Του Ιωάννη Μάζη
Στο Γεωπολιτικό Σύμπλοκο της Μεσογείου παρατηρείται τους τελευταίους μήνες μια έντονη, όσο και επικίνδυνη, κινητικότητα στο τμήμα των Δυτικών Βαλκανίων εντός του γεωπολιτικού υποσυστήματος των Βαλκανίων.
Η χώρα μας έχει το θλιβερόν προνόμιον να αποτελεί την τομή των δύο ασταθών υποσυστημάτων του Μεσογειακού Γεωπολιτικού Συμπλόκου: Πρώτον, του υποσυστήματος των Βαλκανίων και δεύτερον του υποσυστήματος Τουρκίας-Εγγύς Ανατολής.
Τα δύο αυτά υποσυστήματα ευρίσκονται σε έντονη όσο και ασταθή συλλειτουργία στην παρούσα συγκυρία. Κύριος γεωπολιτικός παράγων και γενεσιουργός της ασταθείας αυτής είναι η Ενεργειακή Ασφάλεια. Ο ανταγωνισμός των βασικών πόλων διεθνούς ισχύος, της Μόσχα και της Ουάσιγκτων, θέτει σε αποσταθεροποιητική δυναμική το γεωπολιτικό σύμπλοκο της Μεσογείου με κύρια εστία τα Δυτικά Βαλκάνια.
Το θεωρητικό υπόβαθρο της παρούσης αναλύσεως είναι αυτό της κλασικής αγγλοσαξωνικής γεωπολιτικής σχολής της «ανασχέσεως», με θεμελιώδες υπόδειγμα αυτό του Ν. J. Spykman, όπως εξελίχθηκε από τις προσεγγίσεις του Ζ. Brzezinsky.
Ανακατανομές ισχύος
To πρώτο πρόσφατο πλήγμα κατά προβολής ισχύος της Ρωσίας απετέλεσε η απώλεια επιρροής της επί του σλαβο-ορθόδοξου Μαυροβουνίου, το οποίο ενετάχθη στο ΝΑΤΟ προσφάτως (2017). Το δεύτερο στην συνέχεια πλήγμα εναντίον της Μόσχας, ήτο η κυβερνητική αλλαγή στην FYROM, η οποία απομακρύνει τα Σκόπια από την προηγούμενη φιλορωσική τους στάση που είχε υιοθετήσει η κυβέρνηση Γκρούεφσκι.
To τρίτο είναι οι προσφάτως ψηφισθείσες (executive order από την Αμερικανική Γερουσία, κυρώσεις κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας, παρά την θέληση του Προέδρου Τράμπ. Όπως είναι γνωστό, το νομοσχέδιο ενεκρίθη από την Γερουσία με 98 ψήφους υπέρ και 2 κατά, αφού είχε προηγουμένως ψηφισθεί από την Βουλή των Αντιπροσώπων με 419 υπέρ έναντι 3 κατά, τυχόν της υποστηρίξεως συμπολιτεύσεως και αντιπολιτεύσεως. Υπεγράφησαν, παρά τις αντιρρήσεις του, από τον Πρόεδρο Τράμπ).
Γενικότερον, παρατηρούμε ότι η ΝΑΤΟϊκή εξάπλωση στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Ευρώπη περιέλαβε, σε μια διάρκεια οκτώ ετών περίπου, (Μάρτιος 1999 – Ιούνιος 2017), δεκατρία νέα κράτη-μέλη στους κόλπους του Οργανισμού (την 12η Μαρτίου 1999: Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, την 29η Μαρτίου 2004: Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, την 1η Απριλίου 2009: Αλβανία, Κροατία και την 5η Ιουνίου 2017: το Μαυροβούνιο), αποκλείοντας τεράστια τμήματα ζωτικού ενδιαφέροντος για την οικονομία της Ρωσίας από την επιρροή της Μόσχας.
Η περικύκλωση της Ρωσίας
Η ολοένα και συνεκτικότερη αλλά και συμπαγέστερη περικύκλωση της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους του στην περιοχή της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης υλοποιεί σχολαστικώς τα προβλεπόμενα από την θεωρία του Ανασχετικού Δακτυλίου του Spykman και την γεωστρατηγική πρόταση του George Kennan, σθεναρού υποστηρικτού του Αμερικανού γεωπολιτικού, όπως και μεταγενέστερον του συνεχιστού του Z. Brzezinsky.
Άλλωστε, η πρόθεσις αυτή καθίσταται σαφεστάτη εις το κείμενο των προσφάτων αμερικανικών κυρώσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας, άρθρο 254, με τίτλο: «SEC. 254. Coordinating aid and assistance across Europe and Eurasia» το κείμενο αναφέρει ρητώς περί βοηθείας ύψους 250.000.000 δολάρια για τα οικονομικά έτη 2018 και 2019 από το ιδρυθέν Ταμείο (!) με στόχο την Αντιμετώπιση της Ρωσικής Επιρροής (Countering Russian Influence Fund) για τα κράτη, τα οποία είναι μέλη του ΝΑΤΟ και είναι ευάλωτα στις επιρροές από την Ρωσική Ομοσπονδία, ή δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αντιμετωπήσουν αποτελεσματικά τις επιθέσεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας χωρίς την υποστήριξη των ΗΠΑ.
Επίσης, προορίζεται για κράτη, τα οποία συμμετέχουν στην διαδικασία διευρύνσεως του ΝΑΤΟ ή της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων της Αλβανίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Γεωργίας, της Mακεδονίας (εννοεί την FYROM), της Μολδαβίας, του Κοσσόβου, της Σερβίας και της Ουκρανίας.
Το δυνατό χαρτί της Μόσχας
Η Ρωσία ευλόγως προσπαθεί να απαντήσει σε αυτά τα ΝΑΤΟϊκά πλήγματα καταφεύγοντας στην χρήση των δικών της συγκριτικών πλεονεκτημάτων στην περιοχή. Και το βασικότερο συγκριτικό της πλεονέκτημα είναι η ενέργεια και κυρίως το τμήμα που αφορά στο φυσικό αέριο, το οποίο αντιπροσωπεύει το ένα τέταρτο της ευρωπαϊκής ενεργειακής καταναλώσεως. Επ’ αυτού να ληφθεί υπόψη ότι το 2016 η Gazprom προμήθευσε το ένα τρίτο αυτής της ποσότητος στην ΕΕ.
Με δεδομένη, όμως, αφενός την υποχρεωτική μείωση παραγωγής ηλεκτρικής ενεργείας από γαιάνθρακα, λόγω των ρητρών της ΕΕ, και τη ΝΑΤΟϊκή πολιτική για την «ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη», τα Βαλκάνια βρίσκονται ενώπιον σοβαρού ενεργειακού διλήμματος. Φαίνεται, όμως, πως αυτό το δίλημμα ωθείται σε αναγκαστική λύση -από γεωστρατηγικής απόψεως- κατά την βούληση της Ουάσιγκτον και του Βορειοατλαντικού Συμφώνου.
Η Κροατία είναι μέλος της ΕΕ και οφείλει να ευθυγραμμισθεί, ενώ και οι λοιπές χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, επιθυμούσες να ενταχθούν στην ΕΕ, οφειλουν να προσανατολίζουν τις προσπάθειές τους -και ήδη το πράττουν- προς την κατεύθυνσιν αυτή.
Είναι επίσης ευκρινές πως το ΝΑΤΟ θεωρεί ότι η δυνατότητα μελλοντικής ενεργειακής επιρροής που δύναται να ασκήσει η Ρωσία στην Σερβία, την Βοσνία, την FYROM και την Βουλγαρία μετατρέπεται εύκολα σε πολιτική επιρροή. Αυτό ενοχλεί τα μάλα, με δεδομένο το νεο-ψυχροπολεμικό κλίμα, το οποίο το Αμερικανικό Κογκρέσο επιμένει να διατηρεί έναντι της Ρωσικής Ομοσπονδίας.
Η ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΕΔΩ
Δημοσίευση σχολίου