Μπροστά σε μία νέα νομισματική κρίση βρίσκεται η Τουρκία, έπειτα από την απόφαση-σοκ του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να απολύσει τον κεντρικό τραπεζίτη Νατσί Αγκμπάλ, μόλις τέσσερις μήνες αφότου ανέλαβε. «Είναι σαφές ότι ο πρόεδρος δεν μπορούσε να πάει κόντρα στις ανορθόδοξες οικονομικές απόψεις του άλλο», όπως εξηγεί ο οικονομολόγος της Capital Economics, Τζέισον Τάβεϊ. Οι εξελίξεις προβλέπονται ραγδαίες, καθώς οι αναλυτές εκτιμούν ότι η τουρκική λίρα θα σημειώσει βουτιά έως και 15% με το άνοιγμα των αγορών, τη Δευτέρα.
«Αυτή η απόφαση είναι σχεδόν τόσο κακή όσο το Brexit, με την έννοια ότι είναι η χειρότερη απόφαση δημόσιας πολιτικής που μπορώ να θυμηθώ στην ιστορία της χώρας», λέει ο Τιμ Ας, στρατηγικός αναλυτής της Bluebay Asset Management. «Οι αγορές θα εκφράσουν τις απόψεις τους τη Δευτέρα και πιθανότατα θα είναι μία αρνητική αντίδραση», τονίζει.
Η ξαφνική απομάκρυνση του Αγκμπάλ ήρθε έπειτα από την αύξηση των επιτοκίων της τουρκικής λίρας κατά 200 μονάδες βάσης την Πέμπτη, η οποία ήταν διπλάσια από ό,τι περίμεναν οι αναλυτές. Ως γνωστόν, ο Ερντογάν υποστηρίζει την αντισυμβατική θεωρία ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό και συνηθίζει να επικρίνει την κεντρική τράπεζα εδώ και χρόνια, κάθε φορά που θεωρεί ότι το κόστος δανεισμού είναι πολύ υψηλό.
Κατά τη σύντομη θητεία του, ο Αγκμπάλ αύξησε τα επιτόκια της λίρας συνολικά κατά 875 μονάδες βάσης (στο 19%, τα υψηλότερα επίπεδα ανάμεσα σε όλες τις μεγάλες οικονομίες), ενισχύοντας την κατεστραμμένη εμπιστοσύνη των επενδυτών. Επί των ημερών του, η λίρα ενισχύθηκε κατά 18%, καθώς δημιουργήθηκαν στην αγορά προσδοκίες για μία πιο ορθόδοξη νομισματική πολιτική.
Το τελευταίο διάστημα, ωστόσο, η λίρα είναι ανάμεσα στα νομίσματα που πλήττονται περισσότερο από την αύξηση στις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων, σημειώνοντας πτώση άνω του 7% από τα μέσα του Φεβρουαρίου. Με τον πληθωρισμό να φτάνει το Φεβρουάριο στο 16%, ο κεντρικός τραπεζίτης απάντησε με μία αύξηση των επιτοκίων διπλάσια από εκείνη που περίμενε η αγορά, σε μία προσπάθεια να ανακόψει την πτώση του νομίσματος και την αύξηση των τιμών.
Αμέσως, ο Ερντογάν αντέδρασε απομακρύνοντας τον τρίτο κεντρικό τραπεζίτη σε διάστημα δύο ετών και διορίζοντας τον Σαχάπ Καβτζίογλου, πρώην βουλευτή του κόμματός του και τραπεζίτη της Halkbank, καθηγητή τραπεζικής στο Marmara University της Κωνσταντινούπολης, αρθρογράφο της φιλοκυβερνητικής εφημερίδας Yeni Safak και γνωστό υπέρμαχο των χαμηλών επιτοκίων.
«Αυτή η απόφαση δείχνει την αλλοπρόσαλλη φύση των αποφάσεων πολιτικής στην Τουρκία, ειδικά στα νομισματικά θέματα», σημειώνει ο Κιστιάν Μάτζιο της TD Securities, σύμφωνα με τον Guardian, και προβλέπει ότι η λίρα θα ανοίξει με πτώση 10-15% τη Δευτέρα.
Ο Τάβεϊ της Capital Economics θυμίζει ότι την τελευταία φορά που ο Ερντογάν απέλυσε τον κεντρικό τραπεζίτη, τον Ιούλιο του 2019, η λίρα έπεσε κατά 3% έναντι του δολαρίου. «Η πτώση θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερη αυτή τη φορά», γράφει σε ανάλυσή του.
Και εξηγεί ότι το ζήτημα είναι πολύ μεγαλύτερο από την όποια πτώση της Δευτέρας, καθώς υπάρχει πλέον ένας υπαρκτός κίνδυνος η Τουρκία να οδεύει προς μία κανονική κρίση πληρωμών. Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 5% του ΑΕΠ πέρυσι και τα βραχυπρόθεσμα εξωτερικά χρέη διαμορφώνονται περίπου στα 180 δισ. δολάρια (25% του ΑΕΠ), εξηγεί. Την ίδια στιγμή, τα αποθεματικά σε ξένο νόμισμα έχουν σε μεγάλο βαθμό εξαντληθεί, καθώς σήμερα δεν ξεπερνούν τα 11 δισ. δολάρια (1,5% του ΑΕΠ) και είναι πολύ χαμηλότερα σε σχέση με τη στιγμή που ξέσπασε η κρίση του 2018.
Εάν μία κρίση ισοζυγίου πληρωμών χτυπήσει τώρα, οι τράπεζες της Τουρκίας είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση για να την αντιμετωπίσουν από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2018, τονίζει η Capital Economics.
«Η τελική επισήμανση που πρέπει να γίνει είναι ότι αυτή η υπόθεση έχει και μία πολιτική πλευρά. Η στροφή πολιτικής του Νοεμβρίου φάνηκε να είναι το αποτέλεσμα εντεινόμενων ανησυχιών μέσα στο κόμμα του Ερντογάν για την οικονομική διαχείριση. Η απόλυση του διοικητή Αγκμπάλ κινδυνεύει να διχάσει το κόμμα, το οποίο έχει ήδη δει αρκετούς μεγάλους παίκτες να αποχωρούν τα τελευταία χρόνια», καταλήγει ο Τάβεϊ.
Δημοσίευση σχολίου