Κωνσταντίνος Λουκόπουλος*
Έπρεπε να περάσουν τόσοι μήνες για να μας πει η ειδική απεσταλμένη του ΟΗΕ για την Λιβύη κ. Στέφανι Ουίλιαμς λίγο πριν το τέλος της «θητείας» της ότι η κατάσταση στην χώρα βρίσκεται σε τέλμα και η πολιτική τάξη αναζητά μόνον αξιώματα (σημ. εμείς θα λέγαμε νομή της εξουσίας) αντί να οδηγήσει την Λιβύη σε εκλογές προκειμένου να ενοποιηθεί επιτέλους η χώρα αυτή της Βόρειας Αφρικής. Η κ. Ουίλιαμς σε μία αποκαλυπτική συνέντευξη στο τηλεοπτικό κανάλι Al-Arabiya που εδρεύει στο Ντουμπάι χαρακτήρισε τους Λίβυους ηγέτες φυλών, φραξιών και λοιπών διαπλεκόμενων ομάδων ως οπορτουνιστές που αγωνίζονται μόνον για τα συμφέροντας τους. Προσέθεσε μάλιστα ότι όλοι αυτοί στα 11 χρόνια χάους, διχασμού και διαφθοράς λεηλάτησαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Τελικά δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πειρασμό και να μην πούμε ότι της πήρε δύο και πλέον χρόνια για να… κατανοήσει την κατάσταση στην Λιβύη και φυσικά αν δεχθούμε ότι την είχε κατανοήσει που είναι και το πιθανότερο, γιατί δεν είχε μιλήσει μέχρι τώρα! Όλα αυτά που δήλωσε και άλλα πολλά έχουν καταγραφεί από πολλούς δημοσιογράφους και αναλυτές ενώ έχουν επισημανθεί πολλές φορές στην σχετική αρθρογραφία μας εδώ στο Liberal. Η ουσία όμως είναι ότι η Λιβύη βυθίζεται όλο και περισσότερα σε ένα τέλμα που είναι άγνωστο αν και πότε θα μπορούσε να βγει από αυτό και δυστυχώς είναι αρκετοί οι εσωτερικοί και εξωτερικοί δρώντες που ευνοούνται απ’ αυτό!
Οι άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενοι στην λιβυκή κρίση σιώπησαν όταν αποκαλύφθηκε τον Μάρτιο 2021 ότι υπήρξε χρηματισμός για να εκλεγεί από το Λιβυκό Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου (ΛΦΠΔ-LPDF) ο Αμπντελχαμίντ Νταμπέιμπα ως μεταβατικός πρωθυπουργός που θα οδηγούσε την χώρα στις εκλογές τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Καμία αντίδραση δεν είχαμε όταν κατά παράβαση της συμφωνίας ο συνέταιρος στις μπίζνες στις κατασκευές με την οικογένεια Ερντογάν έθεσε υποψηφιότητα για την Προεδρία ενώ ταυτόχρονα μοίραζε… χρήματα δεξιά και αριστερά. Ούτε και όταν απέτυχε παταγωδώς να διενεργήσει εκλογές και φυσικά χάνοντας και την νομιμοποίηση που είχε.
Ετερόκλητες και εφήμερες συμμαχίες, δημιουργία νέων πολιτοφυλακών και μυστικές συμφωνίες των εξωτερικών δρώντων έχουν οδηγήσει στην δημιουργία δύο… «παραλλήλων» κυβερνήσεων. Απέναντι στη λεγόμενη Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, του από τη Μισράτα πάμπλουτου Αμπντέλχαμιντ Νταμπέιμπα που ελέγχει την Τριπολιτάνια (Δυτική Λιβύη) υπάρχει πλέον και αυτή του Φατχί Αλί Μπασάγκα που σημειωτέον είναι και αυτός από τη Μισράτα, ο οποίος στηρίζει την νομιμοποίηση του έχει στην εντολή που έλαβε την 10 Φεβρουαρίου από την Βουλή των Αντιπροσώπων. Αυτός μέσω της στρατιωτικής ισχύος του Χαλίφα Χαφτάρ ελέγχει την Κυρηναϊκή και σχεδόν όλη την Φεζάν.
Ενόψει της τελικής αναμέτρησης που μάλλον δεν θα αργήσει να έλθει, εκτός και αν επέλθει η απόλυτη ισορροπία ή… η διαίρεση της χώρας, οι πλευρές προσπαθούν να ανασυνταχθούν και να δημιουργήσουν νέες «συμμαχίες». Ο πάντα καλά ενημερωμένος γαλλικός ιστότοπος «Africa Intelligence» αποκάλυψε την προηγούμενη εβδομάδα ότι ο Υπουργός Επικρατείας της Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του Νταμπέιμπα Αντέλ Τζουμάα είχε συνομιλίες στο Ντουμπάι με τον γιό του Χαλίφα Χάφταρ πε την μεσολάβηση των ΗΑΕ προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα σχηματισμού μίας μελλοντικής κυβέρνησης συνεργασίας όπου με πρωθυπουργό τον ίδιο τον Νταμπέιμπα η φράξια του «Στρατάρχη» θα έπαιρνε 3-4 υπουργεία μεταξύ των οποίων και αυτό της Άμυνας και την θέση του αναπληρωτή πρωθυπουργού. Ο Τζουμάα βέβαια διέψευσε την είδηση αλλά χωρίς βέβαια να πείσει.
Από την άλλη πλευρά ο Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Αγκίλα Σάλεχ σε συνέντευξη του στο γαλλικό France 24 κατήγγειλε ότι «οι συνεχιζόμενες συναλλαγές ορισμένων χωρών (σημ. γιατί άραγε δεν τις κατονόμασε;) και των Ηνωμένων Εθνών με τον Νταμπέιμπα δημιούργησαν νέα προβλήματα που υπονομεύουν την ύπαρξη του λιβυκού κράτους. Ο Σάλεχ, που πολλοί στην Αθήνα θα έβλεπαν ως λύση στο «βραχνά» της Ελλάδας που λέγεται «Τουρκολιβυκό Μνημόνιο» και στην τουρκική επιρροή στην Λιβύη, στην ίδια συνέντευξη υποστήριξε την αναγκαιότητα δημιουργίας μίας ενιαίας κυβέρνησης για να οργανώσει και να διενεργήσει εκλογές υποστηρίζοντας την νομιμότητα της Κυβέρνησης Μπασάγκα! Βέβαια ο Σάλεχ έχει πλέον δικό του κανάλι επικοινωνίας με την Τουρκία και θα επισκεφτεί σύντομα την Άγκυρα.
Στο ίδιο «μήκος κύματος» και ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Λιβύης στον ΟΗΕ Ταχέρ Ελ Σόνι επισημαίνοντας στο ΣΑ/ΟΗΕ χωρίς και αυτός να τις κατονομάσει ότι «υπάρχουν ορισμένες διεθνείς δυνάμεις που φοβούνται την ιδέα των εκλογών στη Λιβύη επειδή τα αποτελέσματά τους δεν είναι εγγυημένα, κάτι που μπορεί να μην εξυπηρετεί τα στενά τους συμφέροντα». Με μία διάχυτη πικρία προσέθεσε ότι η διεθνής κοινότητα ενδιαφέρεται μόνον για την συνέχιση της ροής πετρελαίου, την αποτροπή της μετανάστευσης προς την Ευρώπη και την καταπολέμηση της τρομοκρατίας».
Ο Αμερικανός Πρέσβης στην Λιβύη κ. Νόρλαντ ενώ στην αρχή ήταν αρνητικός στον Μπασάγκα και στον Σάλεχ διερμηνεύοντας την πολιτική της Διοίκησης Μπάιντεν επιχειρεί να φέρει στο ίδιο τραπέζι τους δύο «Πρωθυπουργούς»! Μέχρι στιγμής ο Νταμπέιμπα δέχεται με τον όρο ο ίδιος να έχει την ιδιότητα του Πρωθυπουργού και ο Μπασάγκα την ιδιότητα του αρχηγού πολιτικού κόμματος. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται και η Άγκυρα η οποία ενώ υποστηρίζει τον άνθρωπο της, τον Νταμπέιμπα (τον οποίο βλέπει να μην… «τραβάει» πλέον) έχει και πολλές καλές σχέσεις και με τον αρχιτέκτονα των Τουρκολιβυκών Μνημονίων («οριοθέτησης» και στρατιωτικής συνεργασίας) Αλή Φατχί Πασά όπως ονομάζουν τον οθωμανικής καταγωγής («κούλογλι») Μπασάγκα.
Η συνέχιση της υποβόσκουσας αναταραχής και αυτό το τέλμα που έχει δημιουργηθεί ευνοεί την Τουρκία η οποία όπως συχνά αναφέρω χωρίς υπεκφυγές και λεκτικούς εξωραϊσμούς στη σχετική αρθρογραφία μου, «έχει πατήσει για τα καλά το πόδι της» στη Λιβύη και όλοι προσβλέπουν σε αυτήν. Η Άγκυρα έχει «τουρκοποιήσει» σε μεγάλο βαθμό τη Δυτική Λιβύη, διατηρεί σημαντική επίσημη στρατιωτική παρουσία, οι πράκτορες της ΜΙΤ στην κυριολεξία… αλωνίζουν, ενώ ο γνωστός μας Φαχρεντίν Αλτούν, ο «Γκαίμπελς» του Ερντογάν, συχνά-πυκνά επισκέπτεται την Τρίπολη. Την 30 Ιουλίου μάλιστα κυκλοφόρησαν φωτογραφίες όπου δείχνουν να συνεχίζεται η στρατιωτική εκπαίδευση Λίβυων (προφανώς του Στρατού του Νταμπέιμπα) από Τούρκους Στρατιωτικούς.
Η Τουρκία εκμεταλλευόμενη με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον πόλεμο στην Ουκρανία και φυσικά τους αμερικανικούς φόβους για επέκταση της ρωσικής επιρροής στη Λιβύη, μέσω της Wagner που παραμένει στα περίχωρα της Σύρτης, αλλά και του περιορισμού των τρομοκρατικών ομάδων παρουσιάζεται το τελευταίο διάστημα ακόμα πιο έντονα ως ο… θεματοφύλακας της Δύσης στη Λιβύη και ως η δύναμη ανάσχεσης της .. Ρωσίας! Διοργάνωσε μάλιστα στην Άγκυρα την 21 Ιουλίου συνάντηση της Ομάδας Επαφής για τη Λιβύη (ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία, Τουρκία, Αίγυπτο και ΟΗΕ) προκειμένου να συζητήσει τις εξελίξεις και να ανταλλάξει απόψεις σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση στη Λιβύη.
Στην Λιβύη την τελευταία εβδομάδα εμφανίστηκε ένας νέος «παίκτης» που μάλλον στο μέλλον θα τον ακούμε όλο και περισσότερο. Την 26 Ιουλίου συγκροτήθηκε μία νέα πολιτοφυλακή με το πομπώδες όνομα «Ταξιαρχία Υποστήριξης της… Νομιμότητας». Πρόκειται για συνασπισμό(!) ιδιωτικών στρατών που προέρχονται τόσο από τις φυλές και της φράξιες στην Μισράτα όσο και από τις φυλές που βρίσκονται στην περιοχή της πόλης Ζιντάν στην Δυτική Λιβύη που εκ παραδόσεως παρείχε δυνάμεις και στις δύο βασικές αντιμαχόμενες πλευρές. Ο Αρχηγός αυτής της νέας πολιτοφυλακής φέρεται να είναι ο Ζιντάνι Οσάμα Τζουαίλι, πρώην Στρατηγός του Καντάφι τον οποίο και πολέμησε και πρώην Υπουργός Άμυνας σε μετακανταφική κυβερνηση! O Ζιντάνι προς το παρόν στηρίζει Μπασάγκα και Χάφταρ.
Η σταθερότητα στη Λιβύη αυτή την περίοδο είναι πιο επιτακτική από ποτέ άλλοτε. Χωρίς σταθερότητα δεν μπορεί να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές που αφορούν την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων των οποίων τα αποθέματα είναι τεράστια και η εκμετάλλευση τους θα συνέβαλε στην ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης μαζί με άλλες λύσεις όπως είναι και η υλοποίηση του αγωγού EastMed.
Αντί επιλόγου θα επαναλάβω ότι εμείς στην Ελλάδα είμαστε αναγκασμένοι να εξετάσουμε την κατάσταση στη Λιβύη με βάση το «ποιος είναι το λιγότερο κακό» για τη χώρα μας. Όποια κατάσταση και αν προκύψει όπως όλα δείχνουν, αυτή δεν πρόκειται να «εξαλείψει» από πλευράς Λιβύης το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και να έλθει σε απευθείας διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας μεταξύ των χωρών μας, ούτε θα εξαλείψει την τουρκική επιρροή στην χώρα. Αυτό όμως που μπορεί να κάνει η χώρα μας είναι να καταστήσει σαφές σε φίλους και «εχθρούς» ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε κανένα πακέτο βοήθειας της ΕΕ προς τη Λιβύη αν συνεχίζονται οι εχθρικές πολιτικές απέναντι στην Ελλάδα και να ενεργεί για την de facto τουλάχιστον απενεργοποίηση του Μνημονίου μέχρι της τελικής νομικής διευθέτησης του ζητήματος (αν ποτέ γίνει αυτό!)
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι Γεωστρατηγικός Αναλυτής και Εκτελεστικός Διευθυντής στο «Παρατηρητήριο Ευρωμεσογειακής Ασφάλειας και Συνεργασίας»
Δημοσίευση σχολίου