σκοπός των τουρκικών ειδικών δυνάμεων είναι να προσδιορίσουν τα ελληνικά τμήματα και τις κινήσεις τους και πιθανόν να φέρουν καταδείκτες για στόχευση αεροπορικών όπλων. Η διείσδυσή τους, όμως, έχει καταστεί δυσχερέστερη μετά την θωράκιση του Έβρου λόγω του μεταναστευτικού. Ο φράκτης και τα πλέγματα αισθητήρων μπορούν να αποβούν παγίδες για τις τουρκικές ειδικές δυνάμεις. Μέλημα των Τούρκων κομάντος θα είναι η δολιοφθορά σε σημεία του φράκτη για να προωθηθούν οι αιχμές των τουρκικών επιθέσεων.
Αναμένεται οι Τούρκοι να χρησιμοποιήσουν μπαράζ πυροβολικού για να εξουδετερώσουν τα ελληνικά τμήματα προκαλύψεως. Το τουρκικό πυροβολικό θα ταχθεί σε απόσταση ικανή να αποτρέψει την ανταπόδοση πυρών από το ελληνικό πυροβολικό. Οι Τούρκοι ακόμη διατηρούν ικανό αριθμό αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ-107 των 175 χιλ. και δικής τους κατασκευής Firtina 155 χιλ. Επίσης, διαθέτουν τους Πολλαπλούς Εκτοξευτές Ρουκετών T-122 Sakarya με βεληνεκές 40 χλμ. Η χρήση των πυραύλων MLRS και T-300 Kasırga, με βεληνεκή άνω των 100 χλμ θα χρησιμοποιηθούν μόνο αν έχουν εντοπιστεί συγκεντρώσεις ελληνικών δυνάμεων ή στόχων μεγάλης αξίας (σταθμοί διοίκησης, σταθμοί ανεφοδιασμού, κλπ).
Δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί ότι κάποιοι πολιτικοί στόχοι μπορεί να πληγούν με μεγάλου βεληνεκούς πυραύλους για να δυσχεράνουν την ελληνική αντίδραση, ή και για ψυχολογικούς λόγους. Τέτοιοι στόχοι είναι γέφυρες, το σιδηροδρομικό δίκτυο που διευκολύνει την προώθηση εφεδρειών και εφοδίων, ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, κεραίες τηλεπικοινωνιών, ακόμη και νοσοκομεία και διοικητικά κτήρια.
Η ελληνική αντίδραση
Με την έναρξη της επίθεσης η ελληνική αντίδραση αναμένεται άμεση και δεδομένης της γνώσης της περιοχής φονικότατη. Οι φάλαγγες των επιτιθεμένων θα είναι υπό το βλέμμα των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, ενώ οι ελληνικές μονάδες θα είναι αόρατες. Για να μπορέσουν οι Τούρκοι να αποκτήσουν εικόνα της ελληνικής διάταξης θα στείλουν drones για ανίχνευση αλλά και πλήγματα σε στόχους ευκαιρίας. Το πυκνό περιβάλλον αεράμυνας θα καταστρέψει αρκετά από αυτά. Τα άλλα θα τα αναλάβει η αεροπορία στρατού με Ελικόπτερα Apache και Kiowa, αλλά και η Πολεμική Αεροπορία.
Είναι σχεδόν σίγουρο ότι η ελληνική αεροπορία θα αποκτήσει υπεροχή πάνω από το πεδίο επιχειρήσεων ή τουλάχιστον θα εμποδίσει τα τουρκικά μαχητικά. Έχοντας σχετική υπεροχή τα ελληνικά μαχητικά θα αφιερώσουν μέρος της δράσης τους στην καταστροφή των χερσαίων δυνάμεων. Αναγκαστικά, νότια της Ορεστιάδος οι επιτιθέμενοι θα συνωστιστούν μεταξύ δύσβατου εδάφους και ποταμού. Έτσι θα αποτελέσουν στόχους για ελληνικούς μεγάλου βεληνεκούς πυραύλους (MLRS και αέρος-εδάφους).
Εάν οι ελληνικές δυνάμεις καταφέρουν καταστροφικά πλήγματα, ή αμβλύνουν τις τουρκικές αιχμές, τα ελληνικά άρματα θα αντεπιτεθούν ενώ το πεζικό θα αναλάβει την εκκαθάριση των τουρκικών θυλάκων. Οι Τούρκοι θα πρέπει ή να διασώσουν τις δυνάμεις τους που πέρασαν δυτικά του Έβρου, ή να ρίξουν επιπλέον δυνάμεις για να κάμψουν την αντεπίθεση των αμυνομένων.
Μεταφέροντας το μέτωπο ανατολικά του Έβρου
Η διάσωση είναι πολύ δύσκολη επιχείρηση, καθώς τα πορθμεία και οι γεφυροσκευές θα αποτελέσουν πρώτους στόχους των ελληνικών πυρών. Για το ίδιο λόγο εξίσου δυσχερής είναι και η προώθηση εφεδρειών στο χώρο επιχειρήσεων. Αλλά και αν περάσουν στη δυτική όχθη θα αντιμετωπίσουν δρομολόγια πηγμένα από κατεστραμμένα οχήματα και διάσπαρτες απώλειες, εικόνα αρνητική για το ηθικό των νέων δυνάμεων.
Αν αποβούν αποτελεσματικές οι ελληνικές αντεπιθέσεις θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις για μεταφορά των επιχειρήσεων επί τουρκικού εδάφους. Θα προκαλέσουν κύμα Τούρκων προσφύγων προς ανατολάς, το οποίο θα μπουκώσει τις οδικές αρτηρίες από ανατολικά προς τα δυτικά, εμποδίζοντας την αποστολή ενισχύσεων.
Σε αυτή την περίπτωση αναμένεται η ταχεία πτώση της εξέχουσας του Κάραγατς και η κατάληψη της Αδριανούπολης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ελληνική προέλαση στην Ανατολική Θράκη δεν συνιστάται, καθώς η Τουρκία θα έχει ακόμη ικανές δυνάμεις για να αντεπιτεθεί, προσπαθώντας να ανακτήσει το χαμένο έδαφος. Ναυάγιο της τουρκικής επίθεσης, ωστόσο, θα έχει καταλυτικές πολιτικές και στρατιωτικές επιπτώσεις.
Δημοσίευση σχολίου