Τουρκία: Ο υπόγειος «πόλεμος» Ακάρ-Τσαβούσογλου

Σε τροχιά σύγκρουσης κινούνται τα τουρκικά υπουργεία Αμυνας και Εξωτερικών, με αφορμή και το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας»

Από Αλεξάνδρα Φωτάκη
Υπερπτήσεις. Μεταναστευτικό και κρίση στον Εβρο. Τουρκολυβικό μνημόνιο. «Γαλάζια Πατρίδα». Επαναφορά του δόγματος αμφισβητούμενων νησιών και «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο. Διαρκής απαίτηση αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Ερευνητικά σκάφη στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η επιθετική ρητορική της Τουρκίας μετατρέπεται σταδιακά σε επιθετική πολιτική και προκαλεί έντονη ανησυχία στην Αθήνα. Η Άγκυρα προαναγγέλλει και υλοποιεί.

Η εξωτερική πολιτική στρατιωτικοποιείται και το ΥΠΕΞ υποβαθμίζεται. Όσοι παρακολουθούν τις εξελίξεις στην τουρκική πολιτική σκηνή, με φόντο και τις εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, γνωρίζουν τον πάγιο ανταγωνισμό μεταξύ των τουρκικών υπουργείων Άμυνας και Εξωτερικών και μπορούν να δουν ότι πλέον μετατρέπεται σε «πόλεμο». Ένας «πόλεμος» που έχει ήδη καταφέρει να ανατρέψει τις ισορροπίες δίνοντας προβάδισμα στον υπουργό Άμυνας και πρώην αρχηγό ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας, Χουλουσί Ακάρ, με τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου να χάνει έδαφος, και μαζί του η διπλωματία, με άμεσο αντίκτυπο στα ελληνοτουρκικά.

Ο Χουλουσί Ακάρ δίνει πνοή και επιβάλλει το σχέδιο διεκδικήσεων «Γαλάζια Πατρίδα», πολύ πιο φιλόδοξο από τα σχέδια και τους χάρτες που παρουσίαζε ο υψηλόβαθμος διπλωμάτης, Τσαγατάι Ερτσιγές. Στον ανταγωνισμό ιδιαίτερος είναι και ο ρόλος του επιτελάρχη του Πολεμικού Ναυτικού, αντιναύαρχου Τζιχάτ Γιαϊτζί, που πρόσφατα παρουσίασε βιβλίο-μανιφέστο διεκδικήσεων στο οποίο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε 23 νησιά του Αιγαίου με το επιχείρημα ότι η Αθήνα παραβίασε τις Συνθήκες Λωζάννης και Παρισίων, επομένως έχει ακυρωθεί η προϋπόθεση για μεταφορά των συγκεκριμένων νησιών στην Ελλάδα. Ο Γιαϊτζί είναι άλλωστε ο αρχιτέκτονας τόσο της «Γαλάζιας Πατρίδας» όσο και του τουρκολυβικού μνημονίου, έστω και αν αυτό ενδέχεται σύμφωνα με διπλωμάτες να εγκλωβίσει την Τουρκία και να μην της επιτρέψει ελιγμούς.

Απέναντί του φάνηκε να στέκεται – παρωδικά – ο Ερτσιγές, σε συνέδριο στην Ουάσιγκτον, ο οποίος αμφισβήτησε το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», για να βρεθεί στο στόχαστρο της ερντογανικής εφημερίδας «Γενί Σαφάκ» και να ανασκευάσει στη συνέχεια.

Στα «παιχνίδια εξουσίας» στη γείτονα ο Ακάρ είναι αυτός που υλοποιεί το νέο επιθετικό δόγμα της Τουρκίας και απέναντι στην Ελλάδα, με τη ρητορική των αμφισβητήσεων, την επαναφορά της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών αλλά και την ευθύνη των υπερπτήσεων, που πλέον επιλέγεται σταθερά να γίνονται πάνω από μεγάλα νησιά, ακόμα και στον Έβρο. Υπερπτήσεις που έχουν αυξηθεί τόσο ώστε να θεωρείται βέβαιο ότι η Άγκυρα ενδεχομένως και να επιδιώκει ένα «ατύχημα», το οποίο θα έχει σχεδιαστεί να υπηρετήσει το δόγμα των διεκδικήσεων της Τουρκίας.
Δίνει διεξόδους

Η τουρκική εξωτερική πολιτική στρατιωτικοποιείται και ο Ακάρ θεωρείται πιο χρήσιμος για τον Ερντογάν καθώς δίνει διεξόδους που μπορεί να εκμεταλλευθεί για να υποστηρίξει την εικόνα της «αποφασιστικής Τουρκίας». Αντίθετα, ο Τσαβούσογλου μάλλον δεν εμφανίζει αξιοποιήσιμες επιτυχίες για το εσωτερικό ακροατήριο. Και έστω και αν στο πλαίσιο του «πολέμου» το ΥΠΕΞ παρασύρεται επιχειρώντας να ακολουθήσει το ΥΠΑΜ, πάντα διατηρεί πιο χαμηλούς τόνους. Ρόλο στη στρατιωτικοποίηση της εξωτερικής πολιτικής, σύμφωνα με διπλωματικούς κύκλους, έπαιξε και η μετακίνηση του Φεριντούν Σινιρλίογλου από τη διεύθυνση του ΥΠΕΞ στη θέση του Μόνιμου Αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, που δημιούργησε σημαντικό κενό.

Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι τα σενάρια για περαιτέρω κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας στη σκιά της οικονομικής κρίσης στη γείτονα, καθώς και στην προσπάθεια αλλαγής της ατζέντας μετά την πανδημία του κορωνοϊού, που θα σημάνει και σημαντικές αλλαγές στο γεωπολιτικό τοπίο, είναι υπαρκτά. Επισημαίνουν δε ότι το Μεταναστευτικό δεν τελείωσε και στέλνουν μήνυμα στην Ευρώπη, ενώ θεωρούν ότι η Άγκυρα θα επιδιώξει να διατηρήσει την ένταση στην περιοχή, τη στιγμή που ο Ερντογάν θα αναζητεί έναν νέο ελιγμό για την ισχυροποίησή του. Αναλυτές μάλιστα τονίζουν ότι για να μπορέσει κανείς να προβλέψει τις εξελίξεις πρέπει να δει την κατάσταση προοπτικά, με το παιχνίδι να γίνεται όλο και πιο επικίνδυνο.

πηγή



Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.