Τα σενάρια ελεγχόμενης χρεοκοπίας στην Ευρωζώνη, στα οποία η Ελλάδα τοποθετείται σε πρωταγωνιστικό ρόλο, «ζεσταίνει» και πάλι η Γερμανία, δημιουργώντας συνθήκες… replay του ελληνικού δράματος στις αγορές.
Παρά την επιμονή των ΗΠΑ και του ΔΝΤ στη διάσωση της Ελλάδας και των άλλων περιφερειακών οικονομιών της Ευρωζώνης, οι κινήσεις της Άνγκελα Μέρκελ δείχνουν καθαρά, ότι στο διεθνή «πόλεμο των νομισμάτων» που έχει αρχίσει, το Βερολίνο εκλαμβάνει τις περιφερειακές χώρες του ευρώ σαν «βαρίδια» και επιδιώκει να επισπεύσει τις «καθαρές λύσεις» αναδιάρθρωσης χρέους.
Την ώρα που ο Πρωθυπουργός επιχειρούσε να μεταδώσει, κυρίως προς το εσωτερικό μέτωπο, αισιόδοξα μηνύματα για την έκβαση της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών, στις αγορές διαμορφώνονταν συνθήκες μακελειού, με τα ελληνικά ομόλογα να δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις από όλα τα «περιφερειακά» ομόλογα της Ευρωζώνης και το Χρηματιστήριο σε ελεύθερη πτώση, με ιδιαίτερη πίεση στις τραπεζικές μετοχές, καθώς οι τράπεζες αντιμετωπίζονται σαν τα μεγάλα θύματα ενός «κουρέματος» του ελληνικού χρέους. Η σαφής αντίθεση στην ερμηνεία των εξελίξεων από τις αγορές και την κυβέρνηση επανέφερε σε πολλούς μνήμες από τους πρώτους μήνες του 2009, όταν τα ελληνικά ομόλογα κατέρρεαν, σε πείσμα όλων των διαβεβαιώσεων της κυβέρνησης, ότι η κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο.
Η απόδοση των δεκαετών ομολόγων εκτινάχθηκε στο 10,69% στη διάρκεια της ημέρας, ενώ το κόστος ασφάλισης των ελληνικών ομολόγων έφθασε και πάλι στις 800 μονάδες βάσης, καθώς όλο και περισσότερα κερδοσκοπικά κεφάλαια είναι διατεθειμένα και πάλι να πληρώσουν υψηλά ασφάλιστρα (800.000 ευρώ για 10 εκατ. ευρώ χρέους), περιμένοντας ότι θα εισπράξουν πολλαπλάσια απόδοση σε περίπτωση ελληνικής χρεοκοπίας.
Όλα αυτά, ενώ ο Πρωθυπουργός επιχειρούσε να ερμηνεύσει θετικά τις εξελίξεις στις Βρυξέλλες, αποδίδοντας τις πιέσεις στις αγορές σε «κινήσεις που μπορούν να ερμηνευτούν σαν αστάθεια». Ο κ. Γ. Παπανδρέου απέκλεισε για μία ακόμη φορά το ενδεχόμενο να ληφθούν νέα μέτρα, ξεκαθαρίζοντας ότι το συγκεκριμένο ζήτημα δεν τέθηκε ποτέ και από κανένα, ενώ υποδέχθηκε ως «μεγάλη νίκη» τη δημιουργία μόνιμου μηχανισμού στήριξης των αδύναμων χωρών της Ευρωζώνης. «Πρόκειται για μια σημαντική ψηφίδα στη δημιουργία μιας ισχυρής οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωπαϊκή Ενωση», ανέφερε χαρακτηριστικά και εξήγησε ότι οι λεπτομέρειες λειτουργίας του μηχανισμού αποτελούν θέμα διαπραγμάτευσης και θα έχουν έχει θεσμοθετηθεί μέχρι το 2013, «όταν η χώρα μας θα έχει φύγει από το μηχανισμό».
Ο κ. Παπανδρέου περιέγραψε μια εικόνα «μάχης» με επιτυχή έκβαση για την απόκρουση των γερμανικών προτάσεων για στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων από τις χώρες με δημοσιονομικά προβλήματα, παρότι έχει γίνει σαφές, ότι η Γερμανία απλώς έθεσε στο τραπέζι αυτή την πρόταση, προκειμένου να την αποσύρει, διευκολύνοντας την επίτευξη της βασικής της επιδίωξης, που δεν είναι άλλη από την καθιέρωση με αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας του μηχανισμού ελεγχόμενης χρεοκοπίας.
«Δώσαμε μάχη για να στηρίξουμε τη θέση της χώρας μας γιατί η γενική αναστολή των δικαιωμάτων ψήφου θα σήμαινε ότι δε θα είχαμε π.χ., το δικαίωμα να έχουμε λόγο και ψήφο για θέματα ασφάλειας, ή θέματα που αφορούν στην ΚΑΠ και τους αγρότες, τις θάλασσες και τα νησιά μας, ή την περιφερειακή ανάπτυξη», σημείωσε ο Πρωθυπουργός. «Μια τέτοια απόφαση», υποστήριξε, θα έπληττε βαθειά το δημοκρατικό δικαίωμα των εθνών μέσα στην ΕΕ, που – όπως είπε - «έχει μια παράδοση δημοκρατίας, την οποία θέλαμε να ενισχύσουμε και όχι να υπονομεύσουμε». «Με τη μάχη αυτή αποφύγαμε το χειρότερο και μια με μεγάλη αρνητική εξέλιξη όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για όλη την Ε.Ε.», συμπλήρωσε.
Η ερμηνεία της αγοράς
Ουσιαστικά, η θετική ερμηνεία που επιχειρεί να περάσει η κυβέρνηση για την καθαρή διπλωματική νίκη της Γερμανίας στη Σύνοδο Κορυφής είναι, ότι ο μηχανισμός στήριξης προστατεύει την Ευρωζώνη και, σε κάθε περίπτωση, αυτή η συζήτηση δεν αφορά την Ελλάδα, η οποία θα εφαρμόσει το μνημόνιο με επιτυχία και το 2013 θα έχει επιστρέψει ομαλά στις αγορές, άρα δεν θα υπάρχει λόγος να τεθεί θέμα στήριξής της από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό.
Δυστυχώς, όμως, στις αγορές δεν φαίνεται να επικρατεί αυτή η ερμηνεία: αντίθετα, ο μόνιμος μηχανισμός στήριξης, που θα δημιουργηθεί με «καθαρούς» γερμανικούς όρους, προβλέποντας και την «τιμωρία των κερδοσκόπων», όπως έγραψε αρθρογράφος γερμανικής συντηρητικής εφημερίδας, επαναφέρει στο προσκήνιο τα σενάρια αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, που θα προκαλέσει σοβαρές απώλειες στους πιστωτές.
Αυτή η πρόταση, τόνισε στο "Bloomberg" στέλεχος γερμανικού επενδυτικού οίκου, μπορεί να θεωρηθεί ως ένα βήμα προς την καθιέρωση ρυθμίσεων για τη χρεοκοπία κυβερνήσεων και η αγορά τιμολογεί τον κίνδυνο, ότι οι χρεοκοπίες θα γίνουν πραγματικότητα σε κάποιο χρονικό σημείο.
Οι αγορές δεν φαίνεται να συμμερίζονται ούτε την αισιόδοξη πρόβλεψη της κυβέρνησης, ότι δεν θα χρειασθεί προσφυγή της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης, αλλά αντίθετα την θεωρούν όλο και πιο πιθανή, στο βαθμό που η χώρα θα είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψει στις αγορές, εφαρμόζοντας το μνημόνιο. Οι New York Times αποκάλυψαν χθες, μάλιστα, ότι ήδη από το 2010 η Ελλάδα θα έχει σημαντική απόκλιση από το στόχο του μνημονίου για το έλλειμμα, καθώς η αναθεώρηση των στοιχείων από την Eurostat θα ανεβάσει το έλλειμμα στο 8,9% του ΑΕΠ. Σύμφωνα με πληροφορίες, μεγάλη θα είναι και η επιβάρυνση του χρέους, που θα «σκαρφαλώσει» κοντά στο 130% του ΑΕΠ για το 2009, δημιουργώντας προϋποθέσεις για εκτίναξη κοντά στο 140% το 2010, δηλαδή πολύ πρόωρα σε σχέση με τις προβλέψεις, στις οποίες βασίσθηκε το μνημόνιο.
Ύστατη προσπάθεια
Η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει άλλη επιλογή, από το να επιχειρήσει να διατηρήσει ζωντανές τις ελπίδες, ότι θα επιστρέψει στις αγορές με την εφαρμογή του μνημονίου. Προς αυτή την κατεύθυνση, σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένει σθεναρή υποστήριξη από το ΔΝΤ, δηλαδή την Ουάσιγκτον, που κινείται σε τροχιά στρατηγικής σύγκρουσης με το Βερολίνο, σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της σημερινής κρίσης (οι Αμερικανοί είναι έτοιμοι να πλημμυρίσουν από τον Νοέμβριο τις αγορές με δολάρια, ενώ οι Γερμανοί εμμένουν σε αυστηρότερη νομισματική και δρακόντεια δημοσιονομική πολιτική).
Ο Ντομινίκ Στρος Καν αναμένεται στην Αθήνα αμέσως μετά τις εκλογές, την κατάθεση του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού και την ανακοίνωση των τελικών δημοσιονομικών στοιχείων από την Eurostat. Μάλιστα, θα επιχειρήσει να… πουλήσει το μνημόνιο και στους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης, τους οποίους θα συναντήσει, αλλά και στην ηγεσία των ισχυρών συνδικαλιστικών οργανώσεων (ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ). Ουσιαστικά, ο επικεφαλής του ΔΝΤ θα στείλει το μήνυμα, ότι αν δεν στηριχθούν τα σκληρά μέτρα που θα υποχρεωθεί να πάρει η κυβέρνηση μετά τις εκλογές, η χώρα θα οδηγηθεί στην περιπέτεια της ελεγχόμενης χρεοκοπίας και της πολυετούς οικονομικής κηδεμονίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση έχει ήδη σχεδιάσει το «πακέτο» επώδυνων μέτρων που θα ανακοινωθούν μετά τις εκλογές, όπου θα δίνεται μεγάλη έμφαση στις δραστικές περικοπές δαπανών μισθοδοσίας στο στενό και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Μάλιστα, για να δικαιολογηθεί το «πακέτο», παρά τις σχετικές μονότονες διαψεύσεις όλης της τελευταίας περιόδου, θα χρησιμοποιηθεί πολιτικά η –δήθεν…- απρόβλεπτη όξυνση της κρίσης στις αγορές, που δεν επιτρέπει άλλη λύση, από την εφαρμογή πρόσθετων μέτρων.
Γερμανικός θρίαμβος
Η Σύνοδος Κορυφής των Βρυξελλών εξελίχθηκε σε θρίαμβο της γερμανικής διπλωματίας: οι ηγέτες των «27» συμφώνησαν, ότι μετά το 2013 όσες χώρες ζητήσουν στήριξη των εταίρων τους για να ξεπεράσουν μια κρίση χρέους «ελληνικού τύπου» θα πρέπει να υποστούν την επώδυνη διαδικασία μιας επιβεβλημένης από την Ευρωπαϊκή Ένωση αναδιάρθρωσης χρέους, που θα περιλαμβάνει «κούρεμα» των πιστωτών και εκχώρηση της οικονομικής πολιτικής στις Βρυξέλλες –δηλαδή στο Βερολίνο.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ουσιαστικά δεν είχαν πολλές επιλογές: Γερμανία και Γαλλία θα εισφέρουν το ήμισυ περίπου των κεφαλαίων στις μελλοντικές διασώσεις προβληματικών χωρών. Έτσι, Βερολίνο και Παρίσι ήταν σε θέση να κάνουν στους Ευρωπαίους εταίρους μια πρόταση που… δεν μπορούσαν να αρνηθούν, όπως θα έλεγε ο Νονός, Βίτο Κορλεόνε: «αν καθορίζουμε τους όρους της διάσωσης των προβληματικών χωρών, μετά το 2013 δεν θα υπάρχει μηχανισμός στήριξης και όσοι έχουν πρόβλημα θα φεύγουν από την Ευρωζώνη χρεοκοπημένοι»!
Ο γερμανικός ηγεμονισμός, πάντως, που για πρώτη φορά εκδηλώνεται με τέτοια ένταση στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγινε σοβαρή προσπάθεια από το Βερολίνο να συγκαλυφθεί. Η Άνγκελα Μέρκελ φρόντισε εξαρχής να πάρει με το μέρος της τον Νικολά Σαρκοζί, ώστε η γερμανική πρόταση να πάρει «γαλλογερμανική σφραγίδα», ενώ σκηνοθέτησε περίτεχνα μια γερμανική διπλωματική «ήττα», ώστε να δοθεί η εντύπωση, ότι υπήρξε μια διαπραγμάτευση, από την οποία όλοι κάτι κέρδισαν και κάτι παραχώρησαν.
Όπως κατ' επανάληψη έχει κάνει στο παρελθόν, η Γερμανία υπέβαλε μια ακραία πρόταση, γνωρίζοντας ότι δεν έχει γίνει πιθανότητες να γίνει δεκτή, αλλά την έθεσε στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, προκειμένου να την αξιοποιήσει ως διαπραγματευτικό χαρτί και να την ανταλλάξει με μια συμφωνία για αυτό πραγματικά ενδιέφερε το Βερολίνο.
Η πρόταση των Γερμανών, για μια δρακόντεια αναθεώρηση της Συνθήκης της Λισαβόνας, που θα απαιτούσε έγκριση με δημοψηφίσματα σε αρκετές χώρες, προέβλεπε τη στέρηση δικαιωμάτων ψήφου στο Eurogroup από τις χώρες που θα ζητούσαν στήριξη του ευρωπαϊκού μηχανισμού για να αποφύγουν τη χρεοκοπία. Η πρόταση αυτή εξαρχής απορρίφθηκε από την Κομισιόν και την πλειοψηφία των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η καγκελάριος Μέρκελ την άφησε στην ατζέντα της διαπραγμάτευσης μόνο για την ανταλλάξει με μια συμφωνία για την ελεγχόμενη χρεοκοπία.
Η περιορισμένης έκτασης αναθεώρηση της Συνθήκης, που προωθείται από τους Γερμανούς, προβλέπεται να γίνει χωρίς τη διαδικασία της Διακυβερνητικής Διάσκεψης, αλλά με γρήγορη διαπραγμάτευση και έγκριση μόνο από τα εθνικά κοινοβούλια. Γι' αυτό και στο Βερολίνο εκτιμούν, ότι η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί πολύ σύντομα, αν όχι πριν το τέλος Μαρτίου 2011, πάντως μέσα στο πρώτο εξάμηνο του επόμενου έτους.
Στήριξη μεν, αλλά…
Τη γερμανική πρόταση για το περιεχόμενο της αναθεώρησης, που αναμένεται να εγκριθεί στα βασικά της σημεία, θα παρουσιάσει σε δυο εβδομάδες ο υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλ. Αυτή θα προβλέπει, σύμφωνα με όσα έχουν ήδη διαρρεύσει, ότι:
- Μετά το 2013, οπότε λήγει η ισχύς του σημερινού μηχανισμού στήριξης για την Ελλάδα και τις αδύναμες περιφερειακές οικονομίες, μια χώρα που βρίσκεται σε κίνδυνο αποκλεισμού από τις αγορές θα μπορεί να ζητεί δανεισμό από τα άλλα κράτη μέλη της Ευρωζώνης, για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της.
- Τα δάνεια θα χορηγούνται σε διμερή βάση (οι Γερμανοί επιμένουν στο μεγάλο «Όχι» στην έκδοση ευρωομολόγων) και με κόστος δανεισμού, το οποίο θα υπολογίζεται με βάση το μέσο επιτόκιο δανεισμού των χωρών της Ευρωζώνης.
- Η χώρα που θα προσφεύγει στο μηχανισμό στήριξης θα αναλαμβάνει την υποχρέωση εφαρμογής συμφωνημένου προγράμματος οικονομικής πολιτικής για την περίοδο που θα στηρίζεται από τα άλλα κράτη μέλη, γι' αυτό και δεν έχει ιδιαίτερη σημασία αν θα έχει τυπικά δικαίωμα ψήφου, αφού η εφαρμογή του προγράμματος θα αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση.
- Η συμφωνία χρηματοδότησης θα συνοδεύεται και από την αναδιάρθρωση του χρέους («ελεγχόμενη χρεοκοπία»), με «κούρεμα» των απαιτήσεων των πιστωτών από τον ιδιωτικό τομέα, σε ποσοστό που προσδιορίζεται με βάση σχετική πρόταση της ΕΚΤ και της Κομισιόν. Οι Γερμανοί θέλουν οπωσδήποτε να επικυρωθεί αυτή η διαδικασία με μια αναθεώρηση της Συνθήκης, καθώς υπάρχει φόβος ότι σε αντίθετη περίπτωση οι πιστωτές από τον ιδιωτικό τομέα θα αμφισβητήσουν τη νομιμότητα του «κουρέματος».
ΠΗΓΗ
Δημοσίευση σχολίου