Αφήνει όμως να εννοηθεί ότι έγινε και μία σχετική παραπληροφόρηση για τους ακριβείς τουρκικούς στόχους, οι οποίοι στην πορεία της στρατιωτικής επιχείρησης άλλαξαν, καταλαμβάνοντας περισσότερα εδάφη. (Department of State, Τηλεγράφημα του Ρότζερς Ντέϊβις στον Χένρι Κίσιγκερ, 15 Αυγούστου 1974). Το τηλεγράφημα του Αμερικανού πρέσβη, είναι αποδεικτικό του τρόπου υλοποίησης των τουρκικών σχεδίων με την σφραγίδα της Ουάσιγκτον. Περαιτέρω στο τηλεγράφημα επισημαίνεται πως για τους Αμερικανούς δεν υπάρχει άλλη επιλογή στην Κύπρο εκτός «μιας μορφής διχοτόμησης» του νησιού.
Έγραφε, μεταξύ άλλων, ο Ντέϊβις στον Κίσιγκερ:
«Οι κινήσεις των τουρκικών στρατευμάτων τις τελευταίες 30 ώρες έδειξαν μία αποφασιστικότητα για να καταλάβουν δια της βίας όσα δεν μπόρεσαν να επιβάλουν στη Γενεύη. Εν τούτοις οι αρχικές στρατιωτικές κινήσεις διαφέρουν σημαντικά από τα στρατιωτικά σχέδια που είχαν γίνει αρχικά. Η επίθεση προς ανατολάς έχει προχωρήσει περισσότερο προς μία νότια κατεύθυνση απ’ ότι άφηνε να εννοηθεί η τουρκική διπλωματική νότα, υποθέτοντας ότι αυτές οι κινήσει θα είναι επιτυχείς και επειδή υπάρχουν λίγα εμπόδια, οι Τούρκοι θα ελέγξουν σημαντικά περισσότερα εδάφη σ’ αυτή την περιοχή απ’ ότι αρχικά είχαν απαιτήσει.
Ταυτόχρονα, ο τουρκικός στρατός έχει προφανώς κάνει πολύ μικρή, καθόλου προσπάθεια για να επιτύχει τις επεκτατικές της φιλοδοξίες προς δυσμάς, Μπορεί να είναι μία κίνηση τακτικής και είναι αρκετά δυνατό τα τουρκικά τεθωρακισμένα να αλλάξουν κατεύθυνση μόλις ο διάδρομος προς την Αμμόχωστο είναι ασφαλής. (Από το μεσημέρι τα τουρκικά τεθωρακισμένα κινήθηκαν εναντίον περιοχής στη δυτική άκρη της Λευκωσίας όπου ήταν αναπτυγμένες οι δυνάμεις της ΕΛΔΥΚ και απ’ όσα παρατηρήσαμε από την οροφή του κτιρίου της πρεσβείας φαίνεται ότι κινούνται για να εξασφαλίσουν το δρόμο προς τη Μόρφου στη βόρεια άκρη του αεροδρομίου Λευκωσίας. Η κίνηση αυτή συναντά τα πυρά πυροβολικού από τη περιοχή του Στροβόλου).
Με τις κινήσεις που κάνει ο τουρκικός στρατός έχει παρακάμψει σημαντικά (αδύνατο να δοθεί ακριβής αριθμός) δυνάμεις της κυπριακής Εθνικής Φρουράς -που υποτίθεται ότι υπάρχει ακόμα- και να αποκόψει μεγάλο αριθμό Ελληνοκυπρίων πολιτών πολλοί από τους οποίους είναι καλά οπλισμένοι. Εάν οι προηγούμενες ενέργειες στη Κερύνεια, στο Καραβά και τη Λάπηθο αποτελούν κάποια ένδειξη οι Τούρκοι θα αντιμετωπίσουν σθεναρή αντίσταση ανταρτών για αρκετό διάστημα.
Συμπερασματικά αυτό που οι Τούρκοι προφανώς ανέμεναν να αποτελέσει μία καθαρή χειρουργική επιχείρηση μπορεί να μετατραπεί σε μία παρατεταμένη αιματηρή υπόθεση με τη διεθνή κοινή γνώμη ευαισθητοποιημένη από τις τουρκικές ενέργειες. (Η καταδίωξη ανταρτών δεν είναι ποτέ μία καλή υπόθεση ακόμη και υπό τις καλύτερες προϋποθέσεις). Δυσοίωνες παρατεταμένες συμπλοκές ασχέτως της φύσης τους θα δώσουν σε τρίτα μέρη –ειδικά στη Σοβιετική Ενωση– την ευκαιρία να παίξουν ένα απεχθή ρόλο προσφέροντας ηθική και άλλη υποστήριξη στους Ελληνοκύπριους που θα αντισταθούν.
Το σενάριο αυτό, είναι πολύ πιθανό να πραγματοποιηθεί εάν οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες (όπως μάλλον θα πράξουν) υποχωρήσουν επισήμως στη τουρκική κατοχή εδαφών, η πρεσβεία αμφιβάλλει εάν οιοσδήποτε Ελληνοκύπριος ηγέτης το αποδεχθεί και φυσικά να επιβιώσει και όχι μόνο πολιτικά. Το πιο πιθανότερο είναι η κυβέρνηση της Κύπρου να αποδεχθεί την εκεχειρία ενόψει της συντριπτικής δύναμης της αντιπάλου της, ενώ παράλληλα θα αντιστέκεται σε μία συνταγματική διευθέτηση. Η συνομιλία του πρέσβη με τον εκτελούντα χρέη υπουργού Εξωτερικών, έδωσε κάποιες ενδείξεις για την οπισθοχώρηση ορισμένων δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς από περιοχές που θεωρούνται κύριοι στόχοι.
Το πρόβλημα είναι ότι η εκεχειρία είναι απίθανο να διατηρηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες που περιγράψαμε στην παράγραφο 3 και του φανατισμού των περισσοτέρων Ελληνοκυπρίων εθνικιστών. Είναι επίσης πιθανό ότι οι Ελληνοκύπριοι εξτρεμιστές στο νότο θα προσπαθήσουν να πάρουν εκδίκηση με σφαγές Τούρκων αιχμαλώτων. Εάν αυτό συμβεί οι τουρκικοί στόχοι θα κλιμακωθούν και μπορεί να προσπαθήσουν να καταλάβουν ολόκληρο το νησί (ή τουλάχιστον εκείνες τις περιοχές στις οποίες κατοικεί σημαντικός αριθμός Τουρκοκυπρίων). Εναλλακτικά, μπορεί να δούμε αμοιβαίες σφαγές όπως ήδη ανέφερε το υπό στρατιωτικό έλεγχο ραδιόφωνο του Μπαϊράκ.
Επιπλέον θα ήθελα να επισημάνω ότι η κατοχή θα αυξήσει παρά θα ελαττώσει τα προβλήματα της ασφάλειας των Τούρκων (βλέπε δυσκολίες βρετανικών δυνάμεων στα τέλη της δεκαετίας του ’50, παρά το τεράστιο αριθμό στρατευμάτων). Αναμφίβολα θα μπορούσαν να απελευθερώσουν πολλούς Τουρκοκυπρίους, αλλά στην υποχώρηση, αλλά σε μία μεγαλύτερη περιοχή, θα άφηνε πίσω αναρχία, όπου οι κομουνιστές θα μπορούσαν να αποκομίσουν σημαντικά κέρδη.
Υπ’ αυτή τη θλιβερή εικόνα, ποίες είναι οι εναλλακτικές λύσεις για την αμερικανική πολιτική; Οσο και να μην θέλουμε να το προτείνουμε, πιστεύουμε ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από κάποιου είδους διχοτόμηση (ελπίζουμε εντός ενός ανεξάρτητου κυπριακού κράτους). Ασχέτως της διεθνούς κοινής γνώμης και/ή διμερούς πίεσης υποπτευόμαστε ότι δεν υπάρχει τρόπος να εμποδίσουμε τους Τούρκους από το εκδιώξουν την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων που ζουν εντός της περιοχής που ελέγχουν.
Υποθέτουμε ότι θα κάνουν κάθε προσπάθεια να χαρακτηρίσουν τις εκδιώξεις ως μία συναλλαγή ανταλλάσσοντας Ελληνοκυπρίους με τους Τουρκοκύπριους που βρίσκονται σε άλλα μέρη του νησιού. Από μία γρήγορη ματιά στα στοιχεία της απογραφής του 1950, αυτό θα σημάνει τη μετατόπιση 75 χιλιάδων Ελλήνων και 54 χιλιάδων Τούρκων. Από συζητήσεις με τον Ντενκτάς, πριν από την αναχώρηση του για τη Γενεύη έδωσε μία ξεκάθαρη ένδειξη της προτιμήσεως του για τη μεγαλύτερη δυνατή μετατόπιση Τουρκοκυπρίων σε μία μεγαλύτερη και ομοιογενή περιοχή.
Μολονότι καταδικάζουμε αυτή την προσπάθεια για διχοτόμηση και φυλετικό διαχωρισμό, φαίνεται αναπόφευκτη εκτός της απίθανης περίπτωσης εξωτερικής επέμβασης. Το πρόβλημα για μας (τις ΗΠΑ) είναι πως μόλις επαναρχίσει η διπλωματική διαδικασία αυτό θα πραγματοποιηθεί χωρίς σημαντική βλάβη στις σχέσεις μας με την Ελλάδα και χωρίς να δώσουμε στους Σοβιετικούς σημαντικές ευκαιρίες που μπορούν να εκμεταλλευθούν στην Ελλάδα και την Κύπρο. Πιστεύουμε ότι θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να ελαφρύνουμε τις επιπτώσεις αυτές μέσω ανθρωπιστικής και οικονομικής βοήθειας. Η συνέχιση των εχθροπραξιών έχει προκαλέσει σημαντική ζημία στην κυπριακή οικονομία, κάτι που θα επιταχυνθεί από τις σημαντικές μετακινήσεις πληθυσμών. Στη νήσο όπου η δύναμη των κομμουνιστών είναι ήδη εντυπωσιακή, η ανασυγκρότηση της οικονομίας θα πρέπει να είναι η πρώτη προτεραιότητα μόλις σταματήσουν οι εχθροπραξίες.
Πιστεύω επίσης ότι θα πρέπει να προσπαθήσουμε να συγκρατήσουμε την Άγκυρα από το να επιδιώξει άμεση επίσημη αποδοχή των αλλαγών του στάτους κβο. Αμφιβάλλω αν θα είναι ικανοί να το επιτύχουν και πιστεύω ότι δεν είναι προς το συμφέρον της Άγκυρας να οδηγήσει την ελληνική κοινότητα σε μία κατάσταση αναρχίας από τις επιπτώσεις συνεχιζόμενων εχθροπραξιών και αύξηση της δύναμης των κομμουνιστών κοντά στα τουρκικά παράλια.
Αναγνωρίζουμε ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και οι πρεσβείες στην Αγκυρας και την Αθήνα κάνουν ότι μπορούν για να εμποδίσουν την διεύρυνση αυτής της συμπλοκής από ένα γενικευμένο ελληνοτουρκικό πόλεμο. Η Αθήνα δεν μπορεί με κανένα τρόπο να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων τώρα στο νησί. Αν και την κύρια ευθύνη για την τραγωδία φέρει το προηγούμενο καθεστώς, η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να αναγνωρίσει αυτό που για όλους τους Ελληνες φαίνεται ως μη αποδεκτή κατάσταση.
Τα ανωτέρω θα μπορούσαν να γίνουν πιο αποδεκτά από την Αθήνα εάν η Αγκυρα μπορεί να πειστεί να μειώσει τις εδαφικές της διεκδικήσεις σε κάτι ανάλογο με τις πραγματικές ανάγκες ασφάλειας της Τουρκίας. Ειδικότερα, πιστεύουμε ότι οι ελληνικές ανησυχίες από τον κίνδυνο μίας πλήρους διχοτόμησης (τόσο πραγματικών ανησυχιών όσο και οι φόβοι της Τουρκίας για ένωση) θα μετριαστούν κάπως εάν οι Τούρκοι θα μπορούσαν να συμφωνήσουν σε πάλι με τη δημιουργία διάφορων καντονιών αντί της πλήρους διάσπασης της νήσου. Ακόμα και σ’ αυτή την περίπτωση, βρίσκουμε δύσκολο να φανταστούμε ότι οι Έλληνες και οι Τούρκοι μπορούν να εργαστούν μαζί ακόμα από μία ομόσπονδη διχοτομημένη χώρα, όπου για το άμεσο μέλλον τα πάθη από τα πρόσφατα γεγονότα θα χρειαστούν χρόνο για να υποχωρήσουν.
Ευχόμαστε να μπορούσαμε να είμαστε σε θέση να σας δώσουμε μια πιο ελπιδοφόρο πρόβλεψη, αλλά η άποψη αυτής της πρεσβείας (που εμποδίζεται εν μέρει από καπνούς και πυροβολισμούς) είναι άκρως καταθλιπτική. Οι Τούρκοι φαίνονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν και η καλύτερη μας ελπίδα για να αποτρέψουμε πιο σοβαρή επιδείνωση της κατάστασης στην ανατολική Μεσόγειο είναι να προσπαθήσουμε να τους κατευθύνουμε προς μία πορεία το λιγότερο επώδυνη. Αυτό δεν είναι αρκετά ικανοποιητικό, αλλά είναι το μόνο που μπορούμε να επιτύχουμε.
Ντέϊβις».
πηγή
Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα του άρθρου.
Δημοσίευση σχολίου