Λυγερού Νεφέλη
«Έπρεπε να παλέψω σκληρά, ώστε να ζήσω τόσο την προσωπική όσο και την επαγγελματική μου ζωή, όπως ακριβώς την επιθυμούσα». Τα λόγια αυτά ανήκουν στον Εμμανουέλ Μακρόν και αποκτούν νέα βαρύτητα μετά την ηγετική εμφάνιση που πραγματοποίησε στο Λονδίνο, κατά τη διάρκεια των εργασιών της Συνόδου του ΝΑΤΟ.
Είναι ίσως ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που ύψωσε ανάστημα στον Αμερικανό πρόεδρο, επισκιάζοντας μία φοβική και σχεδόν απούσα Άνγκελα Μέρκελ. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Γερμανίδα καγκελάριος θορυβήθηκε τόσο από την τολμηρή γλώσσα του Γάλλου προέδρου, ώστε του είπε σε δείπνο εργασίας, ότι «έχει βαρεθεί να μαζεύει τα σπασμένα από τα πυροτεχνήματά του».
Τα γυαλιά έβαλε, όμως, ο Μακρόν και στον οικοδεσπότη, τον βυθισμένο στο χάος του Brexit Βρετανό πρωθυπουργό. Φάνηκε να είναι ο μόνος διατεθειμένος να βάλει τέλος στην επιθετικότητα του Ταγίπ Ερντογάν, προειδοποιώντας την Τουρκία ότι δεν μπορεί να περιμένει αλληλεγγύη από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, όταν εισέβαλε στην Συρία και δημιούργησε εκεί τετελεσμένα. Κεφάλι σήκωσε και στα ελληνοτουρκικά, τη στιγμή που οι υπόλοιποι ηγέτες της Ατλαντικής Συμμαχίας σφύριζαν αδιάφοροι, τηρώντας καιροσκοπικά περίπου ίσες αποστάσεις.
Ίσως και γι’ αυτόν τον λόγο, ο Γάλλος πρόεδρος βρίσκεται πρώτος και με διαφορά στην καρδιά των Ελλήνων, φιγουράροντας στην κορυφή των προτιμήσεων μεταξύ των ξένων ηγετών. Αυτό τουλάχιστον καταδεικνύει εγχώρια έρευνα που διεξήχθη σε χίλια άτομα, στις 13 περιφέρειες της χώρας, ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 17 ετών και άνω. Εξάλλου, η πανηγυρική εκλογή του στην προεδρία της Γαλλίας το 2017, είχε συνοδευτεί από αποθεωτικά εξώφυλλα. Πολύ χαρακτηριστικό αυτό του βρετανικού περιοδικού The Economist που τον έδειχνε να περπατάει πάνω στο νερό σαν άλλος Ιησούς Χριστός.
Σταδιακά, όμως, η εικόνα του «παιδιού-θαύματος» της γαλλικής πολιτικής άρχισε να θολώνει. Η μετεκλογική πραγματικότητα αποδείχθηκε πεζή και δύσκολη για τον ακραιφνή ευρωπαϊστή που οι Γάλλοι είχαν αρχικά αποκαλέσει «Πρόεδρο Ζουπιτεριέν» (Jupiter είναι ο θεός Δίας), θέλοντας έτσι να του προσδώσουν μυθικές διαστάσεις. Δεν πέρασε, όμως, πολύς καιρός από την εκλογή του που η πολιτική φθορά τον έπληξε και μάλιστα με έντονο τρόπο.
Η αρχική διαδεδομένη άποψη ότι «επιτέλους ένας νέος άνθρωπος έχει την ευκαιρία να βάλει σε εφαρμογή καινοτόμες ιδέες και να εκσυγχρονίσει τη Γαλλία» άρχισε να επισκιάζεται. Ούτε βέβαια τον έσωσε η αντισυμβατική προσωπική ζωή του, σε έναν λαό που αρέσκεται στις ταραχώδεις πρώτες κυρίες με υπερβολικές δαπάνες, εξωσυζυγικές σχέσεις, προδοσίες, και άλλα πολλά αμαρτήματα.
Ο πολιτικός άνδρας του 21ου αιώνα
Εδώ και καιρό, ο «πολιτικός άνδρας του 21ου αιώνα» φαινόταν να πνίγεται στην έντονη κοινωνική αναταραχή και στα αλλεπάλληλα βίαια επεισόδια που πυροδότησαν οι μεταρρυθμίσεις του. Η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και η προώθηση πολιτικών λιτότητας κηλίδωσαν το πολιτικό του προφίλ. Τα πράγματα δεν ήταν καλύτερα στο ευρωπαϊκό μέτωπο. Ο Γάλλος πρόεδρος είχε δώσει το στίγμα για την Ευρώπη της επόμενης πενταετίας, αλλά οι προτάσεις του για τη μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών θεσμών παραπέμφθηκαν στις ελληνικές καλένδες από το Βερολίνο.
Η απόκλιση Μακρόν-Μέρκελ γίνεται όλο και πιο έντονη το τελευταίο διάστημα. Η Γερμανίδα καγκελάριος κινήθηκε σε διαφορετικό μήκος κύματος από τις ιδέες που είχε καταθέσει ο Γάλλος πρόεδρος για την Ευρώπη και μάλιστα κατά τρόπο που επιβεβαίωσε το γεγονός ότι το Βερολίνο υποτιμούσε το Παρίσι, θεωρώντας δεδομένο πως θα ακολουθήσει τελικά το γερμανικό άρμα.
Όλα δείχνουν ότι ήταν η γερμανική αλαζονεία που τον εξώθησε να αλλάξει ρότα. Σε αντίθεση με τους προκατόχους του Νικολά Σαρκοζί και Φρανσουά Ολάντ, ο Μακρόν δείχνει να μη συμβιβάζεται στον ρόλο του δεύτερου βιολιού, στον ρόλο του «επιστάτη των Γερμανών». Αυτός φαίνεται να είναι ο λόγος που παρά τις αντιξοότητες, ο Γάλλος πρόεδρος μοιάζει να βιώνει μία νέα πολιτική αφύπνιση, η οποία κατέστη σαφής στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ.
Τα σημάδια, όμως, προϋπήρχαν. Το περασμένο καλοκαίρι επέβαλε ουσιαστικά ένα διαφορετικό μοντέλο από αυτό που έδειχναν να προτιμούν οι περισσότεροι, μαζί και η Ευρωβουλή. Ακολούθως, το φθινόπωρο, έθεσε βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΕΕ με δύο χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, την Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Πριν μερικές ημέρες, παρουσίασε το γαλλικό σχέδιο για τη μελλοντική διεύρυνση, που διαφέρει σημαντικά από το ισχύον πλαίσιο.
Η ολοκλήρωση ενός κύκλου
Η προγραμματισμένη αποχώρηση της Μέρκελ από την καγκελαρία (βρίσκεται εκεί τα τελευταία 13 χρόνια) και από την προεδρία του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος (18 χρόνια) σηματοδοτεί την ολοκλήρωση ενός ιστορικού κύκλου σε Γερμανία και Ευρώπη. Η απόσυρση της κόρης του λουθηρανού πάστορα από την ανατολική Γερμανία, αφήνει εκ των πραγμάτων χώρο για μία νέα ηγετική μορφή στην ΕΕ.
Ο Μακρόν φλερτάρει με την ιδέα και τον βοηθάει το γεγονός ότι η «ατμομηχανή» της Ευρώπης μπάζει νερά και το γερμανικό οικονομικό θαύμα ξεθωριάζει. Μαζί του ξεθωριάζει και το μοντέλο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για επιβολή σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας στα κράτη-μέλη, το οποίο στραγγάλισε λαούς και οικονομίες. Αντιθέτως, ο Μακρόν επιχειρεί να ξαναδώσει στη Γαλλία το χαμένο κύρος που θυσίασε για τη νομισματική και πολιτική ένωση της Ευρώπης.
«Δεν πιστεύω ότι έχω την τάση να δραματοποιώ τα πράγματα. Προσπαθώ να είμαι διαυγής. Κοιτάξτε, όμως, τί συμβαίνει στον κόσμο. Πράγματα που φάνταζαν αδιανόητα πριν από πέντε χρόνια, εξελίσσονται μπροστά στα μάτια μας: το Brexit, μία Ευρώπη που αδυνατεί να προχωρήσει μπροστά και ένας αμερικανικός σύμμαχος που στρέφει την πλάτη του σε κάποια από τα πιο καίρια στρατηγικής σημασίας ζητήματα…».
Αυτά είχε δηλώσει ο Μακρόν λίγες ημέρες πριν από τις εργασίες της διήμερης συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Λονδίνο, με την ευκαιρία της 70ής επετείου από την ίδρυση της Συμμαχίας. Δεν ήταν η πρώτη φορά –και μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα– που ο Γάλλος πρόεδρος διαμήνυε πως η Ευρώπη διέρχεται υπαρξιακή κρίση, πως «βρίσκεται στην άκρη ενός γκρεμού», όπως ήταν τα ακριβή του λόγια. Παρουσίασε, μάλιστα, την πολιτική του σαν «μια όαση κοινής λογικής» μεταξύ των «πολιτικών ερήμων» που ταλανίζουν τη Γηραιά Ήπειρο.
Σε αντίθεση με την Ευρώπη, η οποία δεν γερνάει με χάρη, ο Μακρόν αποχαιρετά τη νιότη του, εισερχόμενος στην φάση της φυσικής και πολιτικής του ωρίμανσης με μεγαλύτερη χάρη. Σε λίγες ημέρες κλείνει τα 42 του χρόνια. Εμφανίζεται ως υπέρμαχος μίας ΕΕ που θα δρα ως μεγάλη γεωπολιτική δύναμη. «Διαφορετικά δεν θα έχουμε πλέον τον έλεγχο του πεπρωμένου μας». Σε αυτό το πλαίσιο προωθεί μία εξωστρέφεια, λαμβάνοντας υπόψη την παγκόσμια σκηνή, στην οποία αναδύονται νέες ισχυρές χώρες.
Η νέα υπερδύναμη
Ο Μακρόν θεωρεί, όπως και πολλοί άλλοι, ότι η Κίνα αναδεικνύεται σε υπερδύναμη. Η Ρωσία –εκτιμά έχοντας προφανώς υπόψη τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή– καταφέρνει όλο και μεγαλύτερες επιτυχίες στις στρατηγικές της πολιτικές. Απομακρύνοντας τη Μόσχα από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις –έχει προειδοποιήσει– «κάνουμε μέγα λάθος διότι την ωθούμε σε συμμαχία με την Κίνα. Και αυτό βγαίνει τελείως έξω από τα συμφέροντα της Ευρώπης».
Εκτός από ανάχωμα στον Αμερικάνο πρόεδρο, ο Γάλλος πρόεδρος επιχειρεί να καταλάβει το κενό ηγεσίας στην Ευρώπη, κάνοντας ό,τι περνάει από το χέρι του για να αναγεννήσει τη Γαλλία. Κάτι τέτοιο δεν θεωρείται πολύ ρεαλιστικό, αν δεν αναβαθμίσει και την οικονομία της και τη στρατιωτική της δύναμη, παρ’ ότι σ’ αυτό το επίπεδο οι επιδόσεις της είναι σχετικά καλές.
Επί Μακρόν, λοιπόν, έγιναν σημαντικές αυξήσεις στις αμυντικές δαπάνες της Γαλλίας. Αυτό, μετά από χρόνια περικοπών στον προϋπολογισμό του υπουργείου Άμυνας και υπό τη σκιά των πιέσεων του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για αύξηση της ευρωπαϊκής συνεισφοράς στο NATO. Εκτός αυτού, όμως, ανοίγει μέτωπα, ελπίζοντας να κερδίσει χώρο τόσο από τη Γερμανία, όσο και από τις ΗΠΑ. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που μεταξύ αστείου και σοβαρού ισχυρίζονται ότι αρχίζει να θυμίσει τον Σαρλ ντε Γκολ.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν έχει άπλετο χρόνο στη διάθεσή του: δύο μόλις χρόνια. Τόσος είναι ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του μέχρι να κριθεί ξανά από τον γαλλικό λαό στις εκλογές την άνοιξη του 2022. Μέχρι τότε, η Γαλλία ξεκινά μια μεγάλη εκστρατεία για να σηματοδοτήσει το μέλλον της Ευρώπης, χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο και με την καγκελάριο Μέρκελ σε τροχιά εξόδου.
Παρ’ όλα αυτά, μόνο ένας αδαής θα παρέβλεπε το γεγονός ότι η γαλλική κοινωνία θυμίζει καζάνι που βράζει. Για πολύ καιρό τα Κίτρινα Γιλέκα έδιναν κάθε Σαββατοκύριακο τον τόνο της κοινωνικής αντίστασης. Τις προηγούμενες ημέρες περισσότεροι από 800.000 διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της πόλης του Φωτός, ενάντια στις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις για το συνταξιοδοτικό. Σύμφωνα με την εκτίμηση των συνδικάτων, ο αριθμός των διαδηλωτών ήταν πολύ μεγαλύτερος, σχεδόν 1,5 εκατομμύριο.
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου